Thanasis Moraïtis werd geboren op 16 maart 1956 in Vagia, bij Thebe. Hij studeerde politieke wetenschappen aan de Pandion Universiteit, fonetiek en logopedie bij Poppi Petrioli-Fotopoulou en Byzantijnse muziek bij Spyros Peristeris, zangleraar en voorzanger in de Mitropolis-kerk in Athene. Thanasis heeft daar trouwens ook als koorlid gezongen. Vanaf 1983 is hij beroepszanger geworden. Zijn eerste optredens vonden plaats bij de concerten van Ilias Andriopoulos. Hij trad regelmatig op met Mikis Theodorakis en werkte ook mee aan plaatopnamen van Theodorakis. In april 1993 presenteerde Thanasis Moraïtis eigen composities op gedichten van Konstantinos Kavafis. Ook doet hij samen met musicoloog Markos Dragoumis onderzoek naar de Griekse volksmuziek en naar de Byzantijnse muziek in het muzikaal archief van het Centrum voor Klein-Aziatische Studies in Athene.

In november en december 1997 was Moraïtis nog te zien in Nederland en België. Toen bracht hij niet eerder uitgegeven rembetika- liederen van de Klein-Aziatische componist Dimitris Atraïdis (1900-1970) en zong hij ook bekende liederen van grote rembetika-componisten als Vamvakaris, Tsitsanis en Papaïoannou.

Tijdens het concert in januari zal hij liederen brengen die hem recht uit het hart komen. Als lid van de eeuwenoude Arvanitische bevolkingsgroep in Griekenland is Thanasis Moraïtis immers de vertolker bij uitstek van de traditionele Arvanitische liederen. Deze liederen hebben meestal de liefde als thema en hebben een melancholieke ondertoon.

De Arvanites zijn van alle "minderheden" de grootste bevolkingsgroep in Griekenland. Reeds in de vroege Middeleeuwen zakten Albanezen (vooral van Zuid-Albanië) af naar Griekenland. Vanaf de veertiende eeuw nam deze inwijking massale vormen aan, en later gingen ze ook naar Zuid-Italië (Calabria en Sicilië). Een groot deel van hen waren militairen, die voor hun diensten met een stuk grond vergoed werden. Hun nakomelingen wonen tot op de dag van vandaag niet alleen in het noordwesten van Griekenland, maar ook in dorpen en op eilanden rond Athene en zelfs op de Peloponnesos. Hun taal, het Arvanitisch, is een mengelmoes van Albanese en, zij het in mindere mate, Griekse woorden. Ze zijn zeer open en tolerant, en hebben zich dan ook heel goed weten te integreren in de Griekse samenleving. Er ontstonden gehele dorpen met overwegend Grieks-orthodoxe Arvanites die qua cultuur niet echt verschilden van de "andere" Grieken. Na al die honderden jaren beschouwen Arvanites Griekenland als hun thuisland. Voor alle duidelijkheid; Arvanites hebben niets te maken met de recente invasie van tienduizenden Grieks- en Albanees sprekende vluchtelingen vanuit (Zuid-)Albanië.

In de negentiende en twintigste eeuw bestond er zoiets als een "ontmoedigingsbeleid" van de Griekse regering betreffende het gebruik van de taal in het onderwijs. Daardoor geraakte het Arvanitisch wat in onbruik. Het is precies Thanasis Moraïtis die in 1987, met een historisch concert in het theater Orpheus te Athene, de Arvanitische cultuur uit de taboesfeer haalde. Hij bracht er Arvanitische liederen van de veertiende eeuw tot op heden. In 1988 heeft hij een lp uitgebracht in samenwerking met de Duitse zangeres Gisela May en een dubbel-lp met niet eerder uitgegeven Arvanitische liederen.

Meer informatie over de Arvanieten is o.a. te vinden op onze eigen website, waar we in de rubriek " Achtergrond " voor u een beknopte geschiedenis van Albanië ter beschikking stelden, met een rubriek " Culturele wetenswaardigheden ".

Thanasis Moraïtis treedt op deze tour op met een begeleidingsgroep van 5 muzikanten.

Deze uiterst actieve groep Nederlanders brengt uitsluitend Griekse muziek. Via de rembetika zijn zij gaandeweg gegroeid naar een eigen soort muziek, Grieks maar tegelijkertijd universeel. Alle uitleg over de groep vindt u op de oktoberpagina van 2000 .

De bezetting van de groep is door de jaren heen reeds veranderd, maar de huidige samenstelling zou als volgt zijn:

• Margot Schenk - zang, percussie, baglamas
• Mattie Tans - zang, gitaar
• Loek Schrievers - bouzouki , tzouras , baglamas , gitaar
• John Rahaket - viool
• Henk Wanders - percussie
• Nels Busch - bas

Dit ensemble brengt, zoals de naam het al aangeeft, liederen en andere muziek van Mikis Theodorakis.

Het Theodorakis-Ensemble heeft Maldegem als thuishaven, maar de dertien leden komen uit verschillende uithoeken van Vlaanderen. Het ensemble werd pas in 1999 opgericht maar het bestaat wel uit professionele muzikanten, stuk voor stuk met een flinke dosis podiumervaring, die elkaar gevonden hebben vanuit hun gemeenschappelijke liefde voor de Griekse muziek. Na een reeks uitermate geslaagde optredens in o.a. april 1999 en november 1999, voor telkens uitverkochte zalen, treedt het Theodorakis-Ensemble opnieuw op.

Het gezelschap staat onder leiding van dirigent Xavier Roels, die tevens de arrangementen verzorgt. Onder de leden bevinden zich ook Dimitris en Stratos van het bekende groepje "I Ellines" (in Nederland beter bekend onder de Belgisch klinkende naam "Les Grecs").

• Soli: Dimitris Tsimbiropoulos en Marianne Van Eynde (zang)
• Stratos Stabourlos ( bouzouki )
• Sigrid Cloet (fluit)
• An Reusen (klarinet)
• Gie Dornheim (gitaar)
• Saskia de Groote (viool 1)
• Stefan Claeys (viool 2)
• Herman Cnop (cello)
• Dominique Phyfferoen (contrabas)
• Antoine Tronquo (piano)
• Heidi Lissens (slagwerk)
• Xavier Roels (dirigent)

Dit ensemble bestaat uit drie Grieken, woonachtig in Nederland. Om den brode spelen zij in restaurants het populaire Griekse repertoire, maar hun grote liefde gaat uit naar de rembetika-muziek van de jaren '30 en '40. Het zomernummer 1998 van Lychnari wijdde een heel artikel aan deze groep.

De groep bestaat uit de volgende muzikanten:

• Vasilis Pavlidis ( bouzouki )
• Sakis Mitkas (o.a. bouzouki , baglamas )
• Christos Platnaris ( gitaar )

Sakis en Christos komen uit Karperi, een dorpje vlakbij Serres en Vasilis uit Mavrothalassa (Macedonië).

Hun repertoire is uitgebreid en hoewel zij het liefst rembetika spelen, brengen zij ook volksmuziek en dansmuziek van de eilanden en het vasteland met veel enthousiasme.

Het Radio 1 programma: "De Groote Boodschap" programmeert, sedert oktober vorig jaar, ongeveer tien weken lang een serie over Griekse muziek. Alle info vindt u op onze oktoberpagina 2000.

Met veel hindernissen wordt de serie in januari opnieuw hervat. "De Groote Boodschap" wordt elke donderdag uitgezonden van 21 tot 23u, behalve als het programma moet wijken voor het voetbal (maar dat laatste is in januari misschien niet meer het geval?). Deze maand gaan de programma's door op 4, 11 en 25 januari 2001. In de laatste uitzending, op 25 januari dus, zou er ook worden ingegaan op het aanbod van Griekse muziek op de Belgische markt. Er blijkt nogal wat vraag te zijn naar de aankoop van Griekse platen en cd's, die dan uiteindelijk hier niet te vinden zouden zijn.

Het Intercultureel en Grieks Centrum "Agora" in Luik organiseert een traditionele Griekse nieuwjaarsviering. Traditiegetrouw wordt de "Vasilopita" aangesneden, een huisgemaakte nieuwjaarskoek waarin zich één muntstuk bevindt voor de geluksvogel van 't jaar. Er is ook een maaltijd voorzien met Griekse specialiteiten; er zijn traditionele Griekse dansen en een tombola.

"I Ellines" zorgen die avond voor de sfeervolle muzikale omkadering. Dit duo werd zeven jaar geleden opgericht en is sedertdien heel populair geworden op Griekse feesten en in Griekse restaurants in Nederland en België. Dimitris Tsimbiropoulos en Stratos Stabourlos leggen zich vooral toe op het populaire genre. Maar we vermoeden dat we deze musici nog nauwelijks hoeven voor te stellen.

Het vocale ensemble Agoraphonie is ontstaan in 1999 in de schoot van het Intercultureel Centrum Agora in Luik, waarvan Photis Ionatos (broer van Angélique Ionatos die vorig jaar nog optrad in Gent in België), deel uitmaakt. Het bestaat uit een groep mensen die allen geïntrigeerd waren door het Griekse lied. Voor hun eerste seizoen hebben zij natuurlijk moeten kiezen uit het rijke repertoire van Griekse liederen. Onvermijdelijk kwamen zij dan terecht bij één van de grootste Griekse componisten, Mikis Theodorakis. Zij brengen die avond liederen van verschillende cycli van zijn groots poëtisch oeuvre. De teksten werden onder leiding van Photis Ionatos fonetisch aangeleerd, daar de meeste, zo niet alle twintig, leden van de groep, allen amateurzangers, de Griekse taal niet beheersen. Onder begeleiding van twee gitaren worden we ook vergast op nog andere composities dan die van Theodorakis, tevens ook op enkele rembetika- en traditionele liederen.

Het tweede deel van de avond wordt ingevuld met Slavische stemmen en melodieën. "Jamais bleu sans toi" brengt een akoestisch programma dat reikt van het zigeunerlied tot het orthodoxe gebed, met tussenin nog enkele Oekraïense en Bulgaarse balladen, het vreemde gezang van de Tuvabevolking in Siberië en noem maar op. De vertolkers, Sophie Tabakov en Borys Cholewka, respectievelijk geboren in Frankrijk en België maar beiden met Slavische "roots", leiden ons op dit concert langs hun herinneringen en samen met hen maken we hun "wordingsproces" mee. Met deze Slavische reis willen de vertolkers de hoop en de moed symboliseren die, ondanks alles, de harten van de mensen vullen. Dit wordt een concert van ongekunstelde stemmen, begeleid op de accordeon door Maurice Blancy.

Van dinsdag 30 januari t/m zaterdag 3 februari treedt Photis Ionatos eveneens op in Brussel, maar met een ander programma ( zie onder ).

Photis Ionatos (de naam wordt Fotis uitgesproken maar op z'n Frans geschreven) is de broer van Angélique Ionatos die in november vorig jaar nog optrad in Gent (België). Beiden hebben jarenlang samengewerkt, en op één van Angélique's eerste platen zijn inderdaad broer en zus samen te horen.

Photis heeft zich nadien vooral toegelegd op rembetika-liederen. Deze muziek ontstond in de marge van de samenleving in de Griekse steden, rond het einde van de negentiende, begin van de twintigste eeuw. Het genre kende een hoogtepunt van 1920 tot 1952 en heeft op zijn beurt de populaire stadsmuziek (laïka) doen ontstaan. Vele internationaal bekende componisten zoals Mikis Theodorakis, Manos Hadjidakis en Stavros Xarchakos werden door deze muziekstijl geïnspireerd, wegens haar eenvoud, zuiverheid en sensualiteit.

Wij vermoeden dat het programma er inderdaad ongeveer hetzelfde zal uitzien als in november vorig jaar , toen Photis Ionatos met dezelfde begeleiding een optreden ten beste gaf in het Centre Interculturel Agora in Liège. Hij bracht toen de meest representatieve rembetika-liederen in een "andere" benadering.

Meestal ligt op instrumentaal gebied het accent op de bouzouki , maar Photis Ionatos heeft het genre met een totaal andere instrumentatie uitgeprobeerd;  met de viool en de accordeon als toonaangevende instrumenten.

Hij wordt begeleid door:

• Didier Laloy (accordeon)
• Luc Pilartz ( viool )
• Vincent Noiret (contrabas)

Wie het jubileumconcert van dit gezelschap vorig jaar gemist heeft, ondanks de vele uitvoeringen, krijgt hier nog een laatste kans. Onder leiding van Marco Ludemann voert deze Nederlandse groep uit Roosendaal die avond voor u nogmaals hun "Programma 2000", ter gelegenheid van hun 15-jarig bestaan, uit.

Op het programma stonden vorig jaar verzetsliederen van Mikis Theodorakis, romantische liederen van Manos Chatzidakis en spirituele liederen van Ilias Andriopoulos. Voor 95% zal het programma er hetzelfde uitzien, op één liedje na.