De Centrale in Gent hééft iets met de Xylouris familie, of toch de laatste tijd. Op 19 oktober 2015 vertoonden ze de documentaire "A family affair", die over deze familie gaat; enkele dagen later, op 29 oktober , haalden ze de stamvader Psarantonis himself op het podium, en nu programmeren ze de groep "Xylouris White".

Die groep bestaat uit Yorgis Xylouris (alias Psaroyorgis ) en uit Jim White , de Australische drummer van de legendarische rock band Dirty Three.

Enkele maanden geleden, in april en mei 2015, waren ze al in Brussel, Amsterdam en Antwerpen, en in het artikeltje op onze april 2015 maandpagina - dat u nog steeds kan nalezen - vertelden we u al het een en ander over dit merkwaardig fenomeen. Kort samengevat: Yorgis speelt laouto en zingt en Jim drumt, niemand vindt de juiste woorden om te omschrijven wat voor muziek dat eigenlijk oplevert, maar iedereen vindt het fenomenaal. Inmiddels werd van deze ontmoeting in oktober 2014 een eerste cd uitgebracht met als titel ' Goats '. Sommige ervaren muziekjournalisten wringen hun pen in allerlei kronkels om er toch maar een etiket kunnen op te plakken, maar anderen zijn wijzer en proberen "het" niet eens te omschrijven. Ook bij De Centrale houden ze zich heel verstandig op de vlakte, zij noemen het gewoon een "betoverende blend van Kretenzische folk & Australische rock”.

Xylouris White is dus uitstekend op z'n plaats in het "Autumn Falls Festival", want daar maakt dit concert in Gent inderdaad deel van uit. Dat festival wordt namelijk aangekondigd als "een boeiende line-up van alternatieve muziek, die nieuwe ontdekkingen combineert met gevestigde waarden", en ook dat is geen slechte vlag om deze lading te dekken.

Dat zelfde festival brengt Xylouris White ook nog naar Brussel, maar daar wordt het een dubbelconcert met Susanna Gartmayer. Deze Oostenrijkse componiste en klarinettiste brengt er haar project "AOUIE", dat zij omschrijft als "acoustic solo for clarinets & room".

In Gent daarentegen speelt Xylouris White avondvullend.

Tenminste zo zag het er aanvankelijk uit, want op de valreep vernemen we dat er in Gent toch een (Griekse) openingsact is met Fanis Karoussos . Deze laatste blijkt niet alleen de (gelegenheids)chauffeur van Xylouris White te zijn voor deze tour maar hij is ook en vooral een behoorlijk bedrijvige sandouri -speler, momenteel met Parijs als thuisbasis. Hij was in oktober 2015 in de Art Base met 'Violosandouro' en daarnaast speelt hij in nog een stuk of zeven (!) andere groepjes. Enkele daarvan richtte hij zelf op, maar hij vormt ook een trio met Yorgis Xylouris en een andere drummer, Yannis Papatzanis. Nu gaat Karoussos mee met Xylouris White op tournee en na Gent zal hij ook in Duitsland en Italië hun programma openen.

In Amsterdam zou hij er niet bij zijn. Toch speelt Xylouris White ook daar in principe avondvullend, maar daar begint die avond dan wel relatief laat.

De groep "PassaTempo" ontstond kort geleden, toen enkele vrienden samen rembetika gingen spelen in Brussel, eerst onder elkaar, daarna af en toe in een restaurant en dergelijke. Hun eerste min of meer formele optreden was - voor zover wij weten - tijdens het "Nous sommes grecs" festival in april 2015 , toen ze in de hall van de Senghor voor de gepaste omkadering zorgden.

Nu krijgen ze het podium van de Art Base helemaal voor zich alleen voor een avondvullend programma.

De groep bestaat uit:

• Themis Skiadas : gitaar en zang
• Ioannis Perisoratis: bouzouki, baglamas en zang
• Michel Karakatsanis : bouzouki, baglamas en zang

Hun specialiteit is de rembetika in de rauwe Piraeus stijl, zoals die in deze grote havenstad ontstond in de jaren dertig van de vorige eeuw in de marge van de samenleving. Ze breiden dat uit tot de jaren vijftig, de periode na de Tweede Wereldoorlog waarin deze "marginale" muziek ietwat "opgepoetst" werd door mensen als Vasilis Tsitsanis. Nog wat later verzeil je dan in de laïka en de endechna, maar dat is eigenlijk iets heel anders en daarvoor moet je niet bij PassaTempo zijn. Met andere woorden: ze spelen wat ze zelf graag horen, en in de muziek is dat zeker geen slechte zaak.

Ook de groep "Neda" was al eerder in de Art Base in Brussel, voor één concert in september 2014 . De zaal zat toen afgeladen vol, en het is dan logisch dat ze nog eens mogen terugkomen.

Ons artikeltje over de naam van de groep, over de achtergrond van de muzikanten en over hun kijk - zeg maar filosofie - op de muziek staat nog altijd op onze september 2014 maandpagina .

Het enige verschil is dat ze deze keer met hun vaste bezetting komen, en dat is:

• Christos Barbas ( Χρήστος Μπάρμπας ): ney , zang
• Victoría Taskou (Βικτωρία Τάσκου): outi
• Giorgos Papaioannou (Γιώργος Παπαϊωάννου): viool, cello
• Pavlos Spyropoulos (Παύλος Σπυρόπουλος): contrabas

Vorige keer was Victoria Taskou er niet bij, ze werd toen vervangen door Alexandros Papadimitrakis. Deze keer komt ze zelf naar Brussel.

Zoals we vorige keer al schreven speelt de groep bij voorkeur akoestisch, ze laten volop ruimte voor improvisatie, en zoals u ziet houden ze ook hun instrumentatie bewust eenvoudig.

Daar kunnen we nog aan toevoegen dat ze inmiddels een tweede cd klaargestoomd hebben met eigen composities.

In de namiddag voor het concert geven ze trouwens een workshop rond het zelf componeren op traditionele ritmes.

Naschrift : uiteindelijk bleek Victoria Taskou ook deze keer weer verhinderd, zij werd opnieuw vervangen door Alexandros Papadimitrakis. We vernamen in Brussel ook dat de groep de dag voordien in de Ursulinen Kapel in Tilburg had opgetreden ...

Giannis (Yannis) Sarris is in Brussel een welbekende figuur omwille van zijn optredens met het rembetika -groepje Vinylio.

Deze keer treedt hij solo op en trakteert al wie in Brussel woont, werkt of op doortocht is, op een muzikale middagpauze op de tonen van Griekse rembetika -muziek.

Sarris zingt en speelt bouzouki . Hij geeft tegenwoordig ook bouzouki -les bij Muziekpublique .

Broer Photis Ionatos en zus Angélique Ionatos zijn helemaal aan het begin van hun carrière samen begonnen en samen hebben ze ook een eerste LP opgenomen. Nadien volgden ze elk hun eigen weg. Maar de rode draad doorheen hun beide carrières bleef hun voorliefde voor taal, poëzie en muziek en dan vooral van hun geboorteland. Beiden hebben een nieuwe cd uit die ze samen met hun muzikanten aan het publiek willen voorstellen.

Wat dit optreden toch wel bijzonder maakt is dat ze voor de gelegenheid dan maar meteen ook enkele nummers samen zullen brengen, zoals in hun beginjaren. Een dubbeloptreden, maar ook weer net niet.

De steeds zeer geëngageerde Angélique Ionatos bleef niet onberoerd om wat haar vaderland wordt aangedaan. Haar jongste album ' Reste la Lumière ' (Blijft het licht) is een reactie daarop en een schreeuw van verzet, maar er schuilt ook hoop in. Zoals steeds zijn de liederen die zij op muziek zette gebaseerd op Griekse gedichten. De titel refereert naar een gedicht van Dimitris Mortoyas (1934-1975) dat begint met de woorden " Κι αν το δέντρο καίγεται μένει το φως κι η στάκτη ...", in het Frans wordt dat: " Et si l'arbre brûle, reste la cendre et la lumière ...". Bij deze cd, die uitkwam op 23 oktober 2015, zit een bijhorend boekje met vertalingen van de Griekse verzen. Het zou haar eerstvolgende album zijn na ' Comme un jardin la nuit', uitgebracht in 2009 en bij ons voorgesteld in april 2011 samen met Katerina Fotinaki , die haar ook op dit concert begeleidt.

Angélique Ionatos kon naar eigen zeggen niet langer stilzwijgend toekijken. En ook al vindt ze steeds troost bij de grote Griekse dichters, toch beschouwt ze het als haar plicht om met die gedichten die haar liederen altijd al hebben gevoed, naar buiten te treden. Nu meer dan ooit. Ze wil zo blijk geven van haar verontwaardiging en bovendien aan haar land de waardigheid teruggeven die het toekomt.

Om u een idee te geven van de kracht en de grootsheid van de verzen die haar inspireren, geven we u een voorsmaakje van het begin en het einde van het gedicht: ' Αισιοδοξία (Κι αν το δέντρο καίγεται) ', Franse titel: ' Optimisme (Et si l'arbre brûle )' van Dimitris Mortoyas, in de Franse vertaling:

" Et si l'arbre brûle, reste la cendre et la lumière. Dans le désert les cactus prennent racine. (...) Et si nous sommes restés nus et entourés de loups, notre décision de nous battre reste intacte. "

In het Nederlands betekent het: "En als de boom brandt, blijft de as en het licht. In de woestijn schieten cactussen wortel. (...) En als we naakt zijn achtergebleven en omringd door wolven, onze beslissing om te vechten blijft intact."

Photis Ionatos presenteert met zijn cd ' Périples ' (Omzwervingen), uitgebracht op 10 september 2015, op zijn beurt omzwervingen langs Griekse dichters zoals Aki Roukas , Homeros, Kavafis , Sotiris Tsambiras en Nikiphoros Vrettakos .

Hij treedt al jaren bij ons op, aanvankelijk vooral met zijn interpretatie van Griekse rembetika-liederen, zoals in november 2000 en het daaropvolgende jaar. Toch is hij al die tijd al even gefascineerd geweest door (Griekse) poëzie en ook dat kwam tot uiting in zijn werk, getuige daarvan is zijn optreden in mei 2014 in Brussel. Zijn poëtische en muzikale omzwervingen van toen sluit hij nu af in de vorm van een album. Het album 'Périples' bevat voor de helft nieuwe composities en de andere helft zijn liederen die hij reeds eerder uitbracht, maar die nog steeds actueel en tijdloos zijn.

Samen met hun begeleiders krijgt u dan de volgende muzikanten te horen:

• Angélique Ionatos : zang en gitaar
• Gaspar Claus: cello
• Katerina Fotinaki : gitaar

en

• Photis Ionatos : zang en gitaar
• Didier Laloy : diatonisch accordeon
• Jean-François Hustin: dwarsfluit
• Stelios Manussakis: bouzouki

Over Angélique Ionatos leest u meer in de biografie die we over haar een aantal jaren terug schreven. En hoewel die biografie helaas niet helemaal bijgewerkt is , toch blijft het misschien interessant om ze te (her)lezen.

Ter gelegenheid van hun optreden in Brussel verzorgt de groep "Neda" ook nog een workshop op zondagnamiddag van 12 tot 16 uur.

Daarin staat de "curcuna" centraal, een bekend ritme ( makam ) uit de oosterse muziek. De naam is Turks (en wordt dus ongeveer "djoerdjoena" uitgesproken) en in die taal betekent het woord ook tumult, rumoer of herrie. Toch is het een heel populair ritme dat wijd en zijd verspreid is. Het wordt doorgaans beschouwd als een Armeens ritme, maar men vindt het van in Azië tot aan de Middellandse Zee, het Midden-Oosten inbegrepen. In de Ottomaanse muziek werd het zowel in de klassieke als de populaire tradities gebruikt. Het zal dan niet verbazen dat bijvoorbeeld een Ross Daly - de wandelende encyclopedie als het op dit soort dingen aankomt - er ook regelmatig mee komt aandragen.

De curcuna is een 10/8 maat (3+2+2+3) al wordt het door sommigen beschouwd als 10/16. In de Griekse muziek - die toch ook heel wat oosterse invloeden kent - wordt het tegenwoordig minder gebruikt. Vroeger was dat misschien wel anders, want in het "Café Aman", de muziekclubs die aan het eind van de negentiende eeuw eerst in Athene en daarna in andere Griekse steden opdoken, werd vrijelijk gebruik gemaakt van de vele honderden verschillende ritmes die er toen bestonden. Dat is ook logisch, want de wereld was toen nog maar net opgedeeld in hokjes door middel van landsgrenzen. Later werd er land per land een selectie gemaakt, bewust of onbewust, en de andere ritmes raakten daar dan in onbruik. Zo stelt Gail Holst bijvoorbeeld dat er later in de rembetika amper een stuk of twaalf van die ritmes overgebleven zijn. De curcuna was daar niet bij.

Dat is misschien ook wel de reden dat de jongens en het meisje van "Neda" dit ritme kozen om er hun workshop aan op te hangen.

Zoals u hoger kunt lezen zijn zij immers grote voorstanders van continuïteit binnen de traditie en de workshop besteedt dan ook heel veel aandacht aan het zelf leren componeren op deze eeuwenoude ritmes. Dat is trouwens ook wat zij zelf deden op hun nieuwe plaat, die ze tijdens het concert zullen voorstellen. Enkele van hun composities zijn in curcuna ritme, en die nummers zullen ze gebruiken om de deelnemers aan de workshop eerst het ritme zelf bij te brengen, en vervolgens leggen ze uit hoe je daar zelf mee aan de slag gaat "om je eigen muzikale gevoelens tot uitdrukking te brengen" (zoals ze het zelf zeggen).

Over de activiteiten rond de opening van het jubileumjaar van de vzw KAPA , die dit jaar 25 kaarsjes uitblaast, schreven we al in januari 2015 .

Nu is het tijd om dat jaar weer af te sluiten, en dat doen ze met een dans- en muziekvoorstelling, waaraan ook een hele reeks andere dansgroepen meewerken. Naast de dansgroep Kalitsa van KAPA zelf zijn ook Zorbades , Monadiko (van Chirapsia ), Eleftheria Kinisios, Kamian ken Argos en Xapa (lees: Chara) van de partij.

Deze activiteit neemt u mee op een wandeling doorheen een halve eeuw Griekse dans in België. Daarmee is het tegelijk ook een eerbetoon aan Nikos Pantazis, de man die België (Grieks) leerde dansen. Hij begon daar al mee in 1964, en het is zijn dochter Kalitsa die in 1990 de vzw Kapa op poten zette. Een fototentoonstelling zal daar een overzicht van geven.

Naast veel dansvoorstellingen en een bar met Griekse drankjes is er natuurlijk ook veel muziek, en daarvoor zorgen de volgende muzikanten:

• Niko De Man : piano
• Antonis Antoniadis : outi , bouzouki
• Elly De Man : gitaar
• Nikolas Tsouvala : Kretenzische lyra , saxofoon en cello

Over het "Karsilama Quintet" rond Nathan Daems schreven we al een uitgebreid artikeltje toen het ensemble in december 2014 in première ging. We vertelden u toen dat het project opgezet werd rond de Griekse en Turkse zigeunermuziek. Zoals Nathan Daems het uitdrukt: "Deze muziek klinkt door haar Arabische roots heel oriëntaals en is tegelijk heel vurig en biedt een grote vrijheid op het vlak van improvisatie door de invloed van de zigeuners".

Het programma bestaat uit (bewerkingen van) traditionele nummers, nieuwe composities van Daems zelf en (ook en vooral) uit veel improvisatie. Dat laatste kan overigens moeilijk ontbreken als je vijf muzikanten van dit kaliber samen op één podium zet.

Het repertoire bestrijkt het gebied vanaf Turkije tot Griekenland, en op de tussenweg via de Bosporus maakt het allerlei zijsprongetjes, onder meer naar Bulgarije waar de percussionist Niki Alexandrov thuis is. Tristan Driessens is dan weer gespecialiseerd in de Ottomaanse klassieke muziek, terwijl Dimos Vougioukas en Tcha Limberger gespecialiseerd zijn in zowat alles, maar in dit project respectievelijk de Griekse en de zigeunertraditie aandragen.

Nathan Daems zou recent ook een rembetika -nummer aan het programma toegevoegd hebben, zij het afkomstig uit de Smyrna-traditie en dus prima op zijn plaats in dit repertoire. Het nummer heet "Manes tis kalinichtias", het werd geschreven door Antonis Dalgas in 1929, en het wordt deze keer in het Grieks gezongen door Tcha Limberger. Dat is veelbetekenend, want ook al speelt Tcha om het even wat op zijn viool, zingen doet hij alleen als hij zeker is dat hij de uitspraak behoorlijk onder de knie heeft. Voor hij zich bijvoorbeeld aan Hongaarse liedjes waagde ging hij een tijdje in Hongarije wonen.

Dan nog de namen van het kwintet op een rijtje:

• Nathan Daems : saxofoon, ney , Turkse kaval
• Tcha Limberger : viool
• Dimos Vougioukas : accordeon
• Tristan Driessens : outi
• Niki Alexandrov : percussie

Men zegt soms dat de ene helft van de Grieken in Griekenland woont en daar weg wil, terwijl de andere helft buiten Griekenland woont en weer terugwil.

Dat is misschien wat kort door de bocht, maar toch is Griekenland al van oudsher een land met veel emigratie geweest. Het waren bijvoorbeeld Grieken die in de oudheid de kusten van de Zwarte Zee en van Klein-Azië koloniseerden, en daar onder meer een klein vissersdorpje stichtten dat later zou omgebouwd worden tot Constantinopel, de hoofdstad van het (meer dan) duizendjarige Byzantijnse Rijk en het huidige Istanbul.

Vele eeuwen later waren het nog steeds Grieken die overal in de toenmalige wereld handelskolonies vormden en daar vaak een groot deel van de handel naar zich toetrokken. Men vond hen in Marseille, Odessa, Amsterdam, Alexandrië, en nog veel meer.

Ook na de oprichting van de Griekse staat in 1821 bleven ze emigreren, druppelsgewijs of in golven, al naargelang de omstandigheden in eigen land minder goed of ronduit slecht waren. Rond 1900 trokken ze bijvoorbeeld in dichte drommen naar Amerika, tijdens de grote depressie van de jaren 1930 emigreerden ze massaal naar Australië, en na de Tweede Wereldoorlog gingen ze in grote aantallen helpen om Duitsland weer op te bouwen.

De voorlaatste golf dateert van tijdens het Kolonelsregime (1967-1974), en ook de huidige economische (en politieke) crisis maakt dat vooral hoog opgeleide jongeren momenteel bij bosjes naar het buitenland trekken.

Het zal dan niet verbazen dat emigratie een belangrijk thema is binnen de Griekse muziek. Andere volkeren zingen over de liefde (vooral als die op de klippen gelopen is), de Grieken zingen over het vertrek naar, of het verblijf in, "den vreemde" (en ook af en toe over de liefde, natuurlijk).

Het thema is zo onuitputtelijk dat je eigenlijk de hele wereldgeschiedenis zou kunnen reconstrueren aan de hand van Griekse liedjes over de μαύρη ξενιτιά (mavri ksenitia), de "zwarte emigratie", en het resultaat zou dan min of meer het programma van dit concert kunnen zijn.

Dat programma heet "Greek Songs of Migration" , in het Grieks "Τα Μινόρε της Mετανάστευσης", en het wordt gebracht door:

• Asimina Karamperopoulou : zang
• Yiannis Efstathopoulos : gitaar en zang

Het repertoire komt niet alleen uit voor de hand liggende hoeken van het Griekse muzikale landschap. Zo zitten er natuurlijk wel liedjes uit de laïka in van Stelios Kazantzidis , en traditionele liedjes uit Klein-Azië. Ook Vasilis Tsitsanis en andere rembetika-componisten mochten niet ontbreken. Maar het duo zocht ook elders, onder andere bij Manos Hadjidakis en Thanasis Papakonstantinou . Voorspelbaar en verrassend tegelijk.

Het is niet zonder betekenis dat beide artiesten weten waar ze het over hebben, ze bezingen immers hun eigen heimwee. Ze zijn allebei Brusselse Grieken ( Karamperopoulou geeft Griekse les aan het "Institut Libre Marie Haps") en zij zijn daar al jarenlang actief als muzikant. Dit zelfde programma brachten ze trouwens al in februari 2015 in het kader van een liefdadigheidsavond in het "Atelier Marcel Hastir".

Er is een tijd geweest dat het Brusselse rembetiko -groepje Vinylio niet weg te denken was uit onze Agenda. Daarna was er een tijd dat de vlam er een beetje uit leek te zijn, maar begin dit jaar namen ze de draad weer op, blijkbaar naar aanleiding van de komst van Chrysa Karaïskou en haar kanonaki naar de Belgische hoofdstad.

Chrysa is inmiddels weer naar Thessaloniki verhuisd en is nog maar af en toe in Brussel te vinden. Maar Vinylio is gebleven en speelt nu met de bekende violist Nicolas Hauzeur als derde man van het trio. Dat ziet er dan als volgt uit:

• Giannis Sarris : bouzouki , zang.
• Nicolas Hauzeur : viool
• Renaud Dardenne : gitaar

Het repertoire blijft hetzelfde als vroeger, gesprokkeld uit de onuitputtelijke bron van de rembetika .

Onder het motto "Vluchtelingen van toen zingen voor de vluchtelingen van nu" roept Amsterdam alle hens aan dek om fondsen in te zamelen voor de stichting "Hulpkaravaan naar Griekenland".

Met de "vluchtelingen van nu" wordt uiteraard de haveloze mensenmassa bedoeld die met gammele bootjes de oversteek waagt van het Turkse vasteland naar de Griekse eilanden en eilandjes die daar vlak tegenover liggen. Daar worden ze grotendeels opgevangen door de eilandbewoners zelf, aangezien de officiële instanties het meestal laten afweten. Griekenland heeft geen geld en "Europa" heeft geen tijd en geen belangstelling. Dat laatste werd pas anders toen de vluchtelingenstroom begon door te reizen naar West-Europa. Nu krijgt Turkije miljarden om nieuwe vluchtelingen tegen te houden, maar degenen die er al zijn moeten het nog steeds hebben van de Griekse vrijwilligers ter plaatse. Die hebben zelf te lijden onder de crisis en hebben dus eigenlijk geen geld, en het is precies daar dat de stichting "Hulpkaravaan naar Griekenland" enig soelaas wil bieden.

Ironisch genoeg - of misschien juist niet - zijn veel van die Griekse vrijwilligers zelf afstammelingen van vluchtelingen die pakweg een eeuw geleden precies diezelfde oversteek moesten maken. We hebben het dan uiteraard over de "Megali Katastrofi" van 1922, met de brand van Smyrna (Izmir) als triestige hoogtepunt, maar velen hadden de bui zien hangen en hadden zich al eerder in veiligheid gebracht.

Zoals bekend was die vluchtelingenstroom de aanleiding tot het ontstaan van de rembetika-muziek, en het is deze muziek die op dit benefietconcert centraal staat.

Daarvoor slaan een indrukwekkend aantal organisaties en instellingen de handen in elkaar. Het lijkt wel of alles en iedereen, die in Amsterdam van ver of nabij iets met Griekenland te maken heeft, zijn of haar steentje bijdraagt. Dat maakt deze avond tot veel meer dan "alleen maar" een rembetika-concert.

Zo wordt de avond bijvoorbeeld ingeleid door Hugo Strötbaum , met een korte lezing onder de titel “Things you never wanted to know about rebetika: Terug in de tijd”. Strötbaum is zelf muzikant (hij speelde bijvoorbeeld baglamas tijdens de concerten met de betreurde Iordanis Tsomidis in België en Nederland) en vanuit die invalshoek doet hij onderzoek naar de ontstaansgeschiedenis van de rebetika. Daar is nog steeds heel weinig over geweten, gewoon omdat het per saldo een marginaal verschijnsel was en niemand de moeite deed om het te documenteren. Strötbaum verzamelde vele honderden originele 78-toeren platen uit de beginperiode en probeert aan de hand daarvan te reconstrueren wat er aan voorafging. Hij wordt tot in Griekenland erkend als een autoriteit en hij wordt frequent geciteerd door Griekse onderzoekers. Verwacht van zijn lezing dus geen platgetreden paden, ze zou integendeel ook interessant moeten zijn voor wie "alles al weet" over de rembetika.

Bij een concert hoort natuurlijk ook muziek, en die krijgt u van het ensemble "Ta Tzimania" , dat bestaat uit:

• Sakis Mitkas : gitaar, zang, baglamas
• Angeliki Stavridou : bouzouki
• Ioanna Doglaridou : zang, zilia
• Thanasis Kampas : lead baglamas , zang
• Hugo Strötbaum : baglamas

De naam van het groepje komt uit de spreektaal van de rembetes, en die ontleenden het op hun beurt aan het Amerikaans-Engelse woord "G-man". Dat staat eigenlijk voor "government man" en daarmee werden de agenten van het FBI bedoeld die speciaal belast waren met de bestrijding van de georganiseerde misdaad. Het woord kwam samen met de populaire gangsterfilms van het interbellum in Griekenland terecht. In het (onder)wereldje van de rembetes konden de gangsters uiteraard op heel wat sympathie rekenen, want ook al moesten ze uiteindelijk het onderspit delven, ze hadden toch met volle teugen van het leven genoten en een neus gezet naar de autoriteiten. Ook in Amerika zelf hing er trouwens een romantisch sfeertje rond figuren als Al Capone of John Dillinger, en het is niet meteen duidelijk of de gangsterfilms daar de oorzaak of het gevolg van waren. In elk geval probeerde Hollywood dat in 1935 tegen te gaan met de film "G-men", waarin de rollen omgedraaid werden. Daar werd het verhaal verteld vanuit het perspectief van de agenten, en het waren zij die de sympathie van het publiek moesten wegdragen.

Mogelijk is het die film die het woord in Griekenland definitief ingang deed vinden, want een "tzimani" is daar een sympathieke figuur met uitzonderlijke kwaliteiten, nobel en beminnelijk, maar tegelijk toch ook iemand met wie je beter geen ruzie zoekt want dan krijg je meteen lik op stuk en je trekt steevast aan het kortste eind.

In Amsterdam staan "Ta Tzimania" er niet alleen voor, ook Alexandros Kyrkos , Katerina Georgopoulou en nog enkele anderen zorgen voor een muzikale bijdrage.

Antonis Remos komt naar Utrecht voor een optreden in onvervalste Griekse nachtclub-stijl.

Daar moet misschien wat uitleg bij, om te vermijden dat u een "gewoon" concert verwacht en dan achteraf met een kater blijft zitten. Als u er daarentegen met de juiste verwachtingen naartoe gaat, dan wordt het misschien een unieke belevenis.

Om te beginnen bij het begin: in het Grieks worden dergelijke clubs doorgaans aangeduid met het woord "kentro". Dat staat eigenlijk voor "kentro diaskedasis", wat letterlijk "ontspanningscentrum" betekent, en dat is ook precies wat het is. De Grieken gaan er met hun vrienden naartoe om zich eens goed te vermaken. Ze reserveren dan een hele tafel en praten honderduit over koetjes en kalfjes, en om de haverklap laten ze nieuwe flessen aanrukken om de lege te vervangen. In die flessen zit geen bier of wijn, maar whisky of champagne, want ook dat is deel van het plezier: laten zien hoeveel geld je wel hebt - of, positiever gezegd: hoeveel geld je over hebt voor je vrienden. De muziek hoort er ook bij, want net als op een westers trouwfeest willen sommigen ook wel eens wat dansen, maar het is dus beslist geen concert waar de mensen keurig op een rijtje zitten en aandachtig luisteren.

Wel integendeel, want met enige overdrijving zou je kunnen zeggen dat er in zo'n "kentro" niemand is die naar de muziek luistert. Dat is niet helemaal juist, en bovendien zijn er allerlei soorten clubs. Er zijn er dus ook waar de mensen wel degelijk voor de muziek komen. Daar worden de "fuifnummers" af en toe op hun plaats gezet met een nadrukkelijke "sssst", en meestal binden ze dan in en komen een volgende keer niet meer terug. Omgekeerd blijven de muziekliefhebbers doorgaans weg uit de "oorden des vermaaks" (tenzij dan om zelf de bloemetjes eens flink buiten te zetten) en zo krijg je een soort natuurlijke selectie.

Dat geldt ook voor de artiesten zelf. Velen van hen ergeren zich mateloos aan een publiek dat niet naar hen luistert. Sommigen gaan dan wat luider zingen, maar dan gaan de mensen gewoon wat luider praten, dus dat lost niks op. De meeste grote namen zal je dan ook nog zelden in die clubs te zien krijgen. Er zijn uitzonderingen, zoals een Dimitra Galani . Die probeert toch de aandacht van het publiek te capteren, maar het is niet eenvoudig om dat voor elkaar te krijgen en er zijn er dan ook weinigen die daarin slagen.

Andere artiesten trekken zich totaal niets aan van het gepraat en ze doen gewoon hun ding, want tenslotte betaalt het goed en dat is dan balsem op de wonde. Je moet dan nog wel bereid zijn om je sociale leven op te bergen, want de optredens in dergelijke clubs beginnen heel laat - vaak pas tegen middernacht - en ze gaan door tot het ochtendgloren. Als artiest zit je dus permanent "in de nachtploeg", en dat is moeilijk te combineren met een "normaal" leven, laat staan een gezinsleven met kinderen. Nogal wat jongere artiesten zien het dan ook als opstapje naar een echte carrière, al dan niet in de hoop om in zo'n club ontdekt te worden door een talentenjager van een platenmaatschappij. Helaas voor deze categorie artiesten gooit de crisis ook hier nogal wat roet in het eten. De nachtclubs delen immers ook in de klappen (en zelfs wie nog geld heeft - de elite dus - gooit dat niet meer zo ostentatief over de balk als vroeger), er zijn dus minder artiesten nodig en ze worden minder goed betaald. Maar het is nog altijd beter dan niets, en het alternatief - een carrière in het buitenland - is ook niet bepaald evident.

Dan is er nog een derde categorie artiesten, die zichzelf kiplekker voelen in hun rol van entertainer. Zij accepteren voluit dat de mensen niet naar hen toekomen om naar hen te luisteren, maar wel om zich te ontspannen, en dat is dan ook wat ze hen proberen te geven. Op die manier slagen ze er dan toch nog in om het publiek te doen luisteren, maar dan vooral naar de grapjes die ze tussen de liedjes door verkopen. Ook hier staat de show dus voorop.

Het is in die categorie dat Antonis Remos te vinden is. Hij is entertainer in hart en nieren, en dat merk je zelfs als hij af en toe eens een "gewoon" concert geeft, zoals in Brussel in februari 2014 . Op dat - toch wel specifieke - vakgebied is hij bovendien heel erg goed, en dat merk je aan de sfeer in de clubs waar hij optreedt. En zingen kan hij ook, meer dan behoorlijk zelfs. Op die manier is het beslist de moeite waard om hem eens in zijn natuurlijke omgeving aan het werk te zien.

Als u in Athene naar zo'n club gaat als "outsider", dan moet u er wel rekening mee houden dat de tafeltjes niet toegekend worden in volgorde van reservering. De beste tafeltjes zijn steevast voorbehouden voor de vaste klanten, en de echte VIP's (zoals ministers en dergelijke) krijgen dan ook nog eens voorrang, ook al komen ze onaangekondigd opdagen. Dan wordt er gewoon een extra tafeltje vooraan bijgezet, wat bovendien het prestige van de VIP verhoogt in de ogen van zijn genodigden. Als illustere onbekende daarentegen krijgt u meestal een tafeltje helemaal achteraan toegewezen, zeker als u alleen of per twee personen reserveert in plaats van in groep.

Daar wordt het zicht op het podium vaak ook nog eens belemmerd door de dichte sigarettenrook, want als Europees land geldt er ook in Griekenland een rookverbod, maar Grieken zijn verstokte rokers en leggen dat verbod massaal naast zich neer. Ook dat is immers deel van het "vermaak" waar ze voor komen.

We weten niet met zekerheid hoe het er in Utrecht aan toe zal gaan, maar het kan geen kwaad om toch maar rekening te houden met een echt club-optreden "à la grecque", dan bent u wat dat betreft op het ergste voorbereid en dan kan het alleen maar meevallen.

Het is trouwens om dergelijke redenen dat we dit soort optredens doorgaans niet opnemen op onze website, die zich tenslotte richt tot muziekliefhebbers, maar we vonden dat we voor Antonis Remos een uitzondering mochten maken. Hij is immers één van de besten die er op dit terrein te vinden zijn.

De "Griekse Gemeenschap Amsterdam en Omstreken" organiseert een feest omdat, naar ze zelf zeggen, de winter weer in het land is, en de koude die daarbij hoort willen ze bestrijden met "een gezellig feest met Griekse warmte en goed gezelschap".

Het moet gezegd: er zijn slechtere excuses denkbaar om een feestje te bouwen - voor zover daar al excuses voor nodig zijn, natuurlijk.

Gezellig zal het alvast wel worden, want er zijn niet alleen Griekse drankjes en mezedes te verkrijgen, maar het Duo Soerta Ferta , bestaande uit Kostas (keyboards en zang) en Tassos ( bouzouki en zang) zorgt voor de muziek. Dit duo heeft inmiddels al ongeveer vijfentwintig jaar op de teller staan en ze hebben dus heel wat ervaring met het bouwen van feestjes.

De Culturele Vereniging van Thracië, of kortweg Thrakioton, organiseert naar jaarlijkse traditie een kerstfeest met muziek en dans, lekker eten en Griekse wijnen.

Het orkest ' I Apodimi ' komt over van Stuttgart en telt genoeg orkestleden om voor elk wat wils te spelen. Toch ligt de focus vooral op Thracië en de rijke muziek- en danscultuur van deze specifieke streek in het noordoosten van Griekenland. De drie dansgroepen van de vereniging, van de allerkleinsten tot de jong-volwassenen, zullen een dansdemonstratie geven van typische Thracische dansen. Deze dansdemonstraties zijn telkens een lust voor het oog.

Het kerstfeest van de Thraciërs is in Brussel inmiddels vermaard. De leemte tussen kerst en nieuwjaar wordt met dit feest uitstekend opgevuld. Iedereen is in feeststemming en hoeft die dag lekker niet te koken. Er heerst altijd wel een zeer gemoedelijke sfeer en iedereen is er welkom, van klein tot groot, met gans de familie, of met vrienden.

Later op de avond is er zoals steeds een tombolatrekking met veel kleinere en een aantal grote prijzen.