Makis Seviloglou komt nu al voor de vierde keer naar Nederland. Dat hoeft niet te verbazen, want de vorige optredens van deze sympathieke zanger, componist en bouzouki -speler, in oktober 2010 , in april 2012 , en in april 2014 , werden bijzonder goed onthaald en gaandeweg heeft hij zich een hele schare trouwe fans opgebouwd.

Vorige keer kwam hij zijn jongste cd voorstellen. Die heet "Open Window" en ze bevat traditionele Epirotische muziek, de muziek waar Makis mee opgroeide. Voor zijn optredens van 2016 trekt hij het programma wat verder open, met eigen liedjes van zijn vorige albums maar ook met liedjes van anderen.

Dat blijkt ook uit de bezetting, waar deze keer geen klarinet in te bespeuren valt - hét instrument bij uitstek voor de traditionele muziek van Epirus.

Dat geeft dan het volgende:

• Makis Seviloglou : zang, bouzouki
• Christina Karafillaki : zang
• Dimitris Lappas : gitaar, bouzouki
• Thanos Stavridis: accordeon
• Marios Makris: gitaar
• Dimitris Kitsios: contrabas

Het eerste wat opvalt in dat rijtje is allicht de naam van de zangeres, die Makis zal vergezellen op deze tournee. Dat wordt niet Maria Papanikolaou , zoals we eerst aankondigden, maar wel Christina Karafillaki . Zij is een geboren en getogen Utrechtse, maar dan wel met Griekse roots. Ze zingt al heel lang, met een bescheiden begin in restaurants en bij feesten van de Griekse gemeenschap, niet alleen in Utrecht maar ook elders in Nederland. Ze trad vaak samen op met het duo Soerta Ferta. Omstreeks 2001 was ze voor het eerst te zien op de Griekse tv, in enkele programma's van het type "ontdek de ster". Ze kreeg (nog) meer zichtbaarheid toen ze in Duitsland de zangwedstrijd "Griechische Stimme 2008" won, waardoor ze in Griekenland haar eerste eigen album mocht gaan opnemen. Toch blijft ze stevig met haar beide voeten op de grond, ze is niet van plan om van het zingen haar beroep te gaan maken.

Het is niet de eerste keer dat ze het podium deelt met Makis Seviloglou. Ook tijdens zijn vorige tournee in Nederland mocht ze al een gastnummer meezingen. Ze was niet het enige plaatselijke talent dat Makis in het zonnetje wilde zetten, want ook Isabella Spaans , bekend als zangeres van het ensemble Skordaliá, mocht tijdens die tournee mee het podium op.

Bij de muzikanten, die Makis op deze tournee begeleiden, is er maar één nieuwe naam en dat is de gitarist Marios Makris. Al de anderen waren er al minstens één keer bij toen Makis hierheen kwam. Maar deze rasmuzikanten hebben nog meer pijlen op hun boog. Zo had Dimitris Lappas eigenlijk Georgia Dagaki moeten begeleiden tijdens haar Europese tournee in oktober 2014 , maar dat kon niet doorgaan omdat hij vlak daarvoor meespeelde in een ... rock opera in Thessaloniki. Die had zoveel succes dat er extra voorstellingen moesten komen en Lappas kon dus niet mee naar Europa. Een jaar later, in oktober 2015 , kwam hij dan op z'n eentje naar Nederland voor een gastoptreden met Kapses, het groepje rond Alexandros Kyrkos.

Ook Thanos Stavridis is van vele markten thuis. Zo was hij bijvoorbeeld ook accordeonist van dienst tijdens het optreden van Matoula Zamani op het "Nous sommes grecs" festival in Brussel in april 2015 . In enthousiasme moest hij voor Matoula niet onderdoen - en dat wil wat zeggen. Achteraf vernamen we dat ze nauwelijks samen gerepeteerd hadden, het klikte en de rest ging gewoon vanzelf. Aldus Stavridis, maar je moet het wel doen natuurlijk.

Meer informatie over Makis Seviloglou kunt u lezen in de uitgebreide biografie die we over hem schreven naar aanleiding van zijn vorige optredens.

En dan nog even dit. In onze biografie van Makis Seviloglou leest u ook hoe hij in Nederland verzeilde. Dat was nadat hij, gezeten onder een plataan op Karpathos, in gesprek raakte met een andere rasmuzikant, de Nederlander Wout Pennings. In minder dan geen tijd ging het over de muziek, en dan specifiek over hoe het gesteld was met de muziek in Griekenland. Daar is wel een markt, en er is ook aanbod, maar de platenmaatschappijen zitten daartussen en die worden niet meer gerund door muzikanten, zoals vroeger, maar door boekhouders. Dat is tenminste onze vertaling, Makis zal het allicht wat minder scherp gesteld hebben. Hoe dan ook stapte Wout Pennings recht van het vliegtuig naar zijn Nederlandse platenmaatschappij en hij kon hen overtuigen om een album te maken met Seviloglou en er een tournee tegenaan te gooien. Het is dus aan Wout te danken dat het Nederlandse publiek met Makis kon kennismaken.

Helaas zal Wout er deze keer niet meer bij zijn. Hij overleed op 21 maart 2014, op 64-jarige leeftijd.

Het programma van de "Kosmokrators" wordt kort en kernachtig omschreven als "Rembetiko F-NL-GR" en daarmee is meteen alles gezegd. Zij brengen inderdaad bekende rembetika -liedjes waarop ze hun eigen teksten hebben gemonteerd, onder andere in het Frans en het Nederlands. Soms zijn het min of meer letterlijke vertalingen van het Griekse origineel, maar vaak zijn het ook nieuwe teksten, aangepast aan de tijd van nu, maar altijd in de sfeer van toen. De "echte" rembetes hadden bijvoorbeeld geen tv, en dus ook geen afstandsbediening, maar als ze die wel hadden gehad, en als die stuk zou zijn gegaan, dan hadden ze uiteraard hun miserie van zich afgezongen in een liedje, en de tekst daarvan zou dan precies even wanhopig geklonken hebben als die van de Kosmokrators.

Tijdens dit concert zullen ze hun fonkelnieuwe cd "Frenetika" voorstellen, en daar werkte niemand minder aan mee dan ... Agathonas Iakovidis , die zelf ook naar Brussel komt.

Voor de ontstaansgeschiedenis van die cd moeten we een paar jaar terug in de tijd. Uiteraard waren de Kosmokrators present op de eerste editie van het "Nous sommes grecs" festival in april 2015 in Brussel, en daar was ook Agathonas Iakovidis te gast. Van deze laatste is bekend dat hij zich op z'n best voelt als hij tegen de stroom in kan zwemmen en dat hij altijd openstaat voor nieuwe ideetjes. De tijd dat hij "om den brode" moest spelen is voorbij en hij doet tegenwoordig precies waar hij zin in heeft. Dat bleek bijvoorbeeld toen de Griekse punk-, ska-, pop- en rockgroep "Koza Mostra" hem vroeg om mee te doen aan het ... Eurovisie Songfestival 2013. Niemand dacht dat Iakovidis een dergelijk dwaas voorstel zou aannemen, en precies daarom deed hij het wél. Tenminste, dat zegt hij zelf, maar zijn uitspraken zijn al even tegendraads als de man zelf. Daar leest u alles over in ons artikeltje van juli 2014 , toen hij voor de eerste keer naar de Art Base kwam.

In die Art Base is het vooral Frans De Clercq die de affiche samenstelt, hij regelde dus ook het eerste optreden van Agathonas daar, hij is ook lid van de Kosmokrators, en die Kosmokrators speelden op hetzelfde festival als Agathonas . Het is dan niet bepaald toevallig dat er daar op een gegeven moment achter de coulissen het idee ontstond om samen een cd te gaan opnemen.

Als je de filosofie van Agathonas consequent doortrekt, dan had hij dat eigenlijk moeten weigeren, want het idee is veel minder dwaas dan Eurovisie. Het is daarentegen wél volkomen crazy om iemand als Agathonas ook liedjes in het Nederlands te doen zingen op zo'n cd - en dat is dan ook precies wat er gebeurde. Meer nog: hij zou op de nieuwe cd niet alleen Nederlands zingen, maar ook nog Frans en Engels.

Dat laatste betekent dan wel dat we het repertoire van de Kosmokrators niet langer kunnen omschrijven als "Rembetiko F-NL-GR", vanaf nu moet er ook "EN" bij, en dat is bij deze dus gebeurd.

Ook de bezetting van de Kosmokrators werd voor de gelegenheid lichtjes uitgebreid. De cd-presentatie wordt u namelijk gebracht door:

• Frans De Clercq : zang en bouzouki
• Michalis Karakatsanis : zang en bouzouki
• Giannis Perisoratis : zang en bouzouki
• Karsten De Vilder : zang en gitaar
• Dimi Dumo : zang en percussie
• Dimos Vougioukas : accordeon
• Vasilis Stefanopoulos : contrabas
• Agathonas Iakovidis : one & only, special guest, polyglotte zang, baglamas , mandoline, ..

Alle gekheid op een stokje: Agathonas mag dan al van een grapje houden, maar iedereen - dus ook hijzelf - begrijpt dat dit project de Kosmokrators heel wat zichtbaarheid en credibiliteit oplevert. Dat was duidelijk ook zijn bedoeling, anders zou hij niet naar Nederland gereisd zijn voor de opnames, en dan zou hij ook niet speciaal voor de cd-presentatie naar Brussel komen.

Het is nu uitkijken naar de reacties in de Griekse pers. Voorlopig (19.12.2015) lijken die hier nog geen lucht van gekregen te hebben, maar van zodra dat gebeurt zal het allicht wel enige deining veroorzaken, en dan staan ze alweer bij Agathonas op de stoep om smeuïge uitspraken te sprokkelen. We zijn allicht niet de enigen die benieuwd zijn ...

Het Atheense groepje "Dithen" (Δήθεν) komt nu al voor de derde keer naar Brussel.

De eerste keer was in september 2013 , en toen schreven we een heel artikel over hen waarin we u vertelden dat ze in 1994 begonnen, toen een aantal jonge studenten economie met belangstelling voor muziek besloten om samen op zoek te gaan naar de wortels van de rembetika . Dat artikel blijft het (her)lezen waard omdat het een goed beeld geeft van de groep en waar ze naartoe willen. Dat is belangrijk om het concert ten volle naar waarde te kunnen schatten - vinden wij toch.

Een jaar na die eerste keer kwam er een tweede keer. Dat was in september 2014 , en toen konden we vaststellen dat ze intussen hun repertoire enigszins hadden opgeschoven in de richting van de dorpsfeesten. Dat is helemaal niet onlogisch. De rembetika is weliswaar stadsmuziek maar die kwam daar niet zomaar uit de lucht gevallen. Op onze september 2013 maandpagina vertelden we u al dat de traditionele muziek - zowel die uit Klein-Azië als die van het huidige Griekenland - een grotere rol speelde in de ontwikkeling van de rembetika dan vaak wordt aangenomen, en ook dat wil Dithen boven water krijgen. Het is om die reden dat de groep in Griekenland altijd al aangekondigd werd als "een ensemble van traditionele instrumenten" en bijna nooit als een " rembetika -ensemble". Dat bleef ook zo toen ze in 2008 meer zichtbaarheid kregen dank zij een album bij de bekende platenmaatschappij Legend, onder de titel "Γλυκειάς Αυγής Αντάμωμα" (Glikias Avgis Andamoma, Afspraak bij zoete dageraad). Op die cd stonden immers 19 "onbekende" nummers van bekende, minder bekende en nagenoeg onbekende componisten uit de beginperiode van de rembetika .maar die werden "à la Dithen" uitgevoerd met traditionele instrumenten. Enkele critici dachten eerst dat ze per ongeluk een verkeerde plaat hadden opgezet, maar bij een tweede beluistering was de conclusie onontkoombaar: rembetika en paradosiaka hebben wel degelijk gemeenschappelijke roots.

Dithen bleef niet bij de pakken zitten maar ging in dezelfde richting verder. In de loop van 2015 stelden ze een nieuw programma op punt waarmee ze al een hele tijd aan het experimenteren waren. Het kreeg de titel "Tραγούδια της Aνατολής και της καρδιάς" ("Tragoudia tis Anatolis ke tis kardias", enigszins vrij te vertalen als "Liedjes uit het oosten en uit het hart").

In dat programma zit opnieuw heel veel traditionele muziek die nadien in de rembetika opdook, maar het lijkt er op dat ze deze keer de dansritmes als invalshoek gekozen hebben. Zo hebben ze veel aptaliko en karsilamas in het aanbod verwerkt, dansen die afkomstig zijn uit Smyrna en meer in het algemeen uit Klein-Azië. Maar ook de chasapiko en de tsifteteli uit Konstantinopel en andere steden van het oude Ottomaanse Rijk zijn vertegenwoordigd. Daar voegden ze de syrtos, de ballos en de sousta aan toe, afkomstig van de Cycladen en de eilanden voor de Turkse kust, en ze brachten het geheel op smaak met bekende liederen uit de Smyrna-stijl zoals die bestond in de beginjaren van de rembetika , gezongen door diva's als Roza Eskenazi en Rita Abatzi . Het resultaat werd alvast in Athene goed onthaald en nu is het de beurt aan Brussel.

Met dit materiaal kan je een luisterconcert geven, maar je kan er ook een feestje mee bouwen, en Dithen doet allebei. Oorspronkelijk zouden ze eerst in de Sint-Katelijnezaal optreden en de dag nadien in de Art Base. Ze hadden dus twee verschillende programma's voorbereid, het ene voor een feest en het andere voor een concert. Nu blijkt dat ze twee keer in de Art Base zullen spelen, maar de twee aparte programma's blijven toch min of meer behouden.

Wat de bezetting betreft zien we dezelfde combinatie van standvastigheid en verandering. In ons september 2013 artikeltje legden we al uit dat Dithen bestaat uit enkele vaste kernleden, die beroep doen op bevriende gastmuzikanten - meestal van hoog kaliber - al naargelang het programma en de beschikbaarheid.

Voor de optredens in Brussel zou dat resulteren in de volgende bezetting:

• Viví (Paraskevi) Voutselá (Βιβή Βουτσελά) : zang, percussie
• Pantelis Agioutandis (Παντελής Αγιουτάντης): viool
• Eleni Filippa (Ελένη Φίλιππα) : santouri , zang
• Yannis Karamanis (Γιάννης Καραμάνης): gitaar, laouto , gitaar, , zang

Vergeleken met de vorige optredens in Brussel is Eleni Filippa de enige nieuwkomer in het gezelschap. Voor een toelichting bij de drie anderen kunt u dus terecht op onze september 2013 maandpagina , maar ook Eleni Filippa is niet de eerste de beste. Zij is (of was) regelmatig te zien op de Griekse staatstelevisie maar ze was er ook bij toen Babis Tsertos in november 2006 het Brugges Festival mocht afsluiten. Zelf mocht ze in 2004 de Paralympische Spelen in Athene (helpen) openen. Na de toespraken speelde zij solo de "Anthem of the Future", de officiële hymne van de spelen, in haar eigen bewerking op santouri , en dat voor een vol stadion met 60.000 man, plus 1,6 miljard tv-kijkers wereldwijd. Zoveel volk zal er in Brussel wel niet zijn, en die zullen dus nooit weten wat ze aan het optreden van Dithen gemist hebben.

Op zondag 6 maart loopt in de Art Base de tentoonstelling met Karagiozis -figuren ten einde. Deze figuren werden gemaakt door Sotiris Papatragiannis en Dimos Vougioukas , allebei ook bekende muzikanten.

Zoals u op onze januari 2016 maandpagina kon lezen kwam Sotiris Papatragiannis speciaal naar Brussel om de tentoonstelling op te zetten, en omdat er in de Art Base "af en toe" ook Griekse concerten gegeven worden, klom hij dan ook maar op het podium. Hij had speciaal daarvoor ook enkele vrienden meegebracht.

Nu komt hij opnieuw naar Brussel, deze keer om de tentoonstelling af te breken, en het vervolg laat zich dan raden - of misschien niet helemaal. Ja, hij geeft enkele concerten, en ja, hij heeft vrienden meegebracht, maar nee, het zijn niet dezelfden als in februari.

Op het programma staat weliswaar ook rembetika - tenslotte de specialiteit van het huis Papatragiannis - maar de band ziet er deze keer als volgt uit:

• Sotiris Papatragiannis : zang, baglamas
• Ioulía Karapataki : zang, gitaar
• Georgios Stogiorgis : kanonaki

Uit de bezetting valt af te leiden dat het deze keer iets meer de richting zal uitgaan van de Smyrna-stijl.

Om met de laatste muzikant in het rijtje te beginnen: Georgios Stogiorgis (Γιώργος Στογιώργης) is veel meer dan zomaar gewoon een uitstekende kanonaki -speler. Hij werd geboren in 1977 op Chalkidiki, het schiereiland in het noorden van Griekenland. Als jongen van tien jaar speelde hij al mee met het filharmonisch orkest van Nea Moudaniá, en een jaar later begon hij klassieke gitaar te studeren aan het leren aan het conservatorium van diezelfde stad. Na zijn middelbare school ging hij toneel studeren in Athene. En omdat hij dan toch in de Griekse hoofdstad was, reeg hij daar in snel tempo een hele reeks muziekdiploma's aan elkaar: oosterse klassieke muziek ( makams ), Byzantijnse muziek, westers klassieke muziek, renaissance en middeleeuwse muziek, jazz (theorie en compositie). In 2007 laste hij even een adempauze in en dan, in 2010, ging hij in Londen een master halen in compositie voor film en theater, en daar breide hij in Athene een vervolg aan met een diploma orkestratie en arrangementen.

Zijn stokpaardje is toch wel de oosterse modale muziek en improvisatie. Van 1999 tot 2006 studeerde hij kanonaki (tussen al de rest door), en sinds 2001 is hij regelmatig in Istanbul te vinden op allerlei master classes, zowel theorie als praktijk op kanonaki . Hij speelt overigens niet alleen kanonaki maar ook outi , gitaar en bouzouki . Inmiddels geeft hij zelf ook les, zowel aan humaniora's als conservatoria.

Tussen dat alles door is hij ook nog componist van film- en theatermuziek en af en toe speelt hij zelf ook mee als acteur.

Als professioneel muzikant - want dat is hij tenslotte ook - trad hij op met uiteenlopende namen als Lizeta Kalimeri , Nikos Saragoudas , Nikos Kypourgos , Pantelis Thalassinos , Dimitris Bassis , Fide Köksal enzovoorts. Onder die "enzovoorts" vinden we dan natuurlijk Katerina Tsiridou en Sotiris Papatragiannis . Hij speelde bovendien kanonaki als solist op enkele albums, waaronder "Romantza" van Sotiris Papatragiannis .

Over de zangeres Ioulía Karapataki (Ιουλία Καραπατάκη) hebben we niet zo heel veel biografische gegevens. Ze werd in 1986 geboren in Athene en ze volgt muziekles sinds haar elfde (theorie en klassieke gitaar). Daarna ging ze naar de befaamde muziekhumaniora van Pallini, waar ze in 2004 afstudeerde. Vervolgens trok ze naar de Kapodistrias Universiteit en het Nikos Skalkottas Conservatorium, allebei in Athene.

Sindsdien doet zij gewoon waar ze goed in is, en dat is zingen (en gitaar spelen).

Dan is er ook nog de bijdrage van Ioulia Karapataki aan de cassette met vier cd's die eind 2015 verscheen. Die bevatte 65 (!) bekende liedjes van Mikis Theodorakis , maar telkens in een nieuwe, vaak onverwachte en soms gedurfde bewerking. Het was een initiatief van de krant "Efimerida ton Syntakton" en daar waren ze eerst een beetje bang dat de grote componist het misschien zou afkeuren. Maar die was integendeel enthousiast dat "zijn" liedjes een "tweede leven" toebedeeld kregen en dus gingen ze er mee door. Ze hadden eerst één cd op het oog en ze gingen op zoek naar zangers en zangeres die wilden meewerken. Ook dat bleek geen probleem, wel integendeel: ze stonden hiervoor in de rij, en daarom werden het uiteindelijk vier cd's

Karapataki is er toch wel een beetje trots op dat ook zij mocht meedoen, ook al zingt zij maar één van de 65 nummers, het bekende "Σήμερα βράδιασε νωρίς" (Simera vradiase noris , Vandaag werd het vroeg donker), op tekst van Nikos Gatsos . Ze heeft alle reden om trots te zijn als je naar de andere namen kijkt: Eleni Vitali , Lavrendis Machairitsas , Cosa Mostra, Locomondo, Georgia Dagaki , Fivos Delivorias, Melina Aslanidou , Doros Dimosthenous , Arleta, Sofia Papazoglou , ... Voorwaar een illuster gezelschap.

Enkele dagen vóór de concerten van Ioulia Karapataki in Brussel werd officieel bekend gemaakt dat zij Katerina Tsiridou zal opvolgen bij "Kompania" (en Thodoris Petropoulos komt daar in de plaats van Dimitris Kranidas ). We zullen dus allicht nog van haar horen.

En dan nog een toemaatje. Net als in januari, bij de opening van de tentoonstelling, zal Dimos Vougioukas ook ter afsluiting een Karagiozis -voorstelling geven, en wel op zondag 6 maart om 16u. Voor zover bekend is dat deze keer zonder live muziek, daarom nemen we ze niet apart op in onze "Agenda". Meer uitleg vindt u natuurlijk wel op onze januari 2016 maandpagina , en van daaruit kunt u doorklikken voor nog veel meer informatie.

Onder de titel "Vinylio free rebetiko night" voegt de Brusselse Art Base nog een concert toe aan de reeks van optredens op doordeweekse dagen waar je gratis naar binnen mag (en ook weer naar buiten, uiteraard).

De vorige keer, in februari 2016 , was het "Cabaretiko" dat het podium innam, nu is het weer de beurt aan het Brusselse rembetiko -groepje Vinylio. Zoals we al schreven ter gelegenheid van hun vorige optreden in december 2015 is de samenstelling licht gewijzigd ten opzichte van vroeger, en erg sterk ten opzichte van veel vroeger. De spilfiguur blijft nog steeds Giannis Sarris, maar Vinylio ziet er nu volgt uit:

• Giannis Sarris : bouzouki , zang.
• Nicolas Hauzeur : viool
• Renaud Dardenne : gitaar

Het repertoire blijft hetzelfde als vroeger, gesprokkeld uit de onuitputtelijke bron van de rembetika .

De Nederlandse groep "Sinora" laat zich, naar eigen zeggen, "inspireren door de muziek,de mensen en de natuur van Griekenland".

Het ensemble bestaat uit:

• Mattie Tans : zang, gitaar
• Marjolein Sprengers : zang
• Carel van Rijn : gitaar , outi
• Roelof Rosendal : percussie
• Theo van Halen : klarinet

Een aantal van hen zijn bekende namen.

Zo was Mattie Tans bijvoorbeeld jarenlang de gitarist van Palio-Paréa , tot hij in 2005 zijn eigen weg ging. Voor de cd "Yesterdays" van deze groep, verschenen in 1998, zette hij enkele gedichten van Kavafis op muziek, samen met Loek Schrievers . Tussendoor, in 2004, maakte hij deel uit van het Trio Xenia, waarin ook Theo van Halen meespeelde.

Ook Carel van Rijn is oudgediende bij Palio-Paréa . Eerst speelde hij er contrabas en tenorgitaar, en daarna loste hij Mattie Tans af als gitarist. In 2008 leverde hij een instrumentaal nummer, door hem gecomponeerd, voor hun cd "Nachten".

Roelof Rosendal en Theo van Halen zijn dan weer bekend van Ano Kato , waar ze dezelfde rol (en instrumenten) speelden als nu in Sinora. Theo van Halen gaf ook enkele workshops klarinet, in het kader van de reeks workshops die Michiel Koperdraat op touw zet(te), en zoals gezegd speelde hij ook klarinet in het Trio Xenia.

Zangeres Marjolein Sprengers is (bij ons weten) een relatieve nieuwkomer binnen de Griekse muziek. Zij verdiende al wel haar sporen op het terrein van de Bulgaarse en Georgische volksmuziek.

Het ensemble speelt hiermee één van zijn eerste live-optredens. Een cd hebben ze al wel, en uiteraard zullen ze van de gelegenheid gebruik maken om deze aan het publiek voor te stellen. Ze werd opgenomen in de studio van Loek Schrievers en Margôt Schenk , de bezielers van Palio-Paréa , en deze twee werkten zelf ook mee aan de cd. Margôt zingt en Louk speelt gitaar, tzouras en bas. Maar er staat nog meer illuster volk op deze cd, namelijk Katerina Tsiridou (zang), Dimitris Kranidas ( bouzouki ) en Nikos Protopapas (gitaar). Deze laatsten zullen er dan wel niet bij zijn tijdens het live-optreden.

Wie is er nu al tien jaar lang afscheid aan het nemen maar is nog altijd niet weg? Nee, het is niet uw schoonmoeder - tenzij u toevallig getrouwd bent met de dochter van Nana Mouskouri , natuurlijk.

Deze grote Griekse dame van het Franse chanson, de Duitse schlagers en nog veel meer begon in het voorjaar van 2005 aan haar laatste wereldtournee, om afscheid te nemen van al haar fans. Ze was toen zeventig geworden en ze vond dat het tijd was om met pensioen te gaan.

Tien jaar en enkele wereldtournees later is ze er nog steeds. Het is juist dat de pensioenleeftijd overal in Europa opgetrokken wordt, maar dat zal wel niet de reden zijn waarom Nana Mouskouri nog steeds doorgaat. Ze krijgt er gewoon geen genoeg van, en haar talrijke fans duidelijk ook niet. Uiteraard moet ze inmiddels geen zeventig maar wel tachtig kaarsjes uitblazen, maar aan adem heeft ze blijkbaar nog geen gebrek, en zingen kan ze dus ook nog altijd. Volgens haar dochter heeft moederlief het prima naar haar zin, en haar gezondheid is uitstekend, dus waarom zou ze ook niet?

Ze lijkt in elk geval nog niet van plan om te stoppen met stoppen. In het begin werden haar "laatste" concerten aangekondigd als "Farewell Tour", maar inmiddels is dat wijselijk veranderd in "Happy Birthday Tour". Een dergelijke titel kan je zonder problemen elk jaar recycleren...

Op de concerten in Hasselt en Gent zou ze begeleid gaan worden door de volgende muzikanten:

• Lucien Di Napoli : piano en keyboards
• Philippe Pregno : percussie, fluit en saxofoon
• Jean-Philippe Roux : basgitaar
• Yannick Deborne : gitaar

Noot: deze twee concerten waren oorspronkelijk voorzien voor september 2015 maar werden uitgesteld "om gezondheidsredenen", eerst naar februari 2016 en daarna nogmaals naar maart. Gekochte tickets blijven geldig.

Het "Trio Tatavla" brengt traditionele Griekse muziek, met veel aandacht voor dansritmes die een breed publiek aanspreken, zoals zeïbekiko , chasapiko, karsilamas en kalamatianos. Ze spelen die op de oude, oosters aandoende wijze.

De muziek van het Trio Tatavla

De meeste van deze dansen zijn ontstaan in de dorpen van Klein-Azië. Pas later vonden ze hun weg naar de steden van het Ottomaanse Rijk. Enkel de chasapiko zou van oorsprong stadsmuziek zijn, wegens afkomstig van het slagersgilde van Constantinopel. In het kader van de bevolkingsuitwisseling van 1922 kwam deze muziek mee naar Griekenland, waar ze (later) ingedeeld werd in het vakje "Rembetika, Smyrna-stijl".

Zoals (bijna) alle traditionele Griekse dorpsmuziek was ook deze muziek sterk oosters getint, compleet met de Arabische toonschalen ( makams ) en de halve en kwart tonen die daar zo kenmerkend voor zijn. Dat bleef ook zo toen de aanstekelijk ritmes in hun nieuwe thuisland geadopteerd werden door de plaatselijke stadsmuziek van de werkende (of werkloze) klasse, de muziek dus die later als " rembetika , Piraeus-stijl" zou gecatalogeerd worden.

Later, vanaf pakweg de jaren dertig, werden de oosterse klanken beetje bij beetje vervangen door westerse, maar de ritmes bleven in gebruik, ook toen de rembetika overging in de laïka , de endechna enzovoorts. Ook vandaag wordt er in de nachtclubs nog de zeïbekiko , de chasapiko en de chasaposerviko gedanst.

Het "Trio Tatavla" wil echter terug naar de bron. Als ijkpunt kozen ze daarom de muziek van de Griekse volksbuurten in de Ottomaanse steden, zoals Constantinopel en Smyrna, meer bepaald aan het begin van de Twintigste Eeuw, dus vlak vóór de "Megali Katastrofi" van 1922.

De samenstelling van het trio

Die aanpak is geen toeval, en dat blijkt ook meteen als je naar de samenstelling van het trio kijkt. Daarin vinden we namelijk drie bekende en getalenteerde muzikanten in terug, met name:

• Tcha Limberger : viool
• Dimos Vougioukas : accordeon
• Benjamin Clement : gitaar

Deze drie topmuzikanten zijn voldoende bekend, zowel in Vlaanderen als ver daarbuiten. Het is ook niet de eerste keer dat ze samen op één podium zaten, maar meestal was dat met Balkan-muziek. Het repertoire van het Trio Tatavla is daarentegen relatief nieuw voor Tcha Limberger , en toch is hij de initiatiefnemer achter dit project.

De verklaring is eenvoudig, als je tenminste een beetje weet hoe deze virtuoze violist in elkaar zit. Als telg uit een roemrijk muzikaal geslacht van Belgische zigeuners groeide hij op met de "jazz manouche", het handelsmerk van zijn grootvader Piotto en van zijn vader Vivi. Zij gingen overal in Europa concerten geven, maar als goede rasmuzikanten hielden ze overal hun oren wijd open. Ze luisterden overal naar de plaatselijke muziek en brachten die op plaat mee naar huis.

Op die manier raakte de kleine Tcha gefascineerd door de Spaanse flamenco. Daar liep hij echter al gauw tegen een plafond aan, gewoon omdat België nu eenmaal niet de juiste plaats is om je te bekwamen in flamenco. Dus ging hij klassieke muziek studeren, maar zijn belangstelling voor "ongewone klanken" bleef daarbij overeind.

Op zijn zeventiende raakte hij dan in de ban van de Hongaarse zigeunermuziek, maar deze keer trok hij daadwerkelijk naar Boedapest om die goed te leren. Bovenaan zijn boodschappenlijstje stond de Magyar Nóta, de muziek die sinds het begin van de negentiende eeuw door zigeuners gecomponeerd en uitgevoerd werd. Dat viel hem erg tegen: in Hongarije zelf bleek die namelijk grotendeels verwaterd te zijn tot een soort folkloristisch gebeuren. Uiteindelijk vond hij dan toch iemand die nog voldoende diepgang had en die bereid was om hem de finesses bij te brengen. Toch was hij enigszins teleurgesteld en daarom reisde hij al na enkele weken verder, naar Kalotaszeg, een Hongaarse enclave in Transsylvanië, het historische hart van Roemenië. Dat was weer een ander soort zigeunermuziek, maar men had hem verzekerd dat die daar nog springlevend was. Dat bleek te kloppen, en er was dan ook meer werk aan om die stijl onder de knie te krijgen - precies wat hij zocht. In totaal bleef hij anderhalf jaar van huis. Om al die liederen correct te kunnen uitvoeren leerde hij meteen ook maar Hongaars.

Er zijn nog wel meer van dat soort verhalen te vertellen over Tcha Limberger, maar het zal duidelijk zijn dat hij niet van half werk houdt. En zowat al zijn projecten - inmiddels zo goed als ontelbaar - hebben iets met elkaar gemeen: er is een muzieksoort die "zijn oor treft", en dan gaat hij er achteraan.

Dat is ook wat er gebeurde met het "Trio Tatavla". Hier waren het de intrigerende ritmes van de Griekse muziek die zijn aandacht trokken, en daarnaast ook de oosterse elementen die er oorspronkelijk inzaten. Dat wilde hij verder gaan uitdiepen, en het "Trio Tatavla" was geboren.

Zijn gids op deze reis is de Griekse accordeonist Dimos Vougioukas , die deze materie kent als zijn broekzak. En niet alleen deze materie, want Dimos heeft een hele grote broek met vele diepe zakken. De accordeon wordt in veel genres gebruikt, zowel in Griekenland als in de omringende landen, en Dimos lijkt die allemaal zonder enige moeite en uit de losse pols te kunnen spelen. Hij is dus een soort kruising van een wandelende encyclopedie en een menselijke juke-box.

Ook de derde man van het gezelschap, Benjamin Clement , heeft zich inmiddels een encyclopedische kennis verworven van de Oost- en Centraal-Europese muziek.

De naam van het trio

Voor hun trio hadden ze geen betere naam kunnen kiezen dan Tatavla. Dat is namelijk de oude naam van een volkse buurt van Constantinopel waar bijna uitsluitend Grieken woonden. De wijk ligt in het Europese deel van de stad, ten noorden van de Gouden Hoorn. Aan de overkant van die Gouden Hoorn, dus binnen de oude Byzantijnse stadsmuren, woonden ook veel Grieken, maar dat waren de rijke handelaars, de Fanarioten. Volkse taverna 's waren daar niet te vinden, daarvoor moest je in Tatavla zijn. Omstreeks 1900 woonden er daar ongeveer 20.000 Grieken, en behalve taverna 's hadden ze ook drie kerken en enkele scholen. Het was dan ook niet voor niets dat de wijk door de Turken ook wel "Küçük Atina" (Klein-Athene) genoemd werd.

De Grieken zouden daar komen wonen zijn in de zestiende eeuw. De sultan had hen van Chios over laten komen om schepen voor hem te bouwen. Volgens andere bronnen vonden er ook nog andere Grieken werk op de scheepswerven van Galata. Ook de inwoners van Kreta, de Mani en de Cycladen hadden immers nogal wat verstand van boten. En al die mensen brachten natuurlijk hun muziek van thuis mee, dus het Trio Tatavla kan zijn actieterrein nog flink uitbreiden als het dat zou willen.

In de loop van zijn geschiedenis werd de wijk Tatavla tot twee keer toe volledig in de as gelegd. De eerste keer was in 1832, maar de Grieken bouwden ze helemaal weer op. De tweede grote brand kwam er in 1929. Ook toen waren de Grieken daar nog altijd in de meerderheid, omdat het verdrag van Lausanne (dat de bevolkingsuitwisseling regelde) een uitzondering gemaakt had voor o.a. de Grieken van Constantinopel. Zij mochten blijven, maar het was duidelijk dat ze niet meer welkom waren. Velen van hen waren (en zijn) er trouwens hardnekkig van overtuigd dat de brand van 1929 opzettelijk aangestoken was door de Turken. Ze trokken er dus massaal weg. De Turkse regering doopte de wijk dan meteen ook maar om in Kurtuluş. Dat betekent "bevrijding, verlossing" en dat bevestigde bij de Grieken natuurlijk alleen maar de perceptie dat "men" hen daar weg had gewild. Na de onlusten van 1955 - die deze keer zonder enige twijfel van hogerhand opgezet waren en gericht tegen de Griekse minderheid - hielden ook de meeste andere Grieken het voor bekeken. Toch zijn ze tegenwoordig nog altijd met ongeveer 1400. Als je hen wil gaan opzoeken moet je op de kaart het district Şişli zien te vinden, waar Kurtuluş deel van uitmaakt.

De herkomst van de naam "Tatavla"

De wijk zou zijn oude naam Tatavla onrechtstreeks te danken hebben aan de Genuezen, die al in Byzantijnse tijden een bloeiende handelsnederzetting hadden in Constantinopel. Zij zouden die plaats gekozen hebben om er de stallen voor hun paarden te bouwen. Het is niet onmogelijk, want Tatavla ligt op amper 1 à 2 kilometer ten noorden van Galata, het ommuurde stadje aan de oever van de Gouden Hoorn waar de Genuezen hun pakhuizen hadden. Vanwege die stallen zouden de Turken de wijk ook "Tavla" gaan noemen zijn, nadat ze Constantinopel in 1453 hadden ingenomen (en een jaar later ook Galata hadden ingelijfd, met Genuezen en al). "Tavla" is namelijk het Turkse woord voor "paardenstal". Wat er ook van zij, de Grieken behielden in elk geval de Turkse naam toen ze zich daar pakweg honderd jaar later kwamen vestigen. Ze woonden dan "in de Tavla", dus "εις τα Ταύλα", en "ta Tavla" werd dan later "Tatavla".

Het is dus tussen haakjes onjuist dat "tatavla" het Griekse woord zou zijn voor "paardenstal". Die misvatting is te traceren tot de anonieme auteur die in 2005 het artikel over Kurtuluş toevoegde aan de Engelse Wikipedia. Dat artikel is sindsdien behoorlijk uitgebreid, maar tot op heden (17.2.2016) heeft niemand ooit iets gedaan aan de foute vertaling, en iedereen nam die integendeel braafjes over. De Griekse Wikipedia heeft het (uiteraard) wél goed. Daar wordt naar het Turkse woord "tavla" (stal) verwezen. Het Griekse woord voor stal is "ο στάβλος" (o stavlos), hetzelfde woord dus als het Nederlandse stal, het Franse étable, het Engelse stable enzovoorts. Linguïsten stellen met zeldzame eensgezindheid dat al deze woorden teruggaan op het Latijnse "stabulum". Er zijn (weinig overtuigende) pogingen om "tatavla", een onzijdig meervoud, te verklaren als een afleiding van het mannelijke "stavlos", maar dan nog kom je enkel uit bij een wijk die "De Stallen" heet, en zeker niet bij een algemeen woord voor "paardenstal", zoals Wikipedia voorhoudt. Het Grieks heeft wel een vrouwelijk woord "η τάβλα" en het onzijdige "το τάβλι" maar het eerste is een plank, of, als je daar pootjes onder zet, een tafel, en het tweede is het triktrak spel (dat ook op een soort plank gespeeld wordt). Dat laatste (triktrak) is overigens ook de tweede betekenis van het Turkse woord "tavla". Ook hier weer zijn het Griekse "τάβλα", het Engelse en Franse "table", het Nederlandse "tafel" (en "tabel") allemaal erfgenamen van het Latijnse "tabulum" (plank). Je kan natuurlijk opperen dat stallen met planken gebouwd worden, of dat de stalknechten misschien triktrak speelden als ze geen dienst hadden (of ook als ze wél dienst hadden, want hun bazen konden hen onmogelijk vanuit Galata voortdurend in de gaten houden), maar dan kan je evengoed zeggen dat de wijk zijn naam pas kreeg toen de scheepsbouwers er kwamen wonen. Die schepen waren immers van hout. Deze uitleg heeft dan het voordeel dat hij al even krom is als de planken die ze nodig hadden om er een mooi gestroomlijnde romp mee te bouwen.

Bij dat alles mag men niet vergeten dat we hier te maken hebben met een plaatsnaam, en die volgen heel andere regels dan gewone woorden - of soms helemaal geen regels. Niemand weet bijvoorbeeld waar "Galata" vandaan komt.

Bovendien heeft de etymologie van de naam al helemaal niets te maken met het optreden van het Trio Tatavla, waar dit stukje tenslotte over gaat. We bomen er alleen even op door vanwege het "gezag" van Wikipedia. Veel mensen vergeten dat die encyclopedie door vrijwilligers gemaakt wordt, die hun (vermeende) kennis bij elkaar leggen en vervolgens met elkaar overleggen (of ruziën) als er twijfel of betwisting is. Pas na verloop van tijd krijg je een soort van consensus, en die is dan misschien wel enigszins betrouwbaar. Maar in dit geval werd het artikel over Kurtuluş kennelijk nog niet gelezen door iemand met voldoende kennis van het Grieks om de vergissing op te merken, en met dan ook nog voldoende tijd en motivering om ze recht te zetten (stand 17.2.2016).

Tatavla in de Griekse literatuur

Het is dan interessanter om tot slot nog even terug te gaan naar de wijk waar het Trio Tatavla zijn naam aan ontleende.

Die oude volksbuurt leeft niet alleen voort in de herinnering van degenen die er woonden, maar ze heeft ook haar sporen nagelaten in de literatuur. Het meest bekende voorbeeld (met zestig herdrukken en een half miljoen verkochte exemplaren) is misschien wel de roman "Loxandra" van Maria Iordanidou. Zij werd zelf in Constantinopel geboren en schreef het boek in 1963, toen ze al 66 was. Ze wilde de herinnering aan de Stad levendig houden en haar roman is min of meer ook de biografie van haar grootmoeder. Uiteraard speelt een deel van het verhaal zich af in Tatavla.

Liedjes over Tatavla

Daarnaast zijn er ook talloze liedjes waarin Tatavla voorkomt. Er zijn er genoeg om een avondvullend programma mee samen te stellen, maar misschien komen ze niet allemaal in aanmerking voor het Trio Tatavla. Er zijn immers liedjes bij van Dionysis Savvopoulos ("Πρεσθλάβες" uit 1994), of van Pantelis Thalassinos ("Στης Χαλιμάς το περιβόλι" uit 2001, op tekst van Ilias Katsoulis), of zelfs van Stamatis Kraounakis ("Ο τρελός" uit 2014). Maar het zijn toch vooral de meer volkse liedjes die naar Tatavla verwijzen.

Iedereen kent allicht het traditionele "Eche gia Panagia", dat opent met "Στο Γαλατά ψιλή βροχή / και στα Tαταύλα μπόρα / βασίλισσα των κοριτσιών / είναι η μαυροφόρα" (Sto Galata psili vrochi kai sta Tatavla bora, vasilissa ton koritsion eine i mavrofora). In vertaling wordt dat iets in de aard van: "Motregen in Galata en een wolkbreuk in Tatavla, de koningin van de meisjes is de weduwe". Ook de andere wijken van Constantinopel komen aan bod in de tekst, maar het zal duidelijk zijn dat het liedje zijn populariteit vooral te danken heeft aan het meeslepende ritme. Het is waarschijnlijk heel oud maar het werd pas in 1973 op plaat gezet door Domna Samiou . Tot dan was het mondeling overgeleverd.

Een ander zeer bekend liedje is "Karotseri trava". Dat gaat als volgt: "Καροτσέρη τράβα, να πάμε στα Ταταύλα / πόσα τάλιρα γυρεύεις / να με πας και μη με φέρεις" (Karotseri trava, na pame sta Tatavla / posa talira gyrevis / na me pas ke mi me feris), te vertalen als: "Koetsier, maak voort, we moeten naar Tatavla / hoeveel daalders wil je hebben / om me daar naartoe te brengen en niet weer terug". Ook dit liedje wordt als een "traditional" beschouwd. Het werd in elk geval al voor de eerste keer op plaat gezet in 1926, en daarna zijn er nog ontelbare uitvoeringen van geweest, onder andere door Mariza Koch , Babis Goles en - niet te vergeten - Glykeria . We weten (nog) niet of ook het "Trio Tatavla" dit liedje in zijn repertoire heeft, maar onwaarschijnlijk is het niet want in 2003 zong ook Yorgos Dalaras het op de cd "Smyrne". Deze cd maakte hij samen met het "Estudiantina Neas Ionias" en daar speelt ook ... Dimos Vougioukas op mee, als solist nog wel. En dat is toch ook wel relevant, al was het maar omdat deze plaat goud behaalde. Dat zegt dan meteen ook iets over het niveau van deze man.

Dimos Vougioukas was er ook bij toen het Estudiantina in 2006 met een vervolg-cd kwam. Die heet "Δάκρυ στο γυαλί" (Dakry sto giali, Tranen op glas) en de titelsong zelf verwijst ook al naar Tatavla: "Θα πέφτει δάκρυ στο γυαλί / και στα Ταταύλα χιόνι / κι η μάνα μου Ανατολή / στη Δύση θα με διώχνει" (Er zullen tranen vallen op glas, en sneeuw in Tatavla, en mijn moeder, Anatolië, zal me wegjagen naar het Westen). Ook deze tekst is van Ilias Katsoulis, de muziek van Andreas Katsigiannis. En Dimos Vougioukas speelt accordeon.

Dimos heeft trouwens nog meer liedjes over (of: uit) Tatavla in zijn (schijnbaar onuitputtelijke) klavier zitten. De "Ταταυλιανό Χασάπικο" bijvoorbeeld, de "Chasapiko van Tatavla", een instrumentaal nummer dat toegeschreven wordt aan Spyros Peristeris. Dat werd al in 1934 in Amerika op plaat gezet.

En op "Φωνές του αέρα" (Fones tou aera, Stemmen van de wind), een eigen cd van Dimos Vougioukas, staat dan weer een "Ταταυλιανός Συρτός", een syrtos uit Tatavla. Deze cd werd overigens gemaakt in samenwerking met het Estudiantina. Het was bedoeld als eerste in een reeks waarin de solisten van dit bekende orkest zichzelf mochten voorstellen. Dimos presenteert eerst twee eigen nummers en geeft dan een overzicht van de mogelijkheden van de accordeon in allerlei muzikale genres. Hij vertrekt vanaf de muziek van Constantinopel rond 1900 (toevallig ook het "werkterrein" van het Trio Tatavla) en dan gaat hij door tot aan de jazz van het Interbellum (toevallig ook het "werkterrein" van de familie Limberger). En er staan nog meer nummers op die Tcha met bijzondere belangstelling zal beluisterd hebben, zoals enkele traditionele nummers uit Roemenië en Bulgarije, of een nummer van Ibro Lolov (1932-2015), de beroemde Bulgaarse zigeuner-accordeonist.

Samengevat: het "Trio Tatavla" heeft zowel de deskundigheid in huis als het juiste repertoire om boeiende concerten neer te zetten.

Het " Centre Hellénique d'Etudes du Folklore - Tradidanse" laat opnieuw twee grote namen van de eilandmuziek naar Brussel overkomen, namelijk Nikos Oikonomidis en Kyriaki Spanou , samen met hun vaste begeleiders Argyris Psathás ( laouto ) en Panayotis Vergos ( santouri ).

Op zaterdag 19 maart spelen die een traditioneel feest, en op zondag 20 maart geven ze een concert waar ook de dansers van Tradidanse aan meewerken.

Onder de welluidende titel "Danser sur les vagues de la mer Egée" organiseerde Tradidanse al in december 2013 een dergelijk "concert annex dansvoorstelling" met deze zelfde topmuzikanten.

Bij dergelijke voorstellingen zie je vaak dat de muzikanten enkel "gebruikt" worden om voor de muziek te zorgen. In de praktijk, dus op de "echte" traditionele feesten, is dat in feite ook zo. De mensen komen er naartoe om zich te amuseren. Toch heeft de reputatie van de muzikanten zelfs daar een meerwaarde, maar dansgroepen durven dat al eens te vergeten. Dat is niet onlogisch: ze zijn maandenlang bezig met het voorbereiden van hun voorstelling. Ze willen daarbij het beste van zichzelf geven, alles moet tot in de puntjes afgewerkt zijn - en o ja, muziek moet er natuurlijk ook zijn.

Ook bij Tradidanse werken de dansers zich uit de naad om een prima dansvoorstelling neer te zetten, maar daarnaast willen ze ook de muzikanten tot hun recht laten komen. Het viel dan ook op dat ze hun evenement van december 2013 als een concert aankondigden, en dat bleek volkomen terecht. Hun dansers kwamen natuurlijk wel op het podium, maar op het moment dat het liedje eindigde stonden ze, als bij toverslag, netjes opgesteld in twee groepen; de ene helft links en de andere rechts van het orkestje, zodat het applaus voor iedereen gold.

Op onze december 2013 maandpagina schreven we waarom dat applaus terecht was, ook voor de muzikanten. We vertelden u daar dat de violist, Nikos Oikonomidis , een man is met vele talenten, een man ook die ervoor zorgt dat de traditionele eilandmuziek bewaard blijft voor de volgende generatie. En we vertelden u daar ook dat de zangeres, Kyriaki Spanou , algemeen beschouwd wordt als een waardige opvolgster van mensen als hij.

Dat artikeltje is de moeite van het herlezen waard (vinden wij toch), al was het maar omdat we daar de de doopceel van de vier muzikanten lichtten.

Zoals gezegd is er deze keer niet alleen een concert op zondagnamiddag, maar op zaterdag komt daar ook nog een authentiek feest bovenop. Deze laatste formule paste Tradidanse ook al toe in februari 2015 , met andere topmuzikanten, en ook dat werd een eclatant succes. Het is dan niet in te zien waarom dat deze keer anders zou zijn.

Twee van de belangrijkste en meest bekende muzikanten uit de dimotika komen naar Brussel en Gent.

Voor de laouto -speler en zanger Vasilis Smanis (Βασίλης Σμάνης) is het nog maar de tweede keer dat hij in Brussel optreedt. De eerste keer was naar aanleiding van het "Nous sommes grecs" festival in april 2015. En in Gent was hij nooit eerder.

Toch is hij een vertrouwd gezicht, wereldwijd zelfs. Al wie ooit op zondag naar de satellietuitzendingen van de Griekse staatszender ERT gekeken heeft moet hem bijna onvermijdelijk gezien hebben: hij speelde en zong regelmatig in het programma "Mousiki parádosi". Ook op concerten en dorpsfeesten is hij regelmatig van dienst, en tussendoor werkt hij vaak mee aan Karagiozis -voorstellingen. Daarnaast geeft hij zelf les, hij schrijft stukjes over "zijn" laouto in tijdschriften en voor cd's (waar hij dan zelf uiteraard ook meespeelt), hij werkte bij het " Dora Stratou " theater enzovoorts.

Zijn repertoire is enorm en omvat eigenlijk alles wat onder de noemer " dimotika " kan ondergebracht worden: vooral Centraal-Griekenland, de streek waarvan hij afkomsig is, maar ook Epirus, Thracië of de eilanden.

Het repertoire van de violist Kyriakos Gouventas (Κυριάκος Γκουβέντας) omvat eigenlijk zowat alles wat er op een viool kan gespeeld worden. Het spreekt dan vanzelf dat hij ook de dimotika beheerst van alle mogelijke streken van Griekenland. En het aantal keren dat hij in de Lage Landen op het podium zat is gewoonweg niet meer te tellen.

Samen brengen ze traditionele muziek, naar men mag aannemen uit heel Griekenland. Het eerste concert, op donderdag, wordt aangekondigd als " A Musical Journey in Greece ". En op vrijdag ligt de focus meer op de muziek van de Egeïsche eilanden en Klein-Azië . Een vast programma zullen ze allicht niet voorbereid hebben, en dat is ook niet nodig. Dergelijke muzikanten kennen en kunnen immers alles. Ze beginnen dan gewoon met iets waar ze zin in hebben en bouwen dan verder op de reacties van het publiek.

Belangrijk is wel dat we hier te maken hebben met de meest traditionele manier om traditionele muziek uit te voeren. Vasilis en Kyriakos spelen immers als "zygiá" , een duo dus van viool en laouto , met enkel de zang van Vasilis Smanis er bovenop. "Zygia" betekent eigenlijk "weegschaal", en dat is niet toevallig: beide instrumenten van zo'n duo gaan immers met elkaar in dialoog en vullen elkaar prima aan. De dimotika is dan wel "traditioneel" maar dat is geenszins hetzelfde als "primitief" of "onderontwikkeld". Ze is integendeel het resultaat van een eeuwenlange evolutie, waar ervaren vaklieden de muziek niet alleen van generatie tot generatie doorgaven maar ze ook steeds verder op punt stelden en verfijnden. Dat wordt nog al eens vergeten, niet alleen door chauvinistische buitenlanders maar ook door sommige Grieken zelf. Bij deze laatste groep komt er stilaan een kentering op gang. Jonge, goed opgeleide muzikanten beginnen immers opnieuw de dimotika te ontdekken en er op verder te bouwen. Concerten als dit van Vasilis Smanis en Kyriakos Gouventas - oude rotten in het vak - kunnen er toe bijdragen dat ook de buitenlanders deze muziek (nog) meer naar waarde gaan schatten.

Het optreden in Gent is onderdeel van het "Fiddlers on the move" project van Wouter Vandenabeele . Zoals bekend is die zelf een "bezig bijtje", en met dit vioolfestival wilde hij een aantal van zijn meest getalenteerde collega's violisten uit binnen- en buitenland uitnodigen. Daar hoort natuurlijk ook Kyriakos Gouventas bij, die op zaterdagavond 2 april samen met Vasilis Smanis het tweede deel van een dubbelconcert zal spelen. Daarnaast geeft hij ook twee workshops .

Hieronder geven we enkel de details van de "Griekse bijdrage". Het volledige programma van dit vijfdaagse festival is enorm uitgebreid, om niet te zeggen overdonderend. Zowat iedereen die binnen de volksmuziek met een viool overweg kan (of overweg zou willen kunnen) zal het moeilijk hebben om te kiezen. Dat is gelukkig niet nodig, want tegen een "all in" tarief van € 99 kan u alle concerten en alle workshops bijwonen.