Het Theodorakis-Ensemble blijft zich trouw houden aan het voornemen (en/of de belofte) om één keer om de twee jaar op te treden.

Het programma van hun concert in 2017 bestaat volledig uit liederen en instrumentale muziek van Mikis Theodorakis zelf, zoals (extracten uit) de "Epitafios", de "Politia", de "Yitonia ton Angelon", de "Axion Esti", de Mauthausen cyclus, Zorba de Griek, Ta Lyrika e.a.

Ze spelen ook nu weer in uitgebreide bezetting, wat bij hen dan 14 uitvoerders en een dirigent betekent.

De solisten zijn:

• Marianne Van Eynde : zang
• Demis Iossifidis : bouzouki
• Stijn Huylebrouck : voordracht

De rest van het ensemble bestaat uit: mandoline, gitaar, piano, twee violen, cello, contrabas, fluit, klarinet, slagwerk en harp.

De dirigent is - zoals vanouds - Xavier Roels .

Gavrilos Kokónas komt met zijn band naar de Art Base om daar zijn jongste cd "Rebetiko Raporto" voor te stellen. Daarna reizen ze verder naar de Paradiso in Amsterdam.

Zijn "band" is eigenlijk meer een driewieler, dachten wij eerst, omdat er maar drie namen aangekondigd waren. Nadien kwam er dan nog een vierde wiel aan de wagen aangerold, in de vorm van een jonge zangeres. De vier "banden" van de band zijn dan:

• Gavrilos Kokónas : gitaar en zang
• Vasiliki Christopoúlou : zang
• Yannis Kadóglou : bouzouki en zang
• Sakis Mitkas : baglama en zang

Over de nieuwkomer Vasiliki Christopoulou (Βασιλική Χριστοπούλου) valt er niet zo heel veel te vertellen, dus laten we maar met haar beginnen. Dat er niet veel te vertellen is, dat is mede omdat ze inderdaad een nieuwkomer is - op het podium dan toch. Zij werd geboren in Kalamata, in het zuiden van de Peloponnesos, en ze studeert nu in Thessaloniki, de havenstad in het noorden van Griekenland. Daar volgt ze de opleiding van musicologe, waaruit af te leiden valt dat ze al van jongs af aan met muziek bezig is. Ze wordt aangekondigd als zangeres, maar daarnaast bespeelt ze nog verschillende snaarinstrumenten. Ze schijnt een heel goede stem te hebben, en ook een goede "παρουσία". Letterlijk vertaald betekent "parousia" eigenlijk "aanwezigheid", maar in deze context kan het zowel slaan op haar podiumprésence en/of haar vertolking - dus de manier waarop ze de liedjes brengt - als op haar uiterlijk. Het is niet uitgesloten dat het bij haar de beide betekenissen heeft, maar de présence is er zeker bij. De Grieken hechten daar namelijk veel belang aan, en als ze niet goed was, zou Gavrilos Kokónas haar allicht niet mee op reis nemen.

Daarmee zijn we dan bij de hoofdvogel aangeland, bij Gavrilos Kokonas (Γαβρήλος Κοκώνας) zelf. Zijn naam zal wat minder bekend zijn bij het grote publiek. Toch werkte deze zanger, gitarist en componist al samen met enkele gevestigde waarden, zoals Chronis Aidonidis , Domna Samiou , Mariza Koch , Nikos Oikonomidis , Afendoula Razeli en Mario . Met Chronis Aidonidis duurde de samenwerking zelfs ettelijke jaren. In die periode woonde Gavrilos Kokonas in Alexandroupoli en Aidonidis kwam onvermoeibaar bij hem thuis om samen te oefenen.

En als dat niet genoeg is, dan is er nog altijd zijn samenwerking met de bekende bouzouki -speler Nikos Tatasopoulos . Ook met diens collega Antonis Ainitis trad Gavrilos Kokonas vaak samen op.

Als componist is hij niet bepaald een veelschrijver. Zijn eerste album met eigen werk heette "Το ταξίδι" (To taxidi, de reis). Die dateert al van 1995, maar een aantal van de liedjes zijn toch nog altijd te horen. Ook zijn dochtertje Christina - toen amper negen jaar oud - zong trouwens één nummertje mee op "To taxidi" . Ze had wat woorden opgevangen en er zelf een melodietje op verzonnen, maar voor zover ons bekend was dat meteen ook het einde van haar muzikale reis. Zij koos voor andere bezigheden.

Eigenlijk deed vader Gavrilos dat ook, maar bij hem was de muziek nooit ver weg. Hij verliet al snel het eiland Thasos, waar hij in 1958 geboren werd, en stak over naar het vasteland. Daar ging hij aan de slag als leraar, maar daarnaast bouwde hij ook muziekinstrumenten. Bovendien zong hij en speelde gitaar, anders had het lijstje met samenwerkingen hierboven er natuurlijk niet gestaan. Inmiddels is Gavrilos Kokonas teruggekeerd naar Thasos en hij geeft er muziekonderricht aan jongeren en volwassenen. De bouzouki-speler die hem op dit concert vergezelt is trouwens één van zijn leerlingen. Yannis Kadoglou volgt al les bij Kokonas van toen hij zeven jaar oud is.

Uit het lijstje met samenwerkingen blijkt ook dat hij zich met verschillende soorten muziek bezig hield, maar al doende werd hem steeds duidelijker dat zijn voorkeur toch vooral uitging naar de rembetika . Het heeft er misschien mee te maken dat ook zijn grootouders in 1922 meegekomen waren met de vluchtelingenstroom uit Klein-Azië.

Hoe dan ook, meer dan twintig jaar na zijn eerste album komt hij nu met zijn tweede, en dat heet "Ρεμπέτικο Ραπόρτο" (Rebetiko Raporto). Daarop brengt hij verslag uit (een "rapport" dus) van zijn muzikale reis doorheen de wereld van de rembetika . Zoals het hoort (en ook al omdat de plaats op zo'n album sowieso niet oneindig is) beperkt hij zich tot de uitschieters, de componisten en liedjes dus die hem het meest aanspreken. Het is dan haast onvermijdelijk dat Markos Vamvakaris vertegenwoordigd is, maar er zijn ook enkele nummers uit de smyrneïko traditie bij. Vele liedjes zouden geschreven zijn vóór de Tweede Wereldoorlog, maar een groot aantal dateert toch uit de rembetika-periode van na de Tweede Wereldoorlog, zoals een lied van Tsitsanis uit 1959.

Opgelet: Dit concert gaat door op dinsdag 17 oktober en NIET op donderdag 19 oktober zoals eerst verkeerdelijk werd aangekondigd.

De Kretenzische muzikant en componist Stelios Petrakis komt opnieuw naar Brussel voor een - zelfs naar zijn normen - toch wel erg verrassend concert. Hij brengt namelijk niet één maar zelfs twee ensembles mee.

Vóór de pauze speelt het "Trio Stelios Petrakis " . Dat bestaat uit:

• Stelios Petrakis : Kretenzische lyra
• Efrén López : hurdy gurdy, outi , fretloze gitaar, kopuz , rebab
• Bijan Chemirani : zarb , daff, bendir

Na de pauze is het dan de beurt aan het "Κουαρτέτο Κρητικής Μουσικής", het "Kwartet voor Kretenzische muziek". Dat is als volgt samengesteld:

• Stelios Petrakis : Kretenzische lyra , laouto , zang
• Thanasis Mavrókostas : mandoura , dans
• Antonis Stavrakakis : mandoline , laouto , zang
• Yorgos Stavrakakis : laouto , zang

Het "Trio Stelios Petrakis " bestaat al een hele tijd. Met hen zat Petrakis bijvoorbeeld in 2011 in zijn eigen Móchlos Studio op Kreta, voor de opnames van zijn (toen en nog altijd) meest recente album, het bekende " Μαύρα Φρούδια ( Mavra Froudia ), Black Eyebrows ".

Tussen haakjes: zoals we eerder al schreven zult u de "φρούδι" uit de titel niet terugvinden in de courante woordenboeken. Het is een oude vorm die zou teruggaan op het Dorische dialect uit de Oudheid, maar die intussen ook op Kreta werd verdrongen door het moderne woord voor wenkbrauw, en dat is "φρύδι" (frídi).

Los daarvan spreekt de bezetting van het trio op zich al boekdelen. Efrén López is geboren en getogen in Spanje, maar hij reisde uitgebreid rond in het Oosten, op zoek naar muzikale impressies. Bijan Chemirani heeft in zekere zin de omgekeerde weg gevolgd: hij heeft Iraanse roots maar woont en werkt tegenwoordig in Marseille. Het is dan geen wonder dat dit drietal elkaar vond, en dat ze gingen samenwerken. Petrakis houdt er nu eenmaal van om te experimenteren, improviseren en dialogeren. Op de cd "Mavra Froudia" komt dat opnieuw tot uiting. Samen met zijn kompanen probeert hij allerlei nieuwe dingen uit. Het trio combineert verschillende stijlen, invloeden en muziekinstrumenten, maar allemaal met duidelijke gemeenschappelijke invloeden van de landen rond de Middellandse Zee, het Midden-Oosten en nog verder oostwaarts. Denk dan bijvoorbeeld aan landen als Turkije, Armenië, Iran, Azerbeidjan, Afghanistan, ... Maar ze zoeken het ook korter bij huis, zoals in Spanje, Frankrijk en natuurlijk ook in (de rest van) Griekenland zelf. Stelios Petrakis treedt immers graag in dialoog met muzikanten van andere culturen, vooral als ze samen kunnen zoeken naar raakvlakken met de Kretenzische cultuur. Op deze cd staan zeven instrumentale composities en één traditional van Karpathos.

Het "Kwartet voor Kretenzische Muziek" is van een meer recente datum.

Petrakis kreeg tijdens zijn optredens met Kretenzische muziek namelijk steeds meer het gevoel dat er "iets ontbrak". Tijdens zo'n concert zitten de muzikanten netjes op een rij, de ziel uit hun lijf te spelen, en dat is mooi en prima. Maar een groot deel van die muziek is natuurlijk wel dansmuziek, en dan heeft zo'n "statisch" concert toch wel iets van een vis op het droge.

De oplossing was gauw gevonden, in de persoon van Thanasis Mavrókostas. Petrakis kende hem in de eerste plaats als een uitstekende instrumentalist, en dat zowel op lyra , mandoline als op mandoura . Maar hij bleek ook een begenadigd danser te zijn, met enerzijds een heel eigen stijl maar anderzijds ook een uitgebreide kennis van de Kretenzische dansen. Hij zorgt daarmee voor het ontbrekende puzzelstukje, namelijk de beweging die onlosmakelijk met de muziek verbonden is.

Ook de beide anderen zijn uitstekende muzikanten. Dat kan ook haast niet anders, want ze behoren tot de jongere generatie van een bekende Kretenzische muzikale familie. De naam Stavrakakis is op Kreta al bijna evenzeer een begrip als Xylouris.

Van Xylouris gesproken: Petrakis experimenteerde al in maart 2011 met een "Cretan Music Quartet", maar dat was toen nog met een andere bezetting. Yorgis Xylouris was erbij met zijn laouto , en Yorgis Manolakis zorgde voor een tweede laouto . Stelios Petrakis zelf "deed" de lyra , maar het bijzondere was dat er ook nog een tweede lyra-speler meedeed, en dat was Zacharias Spyridakis .

We schreven toen dat twee laouto 's in één ensemble helemaal niet uitzonderlijk is, en dat twee laouto 's en een lyra de laatste jaren zelfs min of meer de standaardbezetting is geworden van een Kretenzisch ensemble. Maar twee lyra's - dus twee melodie-instrumenten - op één podium is wel degelijk hoogst uitzonderlijk, niet in het minst omdat het een aartsmoeilijke combinatie is. Voor de vier topmuzikanten van toen was dat weliswaar een fluitje van een cent, maar toch borduurde Stelios Petrakis daar niet lang op verder.

In plaats daarvan veranderde hij de naam een klein beetje (het "Cretan Music Quartet" werd het "Quartet for Cretan Music"), en de bezetting wijzigde zelfs helemaal. Dit alles vooral om te vermijden dat u beide kwartetten door elkaar haalt. Met iemand als Petrakis is het sowieso niet eenvoudig om alles bij te benen waar hij mee bezig is. Momenteel (anno 2017) heeft hij niet minder dan vier verschillende projecten lopen. Zelf vindt hij dat weinig ...

Maar goed: met twee van die vier projecten komt hij nu dus naar Brussel voor een éénmalig optreden. De twee andere hebben zijn fans dus nog van hem tegoed.

In afwachting kunt u alvast onze biografie van Stelios Petrakis er nog eens op nalezen.

Tot slot en voor de volledigheid: het initiatief voor dit concert komt van een Griekse (Kretenzische) Europarlementariër. Je kan daar allerlei vragen bij gaan stellen, maar we hebben besloten om dat niet te doen. Tenslotte gaat het op deze website over de muziek, en die muziek komt van Stelios Petrakis en zijn vrienden, die per saldo zelf hun medewerking toegezegd hebben. We hebben dus enkel bij de organisator nagevraagd of het concert zich ook richt tot niet-Grieken, en men heeft ons daar verzekerd dat dit wel degelijk het geval is. Dat was voor ons voldoende om te publiceren.

Het Brusselse rembetika-groepje "Vinylio" speelt opnieuw in de Art Base.

Hun bezetting is al een paar keer gewijzigd, maar de vaste waarde is toch wel Giannis Sarris. Hij is niet alleen de bezieler van Vinylio maar ook een gewaardeerd bouzouki -speler.

De huidige bezetting is al geruime tijd als volgt:

• Giannis Sarris : bouzouki , zang
• Nicolas Hauzeur : viool
• Renaud Dardenne : gitaar

Deze drie muzikanten zijn inmiddels zo bekend (of vermaard) dat ze allicht geen introductie meer behoeven.

Dat geldt ook voor het programma van het concert, dat deze keer kortweg als rembetiko wordt aangekondigd. Bij vorige optredens was dat al eens "Griekse rebetiko blues", maar de muziek is uiteraard hetzelfde. De speellijst misschien niet, want deze bron is onuitputtelijk. De liederen blijven ook voor inspiratie zorgen, zowel bij Grieken als bij niet-Grieken, of ze fungeren als troost of als uiting van protest. Zelfs wanneer de woorden niet altijd tot iedereen doordringen, de enorme kracht die deze muziek uitstraalt laat niemand onberoerd.