Het Centre Hellénique d'Etudes du Folklore - Tradidanse " organiseert twee evenementen: een traditioneel Grieks feest enerzijds en een concert met dansvoorstellingen anderzijds. Hiervoor nodigen ze vijf bekende - om niet te zeggen beroemde - muzikanten uit.

Naar goede gewoonte koos Tradidanse ook nu weer een poëtische titel voor hun project. Deze keer werd het " Sons et couleurs de la Grèce " , in het Nederlands vrij vertaald maar daarom niet minder dichterlijk naar "Licht en dans uit Griekenland" . En de ondertitel is "Dansen van carnaval tot vastentijd". Het zijn dan ook die dansen die speciaal in de kijker zullen worden gezet.

Zoals algemeen geweten organiseert Tradidanse al jarenlang danscursussen in het Brusselse. Tegen het einde van het seizoen krijgen de leerlingen dan de gelegenheid om te laten zien wat ze geleerd hebben. Net als een "gewoon" schoolfeest is dat in de eerste plaats bedoeld voor de ouders, de familie en de vrienden van de leerlingen zelf, maar het is ook interessant voor een breder publiek. De vereniging heeft namelijk een uitstekende reputatie, enerzijds omwille van het hoge niveau dat de leerlingen er bereiken, maar anderzijds ook voor het enthousiasme en de motivatie die ze er meekrijgen. Dat alles straalt natuurlijk af op de voorstelling zelf, waardoor deze ook voor buitenstaanders het bekijken waard is.

De vzw is bovendien het Brusselse zusje van het Grieks Centrum voor Folklorestudies van Athene, wat betekent dat ze daar goede contacten hebben. In combinatie met hun uitstekende reputatie betekent dit dat ze kunnen rekenen op de actieve steun van belangrijke spelers op het terrein van de traditionele Griekse muziek en dans.

Ook deze keer vonden ze vijf topmuzikanten bereid om naar Brussel te komen. Dat zijn:

• Nikos Filippidis : klarinet
• Kostas Filippidis : laouto
• Vangelis Dimoudis : outi
• Yorgos Marinakis : viool
• Andreas Pappás : slagwerk

Het zijn stuk voor stuk bekende namen, maar een korte voorstelling kan nooit kwaad.

De klarinetspeler Nikos Filippidis ( Νίκος Φιλιππίδης , °1950) begon zijn carrière als hulpje van zijn vader. Die speelde met zijn orkest op de traditionele dorpsfeesten, en de kleine Nikos leerde van hem flogera en later klarinet spelen, maar ook santouri en viool . De feesten gingen in die tijd immers drie dagen aan één stuk door en dan was het ondoenbaar om de hele tijd steeds maar hetzelfde instrument te spelen. Daarom wisselden de muzikanten af en toe van plaats. Toch was het de klarinet waar Nikos een bijzondere voorliefde voor had. Dat bleef zo toen hij op zijn zestiende naar Athene ging om er zijn studies verder te zetten. Gaandeweg ging hij ook op concerten spelen, na verloop van tijd zelfs met zijn eigen orkestje. Daarmee was hij in mei 2001 te horen in Brussel, op uitnodiging van het Lykeion ton Ellinidon en de vzw Kapa , en in oktober 2004 zorgde hij voor de live-muziek bij een dansstage van het Brusselse Lykeion . In Athene werkte hij jarenlang samen met Dora Stratou en met Domna Samiou , maar ook met vele groten uit het vak, zoals Chronis Aidonidis . Inmiddels heeft Nikos Filippidis dus pakweg vijftig jaar podiumervaring op zak, met als gevolg een onafzienbare reeks optredens in concertzalen en stadiums, maar ook in talloze radio- en tv-studio's, plus een heleboel plaatopnamen. Hij bouwt zelf ook klarinetten, wat eerder ongewoon is voor dit soort instrument.

Dat laatste kan niet gezegd worden van zijn broer Kostas Filippidis ( Κώστας Φιλιππίδης ) maar dat is omdat deze laatste zich toelegde op de laouto . Verder loopt zijn bio merkwaardig parallel met deze van broer Nikos, te beginnen met het geboortejaar, en verder met de praktijklessen bij hun vader, de muziekstudies in Athene enzovoorts. Ook hij werkte vijf jaar bij het theater van Dora Stratou en in 1987 werd hij één van de vaste medewerkers van Domna Samiou .

De broers Filippidis zijn afkomstig uit de buurt van Konitsa, gelegen in het Pindos-gebergte in Epirus nabij Albanië. De outi -speler Vangelis Dimoudis ( Βαγγέλης Δημούδης ) is ongeveer van dezelfde leeftijd als zij (°1954), maar hij werd geboren aan de andere kant van Griekenland, in Karoti, een dorp bij Didimoticho in het Evros-gebied van Thracië. Ook hij kwam al vroeg in aanraking met de traditionele muziek. Zijn eerste leraar was zijn dorpsgenoot Kariofyllis Doïtsidis . In 1972 reisde de achttienjarige Vangelis naar Athene, samen met de dansgroep van het dorp, onder leiding van Doïtsidis . Ze zouden er optreden in het theater van Dora Stratou . Na het optreden bleef Vangelis nog een tijdje actief bij Dora Stratou , twintig jaar om precies te zijn. Tussenin ging hij (onder anderen) in de leer bij zijn andere dorpsgenoot Chronis Aidonidis . Ook hij heeft ontelbare optredens in alle mogelijke omgevingen op zijn palmares. Naast outi -speler is hij ook nog zanger en danser, en hij geeft zelf ook dansles.

Vergeleken met hen is de violist Yorgos Marinakis ( Γιώργος Μαρινάκης ) nog een broekventje. Hij werd geboren in 1971 op het Cycladen-eiland Folegandros. Ook hij komt uit een muzikale familie die actief was in de traditionele muziek. Zijn vader was professioneel violist en die werd meteen ook zijn eerste leraar. Zoon Yorgos bleef wel bij de viool maar hij beperkte zich niet tot de traditionele muziek. Zo studeerde hij bijvoorbeeld Byzantijnse muziek bij Lykourgos Angelopoulos, en aan het andere einde van het muzikale spectrum werkte hij samen met artiesten als Yorgos Dalaras , Marinella en Poly Panou . Maar de traditionele muziek bleef toch zijn favoriet, en op dat terrein moet zijn cv niet onderdoen voor dat van de andere leden van het illustere gezelschap. Ook hij werkte bijvoorbeeld samen met Dora Stratou en Domna Samiou . Interessant is ook dat hij eveneens samenwerkte met zowat alle belangrijke musicologen die zich met traditionele muziek bezighouden, onder meer met Markos Dragoumis , Lambros Liavas , Yorgos Papadakis en Nikos Dionysopoulos. Hij draagt zijn uitgebreide kennis ook graag aan anderen over. Van 1992 tot 1996 gaf hij onder meer les aan de befaamde muziekhumaniora van Pallini, en sinds 1995 doceert hij viool aan de afdeling traditionele muziek van het Filippos Nakas Conservatorium.

De slagwerker Andreas Pappás ( Ανδρέας Παππάς ) moet minstens even oud zijn als Marinakis. Ook hij speelde al vroeg (in 1975) in traditionele ensembles, vooral daouli , toumbeleki , bendir en defi . In 1983 ging hij voor de Griekse staatstelevisie ERT werken, waar hij iedereen begeleidde die er daar voor de microfoons en de camera's gehaald werd. Dat bracht hem meteen ook in contact met de belangrijkste artiesten en componisten, met als gevolg dat hij niet alleen een schat aan ervaring opdeed maar dat hij ook meewerkte aan talloze plaatopnames. Op die manier belandde hij ook in het "Staatsorkest voor Griekse Muziek" van Stavros Xarchakos , beter bekend als het KOEM, waar hij meespeelde van 1994 tot 1997, en in het al even befaamde " Estudiantina Neas Ionias ", waar hij sinds 2002 lid van is. In 1995 verscheen zijn eerste eigen plaat, samen met Vangelis Karipis en Yorgos Gevgelís. Een eigen plaat is bepaald ongewoon voor een slagwerker, maar twee jaar later ging hij nog een stapje verder. Samen met Vangelis Karipis en Petros Kourtis richtten ze toen het ensemble "Krótala" op, dat concerten gaf met "alleen maar" slagwerk. Ze werden op slag beroemd en dat leidde tot gezamenlijke optredens met allerlei artiesten in verschillende genres, tot en met Evanthia Reboutsika ("Politiki Kouzina", 2003) en Loreena McKennitt ("An ancient muse", 2006). Ook Andreas Pappas geeft les, meer bepaald aan het conservatorium van Athene.

Het zal duidelijk zijn dat deze vijf muzikanten stuk voor stuk van uitzonderlijk hoog niveau zijn en dat zij samen de traditionele muziek van alle regio's van Griekenland tot en met Klein-Azië kunnen vertolken.

Het is dan eigenlijk zonde om dergelijke zwaargewichten "alleen maar" te gebruiken om de dansgroepen te begeleiden met live-muziek. Dat moet men ook bij Tradidanse gedacht hebben, want de activiteit van zondag wordt niet aangekondigd als een dansvoorstelling, zoals anders, maar wel als "concert met optreden van de dansgroepen". Dat zou dan betekenen dat de muzikanten nog meer tot hun recht zullen komen dan anders - want ook bij vorige gelegenheden kregen de muzikanten toch wel wat aandacht, en terecht.

Tradidanse krijgt overigens nog meer "hoog bezoek". Uit Parijs komt een groep dansers van de "Académie de Danse 'Parthénon'" naar Brussel, en allicht zullen die dan ook op zondag een deel van het podium voor zich krijgen.

Een andere nieuwigheid is dat het avondfeest op zaterdag nu ook officieel opengesteld wordt voor het grote publiek. De dansavond met live-muziek wordt voorafgegaan door een voorstelling van een van de kindergroepen. Andere jaren was er ook al zo'n feest, maar daar werd weinig ruchtbaarheid aan gegeven omdat de zaal anders al snel te klein zou worden. Dit jaar werd er uitgekeken naar een andere locatie, waardoor ook andere belangstellenden de gelegenheid krijgen om deze muzikanten aan het werk te zien in hun natuurlijke milieu, dat van de traditionele feesten. Dat is immers heel wat anders dan een concert.

En natuurlijk is er niets dat belet om zowel het feest als het concert bij te wonen...

In de reeks "Young Greeks" programmeert de Art Base nogmaals enkele concerten met het Brusselse rembetika -groepje Vinylio.

Over de opzet van de reeks leest u meer op onze februari 2015 pagina, in het kader van het optreden van het "Modal Trio".

Over Vinylio en hun nieuwe elan leest u meer op onze januari 2015 pagina.

In hun nieuwe bezetting zien ze er als volgt uit:

• Giannis Sarris : bouzouki , zang.
• Chrysa Karaïskou : kanonaki , zang
• Renaud Dardenne : gitaar

In mei 2014 presenteerden Savina Yannatou en haar ensemble een nieuw programma dat helemaal gewijd was aan Thessaloniki. Ze schilderden een muzikaal portret van deze Noord-Griekse havenstad zoals deze er een eeuw geleden moet uitgezien hebben.

Alleen ingewijden wisten dat dit concert (in de Bozar in Brussel) een soort opwarming was voor het échte werk: de opname van een nieuwe ECM -cd met dit materiaal, die een jaar later, in het voorjaar van 2015, zou verschijnen.

Voor de niet-ingewijden was er al wel een tipje van de sluier opgelicht in oktober 2012, toen het management van Yannatou verklapte dat er een nieuwe cd bij ECM op stapel stond. Als je dan verneemt dat zij en haar ensemble met een heel nieuw programma komen, dan is het niet zo moeilijk om te voorspellen welke kant het opgaat - vooral achteraf.

Het is trouwens niet toevallig dat die mededeling er kwam op WOMEX, in het kader van de promotie die er daar voor Yannatou gevoerd werd, want het is een visitekaartje dat kan tellen. ECM is een prestigieus label, dat aan de kwaliteit van hun albums evenveel concessies doet als Rolls-Royce aan de autootjes die ze fabriceerden. Een cd bij ECM is dus niet niks, en Yannatou is dan vier keer niet niks, want de nieuwe cd is al haar vierde bij ECM.

Savina Yannatou maakte haar ECM-debuut in 2001, met het album "Terra Nostra". In 2004 kwam er dan "Sumiglia", in 2007 gevolgd door "Songs Of An Other". De titel van de nieuwe cd, die begin maart 2015 verschijnt, is "Songs of Thessaloniki", simpel en allesomvattend.

De verschillende opeenvolgende oorlogen in de eerste helft van de twintigste eeuw, met vooral de desastreuze gevolgen van de Balkanoorlogen , de Eerste Wereldoorlog , de Klein-Aziatische Katastrofe en de Tweede Wereldoorlog , maakten een abrupt einde aan de culturele, economische en intellectuele rijkdom van de regio en veranderden de stad Thessaloniki en haar bevolkingssamenstelling voorgoed. Het is van die verdwenen samenleving dat het nieuwe album een beeld wil schetsen.

Zoals bekend herleiden Yannatou en haar band Primavera en Salonico traditionele liederen van het Middellandse Zeegebied tot hun initiële gedaante om er vervolgens hedendaagse bewerkingen van te maken, zonder echter aan de essentie te raken. Dat wordt ook gezegd van dit nieuwste album, maar toch vinden wij dat de traditionele liederen hier veel meer herkenbaar bleven dan op enkele van haar vorige albums. Misschien komt dat gewoon omdat deze muziek voor ons meer bekend is dan liederen van pakweg Kazachstan of Palestina of elders. Of misschien is het omdat Kostas Vomvolos , die meestal instaat voor de arrangementen en de orkestraties, er bewust zou voor gekozen hebben om de klankkleur van elk lied, het karakteristieke geluid van een bepaald instrument, niet te veranderen. Anderzijds klinken de Sefardische liedjes op deze nieuwe cd toch wat "artistieker" dan het vergelijkbare materiaal op "Primavera en Salonico" waarmee Savina Yannatou & Primavera en Salonico in 1994-1995 hun grote doorbraak kenden. Tussen de arrangementen van beide cd's zit natuurlijk wel twintig jaar, wat allicht ook zijn invloed zal gehad hebben.

Op onze mei 2014 pagina leest u meer over het programma van het concert dat ze toen gaven in de Bozar, en dus ook over de inhoud van de cd, en dus ook over dit concert .

Nu blijkt dat de opnamen voor het album " Songs of Thessaloniki " ten tijde van dat concert al twee maanden in de computers van ECM zaten. De cd werd inderdaad opgenomen in februari 2014 in Athene en het duurde meer dan een jaar voor ze uitgebracht werd. Ze bevat allemaal oude liederen van of over Thessaloniki en wil vooral het multiculturele aspect van de stad belichten, zoals die er uitzag aan het einde van de negentiende eeuw en het begin van de twintigste eeuw. In Thessaloniki leefden Grieken, (Sefardische) Joden, Turken, Bulgaren, Serviërs, Slavo-Macedoniërs, Armeniërs en Grieken uit de Pontos, maar ook West-Europeanen, de zogeheten Levantijnen. Het interessante hieraan is dat al deze gemeenschappen van verschillende etnische afkomst of geloofsovertuiging in de Ottomaanse periode door en met elkaar leefden, handel dreven, muziek maakten en elementen van de andere culturen in hun eigen cultuur opnamen. Het resultaat was een unieke sfeer en een diversiteit aan talen, klederdrachten, liederen en muziek met zowel elementen uit het Oosten als het Westen. Zowat iedereen sprak er meerdere talen, maar de gemeenschappelijke voertaal was voornamelijk Frans, mede door de hoge scholingsgraad van vooral de Joodse gemeenschap. Het is die sfeer die de cd probeert op te roepen aan de hand van liederen van al deze gemeenschappen, een beetje zoals de oude postkaarten die destijds verstuurd werden met "Souvenir de Salonique" op.

Maar was het rijke multiculturele leven in Thessaloniki in die periode wel zo uniek? Want bij nader inzien vinden we dezelfde bevolkingsgroepen terug in de andere welvarende havensteden van Klein-Azië, zoals in Constantinopel en Smyrna. Een cd van de Turkse accordeonist Muammer Ketencoğlu , zelf afkomstig van Tire (Izmir), behandelt bijvoorbeeld hetzelfde thema. Met zijn cd "Smyrna Recollections", uitgebracht in 2007 bij Kalan Müzik , presenteert Muammer Turkse, Griekse en Joodse liederen en muziek uit het oude Smyrna van vóór 1922. En er blijken heel wat gelijkenissen te zijn met (de muziek van) Thessaloniki in dezelfde periode. Opmerkelijk is dat er nergens voorbeelden van Levantijnse liederen te vinden zijn. "Smyrna Recollections" houdt het bij liederen in drie talen: het Turks, Rum (Grieks) en het Ladino (het Spaans van de Sefardische Joden). In het begeleidende boekje schrijft Muammer dat hij tevergeefs gezocht heeft naar liederen die de Armeense en Levantijnse bevolking van Smyrna zouden kunnen vertegenwoordigen, maar hij heeft er geen kunnen vinden. Daarom nam hij een "Grieks" lied op in de collectie, dat destijds populair werd door de Armeniër Markos Melkon Alemsherian, die in 1895 in Smyrna werd geboren en die na 1920 in de VS tal van Griekse en Turkse liederen opnam. Het waren inderdaad niet altijd Grieken die in het Grieks zongen of alleen Turken in het Turks.

Bij "Songs of Thessaloniki" van Savina Yannatou en Primavera en Salonico vinden we een grotere verscheidenheid: Griekse, Sefardische, Turkse en Armeense liederen, maar ook een Pontisch-Grieks, Bulgaars, Servisch-Kosovaars, Slavo-Macedonisch en - de grootste verrassing - een Iers volkslied. Dat is een "souvenir" van de Ierse soldaten die in 1915 meevochten met de geallieerden op het schiereiland Gallipoli tegen de Turken tijdens de Eerste Wereldoorlog.

Dat brengt ons meteen bij het belangrijkste punt van kritiek op de nieuwe cd. Wat ons betreft mocht er op het hoesje best wat meer uitleg bij de individuele liederen staan. Bij haar vorige ECM-albums stonden er vaak zelfs vertalingen van de liedteksten bij, of desnoods een samenvatting van de inhoud. Daar is nu niets van terug te vinden, en dat is jammer, ook al zijn de vertalingen beschikbaar op de website van ECM - zolang het duurt natuurlijk. De verhalen achter de liederen gaan op die manier een beetje verloren.

Neem bijvoorbeeld de grote brand die in Thessaloniki uitbrak in 1917, terwijl de geallieerden nog in de stad gelegerd waren. Het oude Ottomaanse stadsgedeelte werd volledig van de kaart geveegd en duizenden mensen werden dakloos. Het Sefardisch lied "La cantiga del fuego" (Het lied over de brand) gaat over die brand, maar veel meer kom je daar niet over te weten. Het is inderdaad een soort muzikale postkaart, van het soort dat een toerist, die kort na de brand de stad bezocht, naar huis zou kunnen gestuurd hebben. Ter vergelijking: dat zelfde liedje stond ook al op het album "Primavera en Salonico", en daar krijg je er zes bladzijden uitleg bij, in drie talen, plus de originele tekst van het liedje, plus de vertaling. Op de nieuwe cd wordt daar amper één paragraafje aan gewijd, en zoals gezegd moet je de tekst zelf gaan zoeken op de website van ECM. Daar is dan nog enkel de Engelse vertaling te vinden, de originele teksten zoek je er tevergeefs, en ook dat is jammer.

Bij de nieuwe cd "Songs of Thessaloniki" is wel een kort overzicht gevoegd van de geschiedenis van de stad in die periode. Die tekst bevat enkele interessante details maar de grote lijnen komen naar ons gevoel te weinig uit de verf. Wie helemaal niets weet over die periode zal daar misschien voldoende aan hebben, maar de anderen blijven op hun honger zitten. Waarom moesten die Ieren zo nodig bij Gallipoli gaan vechten, bijvoorbeeld? Die campagne speelde een cruciale rol, niet alleen in de geschiedenis van Griekenland maar in die van heel Europa. Los daarvan had de aanwezigheid van al die buitenlandse soldaten een enorme impact op de mensen die er bij betrokken waren, maar ook daar kom je niets over te weten.

Die kritiek moet dan wel enigszins genuanceerd worden. ECM brengt nu eenmaal geen documentaire cd's op de markt, zij zien het zuiver esthetisch, en in dat opzicht zijn ze natuurlijk wel weer in hun opzet geslaagd. Als je "Songs of Thessaloniki" dan interpreteert als "Souvenir de Salonique" (een titel die een tijdlang in de running lijkt te zijn geweest), dus een verzameling muzikale postkaarten met impressies van het leven van toen, gezien door de ogen van een toevallige passant, dan voldoet het album natuurlijk wel.

We geven ter opfrissing nog even de bezetting van Yannatou en haar " Primavera en Salonico ":

• Savina Yannatou : zang
• Kostas Vomvolos : kanonaki en accordeon en artistieke leiding
• Kyriakos Gouventas: viool
• Charis Lambrakis : ney
• Yannis Alexandris: outi , gitaar , tambouras
• Michalis Siganidis: contrabas
• Kostas Theodorou : percussie

Deze optredens maken uiteraard deel uit van een promo-tournee voor deze nieuwe cd. Vóór en na de optredens in België en Nederland doen ze ook nog Duitsland, Zwitserland en Oostenrijk aan.

Opgelet: de eerste vier optredens, waaronder die in Nederland, werden uitgesteld wegens ziekte. Ze gaan nu door in november 2015 .

Thanasis Papakonstantinou ( Θανάσης Παπακωνσταντίνου ) staat te boek als een singer-songwriter, maar dat is een vlag die niet helemaal de lading dekt. Het is juist dat hij een zanger is die zelf zijn eigen liedjes schrijft, zowel de muziek als de tekst, dus in die zin klopt het wel. Maar bij een singer-songwriter denk je toch meer aan een soort troubadour, eenzaam op het podium met een gitaar, en dat is bij hem lang niet altijd van toepassing. Zo heeft hij bijvoorbeeld zijn eigen orkest, dat "Λαϊκεδέλικα" (Laïkedelika) heet en waar hij mee op tournee gaat , en bovendien neemt hij vaak ook nog een zangeres mee. Alles bij elkaar zou dat er dan als volgt moeten uitzien:

• Thanasis Papakonstantinou : laouto , bouzouki , zang
• Matoula Zamani : zang
• Dimitris Mystakidis : akoestische gitaar, laouto
• Kostas Pandélis : elektrische gitaar
• Sotiris Douvas : drums
• Kostas Christodoulou : keyboards
• Andreas Polyzogopoulos : trompet, bugel
• Antonios-Georgios Maratos : basgitaar

Helemaal zeker is dat niet, want er zijn nog verschillende andere vaste medewerkers op wie Thanasis Papakonstantinou beroep kan doen, zoals bijvoorbeeld Martha Frintzila (zang), Kostas Theodorou (contrabas en slagwerk, ook bekend van Savina Yannatou ), Pantelis Stoikos (trompet), Michalis Chaniotis ( bouzouki , zang), Yannis Antoniadis (klarinet), ...

Maar inmiddels wordt zijn begeleidingsgroep ook bij de zalen waar hij zal optreden met bovenstaande namen aangekondigd en dus bevestigd.

De zangeressen Martha Frintzila en Matoula Zamani , waarmee hij reeds eerder optrad, hebben al veel deining veroorzaakt in de Griekse muziekwereld. Beide dames zorgen telkens weer voor krachtige vertolkingen en een zeer levendige podiumprésence.

Het zal duidelijk zijn dat we hier niet te maken hebben met een doordeweekse troubadour. Je zou Thanasis Papakonstantinou dus beter omschrijven als een componist en tekstschrijver die zijn eigen liedjes zingt. In dat opzicht kan je hem enigszins vergelijken met Nikos Papazoglou en Sokratis Malamas , die allebei beter bekend zijn in de Lage Landen, en met wie Papakonstantinou overigens ook vaak samenwerkte.

Net als zij schrijft ook Papakonstantinou niet alleen voor zichzelf, maar hij leverde bijvoorbeeld ook tekst en muziek voor het bekende album "Lafyra" van Melina Kana , en ook op de cd "Zoï lathrea" van haar zus Lizeta Kalimeri staan teksten van hem (op muziek van Michalis Chaniotis ), net als op "Osa sou miazoun" van Sofia Papazoglou (op muziek van Manolis Pappos ) , of op "Ta mystika ton kypon" van Nikos Kypourgos , of op "Diëresi" van (naamgenoot maar geen familie) Vasilis Papakonstantinou .

Hiermee is dan meteen ook aangegeven waar Thanasis Papakonstantinou muzikaal te situeren valt: in de betere laïka of de endechna , zo men wil, maar dan wel heel breed gemeten. Zowel de tekst als de muziek zijn bij hem van groot belang. Dat blijkt overigens ook uit het lijstje van "zijn" muzikanten - of juister: hun instrumenten - hierboven. Hij gebruikt inderdaad niet alleen de obligate elementen uit de rock en de jazz, maar hij "leent" bijvoorbeeld ook uit de dimotika , de Griekse dorpsmuziek die hem al fascineert van toen hij klein was. Hij zet zich niet af tegen de traditie om zich volledig toe te leggen op iets nieuws, maar verenigt traditionele muziek met invloeden en muziekgenres van buitenaf. En als het af en toe eens wat Italiaans klinkt, dan is dat geen toeval, want hij heeft een zwak voor dat land. Het resultaat is " fusion ", maar dat klinkt tegenwoordig zo pejoratief door de onkundige manier waarmee sommigen er een samenraapsel van diverse muziekstijlen van maken zonder enige kennis van zaken, dat het vaak als een belediging overkomt. Bij Thanasis Papakonstantinou hoor je integendeel vakkennis, bekwaamheid en respect doorheen zijn muziek.

Op het programma staan onder meer "klassiekers" van Thanasis Papakonstantinou , maar ook liederen uit zijn meest recente album (2014): "Πρόσκληση σε δείπνο κυανίου (Prosklisi se dipno kyaniou, Uitnodiging tot een cyanide diner)".

Het concert op 8 maart 2015 in Amsterdam is het eerste van een Europese tournee . Daarna zou hij achtereenvolgens de volgende steden aandoen: Keulen (09/03), Zürich (10/03), Barcelona (12/03), Berlijn (13/03), Londen (15/03) en München (17/03). Aan een concert in Brussel werd aanvankelijk wel gedacht, maar tot op heden hebben we daar geen informatie over.

De zanger en luitspeler Yannis Charoulis (°1981) is nog maar goed tien jaar bezig maar hij heeft toch al vier eigen platen op zijn naam staan, en hij heeft samengewerkt met vele bekende namen.

Hij werd geboren op Kreta en dat is goed te horen aan zijn muziek. Die leunt enerzijds sterk aan bij de traditionele Kretenzische muziek, en daarin verwerkt hij allerlei invloeden, zoals westerse rock. Daarnaast speelt hij ook "echte" traditionals, maar dan met een meer moderne instrumentatie.

De Young Greeks Nights gaan rustig door in de Art Base. Deze optredens staan op regelmatige basis op de agenda, meestal op een woensdag, net zoals dit concert. Maar het kan ook op dinsdag, dat bewijst het rembetika -groepje VinYlio met een optreden een dag eerder . Flexibiliteit moet kunnen, want dat maakt deze reeks voor de jongeren juist zo interessant. Jonge Griekse muzikanten krijgen op een ongedwongen manier de kans om telkens wanneer het past samen een podium te delen, ervaringen uit te wisselen en gezamenlijke repertoires aan te boren of te improviseren.

Het Modal Trio treedt er zo al voor de derde keer dit jaar op met een programma rond Griekse traditionele muziek, zowel van de eilanden als van Thracië, Macedonië, Centraal-Griekenland en Klein-Azië.

En dat alles voor een prikje, waarmee de Art Base probeert om niet alleen jonge muzikanten maar ook een jong publiek aan te trekken en warm te maken voor deze muziek. Uiteraard zijn ook oudere melomanen en ervaren liefhebbers van Griekse muziek meer dan welkom.

Bezetting :

• Chrysa Karaïskou (zang en kanonaki ),
• Dimos Vougioukas ( accordeon ),
• Benjamin Clement ( gitaar )

In de marge van haar concerten met Evgenios Voulgaris (zie hieronder ) zal Ourania Lampropoulou opnieuw een workshop geven over de rembetika uit de periode tussen de twee wereldoorlogen.

Deze workshop is niet alleen bedoeld voor muzikanten maar ook voor zangers, en dan zowel voor diegenen die zich al met de rembetika bezighouden als voor zij die plannen in die richting hebben.

In november 2014 kwamen Ourania Lampropoulou en Evgenios Voulgaris een eerste keer naar de Brusselse Art Base met een programma over de rembetika uit de periode tussen de twee wereldoorlogen. Met dat concert sprong de Art Base mee op de kar van een reeks optredens in Frankrijk. Nu komen deze twee artiesten terug, met op het eerste zicht hetzelfde programma. Maar dit zijn wel professionele muzikanten, het is dan weinig waarschijnlijk dat ze twee keer identiek hetzelfde gerecht zullen opdienen. Daar is ook geen reden voor. In het interbellum zijn meer dan genoeg goede rembetika -liedjes geschreven om tientallen concerten mee te vullen. We verwachten dus een heel andere playlist maar wel rond hetzelfde thema.

Voor ons is dat gemakkelijk, want we kunnen gewoon verwijzen naar het stukje dat we in november 2014 over dat concert schreven.

Ourania Lampropoulou en Evgenios Voulgaris zullen ook deelnemen aan het vierdaagse "Nous sommes Grecs" festival, dat in april 2015 in Brussel plaatsvindt.

Drie Griekse muzikanten met Brussel als thuisbasis brengen een programma met muziek die ouder is dan zijzelf. Op hun programma staan immers allerlei nummers die in de jaren '30, '40 en '50 van de vorige eeuw uiterst populair waren in Griekenland.

De muzikanten zijn:

• Eleni Nasiou ( Ελένη Νάσιου ): zang
• Dimos Vougioukas (Δήμος Βουγιούκας): accordeon
• Nick Prosilias (Νίκος Προσήλιας): gitaar

Zangeres Eleni Nasiou is eerder bekend als de helft van het duo "Melatonini", waar zij samen met Maria Roka iets brengt dat ze zelf omschrijven als "atmosferische minimale muziek". Het duo heeft Brussel als thuisbasis maar heeft al een hele reeks internationale optredens op het palmares, waaronder ook in Griekenland. Over haar leest u meer in haar biografie .

Accordeonist Dimos Vougioukas moet al lang niet meer voorgesteld worden, en over de jonge gitarist Nick Prosilias valt er voorlopig (nog) niet zo heel veel te vertellen. Hij was vroeger al een paar keer in Brussel maar de laatste tijd lijkt ook hij zich op meer permanente basis in de Europese hoofdstad gevestigd te hebben.

Het concert zelf dan. Uit de periode van de jaren '30 tot '50 kent iedereen natuurlijk de rembetika (al was het maar van concerten als dat van Ourania Lampropoulou en Evgenios Voulgaris, nog maar pas enkele dagen eerder te gast in de Art Base) maar er was in die tijd in Griekenland veel meer te horen dan "alleen maar" rembetika . Dat is ook logisch als je er over nadenkt, want de rembetika wordt vaak omschreven als "muziek van marginalen", en als een maatschappij een marge heeft, dan moét er gewoon nog iets anders zijn, anders was het geen marge maar mainstream. Het is aan die "mainstream van toen" dat dit concert gewijd is.

Het is een zeer interessant thema, want het was overal ter wereld een periode van ingrijpende veranderingen voor de muziek. De reden is niet ver te zoeken: de uitvinding van de grammofoon en van de radio zorgde voor een heel ander model van muziek-consumptie. Tot die tijd was het de luisteraar geweest die naar de muziek toe ging, maar vanaf toen begon de muziek zelf de luisteraar op te zoeken. Dat zorgde niet alleen voor een groter publiek, maar ook voor een ander publiek, en dus ook voor verschuivingen in het aanbod.

In Griekenland dateren de eerste plaatopnamen uit het begin van de jaren '30. Eerst werden enkel de opnames ter plaatse gemaakt door buitenlandse technici (vaak met een hotelkamer als studio). De platen werden dan in het buitenland geperst en vervolgens terug naar Griekenland gestuurd. De afspeelapparatuur kostte toen nog een klein fortuin, en eerst waren het enkel de rijken die zich zo'n ding konden veroorloven. Later begrepen ondernemende taverna-uitbaters dat ze volk konden lokken met zo'n curiosum, waardoor er meer apparaten geproduceerd werden, waardoor de prijzen zakten, waardoor de grammofoon in steeds meer huiskamers zijn intrede deed. Door de groeiende markt werd het ook rendabel om de grammofoonplaten ter plaatse te gaan produceren, en in 1936 opende de eerste platenfabriek zijn deuren in Athene. Kortom, een klassieke vraag-en-aanbod case study uit een handboek economie voor dummies.

De opkomst van de radio heeft heel andere oorzaken, en die moet men gaan zoeken in de toenemende oorlogsdreiging. Het was immers jarenlang duidelijk geweest dat de Tweede Wereldoorlog er stond aan te komen, en oorlog betekent ook propaganda. Het is geen toeval dat de BBC World Service, die in 1932 van start ging als een soort nieuwsdienst voor de Engelse expats overal ter wereld, in 1938 ineens met uitzendingen in het Arabisch en het Duits begon. Een jaar later, in 1939, startten de Griekse uitzendingen, eerst nog schoorvoetend, want in dat land was toen de onpopulaire fascistische dictator Metaxas aan de macht, en die wilde men niet voor het hoofd stoten maar toch ook niet naar de mond praten. Van dergelijke evenwichtsstoornissen had Metaxas zelf natuurlijk geen last, en in 1936 was Griekenland met een eigen staatsradio en eigen uitzendingen begonnen.

Daarmee is dan meteen ook de tijdsgeest gezet. Hoe zit het dan met de muziek zelf in Griekenland in die periode?

Tot aan het begin van de jaren '30 was het al opera en operette wat de klok sloeg in de Griekse theaterzalen. Het grootste deel was import uit het westen, maar er waren ook plaatselijke auteurs, en het zouden geen Grieken geweest zijn als die er niet hun eigen stempel hadden opgedrukt, met een aantal heel erg Griekse varianten tot gevolg, vooral aan de "lichtere" kant van het genre.

Typisch zijn de liederen over wijn, taverna 's en dergelijke, die in die tijd veel bijval kenden. Overal ter wereld vertelden de operettes over de liefde en over de vrouw, soms jubelend, soms weeklagend, al naargelang het geval. De Griekse componisten en librettoschrijvers deden dat uiteraard ook, maar zij keken daarnaast ook naar de scherven achteraf, naar het enige wat de man nog te doen staat als hij al het andere kwijt is (en uit veel van die "wijnliederen" blijkt overigens dat "de man" dat niet altijd even erg vond).

Het is ook deze muziek die als eerste het theater verliet en de boer opging, gedragen door de nieuwe media. De sporen daarvan zijn jarenlang terug te vinden in het aanbod van toen, ook al is dat niet altijd even duidelijk voor de luisteraar van nu.

Een goed voorbeeld is Sofia Vembo , één van de bekende zangeressen uit die tijd, en razend populair ook. Haar bijnaam van "tragoudistria tis nikis" (de zangeres van de overwinning) heeft ze te danken aan haar vlijmscherpe spotliederen op de Italiaanse dictator Mussolini. Die was in oktober 1940 Griekenland binnengevallen en kreeg prompt de hele Griekse bevolking over zich heen, met een smadelijke nederlaag tot gevolg. Sofia Vembo draaide haar muzikale mes met veel overgave rond in de open wonde, niet in het minst omdat heel de familie van één van haar beste vriendinnen was omgekomen tijdens de eerste Italiaanse bombardementen op Korfoe.

Voor de oorlog was Sofia Vembo actief geweest als zangeres in een theater, en de meeste van haar satires zijn dan ook nieuwe en toepasselijke teksten die gemonteerd werden op bestaande serenades uit de wereld van de revue.

Eén van de belangrijkste componisten en tekstschrijvers uit die tijd is wel Kleon Triantafyllou , beter bekend onder zijn bijnaam "Attik" . Hij wordt meestal omschreven als "geniaal", en hij drukte in elk geval zijn stempel op de muziek van toen - en daarmee onrechtstreeks ook op die van nu. Zijn belangrijkste muze, de zangeres Danái, omschreef zijn heel eigen stijl ooit als volgt: "Een beetje Parijs, een beetje Oosten, vrij veel Athene en héél veel Attik". Hij werd geboren in Athene in 1885, als zoon van een rijke katoenhandelaar, en daarom groeide hij op in Egypte. Vanaf 1907 leefde hij in Parijs, waar ook zijn muzikale carrière begon. Toen hij in 1930 naar Athene terugkeerde had hij al zowat 300 liedjes bij elkaar geschreven. Eerst kon hij in de Griekse hoofdstad "zijn draai niet vinden", maar gaandeweg absorbeerde hij, min of meer onbewust, allerlei plaatselijke invloeden en dan ineens was er het succes. In augustus 1944 werd hij dood aangetroffen. Hij had al erg te lijden gehad van de deprimerende bezetting, niet alleen fysiek (wegens de hongersnood) maar ook mentaal, en enkele dagen voor zijn dood was hij ook nog afgeranseld geweest door een Duitse soldaat, gewoon omdat hij deze had gehinderd met zijn fiets. Zijn dokter had hem Veronal voorgeschreven, een krachtig kalmeringsmiddel waarvan hij elke dag maar een kleine dosis mocht innemen. Toen men hem vond lag het flesje naast hem, leeg.

Zijn naam is tegenwoordig grotendeels vergeten, maar zijn liedjes niet, of toch niet helemaal. Dat is eigenlijk merkwaardig, omdat hij vooral zijn eigen tijd bezong, het leven van alledag. Het is dan veelzeggend dat veel van die liedjes toch ook heel erg tijdloos zijn. Enkele van zijn grootste successen zouden ook tijdens het concert in de Art Base op het programma staan. Uiteraard, zouden we zeggen.

Attik was geen veelschrijver, in elk geval niet na zijn terugkeer in Athene, maar een andere belangrijke componist uit die periode, Kostas Yannidis (of Giannidis) , was dat wél. Hij heeft zoveel liedjes geschreven dat zijn productie meestal simpelweg omschreven wordt als "ontelbaar". En het bijzondere is dat het bijna stuk voor stuk in de roos was. Over nog een ander facet van deze merkwaardige figuur schreven we al in januari 2011 , naar aanleiding van een concert van ... klassieke Griekse muziek. Want ook op dat terrein heeft hij een enorme bijdrage geleverd, maar dan wel onder zijn echte naam Yannis Konstantinidis . Voor zijn "lichtere werk" had hij inderdaad zijn voor- en achternaam omgewisseld, om niet in de wielen te rijden van een andere Yannis Konstantinidis die al op dat terrein actief was. Deze Kostas Yannidis dus had weliswaar in Duitsland muziek gestudeerd maar toch hebben zijn composities onmiskenbaar een "zuiders" karakter, je hoort er de Middellandse Zee in, zeg maar. Hij werd geboren in 1903, en hij was dus heel wat jonger dan Attik, maar kon zich toch prima handhaven naast dit zwaargewicht. Zijn stijl zou je meer "commercieel" kunnen noemen, in de zin dat ze beter aansloot bij de wensen van de platenmaatschappijen dan de meer artistieke Attik, maar dat neemt niet weg dat de platenboeren in die tijd nog aansluiting zochten bij het publiek, daar waar ze tegenwoordig het publiek proberen te doen aansluiten op datgene waar ze het meest op verdienen. Kostas Yannidis voelde dat publiek feilloos aan, vandaar dus zijn onafzienbare reeks successen, en vandaar allicht dat zijn stijl later zou doorwerken in de "Neo Kyma" van de jaren '60. Hij overleed in 1984, eenzaam en (bijna) door iedereen vergeten, maar ook zijn liedjes zijn nog regelmatig te horen, en ze krijgen dus ook een plaatsje in dit "retro" concert.

Het is niet alleen dat laatste dat hij gemeen heeft met zijn bijna-leeftijdsgenoot Michalis Sougioul (°1906). Ook die componeerde "commerciële" liedjes, ook hij had daar een uitzonderlijk talent voor en ook hij ontwikkelde een heel eigen, tijdsgebonden en tegelijk tijdloze stijl. Het enige verschil is eigenlijk dat hij ... nóg meer successen bij elkaar schreef dan Yannidis . Die moeten dan nog "ontelbaarder" zijn.

De Nederlandse taal laat het dan helemaal afweten bij de volgende naam die in de Art Base op het programma staat: Manos Hadjidakis . Die hoeft allicht geen introductie, tenzij dan om de aansluiting te maken met zijn voorgangers die hierboven genoemd werden. Hadjidakis werd geboren in 1925 en was dus nog maar een jongetje van 15 toen de oorlog uitbrak. Hij was toen ook nog maar pas begonnen aan zijn muziekstudies. Vanaf 1944 begon hij zelf te componeren, eerst voor theater en later, na de oorlog, voor de film. Zijn overbekende "Χάρτινο το Φεγγαράκι" (Chartino to fengaraki, Papieren maantje) dateert uit die periode. Nog in die periode, in 1949, zorgde hij voor opschudding in Atheense middens door een lezing te houden over rembetika , de "muziek van de marginalen". De rembetika zelf had in die tijd al heel wat invloeden ondergaan van de stadsmuziek van de jaren '30 en '40 (de muziek dus van Attik, Yannidis , Sougioul & co), en ze was langzaam aan het opschuiven, weg van haar oosterse roots en in de richting van meer westers getinte klanken. Hadjidakis ging dat alles - voor de eerste keer - grondig bestuderen en hij gebruikte elementen van deze muziek in zijn eigen composities.

De eerste van die eigen composities vallen dan wel net op het randje van de periode 1930-1950 die het concert in de Art Base bedoelt te coveren, maar als bindteken kan Hadjidakis zeer zeker tellen. En niet te vergeten: zijn onsterfelijke successen zijn altijd weer aangenaam om horen, en zullen dus een prima afsluiter vormen voor een interessant concert.

Georgios en Eleftherios Liviakis zijn twee muzikale broers, in België geboren maar met hun roots op Kreta, in Chania om precies te zijn. Het is dus niet voor niets dat zij de traditionele muziek van Kreta op hun repertoire hebben staan, maar zij kijken ook verder dan dat. Kreta mag in geografisch opzicht dan wel een eiland zijn, maar cultureel zijn er wel degelijk connecties met de omringende eilanden (en zelfs nog verder).

De twee broers vormen de kern van een trio dat er als volgt uitziet:

• Georgios Liviakis : lyra
• Lefteris Liviakis : laouto
• Makis Ksenos : gitaar

Mensen met een goed geheugen zullen Eleftherios (of Lefteris) Liviakis misschien nog kennen van zijn optredens met Nikos "Pathiaris" Gounakis, bij ons onder andere aangekondigd in maart 2009 en januari 2013 .

Mogelijk speelt in de Art Base nog een vierde man mee en dat is Grigoris Pitsikakis op mandoline.

De "Liviakis Brothers" zullen ook deelnemen aan het vierdaagse "Nous sommes Grecs" festival, dat in april 2015 in Brussel plaatsvindt.

Het programma van de "Kosmokrators" wordt kort en kernachtig omschreven als "Rembetiko F-NL-GR" en daarmee is meteen alles gezegd. Zij brengen inderdaad bekende rembetika-liedjes waarop ze hun eigen teksten hebben gemonteerd, onder andere in het Frans en het Nederlands. Soms zijn het min of meer letterlijke vertalingen van het Griekse origineel, maar vaak zijn het ook nieuwe teksten, aangepast aan de tijd van nu, maar altijd in de sfeer van toen.

De "echte" rembetes hadden bijvoorbeeld geen tv, en dus ook geen afstandsbediening, maar als ze die wel hadden gehad, en als die stuk zou zijn gegaan, dan hadden ze uiteraard hun miserie van zich afgezongen in een liedje, en de tekst daarvan zou dan precies even wanhopig geklonken hebben als die van de Kosmokrators.

Ook de bezetting van de Kosmokrators vertoont een vergelijkbare continuïteit. De groep bestaat uit:

• Frans De Clercq : zang en bouzouki
• Karsten De Vilder : zang en gitaar
• Dimi Dumo : zang en percussie
• Michel Karakatsanis : zang en bouzouki

Op 17 maart 1995 opende het “Intercultureel Ontmoetingscentrum” zijn deuren in een oude elektriciteitscentrale in een uithoek van Gent. In de loop der jaren is dat initiatief uitgegroeid tot een fenomeen dat tot ver buiten de stadsmuren bekend staat als "De Centrale".

Twintig jaar en vier dagen later wordt er daar een stevig feestje gebouwd, onder de zeer toepasselijke titel "20 jaar de wereld in je zak!".

Ze zorgden meteen ook voor een indrukwekkende line-up.

Om te beginnen is er een speciale verjaardagsact met de gelegenheidsband Kapow Kimvuka! , die aangekondigd wordt als "jong Gents geweld aangevuld met jong talent uit Kinshasa".

Dan is het omstreeks 22u de beurt aan de hoofdvogel van dienst en dat is de Griekse groep Imam Baildí , in volle glorie en dus ook in volle bezetting, compleet met rapper en zangeres.

Imam Baildi bestaat uit:

• Orestis Falireas (dj, bass),
• Lysandros Falireas (drums, percussie),
• Alexis Arapatsakos ( bouzouki , zang),
• Yannis Diskos (alt- en tenorsax, klarinet ),
• Stelios Provis ( gitaren ),
• Rena Morfi (zang)
• MC Yinka (MC, zang)

Zij werden voor het eerst in Beneluxland gespot tijdens het Amsterdam Roots Festival in juni 2011 , en in april 2013 waren ze niet alleen op Balkan Trafik in Brussel maar ook toen al in De Centrale in Gent. Daar komen ze nu dus terug, en overigens waren ze in mei 2014 voor de tweede keer op Balkan Trafik, en in dezelfde maand voor de tweede keer in Amsterdam. Slecht zal het dan wel niet smaken...

Wij schreven dus ook voor het eerst over hen in juni 2011 , en in mei 2014 voegden we daar een korte update aan toe. In juni vorig jaar verscheen hun derde album en daar besteden we hieronder wat aandacht aan, in het kader van hun derde optreden in Amsterdam waar ze een avondvullend programma spelen. Ook in Gent zal er namelijk heel wat materiaal van deze cd gebruikt worden om er een feestje mee te bouwen.

Afsluiten mag het Gents dj-collectief Radio Mártiko met eclectische worldgrooves.

De vzw ( asbl ) Atelier Marcel Hastir organiseert van eind februari tot midden maart drie Griekse activiteiten, waarop iedereen welkom is.

De eerste activiteit was een benefietavond opgeluisterd met Griekse muziek van Asimina Karamperopoulou (zang) en Yannis Efstathopoulos (gitaar), die is doorgegaan op 27 februari 2015 .

De tweede avond is een kamermuziek recital met twee Griekse topmuzikanten binnen het domein van de klassieke muziek.

We hebben getwijfeld om deze activiteit als apart evenement in onze agenda met Griekse muziek op te nemen, maar we hebben uiteindelijk besloten om het toch te doen. Om de juiste context te schetsen, publiceren we het volledige programma, zodat u precies weet wat voor soort muziek u te horen zult krijgen en er met de juiste verwachtingen naar toe kunt gaan.

Programma:

• Mozart: Sonata in g major KV 379 (373a) Adagio – Allegro – Theme and Variations
• Tartini – Kreisler: Sonata in g minor “The devil’s trill” Larghetto – Allegro energico – Grave – Allegro assai – Grave – Allegro assai – Grave – Allegro assai - Adagio
• Pauze
• Saint – Saёns: Danse Macabre Op. 40
• Svendsen: Romance Op. 26
• Skalkottas: Four Greek Dances Ipirotikos – Kritikos – Arkadikos – Tsamikos
• Alan Ridout: Ferdinand the bull (text by Munro Leaf)

Het is vooral ook omwille van de " Four Greek Dances ", een cyclus van Nikos Skalkottas die na de pauze zal uitgevoerd worden, dat we dit recital toch apart opnemen. Nikos Skalkottas kwam reeds meermaals aan bod op deze website, onder meer in oktober en juni 1999 , in februari en mei 2003 en recent nog in september 2014 .

De uitvoerders, Dimitris Semsis (viool) en Dimitra Mantzouratou (piano) kunnen beiden bogen op een indrukwekkende opleiding en een al even indrukwekkende staat van dienst.

Een paar wapenfeiten:

Dimitri(s) Semsis werd geboren in München en stamt uit een familie die sinds het begin van de negentiende eeuw generatie na generatie zeer getalenteerde violisten heeft voortgebracht. Zijn eerste vioollessen kreeg hij van zijn vader, Michalis Semsis. Hij zette zijn vioolstudies verder bij meesterviolisten Tibor Varga en Otto Buechner in Duitsland en bij Alexander Pavlovic in Belgrado. Daarnaast bezit hij een diploma van het Conservatorium van Athene en is hij Associate van the Royal College of Music in Londen.

De orkesten en kamermuziekensembles waarmee hij in Griekenland, maar vaak ook over de ganse wereld, optrad als solist, als concertmeester en zelfs als dirigent zijn ontelbaar. In het rijtje staan onder andere het Bach Orchester, het Opus I piano trio, the Camerata Hellenic Orchestra, the Camerata Friends of Music Orchestra, the National Symphony Orchestra of the Greek Radio and Television, the Athens State Orchestra, the Camerata junior string orchestra, the youth orchestra of the Friends of Music Society... Deze laatste orkesten tonen aan dat hij zich vooral ook inzet om jongeren en kinderen bekend te maken met hedendaagse klassieke muziek.

Dimitra Mantzouratou werd in Athene geboren en studeerde af aan het Conservatorium van Athene met de grootste onderscheiding voor piano. Ze behaalde nog andere diploma's in muziektheorie (zoals harmonie, contrapunt, fuga). Mantzouratou studeerde ook in ons land en voltooide haar masteropleiding aan het Koninklijk Conservatorium van Brussel bij Daniel Blumenthal. Bovendien heeft zij een diploma musicologie van de universiteit van Athene op zak en volgde zij tal van masterclasses. Tegenwoordig geeft ze pianoles aan de Ilion Muziek School in Athene. Ze vertolkt vaak werk van hedendaagse Griekse componisten, zowel solo als in kamermuziekensembles.

Dimitra Mantzouratou gaf een recital met de violist Dimitris Papagiannakis in januari 2011 in de Art Base in Brussel. Samen met Dimitris Semsis , de violist waarmee ze hier concerteert, was ze in mei 2014 ook al in de Art Base, maar met een ander programma.

De Griekse groep Imam Baildi komt opnieuw naar de Paradiso, om er voor de derde keer de boel op stelten te zetten. Een dag later doen ze dat in Gent (zie hoger ), twee dagen nadien (op 24.3) bouwen ze een feestje in Athene, in juli hebben ze enkele optredens in Frankrijk (onder meer in Parijs), en in augustus spelen ze in Budapest (Hongarije). En vóór ze aan dit rijtje begonnen hadden ze al een tiental concerten in Griekenland achter de rug, alleen al in januari en februari 2015. Met enig gevoel voor understatement zou je dan kunnen zeggen dat ze goed bezig zijn.

Ook het voorbije jaar (2014) hebben ze niet bepaald stilgezeten. Twee hoogtepunten uit een lange rij zijn enerzijds hun optreden op het prestigieuze jazzfestival van Montreal (Canada) in juni 2014, en anderzijds het verschijnen van hun derde album, dat ze in juli 2014 introduceerden met een groot concert in het Theatro Vrachon in Athene, voor een publiek van vijfduizend man. Ze hadden daar ook enkele special guests uitgenodigd, waaronder niemand minder dan Glykeria en Yorgos Mazonakis.

Over de voorgeschiedenis van Imam Baildi leest u meer op onze juni 2011 pagina, hier willen we het hebben over hun recentste album.

Dat derde album heet gewoon "III", of voluit "Imam Baildi III". Het werd goed onthaald door het publiek, en ook de groep zelf is er behoorlijk blij mee. "Een eerste plaat heeft iedereen", zeggen ze (met de nodige zelfonderschatting dan wel, want platencontracten groeien nu eenmaal niet aan de bomen), "en met een tweede plaat wil je het natuurlijk nóg beter doen, maar dat lukt niet altijd en dan is de vlam al gauw uit de pijp. Pas bij de derde plaat weet je of je met een ééndagsvlieg te maken hebt of met een blijver, en daarom was die ook voor onszelf heel belangrijk".

De critici zijn unaniem: als dát het criterium is, dan is Imam Baildi zonder meer een blijver. Meer zelfs: de groep lijkt gerijpt te zijn, en ze hebben duidelijk geleerd uit de reacties van het publiek tijdens hun honderden optredens in binnen- en buitenland. Dat blijkt als je "III" naast hun twee eerdere albums legt.

In het begin bestond hun muziek vooral uit samples die ze remixten om ze op smaak te brengen. Voor hun live optredens haalden ze daar enkele muzikanten bij. Beetje bij beetje gingen die steeds meer gewicht in de schaal leggen. Op "III" spelen voor het eerst alle bandleden mee, plus nog een paar anderen, en de samples zijn bijna helemaal verdwenen.

Een andere interessante evolutie is dat er op "III" voor het eerst ook eigen werk van hen staat. Ook op het vorige album "Cookbook" stonden al een aantal tracks waarvoor zij de muziek schreven, maar die worden telkens afgewisseld met samples uit oudere opnames waar zij dan op inpikken. Op "III" staan nu voor het eerst ook een paar andere nummers waarvoor ze de muziek helemaal van nul begonnen. Het album opent bijvoorbeeld met "The Rider", een deuntje dat aan Ennio Morricone doet denken. Ze beginnen daar nu al geruime tijd al hun concerten mee, maar het werd nu pas op cd gezet. Helemaal nieuw is dat ze nu ook zelf met eigen teksten komen, en twee daarvan staan op "III".

Ze vertellen overigens dat zij hun eigen nummers eerst een tijdje in de koelkast stoppen. Pas later pikken ze die weer op, zodat ze van iemand anders lijken, en dan gaan ze die op dezelfde manier bewerken als ze dat ook met muziek van anderen zouden doen.

De andere liedjes op "III" zijn inderdaad bewerkingen van anderen, zoals het publiek dat van hen gewoon is. Maar ook daar valt wat nieuws te rapen. Zoals (bij hen) gebruikelijk zijn er nummers bij van Manolis Chiotis en Vasilis Tsitsanis , uit de rembetika dus, maar dan wel uit de meer "exotische" periode van het genre, toen er volop cha-cha-cha, samba en rumba doorheen gedraaid werd, of uit de tijd toen de rembetika uit lenen ging bij de dimotika . Ook op hun eerdere albums bleek een sterke voorkeur voor dergelijke nummers, maar die keuze wordt nu consequent doorgetrokken. In die zin is het dus onjuist om te zeggen dat Imam Baildi aan fusion doet, of aan cross-over of wat dan ook. Als je het al fusion mag noemen, dan is die al meer dan een halve eeuw oud, en de "daders" waren de rembetika-componisten van weleer. Niets nieuws onder de zon, dus.

Die "retro-cross-over" sluit wel perfect aan bij de rest van de cd, en die sluit dan op zijn beurt weer aan bij de live optredens van Imam Baildi, waar niemand stil kan blijven zitten. De oude, zeer dansbare ritmes doen in hun nieuw kleedje ineens heel eigentijds aan, en dat lijkt te helpen om jong en oud in beweging te krijgen. Voor opa's cha-cha-cha hoor je als kleinkind alleen maar misprijzen te hebben, maar als het niet meer klinkt als iets van opa, dan kan je er gerust op dansen. De passen doen er dan niet toe, die maak je gewoon zelf. Dat geldt natuurlijk ook voor het talrijke buitenlandse publiek, dat allicht niet door heeft dat ze op een karsilamas staan te buikwiegen of heupdansen - en dat doet er ook niet toe.

De leden van Imam Baildi hebben trouwens gemerkt dat ze het publiek in het buitenland (nog) gemakkelijker in beweging kunnen krijgen dan in Griekenland zelf. Zij schrijven dat toe aan de volksaard. Volgens hen zijn de Grieken, ondanks hun reputatie van feestjesbouwers, toch meer terughoudend, ze komen pas op gang na een paar uur. Maar misschien vergelijken ze hier wel appelen met peren. Tenslotte zitten ze in het buitenland stevig in het festivalcircuit, en daar komen de mensen niet naartoe om stilletjes te zitten luisteren, wel integendeel. In Griekenland spelen ze vooral "gewone" concerten, en dat verklaart allicht beter waarom het dan heel even duurt vooraleer de stoelen aan de kant gaan. Hoe dan ook, feit is dat de concerten van Imam Baildi zeer zeker géén luisterconcerten zijn.

Toch zeggen de broers Falireas dat het hen daar niet om te doen is. Ze maken geen muziek om het publiek te bekoren, ze hebben gewoon allerlei deuntjes in hun hoofd en die zetten ze dan op plaat. In het begin waren ze verbaasd dat het publiek dat leuk vond, maar intussen zijn ze dat al wel gewoon. Toch blijven ze gewoon hun eigen ding doen, zeggen ze.

Dat zeggen ze ook als je hen vraagt of ze misschien didactische bedoelingen hebben, of ze die oude liedjes nieuw leven willen inblazen. Want daar komt het tenslotte op neer: de jeugd in Griekenland herontdekt oude dingen, en het buitenland ontdekt Griekse muziek waarvan ze het bestaan niet eens vermoedde. Ja, zeggen ze, dat krijgen ze vaak te horen, maar nee, daar is het hen helemaal niet om te doen. Ze hebben gewoon dingen in hun hoofd enzovoorts.

Het is dan interessant dat de sound van hun "moderne" traditionele muziek heel erg lijkt op de "echte" traditionele muziek zoals die vandaag de dag te horen is op de dorpsfeesten en in de regionale taverna 's in de grote steden. Ook daar worden de traditionele instrumenten immers vervangen door meer moderne, en je kan daar dus een Pontisch orkestje aantreffen met een volwassen drumstel in plaats van een daouli , en een synthesizer in plaats van een Pontische lyra , en het publiek amuseert zich te pletter. In wezen is dat gewoon een voortzetting van een eeuwenlange evolutie, want ook vroeger gingen de muzikanten al mee met hun tijd. Het klassieke voorbeeld is de klarino die de flogera verdrong, omdat een klarino gemakkelijker te bespelen was, omdat ze meer lawaai maakte, omdat ze een rijkere klank had, en/of gewoon omdat het "nieuwerwets" was en dus een nieuwsgierig publiek aantrok. En nu komt Imam Baildi langs een heel andere weg toch bij hetzelfde (of toch zeer vergelijkbare) eindresultaat uit. Zou het dan toch waar zijn dat alle wegen naar Rome leiden?

Een goed voorbeeld is het liedje "Που γυρίζεις" (Pou girizis, Waar hang je rond). Manolis Chiotis schreef het in 1958, maar zelfs in de bewerking van Imam Baildi hoor je toch nog steeds dat het van Chiotis is, en ook als je dat niet weet zit er toch nog een snuifje nostalgie in. Maar tegelijk klinkt het toch heel modern. Het rare is dat dergelijke liedjes nog steeds gespeeld worden in de nachtclubs van Athene, en ook daar worden moderne instrumenten ingezet, met als gevolg dat de bewerking van Imam Baildi zó weggelopen lijkt uit een club-optreden van Antonis Remos of Natasa Theodoridou . In dat opzicht doet Imam Baildi dus niet echt iets heel speciaals, behalve dan dat ze er de wereld mee rondreizen en er overal een podium voor krijgen.

Dit "Pou girizis" is ook opmerkelijk omdat het op "III" gezongen wordt door niemand minder dan Mairy Linda . Het is geen remix maar wel een heel nieuwe opname, en dat is niet niks want deze grote dame van het Griekse lied werd geboren in ... 1935. Ze was dus 79 toen de opname gemaakt werd. Bij de meeste zangeressen van die leeftijd zit er dan - zacht gezegd - behoorlijk wat sleet op de stem, maar Mairy Linda heeft aan haar lange carrière (ze zingt al professioneel sinds 1952) zo'n fenomenale stembeheersing en zangtechniek overgehouden dat er van haar leeftijd helemaal niets te merken is. De originele titel van het liedje is dan eigenlijk zeer toepasselijk, want die luidt "Πού θα βρεις άλλη γυναίκα (σαν εμένα)" (Pou tha vris alli gyneka san emena, Waar zal je een andere vrouw vinden zoals ik). En inderdaad, doe het haar maar na...

Het was niet de eerste keer dat ze met Mairy Linda samenwerkten. Ze hadden al eerder met haar opgetreden (net als met vele andere grote namen trouwens) en onrechtstreeks hebben ze daar ook een deel van hun succes in het buitenland aan te danken. De Canadese ambassadeur in Athene is namelijk een grote fan van Mairy Linda en hij zat in de zaal toen ze met Imam Baildi optrad. Hij was achteraf een praatje gaan maken en daar ontmoette hij ook de leden van de groep. Ze hadden indruk op hem gemaakt en hij bracht hen in contact met het toonaangevende jazzfestival in Montreal, waar ze prompt uitgenodigd werden. Dat gaf hen een enorme zichtbaarheid, en het heeft zeker geholpen om nog meer optredens overal ter wereld te versieren, en dat heeft dan op zijn beurt een invloed gehad op de inhoud van hun derde album.

Aan "Imam Baildi III" werkten uiteraard ook Rena Morfi mee, de vaste zangeres van de groep, en de rapper MC Yinka , eveneens een vast bendelid. Maar ook diens collega Isvoleas , één van de bekendste Griekse rappers, is van de partij. En op het voorlaatste van de twaalf tracks is zelfs Sofia Vembo te horen, maar dan wel in een remix van oude opnames. Imam Baildi verloochent zijn roots dus niet helemaal.

Tijdens de optredens in Amsterdam en Gent zal er uiteraard heel wat materiaal van hun recentste album te horen zijn, maar ze kijken ook alweer vooruit, zeggen ze, en ze zullen dus ook wat nieuwe liedjes uitproberen. Ze zijn duidelijk van plan om het niet bij drie albums te laten, en afgaande op de dynamiek die er van hun optredens uitstraalt, hebben ze nog voldoende vlam in de pijp om het een flink aantal jaren uit te houden.