Yannatou
Home Nieuws Agenda MaandOverzicht Praktisch Achtergrond
Links Biografie Geschiedenis Instrumenten

Inhoudsopgave

Vorige pagina
Nikos Xydakis

Volgende pagina
Haig Yazdjian


Biografieën van de website over Griekse Muziek

Savina Yannatou

De internationale Griekse

Savina Yannatou (Σαβίνα Γιαννάτου) brengt met evenveel competentie traditionele volksliederen en kunstliederen als experimentele genres, en dat is niet verwonderlijk als men haar levensloop bekijkt.

Foto van Savina Yannatou
© Luc Pardon 2007
Savina Yannatou

Zij werd op 16 maart 1959 in Athene geboren en daar woont ze nog steeds. Haar moeder is afkomstig van Kálymnos, een eiland in de Egeïsche Zee en daar brengt Savina meestal ook haar vakanties door. Haar vader komt van Kefalloniá, één van de Ionische eilanden dichtbij Italië. Daar is zij slechts éénmaal op bezoek geweest. Op muzikaal gebied zijn deze twee eilanden totaal verschillende werelden die elk verschillende invloeden hebben ondergaan. Haar ouders hielden van de muziek van Hadjidakis en van Theodorakis en toen ze zes was luisterde Savina Yannatou naar Vicky Léandros, ze kende de woorden van al haar liedjes.

Later studeerde zij zang in Athene, bij Gogo Georgilopoulou en bij Spyros Sakkas en ze was twee jaar verbonden aan diens Studio voor Vocale Kunsten. Zij studeerde ook theorie bij Alexandros Enian en gitaar bij Gerasimos Miliaresis (1918-2005). Met een studiebeurs van Mousagetis volgde zij nadien postdoctorale studies Muziektheater aan de Guildhall School of Music and Drama in Londen. In 1979 maakte ze van de muziek haar beroep. Zij nam deel aan het befaamde Griekse radioprogramma voor kinderen "Edo Lilipoupoli" (Hier Liliputstad) en zong bij het koor van de Griekse omroep. Haar eerste cd uit 1980 is de gelijknamige "Edo Lilipoupoli" met kinderliedjes . Het is iets waar zij goed in is en in 1985 brengt ze de cd "Nanourismata" uit, met wiegeliedjes en slaapliedjes. Bij de omroep ontmoet zij Lena Platonos , de componiste met wie ze uiteindelijk meerdere platen zou maken. Zij ontmoet er ook Manos Hadjidakis , die toen de leiding had bij de "Trito Programma", Radio 3, zeg maar. Hij is het die haar en onder meer Nena Venetsanou aangeraden heeft om nooit de commerciële toer op te gaan. Hadjidakis was niet alleen een groot componist maar hij had ook een feilloze neus voor talent, en - kenmerkend voor hem - hij aarzelde niet om jonge mensen de weg op te sturen waar ze het best geschikt voor waren, zelfs als die weg bij hem vandaan leidde. Vaak was het een totaal andere weg dan de aankomende artiest(e) zelf voor ogen had, maar het was wel altijd midden in de roos. Op die manier heeft Hadjidakis minstens een even grote impact gehad op de Griekse muziek van vandaag als met zijn eigen werk, maar niemand zou dat geweten hebben als zijn talloze "gezanten" hem daar niet zo erkentelijk voor waren dat ze bij elke gelegenheid benadrukken hoeveel ze aan hem te danken hebben. Ook Yannatou volgde zijn advies op, en ook hier bleek dat het oog (of oor) van de meester niet gefaald had.

Aanvankelijk werkte Savina voornamelijk met nieuwere Griekse componisten. Nadien heeft zij ook deelgenomen aan tal van Griekse en buitenlandse festivals en o.a. ook aan de opera "Erotokritos en Aretousa" van Nikos Mamangakis . Naast de moderne liedkunst houdt zij zich ook bezig met de pre-klassieke muziek. Sedert 1983 is zij verbonden aan de Studio voor Oude Muziek die met behulp van authentieke instrumenten werk uit de Middeleeuwen, Renaissance en Barok vertolkt. Bovendien zingt en componeert Yannatou voor studio's voor elektronische en geïmproviseerde muziek . Zij gebruikt haar stem meer als een muziekinstrument dan als drager van woorden. De stem loskoppelen van ons denkpatroon en geluiden voortbrengen zoals de dieren en de kinderen dat doen, dat is de boodschap die zij meegeeft op haar seminaries over improvisatietechnieken. Improvisatie schept bij haar heel veel voldoening, het is zoiets als een instantcompositie. Daarom ook loopt de vrije expressie als een rode draad doorheen al haar latere werk, ongeacht het genre.

Ze is te horen op meer dan dertig platen, maar haar "Aniksi sti Saloniki" (Lente in Thessaloniki) betekende in 1994 een doorbraak, zowel voor haarzelf als voor "haar" Sefardische muziek . Deze muziek is afkomstig van de Sefardische Joden, die in 1492 uit Spanje en enkele jaren later ook uit Portugal verbannen werden. Zij emigreerden naar landen van Noord-Afrika en naar nabije Europese landen, maar velen onder hen kwamen, na lange omzwervingen, terecht in het uitgestrekte Ottomaanse Rijk om zich uiteindelijk vooral in Thessaloniki te vestigen. Daar gingen ze al spoedig een grote rol spelen in het economische leven van deze belangrijke Balkanstad, tot ze in de Tweede Wereldoorlog nagenoeg allemaal uitgeroeid werden door de Nazi's. Ze vormden een vrij gesloten gemeenschap en daardoor behielden ze eeuwenlang hun oude tradities, maar ze absorbeerden toch ook elementen van de verschillende culturen van de landen waar ze zich hadden gevestigd. In hun muziek zijn dan ook sporen te vinden van zowel de Europese Middeleeuwen als van de Byzantijnse en Arabisch-Perzische traditie.

Het had niet veel gescheeld of het Sefardische traditionele liedrepertoire van Thessaloniki was na de oorlog verdwenen, samen met de mensen die het gezongen hadden. Het is vooral aan David Saltiel te danken dat het stand gehouden heeft. Saltiel behoort zelf tot de Sefardisch-Joodse gemeenschap van Thessaloniki, waarvan hij de voorzitter is. Hij is een van de weinige Joden die in zijn thuisstad is (over)gebleven. Hij zingt het traditionele, niet-commerciële Sefardische repertoire, ongeschonden en a capella, zoals het al die tijd in haar meest oorspronkelijke vorm bewaard is gebleven. En hij is daarvoor goed geplaatst, want David Saltiel is immers cantor in de synagoge van Thessaloniki.

Het is uiteindelijk dit repertoire dat voor Savina Yannatou de deuren heeft geopend naar etnische folkfestivals in het buitenland, waar zij de laatste jaren regelmatig te zien is. Merkwaardig genoeg kwam die doorbraak eerder toevallig. Aan de universiteit van Thessaloniki was onderzoek gedaan naar de muziek van de Sefardische Joden. Daarbij was een heleboel klankmateriaal verzameld en daar wilden de onderzoekers een cd mee maken. Ze klopten aan bij de platenmaatschappij Lyra en vonden daar gehoor bij Dora Rizou. Deze ging op zoek naar geschikte stemmen. Ze dacht hierbij zeker niet meteen aan Savina Yannatou , maar na enige aarzeling stelde ze het haar toch voor. Savina Yannatou hapte meteen toe. Ze kende dit soort muziek, en bovendien paste het in haar professionele denkwereld. Ieder ander zou nu meteen aan de opnamen begonnen zijn maar Yannatou is een perfectioniste en dus moest er eerst nog een detail geregeld worden. Ze vond immers van zichzelf dat ze voor de meer oosters getinte liederen niet de juiste stem had. Dus ging ze intensief Roza Eskenazy bestuderen om tot het juiste stemtimbre te komen.

Toen de cd klaar was belandde ze in de rekken van de grotere platenzaken, tussen al die andere documentaire cd's waar Griekenland (gelukkig) zo rijk aan is. Daarmee was voor alle betrokkenen de kous af en ze keken, ieder op hun manier, al uit naar het volgende project. Groot was hun verbazing toen ze een van de liedjes plotseling op de radio hoorden. En het bleef niet bij die ene keer: het ene radiostation na het andere pikte de plaat op en draaide ze op antenne, en de luisteraars trokken in dichte drommen naar de platenwinkels. De researchers hadden verwacht dat er binnen de Joodse gemeenschap in Thessaloniki misschien wat belangstelling zou zijn, en daarom waren er een paar extra exemplaren geperst, maar ook weer niet teveel want tenslotte was dit een niche-product, zo dacht iedereen. In plaats daarvan ging de cd als een lopend vuurtje de wereld rond.

Ook David Saltiel zelf bracht dit repertoire in 1997 uit op cd, met als titel "David Saltiel - Jewish-Spanish songs of Thessaloniki". Deze versie ligt uiteraard dichter bij het origineel en het is misschien daarom dat ze niet zo bekend is geraakt. De verdienste van Yannatou is precies dat zij deze liederen meer toegankelijk maakte voor een breder, internationaal publiek. Savina Yannatou zingt de Sefardische liederen in het Ladino, het Castilliaans van eind 15de eeuw, vermengd met Hebreeuwse woorden. Toch kent zij geen Spaans, maar misschien drukt zij meer uit met haar stem en muziek dan met woorden? Overigens valt Yannatou ook zovele jaren later nog uit de lucht als je haar zegt dat ze met "Aniksi" de Sefardim ook in het buitenland bekend heeft gemaakt. "In Griekenland, ja, daar had niemand er tevoren van gehoord, dat wist ik", zegt ze. Maar ze dacht dat in het buitenland iedereen afwist van deze mensen en hun geschiedenis.

Een tweede cd die internationaal vrij goed ontvangen werd bevat de in 1998 opgenomen Mediterrane liederen . Samen met haar intussen vaste ensemble Primavera en Salonico - genoemd naar de eerder besproken cd - brengt ze hierop liederen uit het Middellandse-Zeegebied, zorgvuldig gekozen om hun eigen karakter of om hun gemeenschappelijke kenmerken, maar wel rekening houdend met de eigen interpretatiemogelijkheden, vooral dan qua instrumentatie. Zij heeft met dit repertoire geprobeerd om de eigenheid van elk land weer te geven. Liederen uit Griekenland, Spanje, Syrië, Noord-Afrika, Cyprus, Corsica, Frankrijk, Zuid-Italië, Albanië en Turkije volgen elkaar op, zo mogelijk gezongen in de oorspronkelijke taal of dialect. En dat op zich is al een hele krachttoer. Maar Savina Yannatou houdt nu eenmaal niet van buitenlandse liedjes die in het Grieks vertaald worden. De orkestratie is van Kostas Vomvolos , die in het ensemble "Primavera en Salonico" tevens kanonaki (soort psalter) speelt. Van deze cd zijn meer dan 20.000 exemplaren verkocht, en dit zonder enige speciale promotiecampagne, en deze keer zelfs zonder steun van de radiozenders, die dit repertoire niet populair genoeg vonden.

Dit alles maakt een optreden van Savina Yannatou zeker tot een aanrader. Bovendien is er ook nog het ontegensprekelijke talent van Yannatou - haar stem wordt meestal in superlatieven omschreven. Met die heel speciale stem kan zij de moeilijkste fonetische oefeningen aan en daardoor wist zij in binnen- en buitenland naam te maken. Maar het merkwaardigste is dat zij dit alles heeft kunnen realiseren ondanks haar aparte, niet commerciële visie, of misschien juist daardoor? Savina zwemt liever tegen de stroom in. Zij houdt bijna dogmatisch vast aan haar repertoire. En dat is ofwel haar elektronische en experimentele muziek (zoals op haar cd "Rosa das Rosas"), ofwel haar traditionele wereldmuziek , waar zij zich de laatste jaren steeds meer op toelegt.

Bij al haar vertolkingen weet Yannatou steeds tot de essentie van het originele lied door te dringen, om die dan op een eenvoudige, frisse en gevoelsmatige manier een nieuwe gestalte te geven, zonder echter afbreuk te doen aan het authentieke karakter van het origineel. Deze aanpak typeert haar ten volle. Ieder lied dat zij in haar repertoire opneemt, werd voordien onderworpen aan zeer strenge selectiecriteria. Getuige daarvan zijn haar eerder genoemde cd's "Aniksi sti Saloniki" en "Tragoudia tis Mesogiou", maar ook de cd "Panayes tou Kosmou" en de vierde in het rijtje, "Terra Nostra" . Met die laatste cd werd Savina Yannatou de derde Griekse artiest(e) die door Manfred Eicher , stichter en beheerder van platenmaatschappij ECM , uitverkoren werd om in een wereldwijde heruitgave gepromoot te worden. Eleni Karaïndrou en de pianist Vasilis Tsabropoulos zijn haar hierin voorgegaan.

Naar eigen zeggen heeft zij geen "volkse" stem en om die reden valt zij niet onder te brengen onder het populaire laïka genre. Zij zal dan ook nooit rembetika-liederen vertolken, of tenminste niet in hun oorspronkelijke vorm zoals we rembetika-liederen gewoon zijn. Ze weigert ook resoluut om concessies te doen terwille van de verkoopcijfers. Zij zal een plaat niet onnodig promoten door er het verplichte succesnummer op in te zingen. Neen, Savina Yannatou blijft trouw aan haar principes en zingt wat zij zélf mooi vindt, ook al zijn dat dan meestal geen commerciële hits. Dat maakt haar onafhankelijk en zeker niet commercieel. Ook bij de endechna (kunstliederen) is zij volgens haar niet onder te brengen. Er zou nog een derde richting bestaan, die niets met woorden maar alles met gevoelens te maken heeft, en dat is waar zij zichzelf situeert. In diezelfde categorie ziet zij Elli Paspalá en Nena Venetsanou .

In haar persoonlijke (niet-professionele) leven neuriet zij echter alles mee en staat open voor alle genres van muziek zonder vooroordeel. Maar op andere gebieden is zij dan weer de non-conformiste zoals we van haar gewend zijn: onlangs heeft zij besloten om anders te gaan leven, zij eet gezonder en kijkt geen tv meer. Opnieuw een element dat haar nog meer verwijdert van de "modale" Griek.

Ook opvallend is dat Savina stelselmatig deelneemt aan grote en kleine festivals in het buitenland. Alleen al tussen mei en september 2001 stond zij op podia in Duitsland, Nederland ( Amsterdam Roots Festival ), Italië en Latijns-Amerika. Dat is een bewuste strategie van haar. Daar waar andere Griekse artiesten zich nogal eens richten tot de Grieken in de diaspora, maakt Savina juist van het buitenlandse publiek haar doelgroep. Ze wil immers niet in de eerste plaats platen verkopen - al is dat natuurlijk mooi meegenomen - maar ze wil vooral een bepaald publiek blijven aanspreken, ook al is dat dan een klein publiek. Door haar intensieve deelname aan festivals kan zij echter haar doelgroep vergroten en dat geeft haar meer bewegingsvrijheid om te doen wat ze graag doet. En dat zij door sommigen zeker gewaardeerd wordt bewijst het volgende verhaal. Tijdens een concert in de Royal Festival Hall in Londen in januari 2003, een concert dat mede georganiseerd werd naar aanleiding van het Griekse voorzitterschap van de EU, kreeg zij een warm onthaal van het talrijk opgekomen publiek. In de zaal zaten nauwelijks Grieken, het waren nagenoeg allemaal Britten en tussen de aanwezigen zat er zelfs een Schot, die voor haar helemaal vanuit de Schotse Highlands naar Londen was afgezakt, in zijn traditionele kilt.

Om diezelfde reden werkt ze graag mee aan radio-uitzendingen op buitenlandse zenders. In het najaar van 2000 tot januari 2001 was Savina Yannatou tien weken lang te horen in het programma "De Groote Boodschap" op Radio 1 in België. Zij nam ons mee op een reis doorheen de traditionele Griekse muziek en liet de luisteraars niet alleen van haar eigen muziek genieten, maar ze behandelde ook muziek uit Epirus, Macedonië, Thracië, Kreta en andere eilanden. Er werd ook aandacht besteed aan de rembetika . Tenslotte kwamen ook componisten aan bod die traditionele en rembetika -elementen in hun muziek hebben verwerkt, zoals: Mikis Theodorakis , Manos Hadjidakis en Dionysis Savvopoulos . Ook in het Verenigd Koninkrijk was zij reeds te gast op de radio.

In oktober 2001 trad zij op met de gitarist Yorgos Mouloudakis en combineerde muziek en poëzie. In het eerste deel van dat concert stond de muziek van de film "Ekdromi" (Uitstap) op het programma. Voor deze film, uit 1966, van Takis Kanellopoulos schreef Nikos Mamangakis de muziek. Na de pauze werden er dertien gedichten van Kostas G. Karyotakis vertolkt, getoonzet door de componiste, pianiste en zangeres Lena Platonos . Van deze dertien liederen werd reeds een cd uitgebracht in 1982, onder de titel "13 tragoudia" (13 liederen). Deze cd was al een jaar eerder opgenomen, in 1981, maar Alekos Patsifás, de toenmalige directeur van de platenmaatschappij Lyra, vond ze een beetje te zwaar om de twee getalenteerde jongedames Yannatou en Platonos mee bij het publiek te introduceren. "Je kan maar één keer een eerste indruk maken", zei hij, en daarom bleven de opnamen een jaar lang in de kast liggen. Patsifas vergiste zich zelden, maar dat neemt niet weg dat de "13 tragoudia" nu al dertig jaar lang standhoudt als één van de mijlpalen van de Griekse muziek. Elke Griekse muziekliefhebber heeft er wel een paar nummers van in zijn of haar hoofd zitten - en een exemplaar in de kast, want het album werd meerdere keren heruitgegeven, o.a. in 1996 en 2007.

In september 2002 was Savina Yannatou te gast op het openingsweekend van de Handelsbeurs in Gent. Zij trad er samen op met o.a. de Tunesische Lamia Bedioui in een interculturele en multi-etnische voorstelling - een project van Wouter Vandenabeele. Highlights van deze voorstelling werden op cd gezet en uitgebracht door het nieuwe Ha'label van de Ha'ndelsbeurs. Het was trouwens niet de eerste keer dat zij met deze Tunesische zangeres samenwerkte. Ook op de eerder vernoemde cd's "Songs of the Mediterranean" en "Terra Nostra" zingen zij enkele liederen in duet.

Eind 2002 verscheen de cd "Pao na po sto synnefo" (Ik zal voor de wolk zingen) met 13 van de meest bekende liederen van Manos Hadjidakis in een eenvoudige orkestratie van piano, viool, cello en klarinet. Ook met dit alom gekende repertoire wist Yannatou te verrassen, zonder afbreuk te doen aan de authenticiteit. Het resultaat is ongedwongen en ongecompliceerd, maar toch kunstzinnig.

In 2003, een jaar dat wat Savina Yannatou betreft gerust als uitzonderlijk actief en creatief mag bestempeld worden, toerde zij in het voorjaar reeds onvermoeibaar doorheen Europa, trad op in Marokko, in Melbourne, in de VS en op verschillende plaatsen en met verschillende programma's in Athene. En in het najaar stond nog een omvangrijke tour doorheen België, Nederland en Scandinavië gepland.

In 2005 verscheen dan haar eerste cd die volledig door ECM geproduceerd werd: "Sumiglia" ; waarover we u elders meer vertellen.

Later dat jaar won ze, als eerste buitenlandse artieste, de Maria Carta prijs. Maria Carta (1934-1994) was een Sardische zangeres die zich heel haar leven inzette voor de traditionele muziek van Sardinië en deze tot ver buiten de grenzen van het eiland bekend maakte. Yannatou kreeg de prijs omwille van haar inzet voor het behoud van de muzikale traditie van de Middellandse Zee in het algemeen, maar ook omdat ze enkele liederen van Sardinië in haar repertoire heeft. Bij die gelegenheid prees de Italiaanse pers trouwens niet alleen haar muziek maar ook haar foutloze uitspraak.

Bij de prijsuitreiking stond ze samen op het podium met Elena Ledda , een Sardische opera-zangeres die zich bekeerde tot de traditionele volksmuziek. Het klinkt wat oneerbiedig maar dan toch alleen voor wie haar nog niet gehoord heeft. Ook zij is indrukwekkend.

De twee dames konden het blijkbaar uitstekend met elkaar vinden en dat mondde al snel uit in een tweetal projecten.

Het begon toen Elena Ledda meewerkte aan "Visioni di Sardegna" , een project dat gebaseerd is op de onuitgegeven film-opnamen van de Sardische etno-musicoloog Gavino Gabriel (1881-1980). Deze waardevolle opnamen uit de jaren '30 geven een zeldzaam inzicht in het rijke culturele en muzikale patrimonium van het eiland in die tijd. Ze werden nu voor de eerste keer uitgebracht en van live-muziek voorzien door onder meer Elena Ledda, maar men wilde ook de Griekse en Spaanse elementen belichten en Savina Yannatou werd aan boord gehaald, samen met twee leden van haar ensemble, Yannis Alexandris en Charis Lambrakis . Dit project werd eind 2006 voorgesteld op het "Jazz in Sardegna" festival van Cagliari (Sardinië).

Savina Yannatou van haar kant haalde Elena Ledda naar Athene, in maart 2006, voor een reeks optredens in de Half Note Jazz Club. Het werd een daverend succes en er werd een cd van gemaakt met als titel "Tutti Baci" . Yannatou zegt dat ze niet alleen veel heeft geleerd van de samenwerking maar dat ze er ook veel plezier heeft aan beleefd. Dat hoor je trouwens aan de muziek, die wat speelser is dan we van Yannatou gewend zijn. De titel is Italiaans en letterlijk vertaald betekent het "alle kussen". De onstuimige Italianen sluiten met die wens de brieven af waar de meer gereserveerde noorderlingen "veel liefs" onder zouden zetten. Je zou dan ook een cantate verwachten met veel "amore amore" in de tekst. In plaats daarvan rolt de rembetika -klassieker Τούτοι οι μπάτσοι (Touti oi batsi) uit de luidsprekers. Het liedje gaat over "die flikken daar" (meteen ook de vertaling van de titel) die op de loer liggen om de zanger zijn dobbelstenen af te pakken. De oudst bekende opname stamt, zoals zovele, uit Amerika en moet ergens rond 1920 gemaakt zijn. Die opname is te beluisteren op deel 5 van de bekende reeks "To Rembetiko Tragoudi". In haar versie op de cd "Tutti Baci" neemt Yannatou alleen de backing vocals voor haar rekening (op haar manier dan), de tekst zelf wordt gezongen door Yannis Alexandris. Maar ook Elena Ledda laat zich op deze cd niet onbetuigd. Ze zingt (in onberispelijk Grieks) "Saranda Palikaria", een traditioneel Grieks lied uit de tijd van de opstand tegen de Turken in 1821. Het is een sta dio en Ledda zou met haar vertolking niet misstaan op een dorpsfeest in het afgelegen Epirus. Nog een Grieks traditioneel liedje is het overbekende "Yanni mou to mandili sou", gezongen door Savina Yannatou maar dan op zo'n manier dat je je in een Chinees restaurant zou wanen. Het was eigenlijk als grap bedoeld, en het werd in feite alleen maar ingeblikt omdat ook de rest van de cd eerder ludiek is, maar het is wel een treffende illustratie van de manier waarop Yannatou een liedje kan "uitkleden" tot op het bot, tot ze de essentie te pakken heeft, om het dan vervolgens op een heel andere manier weer aan te kleden. Het eindproduct is fascinerend onherkenbaar en herkenbaar tegelijk.

In 2007 bracht ze dan een heel ander soort cd uit, "Musique des Chambres" . Het is een persoonlijk project van haar en de platenmaatschappij wilde er eerst niet van weten. "Maar de cd is er toch gekomen", zegt doorzetster Yannatou droogjes. De titel ("Muziek van kamers") gaat terug op een programma dat ze in 1995 verzorgde voor de Griekse zender Radio 3. Daarin kwam muziek aan bod "gecomponeerd voor lege kamers", op teksten die zowel met literatuur als met architectuur te maken hadden. Toch is de cd niet zo esoterisch als het klinkt. Er komt weliswaar een flinke dosis improvisatie aan te pas maar enkele nummers, zoals "Kyrie" ("Heer") zijn zonder meer op hun plaats in een Yannatou-wereldmuziek-concert, en dat is beslist niet (alleen) omdat de muziek van dit ene nummer van Hadjidakis is. Voor andere nummers is de tekst dan weer heel belangrijk, maar Yannatou twijfelt niet om die op een Grieks-onkundig publiek los te laten. Een goed voorbeeld daarvan is het sterke "To pedi kai i listes" ('"Het kind en de bandieten"). Het nummer gaat over een kind dat elke nacht geconfronteerd wordt met twee bandieten onder het bed die hun messen slijpen en met elkaar overleggen wat ze met het kind gaan doen. Het kind hoort dat allemaal en dat blijkt overduidelijk uit het liedje. Het rustige declameren van Yannatou gaat geleidelijk over in een razendsnel tempo waar elke praatzieke politicus (zijn er andere?) jaloers op zou zijn, daarna wordt het een onverstaanbaar gebrabbel met de bekende stem-acrobatieën waar Yannatou zo'n beetje het patent op heeft, en dan gaat het weer terug naar een rustig verhaal. De tekst bestaat slechts uit enkele regels maar is eigenlijk wel onontbeerlijk om het kind te kunnen volgen op zijn panische vlucht voor de demonen. Toch kan je ook zonder de tekst te begrijpen de spanning zó voelen stijgen, alleen maar door de manier waarop Yannatou haar stem gebruikt en met declamatie en voortdurende herhaling een climax opbouwt. Het betreft hier geen licht verteerbare muziek, maar een vooruitstrevende cd waarop Yannatou zich volop heeft kunnen uitleven.

Met haar cd "Songs Of An Other" , alweer uitgegeven bij ECM , trekt ze opnieuw voluit de kaart van de wereldmuziek. In februari 2008 kwam ze deze cd promoten in België en Nederland.

De laatste jaren werkt zij vaak samen met Evgenia Karlafti (Ευγενεία Καρλαύτη), een getalenteerde jazz-pianiste. Ze treden overal in Griekenland op met een programma dat vergelijkbaar is met het programma "Traditional songs and ballads" dat ze in november 2009 in de Brusselse "Art Base" brachten. In Griekenland wordt het meestal aangekondigd als "dialoog van twee stemmen", want Karlafti kan niet alleen uitzonderlijk goed overweg met een piano, ze kan ook uitzonderlijk goed zingen. De optredens hebben een uitgesproken jazzy tintje. Dat is in feite het handelsmerk van Karlafti maar Yannatou voelt er zich als een vis in het water bij.

Iemand anders waar Yannatou tegenwoordig veel mee samenwerkt is Lena Platonos zelf. Daarmee nemen ze samen de draad van hun beginjaren weer op, en voor Platonos is het zelfs een beetje een comeback. Na haar laatste cd, in 2000, leek die immers van de aardbodem verdwenen. Pas in 2008 kwam ze weer boven water met de cd "Ημερολόγια" ( Imerologia , Dagboeken) en later op het jaar werd ze in de bloemetjes gezet met een reeks grote concerten waarin haar eerste album "Sabotage" centraal stond. Daarvoor had men beroep gedaan op de originele vertolkers. Naast Yannatou was dus ook Yannis Palamidas present, die zelf ook pas terug was van tien jaar weggeweest. Ook Lena Platonos verscheen op het podium en dat was meteen de eerste keer sinds vele jaren dat ze in het openbaar te zien was. Het bleek dat er geen sleet zat, noch op de componiste zelf noch op haar bijna dertig jaar oude muziek. De concerten werden een groot succes en later werden ze uitgebracht op een dubbele live-cd. Platonos had blijkbaar de smaak opnieuw te pakken want ze kondigde meteen aan dat ze werkte aan muziek voor gedichten van Konstantinos Kavafis . Het is één van haar favoriete dichters maar ze had altijd gezegd dat Kavafis onmogelijk op muziek te zetten is - al heeft onder meer de Nederlandse groep Palio-Paréa bewezen dat het wél kan, zie bijvoorbeeld onze juli 2008 pagina. Ook Platonos vertelde nu dat ze ineens een inval gekregen had voor één bepaald gedicht. De muziek daarvoor was "als een komeet" door haar hoofd geschoten, en de muziek voor andere gedichten volgde "als vanzelf". Toch duurde het nog tot in juli 2010 voor ze met het resultaat naar buiten kwam. Het werd aan het publiek voorgesteld tijdens twee concerten in het oude theater van Epidaurus. De zangers waren opnieuw Savina Yannatou en Yannis Palamidas . In de eerste helft brachten die ouder werk van Platonos , in de tweede helft waren dan de gedichten van Kavafis aan de beurt - toevallig of niet waren het er ook dertien.

Nog een project waar Yannatou in het voorjaar van 2010 aan meewerkte was een reeks concerten met wereldmuziek, samen met Maria Farantouri en Elli Paspalá . Tijdens haar optreden op het Brugges Festival in november 2009 had Farantouri overigens al verrast met een programma waar veel dimotika in verwerkt was, maar bij deze concerten, in Athene en Thessaloniki, werd dit thema nog verder opengetrokken. Eerst passeerde daar de hele geschiedenis van de Griekse muziek de revue, van Byzantijns over dimotika en rembetika tot endechna , en vervolgens ging het verder naar de Balkan, naar Italië, Frankrijk, Spanje en Portugal, en daarna de grote plas over naar Noord-Amerika met spiritual en gospel, om te eindigen in de Caraïben en in Latijns-Amerika. Het was de eerste keer in tien jaar dat de drie grote dames weer samen op het podium stonden.

Een blik in Yannatou 's agenda, in dat zelfde voorjaar van 2010, laat nog veel meer activiteiten zien. Het is eigenlijk duizelingwekkend. Op 18 april 2010 vinden we haar in Thessaloniki, voor het hogergenoemde wereldmuziekconcert met Farantouri en Paspala . De dag voordien speelde ze met Karlafti in Agios Stéfanos, een stadje met 12.000 inwoners op zowat twintig kilometer van Athene. Op 23 april is ze weer in Athene, voor nog een "jazzy" optreden met Karlafti , deze keer in de Myga, een kleine club in de Psyrrí. De dag daarop gaat het, met enkele leden van haar ensemble Primavera en Salonico , weer naar - jawel - Thessaloniki, waar ze met "haar" Sefardische en Mediterrane liederen voor de omlijsting zorgt van een studiedag over psychische problemen van pasgeboren kinderen. Op 27 april zingt ze Hadjidakis in Wuppertal (Duitsland) en op 30 april is ze alweer in de Myga met Karlafti . Dan "doet" ze enkele Europese festivals met het voltallige Primavera en Salonico ensemble: 6 mei Wenen (Oostenrijk), 8 mei Stockholm (Zweden), 9 mei opnieuw Oostenrijk (bij Innsbruck). Eind mei is ze in het Bimhuis in Amsterdam, voor een "experiment in improvisatie met keelzang en dissonantie", samen met contrabassist Barry Guy (een optreden dat op cd uitgebracht werd). In juni treedt ze op in Skopje, daarna geeft ze vijf concerten in Spanje en dan nog twee in Duitsland, dat alles met haar wereldmuziek-repertoire. De maand daarop is het dan het hoger genoemde Platonos - Kavafis concert in Epidaurus (9 en 10 juli), maar eerst, op 5 juli, gaat nog ze nog even jazzy met Karlafti , deze keer in de tuin van het Muziekinstrumentenmuseum in de Plaka in Athene (bij de schildpadden). En zo gaat het de hele tijd door, maand in, maand uit, jaar in, jaar uit.

Savina Yannatou is ongetwijfeld een gedreven artieste met klasse en charme. Ze is uiterst veelzijdig en ze wisselt even gemakkelijk van repertoire als een kameleon van kleur. Zij is bovendien een vrouw met doorzettingsvermogen en wilskracht, en ze heeft ook nog een neus voor esthetiek en kwaliteit. Allemaal kwaliteiten waar zij uiteindelijk voor beloond wordt. Ook in eigen land heeft zij stilaan de strijd gewonnen tegen sommige stompzinnige demonen die de Griekse muziek sedert een tiental jaren liever lieten stagneren en geen ruimte (meer) zagen voor vernieuwing. In die optiek is Yannatou een non-conformiste die alles aan zichzelf te danken heeft.

Jaren geleden reeds werd haar de vraag gesteld wat de volgende stap in haar muzikale carrière zal zijn. Dat wist zij toen niet. In ieder geval hoopt zij een andere weg ingeslagen te zijn vooraleer " ethnic " uit de mode raakt. Vele jaren later is dat nog steeds niet het geval, dus het probleem stelt zich voorlopig niet. Yannatou is met haar avant-gardistische aanpak van traditionele muziek sowieso experimenteel en traditioneel tegelijk. Het is zeer de vraag of haar muziek niet altijd vooruitstrevend zal blijven en helemaal niet onderhevig is aan mode.

Een selectie uit haar discografie (de titels aangeduid met een * zijn haar persoonlijke plaatopnamen):

1980 en 1981- Εδώ Λιλιπούπολη - Edo Lilipoupoli (Hier Liliputstad) . De eerste plaat werd gedeeltelijk gecomponeerd door Lena Platonos , die er zelf ook op zingt. De overige composities zijn van Nikos Kypourgos en Dimitris Marangopoulos, de teksten van Marianina Kriëzi . Savina Yannatou zingt respectievelijk 2 en 4 liederen op deze opnamen.

1981 - Σαμποτάζ (Sabotage) . Ook hier staan de composities op naam van Lena Platonos . Savina Yannatou zingt negen liederen.

*1982 - Καρυωτάκης: 13 τραγούδια (Karyotakis: 13 liederen) . Deze liederen op gedichten van Karyotakis, werden getoonzet door Lena Platonos . De eerste "eigen" plaat van Savina .

*1983 - Το '62 του Μάνου Χατζιδάκι - To '62 tou Manou Chatzidaki (Het jaar '62 van Manos Hadjidakis ) . Lena Platonos vertolkt 6 liederen, de andere worden door Savina Yannatou gezongen.

*1985 - Νανουρίσματα - Nanourismata (Wiegeliedjes) . Met bewerkingen van traditionele wiegeliedjes. De orkestratie is van Nikos Kypourgos .

*1994 - 'Ανοιξη στη Σαλονίκη - Aniksi sti Saloniki (Spring in Salonika - Primavera en Salonico - Lente in Thessaloniki) Sefardische liederen. (Voor de beschrijving hiervan: zie hoger)

*1997 - Αναπνοές - Anapnoës (Ademhalingen) . De tekst en de muziek zijn van Lena Platonos .

*1998 - Τραγούδια της Μεσογείου - Tragoudia tis Mesogiou (Songs of the Mediterranean - Liederen van het Middellandse-Zeegebied). Deze cd, opgenomen met haar intussen vaste begeleidingsgroep Primavera en Salonico, bevat een selectie van liederen uit het Middellandse-Zeegebied die Savina een heel eigentijdse benadering geeft, zonder in goedkope imitaties van het origineel te vervallen. Het gebruik van de juiste instrumentatie en improvisatietechnieken vormen de grondslag voor deze unieke mozaïek. Het laatste lied zingt Savina Yannatou in duet met de Tunesische zangeres Lamia Bedioui, die tegenwoordig in Griekenland vertoeft.

*1999 - Οι Παναγιές του Κόσμου - Panayies tou Kosmou (Virgin Maries of the World - Onze-Lieve-Vrouwen van de wereld). Dit is een reis in tijd en ruimte met een religieuze inslag. Liederen uit Cyprus, Griekenland, Armenië, Libanon, Italië, Corsica, Sardinië en Spanje met als thema de Heilige Maagd (η Παναγία - Panagia), maar bij uitbreiding alle treurende vrouwen. Ook klaagliederen uit Afrika, het Caraïbische gebied en Zuid-Amerika komen aan bod. Begeleidingsorkest: Primavera en Salonico.

*2000 (-2001?) - Rosa das Rosas. Dit album bevat elf liederen, waarvan er negen door Savina zelf werden geschreven in de periode 1989-1990 ten tijde van haar werk voor de Μουσικά Εργαστήρια (Muziekateliers) van Radio 3. Hierin herkennen we de elektronische klanken en jazz-achtige invloeden van haar beginperiode. De teksten zijn van haar zus, Sofia Yannatou.

*2002 (heruitgave wereldwijd in 2003) - Terra Nostra. Traditionele liederen en melodieën uit Guadeloupe, de Provence, Libanon, Spanje, Sardinië, de Hebriden-eilanden, Tunesië, Anatolikí Romilía (Oost-Roemelië; of dat deel van Thracië dat zich nu in Zuid-Bulgarije bevindt), Klein-Azië en Griekenland in een live-uitvoering vol vrije improvisaties. Het album werd live opgenomen in de Sfendona (Σφεντόνα) in Athene in november 2001. Samen met haar horen we de zeskoppige groep muzikanten van Primavera en Salonico, stuk voor stuk virtuozen, en de Tunesische Lámia Bedíoui. De orkestratie is van Kóstas Vómvolos. Op onze maandpagina van oktober 2003 vindt u de namen van de instrumentalisten. Deze cd, aanvankelijk uitgebracht door de Griekse platenmaatschappij Lyra, verscheen begin 2003 wereldwijd in een heruitgave en onder impuls van platenlabel ECM .  

*2002 - Πάω Να Πω Στο Σύννεφο - Pao na po sto synnefo (Ik ga voor de wolk zingen). Een nieuwe benadering van liederen van wijlen Manos Hadjidakis ( Μάνος Χατζιδάκις ) uit de periode 1955-1977. De sobere instrumentatie werd door Dimitra Trypani verzorgd, samen met de pianiste, Evgenia Karlafti .

*2005 - Sumiglia . Alle uitleg over deze cd leest u op onze juni 2005 pagina .

*2006 - Tutti Baci . Het resultaat van haar samenwerking met Elena Ledda, waar we het hierboven over hadden. Ook Elena's medewerker, de componist en instrumentalist Mauro Palmas droeg zijn muzikale steentje bij. De andere muzikanten zijn opnieuw haar ensemble Primavera en Salonico. Om de clubsfeer te benaderen werd de cd live opgenomen in de Agrotikon studio in Thessaloniki (de studio van Nikos Papazoglou ). Ze werd uitgebracht zowel bij Lyra als bij de Spaanse maatschappij Resistencia.

*2007 - Μουσική Δωματίων - Mousiki Domatíon (Muziek van kamers) , internationale titel: Musique des Chambres . Een eigen project van Savina Yannatou . Nogal wat van de muziek is van haarzelf of van haar en Michalis Siganidis, de kontrabassist van Primavera en Salonico die (als enige van het ensemble) zelf ook meespeelt. De muziek van de andere nummers en de teksten worden geleverd door de meest verscheidene componisten, tekstschrijvers en dichters. Een van de teksten werd zelfs geschreven door een echte koning. Het gaat namelijk om een fragment uit het Hooglied van de Koning Salomo (of Salomon) uit de Bijbel, bekend van zijn wijze salomonsoordelen, van de tempel in Jeruzalem en van zijn 700 vrouwen en 300 bijvrouwen.

*2008 - Songs Of An Other . Haar derde ECM -album na Terra Nostra en Sumiglia . Het is een album in dezelfde stijl als de twee vorige, maar met (nog) meer improvisatie en verrassende wendingen. Het bevat 12 bewerkingen van traditionele liederen uit Armenië, Pirin-Macedonië in Zuid-Bulgarije, Servië, Kazachstan, Griekenland, Albanië, Zuid-Italië en een Jiddische 16de eeuwse hymne uit de Asjkenazische traditie. Er wordt enerzijds gezocht naar een eenheid binnen al deze verschillende muzikale tradities, maar anderzijds grijpen zowel de muzikanten van Primavera en Salonico als Savina Yannatou iedere gelegenheid aan om vrij te improviseren en te experimenteren.

2010 - Attikos. Een live opname van een concert in het Bimhuis in Amsterdam op 27 mei 2010. Zij improviseerde daar samen met de Britse contrabassist en componist Barry Guy.

2015 - Songs of Thessaloniki . Het vierde album uitgebracht bij ECM samen met Primavera en Salonico . Het album bevat allemaal liederen van of over Thessaloniki en toont het multiculturele karakter van deze stad aan het einde van de negentiende eeuw en begin twintigste eeuw. Meer informatie over dit album kunt u lezen op onze maart 2015 -pagina.

 

Laatst bijgewerkt op : 2015-03-16

Inhoudsopgave

Vorige pagina
Nikos Xydakis

Volgende pagina
Haig Yazdjian

Valid XHTML 1.0 Strict!

[Home]  [Nieuws]  [Agenda]  [Overzicht]  [Praktisch]  [Achtergrond]

Please contact our Webmaster with questions or comments.