Het "Circle Orchestra" bestaat momenteel uit:

• Sotiris Letsios : gitaar, zang
• Ezgi Sevgi Can : klarinet, saxofoon, zang
• Panos Dimakis : bouzouki , zang
• Shushan Kerovpyan : contrabas, zang
• Thanos Bouris : bouzouki , zang
• Ela Nuroglu : percussie, zang
• Vanessa Kourtesi : zang

We schrijven "momenteel", want de "Circle" in hun naam staat in feite voor "vriendenkring", en het is de bedoeling om die steeds verder te laten uitdeinen. Niet alleen in aantal, maar ook geografisch. De huidige leden komen uit Athene, Rotterdam, Ankara en Parijs, maar iedereen is welkom.

De enige vereiste voor lidmaatschap is - volgens hen - een passie voor de rembetika . Ze zeggen er niet bij dat een stevige theoretische onderbouw en een flinke dosis talent toch ook wel nodig zijn. Dat hoeft ook niet gezegd te worden, want voor hen is dat zo goed als vanzelfsprekend.

Toch mag dat alles niet ontbreken, want het is de bedoeling om die rembetika , die van oudsher een "boheems" karakter heeft - lees: al heel wat watertjes doorzwommen heeft en in de loop der jaren heel veel veranderingen heeft ondergaan - verder te laten evolueren. Ze willen het genre vermengen met andere stijlen en met invloeden uit andere culturen, wat meteen ook de internationale bezetting verklaart. Op die manier willen ze de reisweg verder zetten die de rembetika in de loop van de vorige eeuw al heeft afgelegd. De bestemming van hun reis is even gewoon als ambitieus: het onbekende.

Het is dan niet meer dan gepast dat ze hun eigen reis naar het onbekende beginnen met een hulde aan Manolis Chiotis . Deze belangrijke componist en virtuoze bouzouki -speler heeft namelijk zelf heel wat teweeg gebracht binnen de rembetika - en daarbuiten.

Om te beginnen wordt hij beschouwd als de "uitvinder" van de viersnarige bouzouki , de tetrachordo. Voordien had dat instrument slechts drie (dubbele) snaren. Door de toevoeging van de vierde snaar was het veel gemakkelijker te bespelen en ook veel breder inzetbaar.

Tot op de dag van vandaag zorgt dat voor hevige discussies tussen voor- en tegenstanders van beide types, maar feit is wel dat Manolis Chiotis met zijn vierde snaar een aardverschuiving veroorzaakte in de muziek van die tijd. De rembetika schoof toen op in de richting van de laïka .

Die verschuiving was trouwens ook te danken aan de virtuositeit van Chiotis zelf. Hij wordt beschouwd als één van de grootste bouzouki -spelers aller tijden. Daarmee was hij dan het lichtend voorbeeld voor vele anderen. Maar hij schreef zelf ook liedjes, waarin hij af en toe ook een flinke scheut westerse muziek doorheen mengde, zoals salsa, rumba en swing. Ook die liedjes hadden een enorm succes, en ook dat kende natuurlijk navolging.

En dat is lang niet alles. Hij werkte ook gewoon als sessiemuzikant, en één van diegenen waar hij bouzouki voor speelde was niemand minder dan Mikis Theodorakis . Er wordt zelfs gezegd dat Theodorakis , een klassiek geschoolde componist, van Chiotis alles over de bouzouki geleerd heeft wat hij nodig had om wereldvermaard te worden. En een gelijkaardig verhaal wordt verteld over Manos Hadjikakis. Ook met hem werkte Chiotis inderdaad samen. Op die manier lag Manolis Chiotis mee aan de basis van de endechna .

Een korte biografische schets is dan misschien aangewezen om dat allemaal in zijn context te plaatsen.

Manolis Chiotis werd geboren in 1920 in Nafplio. Sommigen zeggen dat het in 1921 was, en anderen stellen dat het niet in Nafplio was maar in Thessaloniki. Dat is typisch voor de vroege geschiedenis van de populaire muziek in Griekenland. Er is weinig met zekerheid geweten, maar er wordt des te meer over geschreven, en dat telkens met zo'n grote stelligheid dat je zou denken dat de auteur zelf hoogstpersoonlijk bij de bevalling aanwezig is geweest. Een korreltje zout is dan altijd op z'n plaats, en veel doet het er overigens ook niet toe.

Belangrijk is wel dat de rembetika toen nog volop in het onderwereldsfeertje zat dat latere onderzoekers zo sterk zou aanspreken. Het was in elk geval muziek van getalenteerde amateurs die zich vermaakten in de hasj-kroegen van (vooral) Piraeus. Daarbij wordt wel eens vergeten dat hasj in die tijd volkomen legaal was, maar goed ... Later, rond 1922, kwamen daar de professionele muzikanten bij die uit Klein-Azië verdreven waren en nu werk zochten waar ze dat maar konden vinden. Door hun bijdrage werd het spel van de plaatselijke muzikanten natuurlijk op een hoger niveau getild.

Intussen was Manolis Chiotis in Thessaloniki al heel jong begonnen met muzieklessen. Het staat zo goed als vast dat hij begon met gitaar, en dat hij later ook outi leerde spelen. Waarschijnlijk nam hij er toen ook al de bouzouki bij. En ooit moet hij ergens viool geleerd hebben, want ook dat instrument beheerste hij uitstekend.

Ergens rond 1934 of 1935 verhuisde het gezin opnieuw naar Nafplio, waar Manolis - toen dus nog een tiener - begon te werken als muzikant. Rond die tijd hadden ook de platenmaatschappijen de rembetika en de bijbehorende bouzouki ontdekt, en de eerste platen begonnen op de markt te komen. Die markt was wel nog piepklein, want een grammofoon was peperduur.

In 1936 ging Manolis Chiotis naar Athene, waar hij prompt ontdekt werd door Stratos Payoumtzis, toen al een bekende naam. Hij was onder de indruk van de virtuositeit van de jongeman. Met hem ging Chiotis aan de slag in een orkestje dat bestond uit bouzouki , santouri , gitaar en viool.

Stratos - zoals hij algemeen bekend stond - nam de jongen ook mee naar de studio's van Columbia . Eén sessie was voldoende om hen te overtuigen. Vanaf dan speelde hij bouzouki op een hele reeks plaatopnames van anderen. In 1937 werd zijn eerste zelfgeschreven liedje op plaat gezet, het eerste van een lange reeks.

Ergens rond die tijd begon Chiotis de drie snaren van de bouzouki als een blok aan zijn been te beschouwen. Hij kon er niet op spelen wat hij wilde, en ook niet snel genoeg naar zijn zin. De vierde snaar loste dat allemaal op, mede omdat het instrument nu anders gestemd kon worden dan vroeger.

Dat paste ook in het tijdskader. In Griekenland was toen dictator Metaxas aan de macht, en die had geen boodschap aan de oosterse elementen in de muziek van toen. Ook in de rembetika werd grote schoonmaak gehouden. Beetje bij beetje werd ze helemaal op westerse leest geschoeid. Na de Tweede Wereldoorlog werd die evolutie verder gezet.

Daarmee werd die muziek ook meer aanvaardbaar voor de meer gegoede burgerij. Er ontstonden overal muziekclubs waar het beruchte bordengooien en andere kitscherige toestanden hun intrede deden. Er werden fortuinen uitgegeven voor één avondje uit, en de muzikanten, die voordien marginalen waren geweest, verdienden nu geld als water.

Er wordt gezegd dat het Manolis Chiotis zelf was die de eerste van die clubs opende in Athene. Het hangt er natuurlijk een beetje van af welke definitie je hanteert. Ook uit de tijd van vlak vóór en tijdens de oorlog zijn er al verhalen over cabaret-achtige clubs waar je kon eten en drinken. Meestal zijn het losse anekdotes, maar duidelijk is wel dat het etablissementen waren die niets meer te maken hadden met de marginale hasjkroegen uit de jaren 1920. Wat er ook van zij, het staat vast dat Manolis Chiotis een actieve rol speelde in de groei en bloei van de " bouzoukia ", zoals die nachtclubs genoemd werden.

Hij bleef dat ook doen tot hij in 1970 overleed, amper 50 jaar oud.

Behalve zijn formidabele reputatie liet hij ook nog een indrukwekkende reeks grote successen na. Men schat dat hij meer dat 1500 liedjes geschreven heeft.

Daar zal het "Circle Orchestra" een overzicht van geven tijdens hun "Tribute to Chiotis " concerten. Ze maakten daarvoor een zorgvuldige selectie, die begint bij zijn eerste liedjes en die verder de hele periode van zijn leven bestrijkt. Dat zou dan meteen ook een goed overzicht moeten geven van de evolutie van de "klassieke" rembetika tot en met de hoogdagen van de laïka in de jaren 1960.

En van daaruit ... wie weet?

Over de muzikanten van het "Circle Orchestra" zelf hoeft er verder niet zo heel veel verteld te worden. Dat zou ook moeilijk zijn, want de meesten van hen zijn nog student en staan dus nog maar pas aan het begin van een carrière die wie weet waar naartoe zal gaan.

We maken enkel een kleine uitzondering voor Vanessa Kourtesi, gewoon omdat die misschien al bekend is als zangeres van het "Serenade Ensemble" (in november 2018 voor de eerste keer in Brussel en in maart 2019 alweer terug), of anders van het "Bracera Trio" (in februari 2019 in Tilburg). Wie één van die concerten heeft meegemaakt, weet dan meteen ook wat er van dit "Circle Orchestra" mag verwacht worden. Veel dus.

De gitarist en zanger Dimitris Mystakidis (Δημήτρης Μυστακίδης) is goed op weg om een gevestigde waarde te worden in de Lage Landen.

Hij speelt of speelde in tal van orkesten, onder meer samen met Nikos Papazoglou (bij ons bijvoorbeeld in maart 2002 ), of met Apsilies (zoals in april 2011 ), of met Thanasis Papakonstantinou (zoals in maart 2015 ). Hij is medeoprichter van de Prigkipessa muziekclub in Thessaloniki (zie onze februari 2015 maandpagina ) en hij was samen met hun huisorkest al verschillende keren in Brussel (voor uitverkochte concerten). Hij trad hier ook nog samen op met Ourania Lampropoulou in mei 2014 en nogmaals in januari 2015 .

In datzelfde jaar 2015 verscheen zijn album "Esperanto", dat hij in januari 2017 in Rotterdam kwam voorstellen en nu dus in Gent. We schreven toen een heel artikel over dit album, maar in plaats van dat hier allemaal te herhalen, verwijzen we u gewoon naar onze januari 2017 maandpagina .

Dan moet u wel weer terug hierheen komen, want na "Esperanto" bracht Mystakidis nog een ander album uit, dat " Amerika" gedoopt werd en dat hij in mei 2018 in Brussel en Rotterdam presenteerde.

Wie hem al aan het werk hoorde, zal opgemerkt hebben dat hij geen doordeweekse rembetika -gitarist is - of misschien juist wel. Bij hem zijn heel duidelijk invloeden van de jazz en de blues te horen, maar dat is geen toeval en ook geen "dichterlijke vrijheid" van hem. Zijn album "Amerika" is min of meer bedoeld om daar een verklaring voor te geven, en als u naar het concert in Gent gaat, dan is ons artikeltje over zijn concerten van mei 2018 beslist ook het (her)lezen waard.

Die "Amerika" concerten speelde hij solo, maar voor de presentatie van "Esperanto" komt hij nu opnieuw met zijn vertrouwde kwartet van drie gitaren en een zangeres hierheen.

Hun namen zijn de volgende:

• Dimitris Mystakidis : gitaar en zang
• Yorgos Tsalambounis : gitaar
• Dimitris Pappás: gitaar
• Ifigenia Ioannou: zang

Zowel Yorgos Tsalambounis (Γιώργος Τσαλαμπούνης) als Dimitris Pappas (Δημήτρης Παππάς) zijn studenten van Dimitris Mystakidis himself, en misschien is het daarom dat ze niet alleen gitaar spelen maar ook zingen.

De zangeres Ifigenia Ioannou (Ιφιγένεια Ιωάννου), zong tot voor kort samen met het "huisorkest" Pringipessa (of Prigkipessa ) in de gelijknamige club in Thessaloniki en ook zij was al vaker in de Lage Landen te horen. Meestal was dat als begeleidster (zoals nu), maar in september 2018 komt ze "in eigen naam" naar Brussel, wat betekent dat haar naam bovenaan op de affiche staat. Of eigenlijk: drie affiches, wegens twee concerten en een workshop. Op die september 2018 maandpagina kunt u dan ook lezen wat we over haar en over haar indrukwekkende carrière schreven.

Deze optredens worden aangekondigd als "een muzikale ontdekkingsreis, met volksmuziek afkomstig van de eilanden en de kusten van de Egeïsche zee, de Klein-Aziatische kust, de havensteden Smyrna (Izmir), Thessaloniki, Piraeus en Alexandrië (Egypte)".

Tot pakweg een eeuw geleden vormde het oostelijke deel van de Middellandse Zee inderdaad één geheel, waar allerlei bevolkingsgroepen naast en met elkaar leefden. Hun respectievelijke culturen vertonen dan ook heel wat wederzijdse invloeden, en dat werd dan ook nog eens in de hand gewerkt door het levendige handelsverkeer.

En uiteraard deden die schepen ook andere havens aan, zoals Marseille of Rotterdam. Op hun terugreis brachten ze dan niet alleen koopwaar mee, maar ook muzikale indrukken die de bemanning aan land had opgepikt.

Het is dan ook volkomen logisch dat er - bijvoorbeeld - sterke oosterse invloeden te horen zijn in de volksmuziek van de Griekse eilanden, terwijl er in andere liedjes dan ineens de contouren van een walsje of een ander westers melodietje te ontwaren zijn.

Maar het is niet omdat het logisch is, dat het niet verrassend zou zijn om dat zo allemaal naast elkaar te horen. Inderdaad een muzikale ontdekkingsreis dus.

De reisleiders van dienst zijn:

• Kyriakos Petrás : viool
• Gavrilos Kokónas : zang, gitaar, bouzouki
• Yannis Kadóglou : bouzouki , tzouras
• Alper Kekeç : percussie
• Marios Georgalás : lafta
• Sakis Mitkas : baglamas , gitaar, percussie, zang
• Mark Nieuwenhuis : trompet

Nogal wat leden van dit gelegenheidsensemble zijn oude bekenden, toch voor de liefhebbers van Griekse muziek in de Lage Landen.

Zo is de violist Kyriakos Petrás ( Κυριάκος Πετράς ) bijvoorbeeld een vast lid van het ensemble "En Chordais", en in die hoedanigheid zat hij al talloze keren in de Lage Landen op het podium. In Nederland dateert zijn laatste doortocht (bij ons weten) al wel van april 2012 . En mensen met een goed geheugen kennen hem misschien ook nog van zijn optredens in februari 2003 , maar dan als lid van " Lalitades ".

Over Gavrilos Kokónas (Γαβρήλος Κοκώνας) schreven we al uitgebreid toen hij in oktober 2017 zijn nieuwste album "Rebetiko Raporto" kwam voorstellen in België en Nederland (en ook toen deed hij trouwens in Amsterdam de Paradiso aan). We onthouden daaruit vooral dat hij naast zanger, componist, gitarist en bouzouki -speler, ook nog muziekdocent is.

Dat is in dit kader vooral van belang omdat Yannis Kadoglou (Γιάννης Καδόγλου) één van zijn leerlingen is. Hij volgt al les bij Kokonas van toen hij zeven was.

De Turkse percussionist Alper Kekeç kwam met een diploma van het Conservatorium van Izmir op zak naar Nederland. Van 2004 tot 2006 gaf hij in Amsterdam les in percussie, en daarna verhuisde hij naar Rotterdam, waar hij sindsdien doceert aan de prestigieuze CODARTS hogeschool. Uiteraard kent hij de Anatolische en Ottomaanse muziektraditie als zijn broekzak.

Ook Marios Georgalás (Μάριος Γεωργαλάς) zou muziekleraar zijn, maar dan op het eiland Thasos, waar ook Gavrilos Kokonas vandaan komt. Bij ons weten zou dit zijn eerste optreden in Nederland worden.

Sakis Mitkas (Σάκης Μήτκας) daarentegen woonde en werkte jarenlang in Nederland, uiteraard als muzikant. Hij verscheen voor het eerst op ons radarscherm in januari 2001 als lid van het "Trio Perix". In december 2015 en april 2016 verzorgde hij met het ensemble "Ta Tzimania" een paar benefietconcerten in Amsterdam, en in oktober 2017 vergezelde hij dan weer Gavrilos Kokonas toen die hier zijn "Rebetiko Raporto" kwam voorstellen.

De Nederlandse trompettist, componist en producer Mark Nieuwenhuis lijkt op het eerste zicht de vreemde eend in deze Egeïsche bijt. Maar hij is wel - onder (veel) meer - gebeten door Noord-Afrikaanse ritmes, en bovendien was hij in 2017 mee op tournee met Yannis Charoulis . De Griekse pers schreef toen dat hij met zijn trompet bijdroeg tot de "cosmopolitische sound" van deze concerten. Hij heeft zijn zitje aan boord van dit "Aegean Project" dus wel degelijk verdiend.

De sympathieke zanger, componist en bouzouki -speler Makis Seviloglou komt nu al voor de zesde keer naar Nederland, opnieuw voor een hele reeks concerten. Hij heeft zich in de loop der jaren immers een trouw en enthousiast publiek opgebouwd.

Als je naar zijn vorige doortochten kijkt, respectievelijk in oktober 2010 , in april 2012 , in april 2014 , in april 2016 en in maart 2018 (met een uitloper tot in april), dan is de systematiek duidelijk: om de twee jaar een Nederlandse tour. Het is dan niet moeilijk te voorspellen dat het wachten zou zijn tot de lente van 2020 om hem de volgende keer mee te maken. Dat is wat de logica der dingen voorschrijft.

En dan zet Makis Seviloglou die dingen op z'n kop: hij komt nu een jaartje eerder. Toch is dat niet onlogisch, want twee jaar wachten is toch wel erg lang voor zijn trouwe fans. Die lusten wel vaker pap van hem.

Ook de vorige keer zette hij trouwens al de dingen op z'n kop, maar dat was omdat hij toen zijn nieuwste album kwam voorstellen, en dat heette nu eenmaal "Ανάποδη Ψυχή" (Anápodi Psychí), letterlijk te vertalen als "ondersteboven-ziel". Vandaar ook de Engelstalige titel van de vorige tournee, "Upside Down Soul". We hadden het uitgebreid over dat album op onze maart 2018 maandpagina.

Deze keer reist hij Nederland rond met zijn "Dream Traps" , en ook dat is de titel van zijn nieuwste album, de opvolger van "Anápodi Psychí" dus. Er zijn dan toch nog zekerheden in dit leven.

Meer dan één zelfs, want ook dit album lijkt opgenomen te zijn in de marge van zijn vorige tournee, net als alle voorgangers. En dat is ook logisch, want ook "Dream Traps" wordt uitgebracht door het Nederlandse Sylvox Records, en als Makis en zijn muzikanten dan toch in het land zijn, dan is een ommetje naar de opnamestudio's snel gemaakt.

Zijn programma bevat dan ook steevast dezelfde ingrediënten: hij stelt altijd zijn nieuwste album voor (deze keer dus "Dream Traps"). Dat vult hij aan met materiaal uit zijn vorige albums, maar er zitten ook telkens wat onuitgegeven nummers bij - die dan later (niet) als bij toverslag op zijn volgende album verschijnen.

Over de inhoud van "Dream Traps" zelf hebben we (nog) geen informatie . Maar voor zijn trouwe fans zal dat geen beletsel zijn om toch alvast maar tickets te reserveren. Met Makis Seviloglou koop je immers geen kat in een zak.

De muzikanten, die samen met hem naar Nederland komen, zijn:

• Marios Makris : gitaar
• Aristotelis Antoniou : bas
• Vera Baxevanidou : zang

Dat is althans de bezetting die we doorgekregen hebben, maar dat betekent niet noodzakelijk dat dit ook de muzikanten zullen zijn die u tijdens de concerten op het podium zal zien zitten. En opnieuw: heel veel belang heeft het niet, als ze met iemand als Makis Seviloglou meekomen, mag er van uitgegaan worden dat ze gewoon goed zullen zijn.

In afwachting van de concerten kunt u eventueel het artikel op onze maart 2018 maandpagina nog even (her)lezen, waarin we zijn vorige album onder de loep namen. Een aantal sterke en/of belangrijke nummers zullen ook deze keer allicht weer op het programma staan.

Meer informatie over Makis Seviloglou kunt u lezen in de uitgebreide biografie die we over hem schreven naar aanleiding van zijn vorige optredens.

De (in Griekenland) overbekende en populaire Lavrendis Machairitsas en Nikos Portokaloglou komen naar Amsterdam en Brussel met een programma dat zij enkele maanden eerder al in Athene voorstelden.

Zij worden vergezeld door de jonge singer-songwriter Mirela Pachou als "special guest".

Zoals gewoonlijk brengen zij een reeks uitgelezen muzikanten mee. Alles bij elkaar geeft dat dan de volgende bezetting:

• Lavrendis Machairitsas : zang, gitaar
• Nikos Portokaloglou : zang, gitaar
• Mirela Pachou : zang, accordeon
• Steve Tesser : gitaar, zang
• Illias Lambropoulos : viool, avlós , bouzouki
• Filippos Spyropoulos : drums
• Akis Ambrazis : basgitaar

Over Nikos Portokaloglou schreven we al uitgebreid in februari 2010 , toen hij naar Brussel kwam voor een (uitverkocht) concert.

Enkele maanden later, in oktober 2010 , kwam Lavrendis Machairitsas naar Brussel en Aartselaar, en toen schreven we een uitgebreide biografie over hem .

Dan blijft er enkel nog Mirela Pachou als - voorlopig - illustere onbekende. In Griekenland zelf is ze dat al lang niet meer, want ze krijgt voluit de steun van een hele reeks bekende namen, die haar talent maar al te graag onder de aandacht van hun eigen publiek brengen.

Maar laten we beginnen bij het begin.

Mirela Pachou ( Μιρέλα Πάχου ) werd in 1986 geboren op Rodos, als telg van een muzikale familie. Het vervolg laat zich dan raden: er is muziek in haar leven "van zolang ik me kan herinneren", zegt ze. Op haar vijfde begon ze in elk geval met pianolessen. Daar ging ze mee door tijdens haar middelbare school, met een conservatoriumdiploma klassieke piano als resultaat. Later studeerde ze accordeon bij Iraklis Vavatsikos.

Op haar achttiende, in 2004, ging ze naar Athene om verder te studeren. Verrassend genoeg koos ze niet voor muziek, maar wel voor rechten. Momenteel (2018) legt ze de laatste hand aan haar doctoraat.

Dat het zo lang heeft geduurd is onrechtstreeks de schuld van Vasilis Kazoulis . Op een gegeven moment belde die haar op om te vragen of ze geen zin had om samen met hem op te treden. Ze kende hem natuurlijk wel van naam (wie niet?) maar ze had hem nooit persoonlijk ontmoet. Maar hij kende haar wél: hij had haar toevallig ergens op Rodos horen zingen, vandaar ... Ze zat toen in haar vierde jaar rechten, en de examenperiode stond er aan te komen. Maar ze was te beduusd om daar bij stil te staan, en nog voor ze goed en wel van haar verbazing bekomen was stond ze met hem op het podium van de "Rythmos Stage" in Athene. Dat was in december 2009.

Vanaf toen ging het snel. Na Kazoulis was het Miltos Paschalidis die haar vroeg om met hem samen te werken. Die samenwerking duurdere meerdere jaren en was zo intensief dat zij zelfs als zijn "rechterhand" beschouwd werd.

Maar tussendoor deed ze nog andere dingen. In juli 2012 speelde ze bijvoorbeeld accordeon in het immense Kallimarmaro stadion, voor 50.000 luisteraars die gekomen waren voor het historische concert van Lavrendis Machairitsas met als titel "Οι Άγγελοι ζουν ακόμη στη Μεσόγειο" (I ángeli zoun akoma sti Mesógio (Er wonen nog engelen aan de Middellandse Zee).

In datzelfde jaar 2012 was ze er ook bij toen Dionysis Savvopoulos enkele concerten gaf die opgedragen waren aan Manos Hadjidakis , zowel in het Herodes Atticus Theater als in het Megaron Mousikis - ook niet bepaald de kleinste locaties die er in Athene te vinden zijn.

Twee jaar later, in 2014, na een jaar lang hard werken, verscheen dan haar eerste eigen album. Dat heette gewoon " Mirela ", maar er werkten wel een ongewoon uitgebreide reeks gastvedettes aan mee. Onder hen Christos Thiveos , Lavrendis Machairitsas , Vasilis Papakonstantinou , Miltos Paschalidis, en ook een zekere Agapitós Pachos. Die laatste is misschien een tikkeltje minder bekend dan de andere "grote kanonnen", behalve dan bij Mirela zelf: hij is immers haar vader, zelf ook een verdienstelijk muzikant en zanger. Mirela schreef vijf teksten plus de muziek voor een aantal liedjes, de rest werd haar aangeleverd door de grote namen die op het album meezongen. Miltos Paschalidis verzorgde bovendien ook de productie.

En daarna liet hij haar nog steeds niet aan haar lot over. Hij fungeerde als "special guest" toen ze, onder haar eigen naam en met een eigen programma, concerten begon te geven met het materiaal van haar nieuwe plaat. In december 2014 ging hij bijvoorbeeld mee naar Thessaloniki. Toen ze dat programma in januari 2015 ook in de "Stavros tou Notou Club" voorstelde, kwam niet alleen Paschalidis mee het podium op, maar ook de andere zwaargewichten die aan haar album hadden meegewerkt waren present. Een betere lancering kan je je moeilijk indenken.

In de zomer van 2017 nam Yannis Kotsiras haar mee op tournee. Van begin juni tot midden september gaven ze niet minder dan zeventien concerten in heel Griekenland en op Cyprus.

In de lente van 2018 lag er al een tweede eigen album van haar in de winkelrekken, deze keer onder de titel "Λίγο χρώμα" (Ligo Chroma, Een beetje kleur). De meeste teksten en muziek had ze zelf geschreven, maar ook andere bekende namen werkten er aan mee, zoals Polis Kyriakou, Stathis Drogosis, Stavros Stavrou en nog een paar anderen.

In de zomer van 2018 ging ze mee op tournee met Yorgos Dalaras , Lavrendis Machairitsas en Vasilis Papakonstantinou . Samen gaven ze een hele reeks concerten in Griekenland en op Cyprus.

In oktober 2018 stond ze dan onder haar eigen naam op het podium van de befaamde "Stavros Tou Notou". Ze deelde het podium wel met Mariana Polychronidi. Dat was een verrassende samenwerking, want ze hebben elk hun eigen repertoire. Mariana Polychronidi zit immers meer in de hoek van Thanos Mikroutsikos , Loudovikos ton Anogion , Sokratis Malamas , Nikos Kypourgos en dergelijke. Maar ze bleken veel meer met elkaar gemeen te hebben dan je zou denken. En tussen haakjes: een flink deel van de zaal zat vol met bekende collega's uit de muziekwereld.

Enkele maanden later verscheen er een cd-single met het liedje "Τι σε νοιάζει εσένα" (Ti se niazi esena, Wat kan het jou schelen?). Zowel de tekst als de muziek waren deze keer geschreven door Nikos Portokaloglou .

Eind november 2018 begon die zelfde Nikos Portokaloglou aan een reeks concerten met zijn befaamde collega Lavrendis Machairitsas , onder de titel "Τι έχει μείνει απ’ τη φωτιά" (Ti echi mini ap'ti fotiá, Wat blijft er nog over na het vuur). Ook Mirela Pachou mocht meedoen, niet alleen maar als accordeoniste maar als volwaardige mede-zangeres. Overigens was de samenwerking van die twee zwaargewichten in zekere zin al even verrassend als die van Pachou en Polychronidi enkele maanden eerder, want ook Machairitsas en Portokaloglou hebben elk hun eigen repertoire, en ze stonden nog nooit eerder samen op het podium - toch niet voor dit soort concerten.

Het is trouwens met dit programma dat het drietal nu naar Amsterdam en Brussel komt.

Maar dat is nog lang niet alles wat Mirela Pachou in haar agenda had staan voor 2018.

In december 2018 gaf het koor "Note Allegre" zijn eerste concert. Dat recent opgerichte koor bestaat uit "kleine en grote kinderen" en het staat onder leiding van ... jawel: Mirela Pachou . Ter gelegenheid van Kerstmis hadden ze een speciaal programma samengesteld, en voor hun première waren er natuurlijk enkele "special guests" komen opdagen, waaronder Lavrendis Machairitsas . Maar ook Mariana Polychronidi, met wie Mirela enkele maanden eerder opgetreden had in de "Stavros tou Notou", zong nu enkele liedjes mee.

En inmiddels heeft ze ook de draad van haar doctoraat rechten weer opgenomen... Ze is dus overdag regelmatig te vinden in de bibliotheek van de rechtsfaculteit, waar ze het ene vonnis na het andere uitpluist, en daarbij steeds nieuwe pistes ontdekt binnen zowel de Griekse als de internationale rechtspraak. Het onderwerp van haar thesis verklapt ze nog even niet, maar daar zullen de muziekliefhebbers allicht niet van wakker liggen.

Het "Serenade Ensemble" bestaat uit:

• Duygu Alkan : zang
• Vanessa Kourtesi : zang
• Andrianna Petala : ney
• Dimitra Metzaki : outi
• Nick Avgoustidis : outi

De samenstelling van het ensemble op zich spreekt al boekdelen. Niet alleen de instrumenten maar ook de namen geven al aan waar dit concert naartoe gaat, zelfs al had het niet de titel "A trip in the Aegean" meegekregen.

Deze jonge muzikanten leerden elkaar kennen aan de befaamde CODARTS universiteit in Rotterdam. Zoals bekend heeft die een wereldwijde reputatie als het om wereldmuziek gaat.

Zoals alle studenten daar hebben ook de vijf leden van het huidige "Serenade Ensemble" een passie voor muziek, en dan meer bepaald voor de traditionele muziek van de streek waarvan zij afkomstig zijn.

Zo raakten ze gefascineerd door de vaststelling dat er heel wat raakvlakken zijn tussen Turkse en Griekse muziek. Dat geldt in het bijzonder voor het oostelijke Middellandse-Zeegebied. Dat is ook logisch, want het vormde immers eeuwenlang één geheel, niet alleen economisch maar ook cultureel. Het is pas recent dat er daar letterlijk en figuurlijk een streep doorheen werd getrokken, namelijk zo'n streep die op kaarten de landsgrenzen aanduidt.

Met elkaar gaan ze nu, elk vertrekkende vanaf hun eigen kant van die streep, op zoek naar gemeenschappelijke elementen. En dat zijn er heel wat: niet alleen liederen en dansen, maar ook de emoties en beelden die deze muziek oproept.

Zo vullen de beide zangeressen elkaar bij sommige liedjes mooi aan. De ene zingt een strofe in het Turks, de andere in het Grieks. Het is dan niet altijd één van de vele populaire liedjes die soms over de hele Balkan gezongen werden, telkens met een andere tekst in de taal van de plaatselijke bevolking. In veel gevallen smeedt het ensemble zelf twee verschillende liedjes aan elkaar, en dat dan op basis van de muzikale kenmerken.

Bij hen staat de muziek immers centraal. Ze doen geen historisch onderzoek en ze streven ook niet naar slaafse reproducties. Elk van de vijf muzikanten draagt integendeel spontaan zijn of haar persoonlijke steentje bij.

Op die manier willen ze hun gezamenlijk cultureel erfgoed verder laten leven en het met het publiek delen.

Naschrift: Vanessa Kourtesi bleek er uiteindelijk niet bij te zijn. Allicht daarom dat de drie instrumentalisten, elk om beurt, ook zongen.

Het Grieks koor "Filomila" ging van start in 2009. Zelfs een minister van financiën kan dan (laten) uitrekenen dat ze dit jaar, dus in 2019, hun tienjarig bestaan vieren.

En hoe viert een zangkoor zo'n lustrum? Door te zingen, natuurlijk. Maar ja, dat doen ze elke donderdag al, tijdens de repetities. Dus moet er wat extra's tegenaan, en dat wordt dan dit Jubileumconcert.

Uiteraard werd er grondig nagedacht over het programma. Voor een tienjarig bestaan moest het immers wat bijzonders worden. En dat opzet lijkt geslaagd.

Het koor opent met één van de eerste liedjes die ze in 2009 aanleerden, namelijk "Μη μου θυμώνεις μάτια μου" (Mi mou thymoneis matia mou), of, vrij vertaald, "Wees niet boos op me, mijn oogappel". Het werd in de jaren 1960 geschreven door Stavros Kouyoumtzis, en voor het eerst gezongen door Yannis Poulopoulos. Maar het werd toch vooral bekend door de vertolking van Yorgos Dalaras . Die zong het indertijd op zowat al zijn concerten, en zo nestelde het zich ook in Nederlandse oren.

De tekst gaat over iemand die op het punt staat te emigreren, en die zijn geliefde vraagt om daar niet boos om te zijn. Hij zal haar nooit vergeten, zegt hij. Meer nog: "ik zal een vogel worden en dan kom ik voor altijd bij je terug", belooft hij, en of ze alvast haar raam voor hem wil openzetten.

De toehoorders van "Filomila" zullen die aansporing allicht niet nodig hebben om hun oren wijd open te zetten voor de Griekse liederen, waarmee de koorleden hen dan naar het thuisland daarvan kunnen (ver)voeren.

De rest van het eerste deel van dit jubileumconcert besteedt "Filomila" aan de negen liedjes van de "Epitafios" van Mikis Theodorakis . Die leerden ze in 2014 aan, om klaar te zijn voor hun "Ode aan Theodorakis " in mei 2015 , ter gelegenheid van de negentigste verjaardag van de wereldberoemde componist. Over de context en het belang van de "Epitafios" schreven we al in november 2001 , maar in deze context is vooral van belang dat de koorleden het allemaal fantastisch vonden om deze liederen te zingen. Ze mochten dan op dit jubileumconcert niet ontbreken, zegden ze in koor.

Voor de invulling van het tweede deel van het concert, na de pauze, gaf "Filomila" een heel andere dimensie aan hun stelling dat ze het enige meerstemmige Griekse koor in Nederland zijn. Er werden namelijk lijstjes gemaakt van de liedjes, die ze in al die jaren aangeleerd hadden, één lijstje per jaar. En dan werd er ... gestemd. Niet met een vork, maar gewoon met een potlood. Alle koorleden mochten aangeven welk liedje ze het liefst zongen, en het liedje met de meeste stemmen werd geselecteerd voor het programma. Een "best of" dus, maar dan niet op basis van de verkoopcijfers, wel op basis van het zangplezier van de koorleden zelf.

Op die manier hoort u na de pauze negen liedjes, eentje uit elk jaar van hun bestaan. Enkel 2014 ontbreekt in dat rijtje, want dat jaar was al voldoende vertegenwoordigd door de "Epitafios".

Het laatste liedje van het concert (het tiende na de pauze) is een "jubileumlied": ze hebben het nog maar pas aangeleerd, speciaal voor dit jubileumconcert. Hiervoor werd de democratische selectieprocedure niet toegepast: de keuze werd overgelaten aan hun dirigent en bezieler Yiorgo Moutsiaras .

Hij ging voor het feestelijke liefdesliedje "Σου μιλώ και κοκκινίζεις" (Sou milo ke kokkinizis, Ik spreek je aan en je bloost), geschreven (en gezongen) door Dionysis Savvopoulos in 1999, maar beter bekend van Manolis Mitsias en recent ook door de vertolking van Yannis Charoulis .

Het is een passende afsluiter voor hun eerste schijf van tien jaar. Het toont mooi aan dat "Filomila" niet bij de platgetreden paden blijft, maar dat ze het ook aandurven om (in het buitenland) minder bekende liedjes in hun brede repertoire op te nemen. En als je de tekst letterlijk mag nemen, dan blijkt bovendien dat ze bij "Filomila" nog lang niet van plan zijn om er mee op te houden, maar dat ze integendeel nog "dagenlang" (lees: jarenlang) verder willen feesten, onder een hemel vol sterren, terwijl in alle dorpen de vreugdevuren branden.

Over het koor, over hun filosofie en hun aanpak, en over hun dirigent en de koorleden, vertelden we u al een paar dingen op onze mei 2015 maandpagina .

Bovendien is "Filomila" na al die jaren zeker geen onbekende meer, dus veel uitleg is sowieso niet meer nodig.

We willen er alleen nog aan toevoegen dat nieuwe zangers en zangeressen nog altijd welkom zijn bij het koor. Dus als u graag zingt, in Amsterdam of omgeving woont, en zich elke donderdag kunt vrijmaken, dan ziet Filomila u graag komen. Alle stemmen zijn welkom. Kennis van de Griekse taal of muziek is niet nodig, want er zijn partituren voorzien in fonetisch Grieks. Dat neemt niet weg dat er tijdens de repetities heel veel aandacht gaat naar de juiste uitspraak. Dat is één van de vele taken die hun dirigent, Yiorgo Moutsiaras, nu al tien jaar lang met veel enthousiasme op zich neemt.

Over de "Kosmokrators" is (bijna) alles al gezegd en geschreven, onder meer door ons op onze maart 2017 maandpagina .

Daar leest u bijvoorbeeld dat ze in de zomer van 2016 enige deining veroorzaakten in Griekenland, waar ze hun eerste cd "Frenetika" mochten gaan voorstellen. Die kreeg toen heel wat aandacht in de Griekse media, en dat was niet in de laatste plaats te danken aan hun repertoire, dat bestaat uit bekende liedjes uit de rembetika , waarop ze dan zelfgeschreven teksten hebben gemonteerd in het Nederlands, Frans of Engels.

Zelf omschrijven ze dat zo:

Zoals bekend wil de bezetting van de Kosmokrators nogal eens wijzigen. Zoals elke goede kok richten ook zij zich naar het aanbod van het moment. De harde kern blijft wel steeds dezelfde, en die wordt aangevuld met andere goede muzikanten, in functie van hun beschikbaarheid.

Voor dit concert worden de "Kosmokrators" als volgt aangekondigd:

• Frans De Clercq : zang en bouzouki
• Michel (Michalis) Karakatsanis : zang en bouzouki
• Karsten De Vilder : zang en gitaar
• Dimi Dumo : zang en percussie

Van woensdag 6 tot en met zondag 10 maart organiseert De Centrale voor de vierde keer het "Fiddlers on the Move" project. Dit vijfdaagse festival staat in het teken van de (folk)viool, boordevol workshops en concerten, onder de artistieke leiding van Wouter Vandenabeele. Er nemen violisten uit zowat heel de wereld aan deel.

Ook Griekenland is vertegenwoordigd, en wel door Makis Baklatzis (viool) en Yannis Karakalpakidis (viool, gitaar, bas). Zij wonen en werken tegenwoordig allebei in Thessaloniki.

Op vrijdag 6 maart spelen zij de eerste helft van een dubbelconcert. Na de pauze krijgt het "Trio Trad" het podium. De praktische gegevens van dit concert vindt u in het kadertje onderaan dit artikel.

Op vrijdag 6 en zaterdag 7 maart zal Makis Baklatzis overdag (mee) een workshop geven, (iets waar hij ruimschoots ervaring mee heeft, zoals zal blijken uit zijn bio hieronder), en op zaterdagavond spelen zowel Makis Baklatzis als Yannis Karakalpakidis mee tijdens het "Teachers Concert" . Voor meer informatie daarover verwijzen we naar de website van De Centrale (zie eveneens het kadertje hieronder).

Wij van onze kant lichten eerst even de doopceel van deze twee Griekse muzikanten.

Makis Baklatzis

Makis Baklatzis (Μάκης Μπακλατζής) werd in 1985 geboren in Kavala. Op zijn elfde begon hij les te volgen in traditionele viool. Een jaar later, in 1997, begon hij zijn middelbare studies aan de muziekhumaniora van Kavala. Daar koos hij voor de klassieke viool. maar bovenop het zware lessenpakket (het dubbele van een gewone humaniora) bleef hij toch nog traditionele viool studeren. In 2000 behaalde hij daarin trouwens een derde prijs in een nationale wedstrijd.

Voor zijn hogere studies koos hij opnieuw voor de traditionele viool. Daarvoor trok hij in 2003 naar Thessaloniki, waar hij zich inschreef aan de Universiteit van Macedonië.

In de loop van zijn universitaire studies volgde hij een hele reeks seminaries, onder meer bij klinkende namen als Stathis Koukoularis , Yorgos Koros , Nikos Saragoudas , Yasemi Saragouda, Petroloukas Chalkias , Antonis Apergis , Ross Daly ... Daarnaast mochten hij en zijn viool ook op het podium met andere bekende mensen als Kariofyllis Doïtsidis , Manos Achalinotopoulos , Dilek Kots, Areti Ketime en een heleboel anderen.

Tijdens zijn studies in Thessaloniki kwam hij in contact met de muzikanten van "Loxandra", en vanaf 2007 (tot eind 2018) maakte hij zelf ook deel uit van dit ensemble. Dat bestond op dat moment al tien jaar, en de oorspronkelijke oprichters waren geboeid geraakt door de stadsmuziek van Smyrna en Constantinopel. Eerst probeerden ze die zo getrouw mogelijk te reconstrueren, maar later gingen ze ook eigen accenten leggen. Ze werden in heel Griekenland bekend toen het Nationaal Theater hen tijdens het seizoen 2010-2011 vroeg om voor de muziek te zorgen voor (de theaterversie van) "Loxandra", de klassieke roman van Maria Iordanidou waar ook het ensemble zelf zijn naam vandaan gehaald had. Daar leest u meer over op onze juni 2015 maandpagina , omdat ze toen kwamen optreden in Rijsel. Dat hadden ze misschien wel te danken aan hun tweede album, dat verscheen in 2012 en dat in september van dat jaar op de achtste plaats kwam te staan van de "World Music Charts Europe". Daardoor kreeg "Loxandra" ook buiten Griekenland heel wat zichtbaarheid, maar toch duurde het tot in februari 2019 vooraleer ze nog eens in België te horen waren.

Inmiddels was Makis Baklatzis wel afgestudeerd in Thessaloniki (in 2009 om precies te zijn), en vanaf 2010 was hij zelf vioolles gaan geven. Hij begon eerst aan lagere en middelbare scholen. In 2014 kreeg hij dan een baan aan het prestigieuze TEI in Arta, uiteraard als leraar traditionele viool.

Rond die tijd begon hij ook seminaries en workshops te geven, zowel in Griekenland als in het buitenland. Daarin behandelt hij onderwerpen als de makams , de rol van improvisatie, of viooltechnieken in de Griekse traditionele muziek (en dat laatste zal hij kennelijk ook in Gent gaan doen).

Toch vond hij van zichzelf dat hij nog wat bij te leren had. Dus kwam hij naar Rotterdam. waar hij in 2017 zijn master behaalde aan de Codarts universiteit.

Daarna keerde hij terug naar Griekenland, waar hij in de lente van 2018 het "Rosal Trio" oprichtte, samen met de percussionist Kostis Poulianakis en de bouzouki -speler Charis Laurijsen. Deze laatste zal ook bekend zijn van "Male Vrase". In tegenstelling tot wat zijn naam laat vermoeden is hij wel degelijk een geboren en getogen Kretenzer, wat niet wegneemt dat hij op zijn achttiende naar Rotterdam kwam om daar aan de Codarts universiteit ... Turkse muziek te gaan studeren. Later studeerde hij verder in Istanbul.

Minder dan een jaar na hun oprichting, in januari 2019, kwam het "Rosal Trio" al met een eerste eigen album. Dat bevat eigen werk van de drie leden van de groep. In hun muziek vermengen ze invloeden uit Kreta, Thracië en de Griekse eilandmuziek, met een flinke scheut Ottomaanse invloed er doorheen.

Maar Makis Baklatzis is of was niet alleen lid van "Loxandra" en van het "Rosal Trio". Meteen na zijn terugkeer uit Rotterdam trad hij ook nog toe tot "Bratimia" (Μπρατίμια). Twee andere leden van dit kwartet zijn trouwens ook lid van "Loxandra" , namelijk Nikos Angousis (klarinet) en Dimitris Panagoulias (percussie) . De enige "nieuwkomer" bij "Bratimia" is Yannis Poulios ( laouto ), maar dat "nieuwkomer" is relatief want ook hij heeft er al bijna een kwart eeuw muzikale dienst opzitten.

Met "Bratimia" is Makis Baklatzis eigenlijk overal te vinden waar er muziek nodig is om de mensen te vermaken. Ze doen dus niet alleen optredens in clubs, restaurants, concertzalen en festivaltenten, maar ze spelen ook dansvoorstellingen, dorpsfeesten en zelfs traditionele trouwfeesten. Hun specialiteit is de muziek van heel Noord-Griekenland, maar bij uitbreiding ook die van de omringende Balkan-landen. Ze doen vaak beroep op Ria Ellinidou als gastzangeres, en ook zij is actief bij "Loxandra". Het is een kleine wereld, inderdaad.

Yannis Karakalpakidis

De levensloop van Yannis Karakalpakidis (Γιάννης Καρακαλπακίδης) vertoont een paar opvallende gelijkenissen, maar ook kleine verschillen, met die van zijn collega Makis Baklatzís. Ze werden in hetzelfde jaar 1985 geboren, maar Karakalpakidis is wel afkomstig van Ptolemaïda, ten noorden van Kozani en dus (bijna) aan de andere kant van Noord-Griekenland als Kavala.

Het plaatselijk conservatorium van Ptolemaïda heeft uiteraard een afdeling traditionele muziek, maar op zijn tiende ging Yannis daar toch maar klassieke gitaar leren. Tegelijk hield hij zich wel bezig met de traditie, en zo leerde hij ook viool, laouto en bas spelen.

Voor zijn hogere studies ging hij naar het befaamde TEI in Arta, waar hij de opleiding traditionele viool volgde. Die sloot hij af in 2009. Voor zijn eindwerk koos hij een eerder explosief onderwerp: hij onderzocht de geschiedenis van de beroemde koperblaasensembles van Kozani en omgeving, maar dan specifiek in het kader van de Macedonische taal en cultuur. De Griekse staat heeft lang geprobeerd om dat allemaal "weg te zuiveren", om zodoende te komen tot een homogene Griekse staat, waar alleen "echte" Grieken woonden die dan uiteraard allemaal Grieks spraken. Los van de politieke overwegingen had dat wel tot gevolg dat de cultuur en de tradities uit de streek nog meer onder druk kwamen te staan dan elders. Gelukkig lijkt daar recent enige kentering in te komen, en heel wat jongeren (waaronder dus ook veel muzikanten) worden zich opnieuw bewust van hun erfgoed. Ze durven er ook opnieuw voor uit te komen dat ze "anders" zijn dan de andere Grieken. Vroeger zou hen dat een etiket "staatsgevaarlijk" hebben opgeleverd, maar die tijden lijken voorbij.

In elk geval kon Yannis Karakalpakidis met zijn diploma gewoon aan de slag als leraar bij verschillende muziekhumaniora's. Zo vinden we hem in 2011 bijvoorbeeld in Serres (tussen Thessaloniki en Kavala), waar hij zowel gitaar als viool onderwees.

Als gepassioneerd muzikant beperkt hij zich natuurlijk niet tot lesgeven alleen. Hij speelt zelf ook actief mee op allerlei podia, en hij had daarmee trouwens niet gewacht tot hij afgestudeerd was. Als getalenteerd multi-instrumentalist was hij breed inzetbaar, en hij heeft ook een brede belangstelling. Hij speelt niet alleen traditionele muziek, maar evengoed laïka of endechna of wat dan ook.

Op die manier heeft hij al heel wat klinkende namen in zijn cv verzameld. Een kleine selectie kan volstaan om zijn veelzijdigheid te illustreren. Zo werkte hij al samen met Dimitris Bassis , Babis Tsertos , Christos Nikolopoulos , Lizeta Kalimeri , Antonis Vardis, Areti Ketime , Dilek Kots, Mario , Manos Achalinotopoulos enzovoorts.

Hij speelde zelfs mee in de soundtrack van de tv-reeks "Matomena Chomata" (Bebloede Aarde), die op Alfa uitgezonden werd, en hij zorgde mee voor de muziek tijdens enkele theatervoorstellingen (waaronder het Nationaal Theater van Noord-Griekenland). Meestal was de muzikale leiding daarvan in handen van Kostas Vomvolos , bekend van Savina Yannatou en haar "Primavera en Saloniko", waar Vomvolos niet alleen vast lid van is, maar waarvoor hij ook de arrangementen maakt.

Yannis Karakalpakidis heeft bovendien al heel wat buitenlandse ervaring. Zo is hij altijd wel te vinden voor deelname aan allerlei festivals en internationale projecten, Vaste klanten van De Centrale in Gent kennen hem allicht nog van zijn optredens met het gelegenheidsensemble "Niriis" in februari 2017 . Dat was het gevolg van een toevallige ontmoeting van Wouter Vandenabeele in Thessaloniki met drie jonge muzikanten, waaronder dus ook Yannis Karakalpakidis.

Maar deze laatste is ook vast lid van een hele reeks gevestigde ensembles, waaronder "Argatia", “Markab Trio”, "Tangology", "dRom" en "Mirror Tuners". En als je die verschillende groepjes wat nader bekijkt, dan blijkt opnieuw de enorme veelzijdigheid van deze jongeman.

Met "Argatia" ("Aργατεία") speelt hij traditionele Pontische muziek. De groep bestaat uit acht muzikanten, waaronder Thanasis Koulentianós, die tevens kanonaki speelt bij "Loxandra" (waar dus ook Makis Baklatzis tot voor kort deel van uitmaakte). Maar bij "Argatia" vinden we nog een paar bekende namen. De zangeres Elsa Mouratidou was in februari 2014 nog in Brussel als lid van het indrukwekkende a-capella ensemble "Stringless". En de kaval wordt bij "Argatia" bespeeld door Stella Kampouridou, die hetzelfde doet bij "Iliodromio", de al even indrukwekkende groep die een jaar later, in februari 2015 , in Brussel neerstreek.

Enkele maanden later, in oktober 2015, speelde bij dat zelfde "Iliodromio" ook de violist Stefanos Sekeroglou mee (in april 2017 in Brussel als de helft van het "Duo Methi"). Vanaf december 2013 gaf hij vioolles aan de muziekhumaniora van Serres, en hij was dus een collega van Yannis Karakalpakidis. Toch zal het niet (alleen) daarom zijn dat die twee, samen met de zangeres Roula Tsemou, het "Markáb Trio" oprichtten. Het repertoire van dat trio komt niet alleen uit Griekenland zelf, maar ook uit de Balkan, uit Turkije, Spanje, Armenië, Italië, Ierland en vele andere landen. Hun bedoeling is om al deze verschillende muzikale culturen naast elkaar op één podium te zetten.

Een jaar later vinden we Yannis Karakalpakidis samen met die zelfde Stefanos Sekeroglou in het vierkoppige ensemble "Tangology". en het zal dan niet verbazen dat die zich toeleggen op de Argentijnse tango. Karakalpakidis speelt er bas.

Rond diezelfde tijd, dus ergens in 2015 of 2016, richtte de accordeonist Thanos Stavridis het trio "dRom" op, waar Yannis Karakalpakidis de elektrische (!) gitaar voor zijn rekening neemt. De "derde man" is de percussionist Christos Tasios (die ook bij "Argatia" speelt). De naam van het ensemble is natuurlijk het bekende "drom" uit het Roma, wat niet alleen "weg" betekent (zoals het Griekse "dromos") maar ook "reis". En inderdaad: "dRom" reist in tijd en ruimte, kris-kras doorheen de zigeunermuziek en de muziek van andere bevolkingsgroepen op de Balkan, met liedjes uit Epirus en Thessaloniki, maar evengoed uit Sofia, Belgrado of Boekarest.

Deze Thanos Stavridis zal allicht bekend zijn als de energieke - zeg maar flamboyante - begeleider van Matoula Zamani en Makis Seviloglou (in maart 2019 trouwens weer op doortocht in Nederland). Minder bekend is dat hij zelf ook muziek schrijft. Een aantal nummers van hem zitten ook in het repertoire van dRom - en sinds mei 2016 ook op zijn eerste eigen album "Με μια Βαλίτσα Όνειρα" (Me mia valitsa onira, Met een koffer vol dromen). Aan het vullen van die koffer werkten niet minder dan 26 collega's mee. Onder hen natuurlijk Matoula Zamani zelf en de (in dit genre "onvermijdbare") Pantelis Stoikos , maar ook de twee kompanen van "dRom".

Tot slot: in februari 2018 speelde "dRom" op een festival op Kreta in een versterkte bezetting, met o.a. Yotis Kiourtsoglou op elektrische basgitaar, en met niemand minder dan Martha Mavroidí voor de zang. Ze werden toen aangekondigd als "Exotic Balkan & Ethnic Sounds".

En dan zijn er nog de "Mirror Tuners". Dat ensemble ontstond ergens in 2014, en sindsdien haspelen ze vrolijk allerlei stijlen door elkaar: gypsy jazz, filmmuziek, traditionele muziek van Bulgarije en andere Balkanlanden, rembetika ... en dat brengen ze op smaak met tango's van Piazzola. Het zal wel overbodig zijn om te zeggen dat ze dat doen met veel kennis van zaken. Bij de vier leden van de "Mirror Tuners" vinden we natuurlijk Yannis Karakalpakidis, maar ook Fivos Apostolidis, de slagwerker van "Loxandra".

Om de cirkel helemaal rond te maken: de zangeres van het gelegenheidsensemble "Niriis", waarmee Yannis Karakalpakidis in februari 2017 naar De Centrale kwam, heette Katerina Douka. Welnu, zij en nog drie anderen vormen samen met Makis Baklatzís tegenwoordig het ensemble "GlendOtur", dat traditionele muziek uit Thracië speelt.

Een kleine wereld, inderdaad.

Besluit

Als je dat alles zo leest, dan rijst onwillekeurig de vraag hoe mensen als Makis Baklatzis en Yannis Karakalpakidis het klaarspelen om al die verschillende groepen en stijlen uit elkaar te houden. Alleen al het beheer van hun agenda's lijkt een full-time job te zijn. En toch ...

Ze zijn trouwens niet de enigen, en dat bewijst nog maar eens hoezeer de Griekse muziekscène ook vandaag nog bruist en borrelt van het talent. Het is dan eigenlijk jammer dat we daar in de Lage Landen slechts het topje van die enorme ijsberg te zien (en vooral te horen) krijgen. Maar natuurlijk: wie het kleine niet eert...

Bovendien: zelfs een klein topje van een gigantische ijsberg is nog altijd indrukwekkend genoeg om niet links te laten liggen.

Het gemengd koor van Louvain-la-Neuve, "La Badinerie" , trekt alle registers open voor een opvoering van de beroemde "Canto General" van Mikis Theodorakis , op tekst van Pablo Neruda.

De opbrengst van dit project wordt volledig doorgestort naar de verenigingen "Mothers & Midwives Support" (MMS) en "Infirmiers de rue" (IDR).

Aan dit project werken meer dan 120 uitvoerders mee. Dat zijn natuurlijk in de eerste plaats de zangers en zangeressen van het koor "La Badinerie" zelf, voor de gelegenheid versterkt met enkele bevriende gastkoren.

Daarnaast zijn er ook nog twee solisten, de mezzo-sopraan Betty Charlafti (GR) en de bariton Kris Belligh (BE), plus een actrice, Assumpta Serna (ES), en een acteur, Marco Fabbri (BE).

De klassiek geschoolde Griekse zangeres Betty Charlafti (Μπέττυ Χαρλαύτη, ook wel "Harlafti" geschreven) is nog jong, maar ze heeft toch al heel wat ervaring als vertolkster van het werk van Mikis Theodorakis . Van 2012 tot 2016 werkte ze samen met het orkest dat zijn naam draagt, en in 2017 verscheen er een album onder de titel ""Η Μπέττυ Χαρλαύτη στον κόσμο του Μίκη Θεοδωράκη" (Betty Charlafti ston kosmo tou Miki Theodoraki, Betty Charlafti in de wereld van M.T.). Daarop stonden twee nieuwe liedjes die de componist speciaal voor haar geschreven heeft.

De muzikanten zijn:

• Michel Hatzigeorgiou : bouzouki
• Alejandro Beresi : fluit
• Mariano Ferrandez en Bernard Guiot : piano
• Yves Vandewalle, Ben Bauwin en Toni Mora : gitaar
• Jacques Pili : elektrische bas
• Michael Jaremczuk, Guy Delbrouck, Jean-François Dossogne, Dimitri Dumon en David Haye : percussie

De naam, die in Grieksminnende kringen het meest bekend zal zijn, is allicht die van Michel "Hatzi" Hatzigeorgiou (°Charleroi 1961). Deze Belg van Griekse afkomst is in een parallel universum ook bekend (of beroemd) als de bassist van de Belgische avant-gardistische jazz-band "Aka Moon".

Verder valt ook het relatief groot aantal percussionisten op. Het slagwerk zou in deze uitvoering inderdaad een belangrijke rol gaan spelen.

De artistieke leiding van het geheel is in handen van Laëndi , oftewel Daniel Lipnik. Hij is ook muzikaal directeur en dirigent van "La Badinerie" - en nog veel meer.

Over de "Canto General" zelf hoeven we op deze site eigenlijk niets meer te vertellen. Dit meesterwerk is bekend en vermaard, ook tot ver buiten de kringen van liefhebbers van Griekse muziek. Voor de context waarin dit oratorium tot stand kwam kunt u desnoods het artikeltje nalezen dat we daar in oktober 2004 over schreven.

Met dit initiatief wil "La Badinerie" twee verjaardagen tegelijk vieren.

Om te beginnen is het zeventig jaar geleden dat de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens aangenomen werd door de algemene vergadering van de Verenigde Naties. Dat was op 10 december 1948, dus strikt genomen komt deze viering enkele maanden te laat. maar daar zal allicht niemand van wakker liggen.

Voor de tweede verjaardag moeten we twintig jaar terug, naar december 1998. Toen werd er namelijk al eens de "Canto General" opgevoerd in Court-Saint-Étienne, op dezelfde locatie als nu. Dat was toen uiteraard om de vijftigste verjaardag van de "Universele Verklaring" te herdenken, maar dat was niet alles. De imposante hall, waar de opvoering plaatsvond, stond namelijk op het punt gesloopt te worden, en met de opvoering van de "Canto General" wilde men dat verhinderen. Een korte lesje industriële geschiedenis helpt om dat te verduidelijken.

Die hall was ooit een onderdeel van een metaalfabriek met een geschiedenis die teruggaat tot zomaar eventjes 1847. Tijdens de eerste eeuw van haar bestaan specialiseerde de fabriek zich in de productie van staal en gietijzer. Na de Tweede Wereldoorlog kwam daar ook nog de verwerking van schroot bij. In afwachting van de verwerking werd dat afval opgeslagen op een deel van het bedrijfsterrein, dat dan ook de toepasselijke naam "parc à mitrailles" (schrootpark) kreeg. Roestvrij staal, aluminium en dergelijke kon in de open lucht bewaard worden, maar andere metalen bleven toch beter droog. in 1952 werd er een immense opslagplaats gebouwd om die in op te slaan. Op haar hoogtepunt, tijdens de jaren 1960, stelde de fabriek zo'n 2.500 mensen te werk. Daarna ging het snel bergaf, en in november 1984 viel het doek.

Na heel wat getouwtrek werd het hele fabrieksterrein, met gebouwen en al, aangekocht door de gemeente Court-Saint-Etienne. De bedoeling was om er een industriepark van te maken, en een klein deel zou stadspark gaan worden. Dat betekende wel dat alles eerst met de grond gelijk moest gemaakt worden.

Een aantal inwoners vond dat vooral jammer voor de schroothal. Die majestueuze en elegante constructie was nog in perfecte staat, en met haar oppervlakte van 3200 m ² was ze uitstekend geschikt om ze als evenementenhall te gebruiken. Het was om dat te bewijzen dat de opvoering van de "Canto General" op touw gezet werd. Het opzet slaagde, ook al omdat er meer dan 12.000 mensen naartoe kwamen, verspreid over zeven dagen.

De huidige opvoering, in dat zelfde historische gebouw (intussen wel uitgerust met de nodige technische apparatuur), is dan ook bedoeld om de twintigste verjaardag van die spectaculaire redding te vieren. En tussen haakjes: ook toen was Laëndi (alias Daniel Lipnik) één van de initiatiefnemers. Wie zei daar ook weer: "l'histoire se répète" ?

Het ensemble "Sarikia" komt met Kretenzische muziek naar België, eerst naar Halle en dan naar het Muziekcentrum Dranouter.

De spilfiguur van dit ensemble, Vardis Karadakis, zal onderweg niet moeten stoppen om de weg naar Dranouter te vragen, want hij was daar al vaak te gast. De eerste keer was (bij ons weten) tijdens het "Folkfestival Dranouter" in augustus 2007 . Blijkbaar beviel dat, want hij kwam in augustus 2008 weer terug, en ook in augustus 2009 was hij er weer. Dat was telkens samen met Ilias en Dimitris Vlamakis, met wie hij toen optrad als het "Kalives Music Project", genoemd naar een dorpje in de buurt van Chaniá op Kreta.

Het jaar daarop werd dit drietal door het Folkfestival ingeschakeld in een Vlaams-Kretenzisch fusie-project, onder de naam "Fillia". Daarover leest u - desgewenst - het een en ander op onze augustus 2010 maandpagina , want het was toen dat dit project in première ging.

Nadien waren er nog een paar afleveringen van "Fillia", en omdat de drie Kretenzische muzikanten dan toch een tijdje in België rondreisden, kwamen ze in april 2011 ook maar naar Brussel om daar het jaarlijkse traditionele dansfeest van de Vereniging van Kretenzers in België van muziek te voorzien.

Daarmee is dan bewezen dat deze muzikanten wel degelijk kaas hebben gegeten van de traditionele muziek van hun geboorte(ei)land, want anders ga je niet in het hol van de leeuw gaan optreden.

We kunnen dus gerust in fast-forward naar dit jaar, 2019. Zoals gezegd komt Vardis Karadakis dan opnieuw naar Dranouter, maar deze keer met andere muzikanten. De dag voordien speelt hij met hen in Halle.

Zijn nieuwe ensemble "Sarikia" bestaat uit:

• Vardis Karadakis : laouto en zang
• Antonis Anagnostakis : lyra
• Giorgos Liviakis : lyra
• Lefteris Liviakis : laouto

De twee laatstgenoemden zijn natuurlijk niemand anders dan de "Liviakis Brothers", bekende leveranciers van Kretenzische muziek (en meer) op allerlei podia in heel België. Deze twee muzikale broers zijn weliswaar in België geboren en getogen, maar ze hebben wel hun roots en hun hart op Kreta, in Chania om precies te zijn.