|
|
|
||||||
|
||||||||
|
Al de informatie op deze site is beschermd door het auteursrecht.
|
|
Overzicht Griekse Muziek in Mei 2024
De Ballade van MauthausenNiki Jacobs in concert De Nederlandse zangeres Niki Jacobs reist het hele land rond met een voorstelling van de "Ballade van Mauthausen" die gerust "buitengewoon" mag genoemd worden, zowel letterlijk als figuurlijk. Om te beginnen brengt zij de liederen van de Mauthausen-Cyclus niet in het originele Grieks maar wel in het Jiddisch, en bovendien omkadert ze die met traditionele Jiddische liedjes en met (vertalingen van) bekende liedjes van Joodse singer-songwriters. Daarnaast is de bezetting bewust sober gehouden. De vijf uitvoerders zijn:
De commentaren van iedereen, die deze opvoering al meemaakte, liegen er niet om: "indrukwekkend", "adembenemend", "beklijvend", ... Ook de recensenten rapporteren over volle zalen, over een geboeid publiek dat muisstil zit te luisteren, van begin tot eind in opperste concentratie, over een daverend applaus op het einde ... en in veel verslagen klinkt de ontroering zelfs nog na. Een ander terugkerend thema is het zorgvuldig uitgebalanceerde samenspel van de verschillende muzikanten, en om dat te beschrijven komen ook ervaren en deskundige journalisten kennelijk superlatieven te kort. Dat was niet alleen het geval in Nederland, waar er al een paar eerdere opvoeringen waren, maar ook in de Verenigde Staten, waar ze in het voorjaar van 2023 uitgebreid doorheen reisden, maakten ze overal indruk. Hoe komt dat zo allemaal? Er misschien eerst even aan herinneren dat het hier gaat om de gedichten van de Griekse schrijver Iakovos Kambanellis ( Ιάκωβος Καμπανέλλης ). Van 1943 tot 1945 zat hij opgesloten in het beruchte nazi-vernietigingskamp Mauthausen. Hij overleefde het, maar het duurde tot in de jaren zestig voor hij de gruwelen van zich af kon schrijven, eerst in boekvorm, later gevolgd door vier gedichten. Mikis Theodorakis zette die gedichten op muziek en het resultaat is de wereldberoemde "Mauthausen Cyclus", die door zijn gebalde kracht steevast een diepe indruk maakt op iedereen die ze hoort. Dat is nu al decennia lang zo, en er zit nog altijd geen sleet op. Niki Jacobs benadert ze nu vanuit een ander perspectief, en dat heeft er natuurlijk alles mee te maken dat zij een vurig pleitbezorgster is van het Jiddisch, de Germaanse taal die zowat duizend jaar geleden ontstond in het Rijnland en zich later verspreidde richting Oost-Europa en verder. In de Middeleeuwen werd ze ook wel "Judendeutsch" genoemd, gewoon omdat het de taal was die gesproken werd door de Asjkenazim, oftewel de Asjkenazische joden. Om allerlei redenen kwam het Jiddisch later onder druk te staan, onder (veel) meer omdat haar grote "concurrent", het Hebreeuws, door Israël als officiële taal werd aangenomen. In Antwerpen zou er nog een vrij grote groep sprekers zijn, maar in Nederland is het Jiddisch bijna verdwenen - ironisch genoeg (ook) omdat de Joden in Nederland vrij veel contact hadden met hun buren en dus langzamerhand Nederlandse woorden gingen adopteren en later gewoon overschakelden. Het verhaal is natuurlijk een ietsje complexer dan dat, maar het punt hier is dat er een aantal mensen zijn die het niet alleen jammer vinden dat er op die manier een waardevol stuk cultuur dreigt verloren te gaan, maar die ook proberen om daar iets aan te doen. Niki Jacobs is één van die mensen. Zij zingt nu al (meer dan) twintig jaar lang in het Jiddisch, zowel traditionele liedjes - die ze vaak door eigen onderzoek weer boven water haalt - als zelfgeschreven nummers. Inmiddels geldt ze wereldwijd als één van de belangrijkste vertolkers van de Jiddische liedkunst, niet in de laatste plaats omdat ze ook nog een uitstekende stem heeft. Ze heeft trouwens een opleiding klassieke zang achter de rug, en van daaruit ging ze op zoek naar de verbinding tussen de Jiddische traditie en het hedendaagse leven. Op zoek naar zichzelf, zou je kunnen zeggen, want zij heeft zelf Jiddische roots en als Joodse muzikant staat ze met beide voeten op de hedendaagse podia. Vanuit haar opleiding legde ze zich eerst toe op Gypsy Jazz, maar al snel veranderde ze het geweer van schouder. Ze begon met het schrijven van eigen nummers, en ze bracht ook eigen interpretaties van traditionele Jiddische nummers - of van alom bekende popsongs in een Jiddische vertaling. In het voorjaar van 2020 was er dan een gedwongen pauze, "dank zij" het coronavirus en de lockdown die daarmee gepaard ging. Tijd dus voor bezinning, en tijd om aan een nieuw project te gaan werken. Dat werd dan de "Ballade van Mauthausen". Eigenlijk is het logisch dat ze daar terechtkwam, maar het is dan wel een macabere logica: een groot deel van de tienduizenden slachtoffers van deze moordmachine zullen het Jiddisch als moedertaal gehad hebben ... Niki Jacobs kon terugvallen op een Jiddische vertaling van de gedichten van Kambanellis . Die was gemaakt door Willy Brill (1926-2017). Ook deze Nederlandse actrice had zich ingezet voor het behoud van het Jiddisch, onder meer door taalles te geven, en dus ook door vertalingen te maken. Gewapend met die vertaling en omringd door een aantal vaste medewerkers ging ze aan de slag. Het resultaat was een cd "The Ballad of Mauthausen", in eigen beheer (!) uitgebracht in januari 2021. Mikis Theodorakis overleed in september 2021 en naar het schijnt was hij niet alleen op de hoogte van dit project, hij had er ook uitdrukkelijk zijn goedkeuring aan gehecht. Niet verwonderlijk, want voor hem was muziek sowieso nooit een doel op zich, maar "enkel" een middel om een boodschap over te brengen. En het is duidelijk wat de "boodschap" van "Mauthausen" eigenlijk is. Niki Jacobs en haar muzikanten bouwden die boodschap verder uit op hun cd en ze maakten er een soort drieluik van. Het eerste deel vertelt het verhaal van de vele miljoenen Joden die rond de vorige eeuwwisseling vanuit Europa naar Amerika emigreerden. Het tweede - centrale - deel zijn dan natuurlijk de vier liederen van "Mauthausen", die het lot verhalen van diegenen die achtergebleven waren, en die nu massaal uitgeroeid werden wegens "ongewenst" in een maatschappij zoals de nazi's die voor ogen hadden. Het derde deel van het album vertelt hoe het de Joden verging nadat ze in de Verenigde Staten aankwamen. De liedjes op de cd laten zien - of horen - dat ze daar niet alleen voet aan wal kregen, maar dat ze ook heel wat invloed hadden op de ontwikkeling van de Amerikaanse muziek. Op die manier eindigt het album dan toch op een optimistische noot. Tegen de tijd dat, na de lockdown, de podia beetje bij beetje weer opengingen was het project voldoende uitgerijpt om het aan het publiek voor te stellen. Het materiaal van de cd volstond natuurlijk niet om er een avondvullend programma mee te maken, en dus deden ze er nog een paar passende nummers bovenop. Ze zorgden er wel voor om geen afbreuk te doen aan de gebalde kracht van "Mauthausen" zelf. Die blijft centraal staan, en met de "inleiding" en het "slot" dat zij er aan toevoegen, accentueren ze het verhaal dat er in vervat zit in plaats van het te laten ondersneeuwen. In het eerste deel stopten ze bijvoorbeeld enkele treurige traditionele wiegeliedjes, die al meteen de toon zetten en die voor een niet-Joods publiek minstens als kennismaking interessant zullen zijn. Het derde deel zal bij die mensen allicht enkele schokken van herkenning teweegbrengen, want hiervoor hadden ze keuze te over. Er zijn namelijk heel wat wereldberoemde Amerikaanse artiesten met Joodse roots: Neil Diamond, Lenny Kravitz, Barbara Streisand of Bob Dylan bijvoorbeeld - om er maar een paar te noemen (overigens zonder garantie dat er nummers van hen op het programma van deze concerten zullen staan). Er is blijkbaar wel één bepaald liedje dat Niki Jacobs bewaart voor het einde van zo'n concert. Als toegift zingt zij vaak "Lib Mikh Tsartlekh" - en ook zonder de muziek te horen is die titel misschien toch te ontcijferen als de vertaling van "Love Me Tender" . Geen lukrake keuze, want ook Elvis Presley zou via zijn moeder Joodse roots gehad hebben. En dan nog een "weetje", als toegift van ons. Tijdens één van de eerste uitvoeringen van het project in Nederland, eind 2021, zaten er in de zaal ook twee dames die al jarenlang samen zongen in een Alkmaars koor dat wereldmuziek brengt. Minstens één van hen had al lang affiniteiten met de Griekse muziek en de cultuur, en allebei waren ze speciaal voor "Mauthausen" gekomen. Ook zij waren danig onder de indruk van de Jiddische versie van Niki Jacobs. Zodanig zelfs dat ze besloten om een oude droom van onder het stof vandaan te halen, namelijk om ooit zelf eens de "Ballade van Mauthausen" te gaan zingen. Dat was dus de trigger voor de recente opvoeringen van het projectkoor MaZí in maart 2023 op verschillende plaatsen in Nederland. Om maar te zeggen dat het luisteren naar Niki Jacobs en haar "Ballade van Mauthausen" verstrekkende gevolgen kan hebben ...
Op de site sinds: 12/09/2023 Terug naar het begin van deze pagina.
Ta Mavra Moura"Rebetiko & Greek art song" De "Mavra Moura" (alias de "Zwarte Bessen") pakken weer hun koffers, hun instrumenten en het vliegtuig om nu al voor de vierde keer naar Brussel te komen. Dat bewijst toch wel dat ze ook hier in de smaak vallen. Voor ons is dat (ook) wel handig, want we kunnen gewoon verwijzen naar het stukje dat we in oktober 2022 over hen schreven, naar aanleiding van hun tweede reeks optreden in de Lage Landen. Dat was toen een lichtjes aangepaste versie van ons eerste tekstje van november 2021 ., maar er is geen reden om dat nu opnieuw te gaan herwerken. Zelfs de bezetting van het trio is nog altijd dezelfde gebleven. De "Mavra Moura", dat zijn:
Het zal meteen duidelijk zijn dat dit geen "standaard" rembetika -trio is. Bouzouki en gitaar , dat is nog tot daar aan toe, maar een dwarsfluit was in die periode alleszins niet gebruikelijk in de taverna 's en muziekclubs van de Griekse steden. In de dorpsmuziek vind je dan weer wel allerlei andere soorten blaasinstrumenten: flogera , zournas en klarinet bijvoorbeeld. Een dwarsfluit is voor dit repertoire dus niet helemaal een vreemde eend in de bijt, maar het klinkt toch verrassend anders dan wat je gewend bent. Of "gewend was", want inmiddels zijn de "Mavra Moura" hier al zo vaak geweest dat de verwachtingen misschien al wat bijgesteld zijn. Hoe dan ook: het trio blijft gewoon doen wat ze graag doen, en het publiek lust daar nog wel een extra portie van. Meer moet dat niet zijn, of wel?
Op de site sinds: 12/01/2024 Terug naar het begin van deze pagina.
Gidiki"Greek folk, rebetiko, traditional" Een nieuwe lente, een nieuwe "European Tour". Toch als het gaat over het ensemble "Gidiki" (Γκιντίκι). In mei 2023 kwamen ze al eens een keertje langs in België en Nederland, en dat smaakte kennelijk naar meer. Elk van hun drie concerten hier waren trouwens al van tevoren uitverkocht. Ze komen overgevlogen vanuit Griekenland, en in hun bagage hebben ze, naar eigen zeggen, klanken van de dimotika en de rembetika , vermengd met eigentijdse geluiden. Ze bestaan uit:
Met die instrumentatie hebben ze alvast de basis-ingrediënten in huis om de meeste soorten traditionele muziek aan te kunnen. En dat is inderdaad waar ze in 2014 mee begonnen te experimenteren. Zelf komen ze niet meteen uit de traditionele hoek, ze groeiden integendeel op met moderne westerse muziek. Maar ze waren toch al in 2012 in Thessaloniki begonnen met een groepje onder dezelfde naam dat rembetika speelde. Voor andere stijlen hadden ze andere bands, alles netjes geordend. Dachten ze toch. Want zoals bekend is de rembetika , als stadsmuziek van gewone mensen, sterk beïnvloed geweest door de dorpsmuziek, al was het maar omdat de dorpelingen indertijd naar de grote stad kwamen om werk te zoeken en dan natuurlijk heimwee hadden naar huis. Op die manier sloop de dimotika haast ongemerkt binnen in het repertoire van het toenmalige Gidiki. Die "geïmporteerde rembetika " liedjes spraken hen aan, dus speelden ze die ook. Het werden er steeds meer, en na een tijdje beseften ze met een schok dat ze eigenlijk feitelijk een dimotika -groepje geworden waren. Dat vonden ze niet erg, wel integendeel, ze besloten om voluit te gaan. Het huidige Gidiki was geboren. Tien jaar later blijkt dat hun publiek het ook niet erg vindt, wel integendeel. Als ze ergens optreden, in Thessaloniki of (de laatste tijd steeds meer) in Athene of elders, dan komt de jeugd (van jong tot minder jong) in groten getale opzetten. Ze kennen intussen de reputatie van de groep en ze weten wat er hen te wachten staat: een avond waarop ze volop kunnen dansen en meezingen. Want Gidiki heeft inderdaad zowat alle klassiekers in het aanbod. Noem een bekende dimotika en ze hebben hem in hun repertoire zitten. Ze bestrijken heel Griekenland: Epirus, Macedonië, Thessalië, Thracië, Pontos, de eilanden, ... "Een Ikariotiko, zegt u? U vraagt, wij draaien". Ondanks hun (beweerde) "eigen accenten" is het allemaal heel herkenbaar en dansbaar, ook (en vooral) voor de jongeren die voldoende belangstelling krijgen voor de traditie om ook de bijbehorende dansen aan te leren. En dat zijn er steeds meer. Volgens Gidiki is er een groeiend besef dat dit erfgoed eigenlijk nooit verloren had mogen gaan. Vandaar, zeggen ze, dat er steeds meer mensen "terug naar hun roots" gaan. En als de traditie dan niet meer van generatie op generatie overgeleverd wordt, zoals vroeger, dan gaan ze toch gewoon naar een dansschool. In een grootstad liggen de roots van de mensen natuurlijk in allerlei verschillende delen van het land, en dat sluit dan prima aan bij het hele diverse repertoire van de groep. Ze hebben iedereen wel wat te bieden. Toch doen ze dat niet met opzet, het kwam gewoon vanzelf. Ook in de rembetika vind je immers die verscheidenheid, en dat precies om dezelfde reden. Wat dan met die "eigen accenten"? Dat valt eigenlijk best mee. De ritmes bijvoorbeeld blijven helemaal overeind, en de klank zelf is ook herkenbaar aanwezig. Het komt er vooral op neer dat ze zich niks aantrekken van de "juiste" instrumentatie. Normaal zijn de traditionele ensembles in elke streek anders samengesteld, telkens met specifieke instrumenten die daar de hoofdrol spelen. Zoals gezegd heeft Gidiki wel de meeste van die instrumenten in huis, alleen gebruiken ze die niet "zoals het hoort", Of toch niet helemaal. Een Epirotisch liedje spelen ze bijvoorbeeld wel met een klarinet, maar de viool doet gewoon mee. En bij de eilandmuziek is het omgekeerd - of precies hetzelfde, zo u wil. Voor puristen moet het een gruwel zijn, maar die gaan natuurlijk niet naar een optreden van Gidiki ... Tussen haakjes: één van de leden van Gidiki, Konstantinos (Kostas) Lazos, speelt ook in de "Villagers of Ioannina City". De anderen spelen trouwens ook in andere settings, maar de "V.I.C" (zoals ze ook genoemd worden) hebben al wel enige bekendheid verworven in het buitenland. Ze waren hier al een paar keer te gast met hun programma van "Griekse rock met Epirotische klarinet". Het meest recente voorbeeld zijn hun optredens in juni 2022 in Nederland, en het ziet er naar uit dat ze weer terug zullen gevraagd worden. Het artikeltje op onze juni 2022 maandpagina is misschien het herlezen waard, niet zozeer om "Gidiki" beter te kunnen inschatten, want de klank is helemaal anders, maar het helpt misschien wel om beter te begrijpen hoe jonge Griekse muzikanten zoal bij de traditie terechtkomen. En het helpt misschien ook om te begrijpen hoe de "exotische" klanken van de aloude Griekse traditie bij een Europees festivalpubliek terechtkomen, want ook Gidiki werd blijkbaar al opgemerkt in Frankrijk en Duitsland.
Op de site sinds: 13/01/2024 Terug naar het begin van deze pagina.
En Chordais met "Exoria"O.l.v. Kyriakos Kalaïtzidis, feat. Maria Farantouri De Bozar nodigt alweer een paar imposante (Griekse) namen uit voor een optreden in Brussel, en die krijgen dan meteen ook de imposante grote zaal ter beschikking. Die heeft pakweg 2000 zitplaatsen, maar het ensemble " En Chordais " heeft al wel voor heter vuren gestaan. Onder de bezielende leiding van hun (mede)oprichter Kyriakos Kalaïtzidis hebben ze inderdaad al over de hele wereld indruk gemaakt. Zij hebben op hun beurt Maria Farantouri uitgenodigd. Het is niet de eerste keer dat ze samenwerken. Wel integendeel, ze doen dat al minstens twaalf jaar lang. Maar het is - bij ons weten - toch de eerste keer dat ze samen naar de Lage Landen komen. Daar is natuurlijk een goede reden voor. Maria Farantouri is hier uiteraard bekend van haar sublieme vertolkingen van de werken van Mikis Theodorakis , en als ze hier gevraagd wordt, dan is het vaak in dat kader. Maar daarnaast is ze al jarenlang bezig met heel wat andere dingen. Dit concert is dan een prima gelegenheid om kennis te maken met dit aspect van deze wereldberoemde diva. In hetgeen volgt willen we proberen om dat alles wat meer tastbaar te maken. We beginnen met een geheugenopfrisser over " En Chordais " en hun muzikaal directeur. Daarna gaan we wat dieper in op het thema van het concert. Vervolgens kijken we naar eerdere samenwerkingen tussen " En Chordais " en Maria Farantouri . Tot slot geven we dan nog de samenstelling van het ensemble zoals dat straks op het podium zal zitten. "En Chordais" en Kyriakos KalaïtzidisLaten we beginnen bij het begin, en dat is dus bij Kyriakos Kalaïtzidis ( Κυριάκος Καλαϊτζίδης ). Hij is componist, muzikant, onderzoeker, musicoloog, docent (o.a. aan de afdeling muziekstudies van de universiteit van Ioannina) en nog veel meer. Hij is natuurlijk ook muzikaal directeur van " En Chordais ", en over hen leest u meer op onze april 2012 maandpagina , waar we dit ensemble voor het eerst onder de loep namen. Daaruit onthouden we vooral dat het ensemble eigenlijk alleen maar het spreekwoordelijke tipje is van een soort muzikale ijsberg. Dat van die ijsberg geldt dan wel enkel voor het buitenland, want in Griekenland zelf weet (bijna) iedereen wel degelijk dat " En Chordais " in feite een vzw is die zich al sinds 1993 bezig houdt met muzikaal onderzoek, die ook een gerenommeerde muziekschool heeft, en die bovendien boeken en platen uitgeeft met het resultaat van hun research. Het gelijknamige ensemble heeft dan "alleen maar" de taak om dat alles tot bij een breder publiek te brengen. Ze nemen die taak heel ernstig. Een grote zaal of een kleine zaal, avondvullend of niet, het maakt allemaal niet uit. Als er maar een publiek is dat naar hen wil luisteren, dan komen zij optreden, en dan zeker als er een didactisch aspect aan zit. Ter illustratie een willekeurige greep uit hun vorige optredens in België: in april 2015 waren ze op het "Nous sommes grecs" festival in de Senghor in Brussel, als onderdeel van een avond met als thema "Aux racines du Rébétiko". In oktober 2016 openden ze in De Centrale in Gent een reeks concerten over "Muziektradities van de Oostelijke Middellandse Zee". In oktober 2018 waren ze opnieuw in Gent, deze keer voor een "Ud Festival" waar ze een dubbelconcert brachten met de Iraanse musicologe en outi -speelster Nêgar Boubân. Telkens was het publiek na afloop weer wat wijzer geworden, misschien zelfs zonder het zelf te beseffen, want ze verpakken hun kennis in een mooi, esthetisch en erg "luisterbaar" muzikaal jasje. De kennisoverdracht verloopt ook in de andere richting. Voor hun projecten laten ze zich in hun onderzoek bijstaan door andere specialisten uit de Arabische wereld, uit Turkije, uit Iran of elders. Het gaat dan in de regel om mensen die zelf ook muzikant zijn en die zich bovendien zelf ook bezighouden met research op hun eigen vakgebied. Op die manier fungeert " En Chordais " als een soort "trans-culturele draaischijf" tussen de verschillende muzikale tradities van het Middellandse-Zeegebied. In hun onderzoek speelt de visie van Kyriakos Kalaïtzidis een cruciale rol. Die visie is even helder als eenvoudig: de wortels van de Griekse muziek moeten in het oosten gezocht worden, en dat is dan ook precies waar het onderzoek van " En Chordais " zich op toespitst. Dat onderzoek levert heel wat materiaal op dat ook voor specialisten erg interessant is. Mede hierdoor wordt Kyriakos Kalaïtzidis zelfs internationaal beschouwd als één van de grootste autoriteiten binnen zijn vakgebied. Het spreekt trouwens boekdelen dat een boek van hem over oosterse muziektheorie in het ... Arabisch vertaald zou zijn. "Exile" - het projectHet programma van het concert, waarmee ze nu naar Brussel komen, sluit nauw aan bij die visie. Het heet "Exile" (Exoria), en het thema is zo oud als de mensheid. Vraag het maar aan Adam en Eva - of vraag het gewoon aan de Grieken van vandaag. In de nasleep van de Eerste Wereldoorlog kreeg het land in 1922 pakweg anderhalf miljoen vluchtelingen te verwerken. Dat waren dan de Grieken die al eeuwenlang in Klein-Azië hadden gewoond en nu "uitgewisseld" werden tegen Turken die al vele generaties geleden in Griekenland wortel hadden geschoten. En die Klein-Aziatische Grieken brachten in hun weinige bagage natuurlijk ook hun cultuur van thuis mee, waaronder oosters-geïnspireerde muziek. In hun nieuwe vaderland vermengde die muziek zich met allerlei westerse invloeden. Dat was altijd al het geval geweest - de regio ligt nu eenmaal op een kruispunt tussen Oost en West - maar nu kwam dat allemaal in een stroomversnelling terecht. Heel wat Grieken van vandaag stammen af van deze vluchtelingen. Ook bij Kyriakos Kalaïtzidis is dat het geval: bij hem hebben zowel zijn vader als zijn moeder hun roots in Klein-Azië. Maar het verschijnsel blijft natuurlijk niet beperkt tot Griekenland. Over de hele wereld zijn er vele miljoenen mensen in ballingschap gegaan, gedwongen of vrijwillig, en dat om de meest uiteenlopende redenen: politiek, religieus, of gewoon op zoek naar een beter leven. Dat heeft ingrijpende gevolgen, zoals het verdriet om wat ze moesten achterlaten, de worsteling om zich een nieuw bestaan op te bouwen, en nog veel meer. Het project, dat Kyriakos Kalaïtzidis rond dit thema opzette, is misschien niet echt even oud als het thema zelf, maar het komt toch wel aardig in de buurt. Hij is er namelijk al twintig jaar mee bezig. Een eerste resultaat was er al in 2005. Toen bracht hij een album uit dat "Εξορία" (Exoria, Ballingschap) heet. De nummers had hij zelf gecomponeerd, waarbij hij - trouw aan zowel zijn visie als aan het thema - elementen van oosterse en westerse muziek harmonieus met elkaar had vermengd. Er werkten meer dan dertig muzikanten aan mee, met de meest uiteenlopende instrumenten. De commentaren waren unaniem positief. Ze prezen de manier waarop Kalaïtzidis uiting geeft aan gevoelens van droefheid, angst en onzekerheid, om dan vervolgens de overgang te maken naar hoop en optimisme. Ook de teksten waren van uitzonderlijk goede kwaliteit. Minstens twee daarvan waren eigenlijk gewoonweg hoogstaande poëzie, van de pen van Vasiliki Nevrokopli (Βασιλική Νευροκοπλή, °1968). Enkele jaren na "Exoria" begon die trouwens de ene prijs na de andere binnen te halen, niet alleen als dichteres maar ook als schrijfster van kinderboeken. Maar Kalaïtzidis was toch één van de eersten die haar teksten op muziek zette, en die droegen bij tot het succes van het album. Grieken hebben nu eenmaal iets met poëzie. Een andere factor die bij "Exoria" hun aandacht trok was de stem van Sofia Papazoglou , die er twee nummers op zingt. Maar Kyriakos Kalaïtzidis bleef niet op zijn lauweren zitten. Hij zette verschillende andere projecten op touw, waaronder één waarbij hij zich afvroeg wat er zou gebeurd zijn als Marco Polo (1254-1324) geen handelaar was geweest maar een creatieve muzikant. Dat ging in oktober 2009 in première ... in Hong Kong. Tussen dat alles door timmerde hij ook verder aan "Exile". Hij bouwde het om tot een solo concert van hemzelf met zang en outi . Daarmee tourde hij in 2011 door heel Australië. Daarna liet hij dit project even bezinken, maar in februari 2017 kwam hij met alweer een nieuwe versie, deze keer voor " En Chordais " in volledige bezetting. De première vond plaats in de Opera van Frankfurt (Duitsland), maar vervolgens reisden ze in snel tempo de halve wereld rond. Daar was ook een hele goede reden voor. Overal waren de luisteraars diep onder de indruk, niet alleen door de gebruikelijke virtuositeit van de uitvoering, maar ook door de hoogst lyrische invulling die Kalaïtzidis aan dit thema gegeven had. En overal hadden ze dus succes - vandaar ook dat ze de vraag nauwelijks konden bijhouden. Om daaraan enigszins tegemoet te komen verscheen er in 2019 een nieuwe versie van "Exoria", uitgevoerd door " En Chordais " maar toch ook wel weer met een heleboel gastmuzikanten. Dan was er de corona-pandemie, maar zodra die een beetje achter de rug was, namen ze de draad weer op. In december 2021 bijvoorbeeld kwamen ze met "Exoria" naar Parijs, voor een optreden in de grote zaal van de Philharmonie. Het ensemble "En Chordais" speelde er in volle bezetting. Daar bovenop kregen ze nog versterking van onder meer vijf andere muzikanten, een zanger en twee zangeressen - waaronder ook Maria Farantouri . "En Chordais" - featuring Maria FarantouriDat optreden in Parijs was niet de eerste keer dat " En Chordais " samenwerkte met Maria Farantouri . Dat was al bijna tien jaar eerder begonnen, en toen ook al in Parijs. En er zijn nog veel meer optredens waarbij hun muzikale wegen zich kruisten. Een blik op enkele projecten is dan zowel interessant als verhelderend, zeker in het kader van het concert in Brussel - waar dit stukje tenslotte toch over gaat. Het zal bijvoorbeeld duidelijk zijn dat Maria Farantouri zich prima kan vinden in de thematiek van het "Exoria" project. Dat is dan wel niet de (enige) reden dat zij hiervoor uitgenodigd werd (meer daarover zo dadelijk), maar het kan natuurlijk alleen maar de intensiteit van dit concert ten goede komen. Om te beginnen heeft zij het allemaal zelf meegemaakt. Ze was amper twintig toen het Kolonelsregime in 1967 een militaire dictatuur vestigde in Griekenland. De meest onwaarschijnlijke dingen werden verboden, waaronder natuurlijk ook de "linkse" muziek van Mikis Theodorakis , en de componist zelf werd opgesloten in een concentratiekamp. Maria Farandouri had nog maar pas in 1966 haar platendebuut gemaakt met "Mauthausen" en zij vluchtte naar Parijs. Haar ballingschap daar zou zeven jaar duren, maar niemand wist toen natuurlijk dat het regime in 1974 zou vallen. De gevoelens van ontheemding, onzekerheid, heimwee en dergelijke zijn voor haar dus niet zomaar loze woorden. En als " En Chordais " dan hun "Exoria" project opdraagt aan alle vluchtelingen, dan staat ook Farantouri daar volmondig achter. Zij is zelf ook altijd een pleitbezorgster geweest voor een meer humane wereld, en via haar muziek engageert zij zich voor meer verdraagzaamheid, gelijkheid en vrede. Maar er is meer. Maria Farantouri heeft altijd al belangstelling gehad voor de traditionele muziek van het Middellandse-Zeegebied. Ze houdt er zelf ook van, en dat komt natuurlijk tot uiting in haar vertolkingen. Al in 2004 had zij een cd uitgebracht met wereldmuziek, onder de toepasselijke titel "Mosaic". Ze had er jarenlang aan gewerkt en er staan liedjes op uit allerlei hoeken van de wereld - met uiteraard veel aandacht voor "haar" deel van die wereld. Het is dan onvermijdelijk dat ook de raakvlakken tussen Oost en West bij haar aan bod kwamen. Op die manier bekeken wordt een samenwerking met " En Chordais " dan bijna een vanzelfsprekendheid. Toch duurde het nog bijna zes jaar voor het zover was. De eerste keer dat ze samen optraden was (bij ons weten) in januari 2012. Dat is inmiddels dus twaalf jaar geleden. Toen waren ze samen in Parijs voor een optreden in "Salle Pleyel", alweer zo'n prestigieuze zaal. Ze werden bijgestaan door het ensemble van Kudsi Ergüner, bekend als virtuoos op de ney , een van oorsprong Perzische rietfluit. Er was ook nog een Byzantijns koor en vijf zangers, plus natuurlijk ook Maria Farantouri . Het project had geen speciale titel meegekregen, het werd "gewoon" aangekondigd als een optreden van de twee ensembles samen. Zo'n titel kwam er wel enkele maanden later, in september 2012. Toen lieten ze hun "Mediterranean Express" te water, voor een muzikale reis langsheen de havens van de Levant: Constantinopel, Smyrna, Thessaloniki, Alexandrië en Venetië. Ze eindigden in Lemessos op Cyprus, want het project was hun bijdrage aan "Kypria 2012", een groots opgezet festival op het eiland. Hun virtuele schip was geladen met "liedjes van gisteren, van vandaag en van morgen". Het was opnieuw een heel breed repertoire geworden, met hymnes van de Libanese christenen, klassieke Arabische muziek, Italiaanse melodietjes uit de Middeleeuwen enzovoorts. Dat hadden ze aangevuld met nieuwe composities die geïnspireerd waren door de eeuwenoude klanken van de Middellandse Zee, maar waarin ook aandacht besteed werd aan de recente evolutie daarvan in de richting van wereldmuziek en ethno-jazz . Maria Farantouri zong de meeste van de liedjes, bijgestaan door de Libanese zangeres Ghada Shbeir (°1969). Die geldt als specialiste inzake Arabische muziek, en ze doet onder meer onderzoek naar de oude gezangen van Syriërs, van Maronieten en van de Andalusische Moren. Het was in die hoedanigheid dat ze in 2001 met "En Chordais" begon samen te werken. Nog vóór hun "Mediterranean Express" van wal stak hadden ze samen al meer dan twintig concerten gegeven over de hele wereld. Twee jaar later, in november 2014, stelden " En Chordais " en Maria Farantouri in de Megaron Mousikis in Athene alweer een nieuw project voor aan het publiek. Vrij vertaald heette dat "In de voetsporen van El Greko" , en dat was ook precies wat het was. Zoals bekend is "El Greko" de bijnaam van de Griekse kunstschilder Domenikos Theotokopoulos (1541 - 1614) die vooral in Spanje werkte. Niet toevallig exact vier eeuwen na diens overlijden probeerden Kyriakos Kalaïtzidis en zijn ensemble zich in te beelden welke muziek hij zou kunnen gehoord hebben tijdens zijn jeugd op Kreta (1541-1568), of tijdens zijn studies in Rome en Venetië (1568-1576), of later toen hij zich in Toledo had gevestigd (1576-1614). Dat is meteen ook een reis doorheen allerlei muziekstijlen, van (post)Byzantijns via Renaissance naar de religieuze muziek van de Spaanse Gouden Eeuw. Kort voordien had de Spaanse "reconquista" brutaal een einde gemaakt aan een multiculturele samenleving in Toledo, waar Moren en Joden eeuwenlang thuis waren geweest. Hun sporen zijn daar vandaag de dag nog altijd te vinden, dus in de tijd van El Greko moeten die zeker nog vers zijn geweest. Zoals (voor hen) gebruikelijk had " En Chordais " ook nu weer voor een uitgebreide bezetting gezorgd, met assistentie van het "Ensemble Constantinople" (uit Canada), een Byzantijns koor, zangers en zangeressen, en natuurlijk ook heel wat verschillende instrumenten. Ze hadden bijvoorbeeld ook een fragment van de "Erotokritos" op het programma gezet en daarvoor lieten ze Ilias Andreoulakis ( lyra ) en Karolos Kouklakis ( laouto ) aanrukken. In december 2021 was er dan het "Exoria" concert in de Philharmonie in Parijs, dat hoger al aan bod kwam. Het is interessant dat de bezetting van toen ongeveer dezelfde was als deze waarmee ze nu naar Brussel komen (zie onder). Alleen waren er toen nog twee extra stemmen (Christina Koza en Achilleas Vasiliadis) plus een danser (Yannis Karanikolas) en een Pontische lyra (van Kostas Siamidis). Vorig jaar, in 2023, was het precies honderd jaar geleden dat het verdrag van Lausanne getekend werd (in 1923), en er waren allerlei evenementen rond dat thema, Ook " En Chordais " en Maria Farantouri droegen een steentje bij, met een project onder de titel "Το Ρόδον της Ανατολής" (To rodon tis Anatolis, De roos van het Oosten"). Met allerlei liedjes vertellen ze een verhaal dat zich afspeelt in een treincoupé, ergens in de jaren 1950. Drie reizigers raken daar aan de praat, en "toevallig" bleek dat ze alle drie uit een andere regio in Klein-Azië afkomstig waren (onder meer uit Pontos en Cappadocië, "toevallig" ook daar waar Kyriakos Kalaïtzidis zelf zijn roots heeft). Zoals dat gaat halen de reizigers allerlei herinneringen op aan vroeger, aan het vluchten zelf, aan de problemen die ze hadden ondervonden om zich in hun nieuwe omgeving te vestigen enzovoorts. Kortom: het thema van "Exoria" eigenlijk, maar toch brachten ze deze concerten niet onder die noemer, ook al hadden ze dat twee jaar eerder dus wél gedaan. De liedjes werden gezongen door Maria Farantouri en door twee leden van " En Chordais " (Nikos Andrikos en Kyriakos Kalaïtzidis ), De teksten waren opnieuw van Vasiliki Nevrokopli, die ook voor bindteksten had gezorgd en deze ook zelf voordroeg. En daarmee zijn we dan aangeland bij hun meest recente samenwerking, namelijk het concert waarmee ze "Exoria" in Brussel komen voorstellen. De bezetting van "Exile"Zoals verwacht hebben ze opnieuw voor een uitstekende en uitgebreide bezetting gezorgd. De samenstelling van " En Chordais " zelf is in de loop der (vele) jaren af en toe lichtjes veranderd, maar het principe blijft hetzelfde: de leden zijn niet alleen virtuozen op hun respectievelijke instrumenten, maar het zijn ook allemaal gerespecteerde onderzoekers en docenten. Een aantal van hen mogen trouwens "prof.dr." op hun visitekaartjes zetten - als ze dat zouden willen natuurlijk. Volgens onze informatie zou " En Chordais " als volgt samengesteld zijn:
Dan hebben ze nog de volgende gasten uitgenodigd:
Een opvallende naam in het rijtje is die van Mathilde Gomas en haar viola da gamba. Zij is een Française (°Parijs 1992) die sinds 2019 in Bazel (Zwitserland) woont en werkt, met een internationale reputatie als specialiste inzake de uitvoeringspraktijk van vroege middeleeuwse muziek. Op haar zeventiende begon zij met viola da gamba, een strijkinstrument dat in Europa zeer populair was tijdens de Renaissance en de Barok. Het lijkt op een kruising tussen een viool en een gitaar, klinkt ongeveer als een cello, en wordt verticaal tussen de knieën gehouden (vandaar ook de naam "beenviool"). Sinds 2018 werkt zij regelmatig samen met " En Chordais ", en dat zegt meteen ook - alweer - iets over de grondigheid waarmee dit ensemble tewerk gaat, zowel tijdens hun research als in de manier waarop ze het resultaat aan een breder publiek voorstellen. De namen van de anderen vallen misschien wat minder op. En toch ... Neem nu bijvoorbeeld Nikos Andrikos (°Mytilini 1982). Hij staat hier gewoon te boek als "zang", maar het had evengoed saz of lafta of tsumbus of tanbur kunnen zijn. Hij doceert aan de prestigiieuze TEI van Arta, en hij is specialist in Turkse makams en in Byzantijnse muziek. Hij was jarenlang psaltis (voorzanger) bij het Grieks-Orthodoxe Patriarchaat in Istanbul, en hij maakte gebruik van zijn aanwezigheid in de Stad om in de leer te gaan bij oude Turkse muzikanten (hij spreekt intussen vloeiend Turks). De combinatie is minder vreemd dan ze misschien lijkt, want de Byzantijnse en Ottomaanse muziekvormen hebben eeuwenlang naast elkaar bestaan en ze hebben elkaar dus wederzijds beïnvloed. Dat betekent ook dat er binnen de Byzantijnse muziek regelmatig vernieuwers aan het werk waren. Hun namen zijn min of meer bekend, maar Nikos Andrikos probeert nu te achterhalen wat ze precies deden, welke technieken ze daarbij gebruikten enzovoorts. Hij onderzoekt ook hoe je vandaag in de praktijk kan omgaan met dat erfgoed van gisteren. Over dat alles schreef hij tientallen publicaties in gespecialiseerde wetenschappelijke tijdschriften en hij publiceerde minstens drie of vier boeken. Als componist heeft hij intussen al twee eigen albums uitgebracht (waarvan één in Turkije), en hij schreef muziek voor films, tv-reeksen en documentaires. Hij kwam al eerder op onze site aan bod, met name in februari 2022 toen één van zijn oud-studenten naar Brussel gevraagd was met een programma rond "Traditionele muziek en rembetika van Lesbos". In die context hadden we het dan over het "Centrum voor Studie van de Oosterse Muziek", een onderzoeks- en onderwijsinstelling die Nikos Andrikos in 2011 oprichtte in Agiasos, zowat het culturele en religieuze centrum van zijn geboorte-eiland. Het is om die reden dat we hier nogmaals op hem focussen, maar de andere muzikanten, die voor dit concert naar Brussel komen, hebben een vergelijkbare diepgang. Dan nog één "detail". Zoals meestal reist ook deze keer hun vaste klankman met hen mee, en dat is Leonidas Palaskas (Λεωνίδας Παλάσκας). Deze man kent de muziek als zijn broekzak en hij heeft tonnen ervaring met knoppen en regelaars in alle maten en soorten. Samen met de technici van de Bozar zelf, plus de uitzonderlijk goede akoestiek van de zaal, zou dat een extra garantie moeten zijn dat het een perfecte uitvoering zal worden. Voor zover zo'n garantie nog nodig is met dergelijke uitvoerders, natuurlijk.
Op de site sinds: 23/02/2024 Terug naar het begin van deze pagina.
Tania GiannouliSolo piano Onder de titel "π van Piano" organiseert Ha in Gent een reeks "onderonsjes met pianovirtuozen". Ze nodigen een aantal "boeiende stemmen uit het pianolandschap" uit. In de concertzaal zetten ze de piano in het midden en de stoelen voor de luisteraars staan daar in een circel omheen. Letterlijk "in intieme kring", dus. Eén van die virtuozen is Tania Giannouli (Τάνια Γιαννούλη, °Athene 1977). In zekere zin heeft zij ervaring met "circelvormige concerten", want in 2016 speelde ze urenlang piano in het midden van een (slapende) vulkaankrater. Toch zal dat niet de reden zijn waarom zij nu naar Gent gevraagd wordt, maar wel omdat ze al vaker indruk maakte in de Lage Landen. Daar zijn ook goede redenen voor. Zoals de organisator het uitdrukt is bij haar "eigenzinnigheid troef", en ze vatten het kernachtig samen als volgt: Moeiteloos grijpt ze de aandacht met een wonderlijk gevoel voor schoonheid en veel eigenzinnigheid in de aanslag.Wie zich op zo'n welgekomen aanslag wil voorbereiden zou het artikel kunnen nalezen dat we over haar en haar werk schreven toen ze in januari 2023 naar het "Brussels Jazz Festival" kwam. Dat was toen wel met haar trio, en nu komt zij solo, maar dat verandert niets aan haar achtergrond, aan haar benadering en visie, of aan haar eerdere werk. En na het lezen van dat artikel zal u meteen ook weten wat ze daar in die krater zat te doen. In Gent zijn er drie "π van Piano" concerten voorzien, maar zoals altijd lichten wij daar alleen de aflevering uit met een Griekse bijdrage. En dan nog hebben we het alleen over Tania Giannouli, terwijl zij die avond toch "enkel" de helft van een dubbelconcert zal spelen. De andere helft wordt ingevuld door de Franse pianist en jazzman Dorian Dumont, maar - conform de verordening van de volksmond inzake de schoenmaker en de leest - willen we het hier toch maar niet hebben over hem (en over zijn nieuwe album dat hij kort komt voorstellen).
Op de site sinds: 25/02/2024 Terug naar het begin van deze pagina.
Glykeria & Melina AslanidouEuropean Tour 2024 Het zou een understatement zijn om te zeggen dat Glykeria ( Γλυκερία ) en Melina Aslanidou ( Μελίνα Ασλανίδου ) twee belangrijke zangeressen zijn. Elk voor zich behoren ze inderdaad tot de absolute top in Griekenland, en nu komen ze samen naar Brussel. Het programma zou natuurlijk bestaan uit een aantal van hun respectievelijke grootste hits, bij elkaar gesprokkeld uit een haast eindeloze reeks albums die vaak goud of platina behaalden. Dat lijstje zouden ze aanvullen met een aantal bekende liedjes van anderen, liedjes die ze zelf graag horen en ook graag zingen. Dat laatste - graag zingen - typeert hen wel. Elk van hen is al beginnen zingen van toen ze een klein meisje was, en eigenlijk zijn ze daar nooit mee opgehouden. Eerst deden ze dat gewoon op schoolfeestjes, of in vrienden- en familiekring. Maar met al hun talent was het haast onvermijdelijk dat elk van hen op een gegeven moment verzeild raakte in kringen waar beroepsmatig aan muziek gedaan wordt - en daar werden ze prompt, als door een wervelwind, helemaal naar de top gezogen. En daar zijn ze nooit meer weggegaan. Dat is niet omdat er daar een vacuüm zou geweest zijn, daar aan die top. Wel integendeel. Glykeria (°1953) begon professioneel te zingen in 1974. Melina Aslanidou (°1974) begon omstreeks 1992 mee te zingen in allerlei muziekclubs in Thessaloniki, waar ze al snel opgemerkt werd en een baantje aangeboden kreeg. Zowel de jaren '70 als de jaren '90 waren periodes waarin het Griekse lied een grote bloei kende. Er was dus voldoende aanbod, en toch maakten de beide - intussen al wat grotere - meisjes heel wat indruk. Er is nog iets dat opvalt: al dat succes is bij geen van beiden ooit naar het hoofd gestegen. Ze zijn altijd even charmant en beminnelijk gebleven - maar misschien is dat ook wel één van de redenen voor hun enorme populariteit. Er zijn dus heel wat opvallende gelijkenissen, en in de afgelopen decennia hebben ze natuurlijk al wel een paar keer samengewerkt, zowel op het podium als op plaat, maar toch verliepen hun carrières grotendeels parallel. Vorig jaar (in 2023) besloten ze dan om samen een reeks optredens te geven. In het voorjaar gingen ze op "North-America Tour", met onder - veel - meer New York, Boston, Tampa (FL), Los Angeles, Toronto, ... Later reisden ze met dit programma doorheen Griekenland en Cyprus, en in het najaar kwamen ze er mee naar Duitsland. In het voorjaar van dit jaar (2024) zijn ze daar weer: op 9 mei in Nürnberg, op 10 mei in Stuttgart en op 12 mei in München. Tussenin, op 11 mei, gaan ze nog even naar Zürich (CH). Die concerten nemen we niet op in de agenda van deze site over "Griekse Muziek in België en Nederland ". Maar deze keer voegen ze daar een uitstapje naar Brussel aan toe, en dat valt natuurlijk wel binnen onze actieradius. Veel meer hoeft daar niet over gezegd, want Iedereen, die een beetje belangstelling heeft voor Griekse muziek, zal deze twee zangeressen allicht wel kennen. Voor zover nodig kunnen we voor Glykeria verwijzen naar onze mei 2017 maandpagina . Toen kwam ze inderdaad naar Amsterdam, en daarom schreven we toen een artikeltje over haar. Voor meer informatie over Melina Aslanidou kunt u terecht in onze biografie van haar , die we schreven toen ze in mei 2007 samen met Yorgos Dalaras op "European Tour" ging. Die bio hebben we sindsdien niet meer bijgewerkt, ook niet toen zij in maart 2018 zelf op tournee ging en daarbij ook Amsterdam en Brussel aandeed. Naschrift: ook zanger Charis Makris (al jarenlang een trouwe medewerker van Glykeria) was mee op tour. Zoals verwacht waren de muzikanten eveneens van topklasse: onder meer Manolis Kottoros (viool) en Dasho Kurti (accordeon) waren er bij.
Op de site sinds: 27/02/2024 Terug naar het begin van deze pagina.
Michalis KouloumisViolin & Makam Master Class De bekende Cypriotische violist Michalis Kouloumis geeft een tweedaagse Master Class rond het thema "violin and makam ". Dat betekent dat het de viool is die als invalshoek zal gebruikt worden, maar andere instrumenten zijn eveneens welkom. Het thema is de "oude" muziek van het Oostelijke Middellandse-Zeegebied. vanaf de Ottomaanse klassieke muziek tot de traditionele muziek van Turkse en Griekse bevolkingsgroepen uit die regio: Klein-Azië, Thracië, de Griekse eilanden, Cappadocië, de Pontos en natuurlijk ook Cyprus, Enerzijds zullen de deelnemers nagaan hoe de viool in die muziek gebruikt werd, en hoe die technieken kunnen aangewend worden bij andere strijk- en tokkelinstrumenten. Daarnaast staan er ook een heleboel verschillende ritmes op het programma van deze Master Class, zoals chasapiko, sousta, syrtos, baiduschka, zeïbekiko , aptaliko, kopanitsa en nog veel meer.
Op de site sinds: 18/03/2024 Terug naar het begin van deze pagina.
Grieks koor "Charoumeni Chorodia"Jubileumconcert 20 jarig bestaan Er was eens ... Zo beginnen alle sprookjes, dus ook dit. Er was eens ... een stad, Rotterdam genaamd, zonder Grieks koor. In die stad woonden een aantal mensen die graag Griekse liedjes zongen, en die vonden dat maar niks, zo'n koorloze stad, en dus deden ze daar wat aan. Wat ze precies deden, dat leest u op onze mei 2014 maandpagina , want toen was het precies tien jaar geleden dat het sprookje begon. Het was immers in 2004 dat er daar het Rotterdams Grieks Koor opgericht werd, beter bekend onder de naam "I Charoúmeni Chorodía" (Η Χαρούμενη Χορωδία" oftewel "Het vrolijke koor"). Sinds dat prille begin zijn er twintig jaren voorbijgegaan, en in die tijd is er veel veranderd. Maar een paar dingen zijn toch hetzelfde gebleven: het Vrolijke Koor is er nog steeds, en het bestaat nog altijd uit vrolijke mensen die vrolijke liedjes zingen. En nu geven ze opnieuw een jubileumconcert, deze keer dus om hun twintigste verjaardag te vieren. De 25 koorleden staan nu wel niet meer onder leiding van dirigent Wim van der Sluis. Die had het vrolijke koor gedurende zo’n tien jaar geleid maar is inmiddels overleden. Daarom moest het koor op zoek naar een andere dirigent en die is gevonden in de persoon van Anton van Atten. Onder zijn leiding zullen de 25 koorleden tijdens het concert ongeveer twintig Griekse liederen ten gehore brengen, vooral dan bekende rembetika en laïko nummers die - uiteraard - met elkaar gemeen hebben dat het allemaal vrolijke liedjes zijn. Dat betekent ook dat het nadrukkelijk is toegestaan om vanuit de zaal mee te zingen - en dat zou zelfs op prijs gesteld worden. Toch hoeft u niet bang te zijn dat u dan meteen onder dwang bij het koor zult ingelijfd worden. Er is momenteel weliswaar plaats voor een aantal nieuwe leden, maar toch is er altijd eerst de mogelijkheid om vooraf eens vrijblijvend een repetitie bij te wonen. Het is natuurlijk niet uitgesloten dat u tijdens het concert toch geboeid raakt, maar zou dan enkel in figuurlijke zin zijn. Ze repeteren om de twee weken op dinsdagavond van 20.00 tot 22.00 uur. Ze zingen in het Grieks, maar toch is het niet nodig om zelf die taal te kennen want er wordt veel aandacht besteed aan de juiste uitspraak en intonatie. Want ook al zijn ze dan een amateurkoor (zeggen ze zelf), toch hechten ze veel belang aan kwaliteit. Ze worden trouwens begeleid door een aantal vaste muzikanten (accordeon, piano/orgel, gitaar, bouzouki ) die ook actief zijn in het plaatselijk bekende orkest “Maiandros” (dat ook regelmatig te horen is in het "Verhalenhuis" in Rotterdam). Voor de gelegenheid van dit jubileumconcert krijgen die nog versterking van Bart Kondikis op bouzouki . Enkele maanden geleden, in oktober 2023 , vernoemden we hem al op deze site naar aanleiding van een optreden van "Difono", één van de groepen waar hij lid van is. We vertelden u toen al dat ook het "Vrolijke Koor" hem eens gevraagd had om een avondje met hen mee te spelen, en dat ze hem toen "fenomenaal" vonden. Vandaar dat ze hem nu opnieuw uitnodigen.
Op de site sinds: 18/03/2024 Terug naar het begin van deze pagina.
Lina Nikolakopoulou "Post Love"Met Argyró Kaparoú en Teti Kassioni Enkele Grieken in de BeNeLux nodigden Lina Nikolakopoulou uit om hierheen te komen voor enkele concerten. Zij nam de uitnodiging aan, het nieuws deed snel de ronde binnen de Griekse gemeenschappen, die sloegen de handen in elkaar en togen aan het werk. Het zou dan verleidelijk geweest zijn om er een groots opgezet spektakel van te maken, want Lina Nikolakopoulou mag zonder overdrijving één van de belangrijkste tekstschrijfsters van de afgelopen veertig jaar genoemd worden. Zonder haar had de Griekse muziek, zoals we die vandaag kennen, er heel anders uitgezien. Toch is het succes haar nooit naar het hoofd gestegen, ze is altijd de bescheidenheid zelve gebleven. Dus werd er een concept uitgewerkt dat beter bij haar past: kwaliteit boven kwantiteit. Geen enorme zalen met metershoge luidsprekertorens, geen priemende schijnwerpers en rook-effecten, en ook geen gigantische orkesten met tien of meer instrumenten, zelfs al is dat de manier waarop de grote sterren, die haar liedjes zingen, vaak hun show opbouwen. In plaats daarvan kozen ze voor eerder bescheiden kerkgebouwen met een intieme sfeer en een prima akoestiek. Voor het orkest mobiliseerden ze drie getalenteerde muzikanten met een klassieke instrumentatie. Dan zijn er nog twee uitstekende zangeressen - plus een zangkoor om het geheel volledig te maken. Alleen al uit de namen van de medewerkers blijkt overduidelijk dat er geen concessies werden gedaan aan de kwaliteit. Die namen op zichzelf zullen al voor Griekse melomanen als muziek in de oren klinken. De zangeressen en de muzikanten zijn namelijk:
De acteurs Anna Psarrá en Ilias Konteas zorgen voor de bindteksten. Die zijn in het Grieks en het Frans, en ook een aantal van de liedjes zullen in het Frans gezongen worden. De drie concerten zijn allemaal op dezelfde manier geconcipieerd. Het enige verschil is het zangkoor dat aan de optredens zal meewerken. In Den Haag en Brussel is dat het "Chorale Grecque de Bruxelles" , onder leiding van Christos Gakoudis, en in Luxemburg wordt dat het "Chorale de la communauté hellénique de Luxembourg" , onder leiding van Maria Devitzaki. En niet te vergeten: het is Lina Nikolakopoulou zelf die de liedjes selecteerde. Dat lijkt misschien een detail, maar dat is het niet. Ze kent haar vak als weinig anderen, ze kent uiteraard haar repertoire als haar broekzak, én ze kent de zangeressen en de muzikanten van nabij. Als er iemand in staat is om een perfecte match te vinden, dan is zij het wel. Dat is trouwens altijd al één van de redenen geweest van haar succes. Bovendien nam zij ook de artiestieke leiding van dit project op zich, en ze komt zelf ook mee om alles - nog meer - in goede banen te leiden. We komen daar zo dadelijk op terug in het tweede deel van ons verhaal, waar we - voor zover nodig - iets vertellen over Lina Nikolakopoulou zelf. In de daarop volgende onderdelen nemen we dan de andere medewerkers één voor één onder de loep. Maar eerst moeten we nog iets zeggen over "Post Love", de titel van het project, want ook die werd gekozen door Lina Nikolakopoulou zelf. Post LoveHet was geen lukrake keuze. Ook Lina Nikolakopoulou kijkt naar wat er om zich heen gebeurt, en ook zij ziet dat het, zeker in de tijd van heden, belangrijk is om de "liefde" niet uit het oog te verliezen. De wereld heeft daar nood aan, nu misschien meer dan ooit. Het gaat dan niet (zozeer) om de liefde tussen twee mensen, maar (vooral) om de manier waarop de mensen in het algemeen met elkaar omgaan. Daar mag gerust heel wat meer warmte aan te pas komen, vindt zij - en zij niet alleen. Het is precies daarom dat zij "Post Love" koos als titel voor deze concerten. Het is meteen ook de titel van een liedje waarvoor ze de tekst schreef in 1997. In essentie komt die tekst er op neer dat we doorheen het leven kunnen wandelen met net zoveel of zo weinig aandacht voor de anderen als we zelf willen. Als we ons sterk voelen en goed in ons vel zitten, dan kunnen we ons helemaal in onszelf keren en "nee" zeggen tegen alles en iedereen. Maar het kan ook anders, vertelt het liedje. Als we aandacht hebben voor elkaar, als we warm en vrolijk met elkaar omgaan, dan wordt het leven zoveel aangenamer. Dat kan misschien wat meer moeite en tijd kosten, of zo lijkt het soms, maar als puntje bij paaltje komt, dan zal blijken dat we daar toch veel meer bij winnen dan verliezen. Die boodschap van hoop is dan ook prima geschikt om de toon te zetten voor deze concerten. En wat betreft de aandacht voor anderen willen wij alvast een bescheiden bijdrage leveren door even te kijken naar degenen die aan dit project meewerken. Ook een concert wordt zoveel aangenamer als je een beetje meer weet over de mensen die er vóór jou op het podium zitten. Lina NikolakopoulouEen bio van Lina Nikolakopoulou is eigenlijk snel geschreven: ze werd geboren (in 1957), ze studeerde (politieke en sociale wetenschappen maar ook theater en film), ze begon liedjesteksten te schrijven (in 1981) en dat doet ze nog altijd (zij het nu wat minder). En dat is het dan zo'n beetje. Alleen ... alles bij elkaar zou ze zowat 400 liedteksten geschreven hebben en die staan op 150 of 160 platen - niemand lijkt het precies te weten. Het zijn in elk geval geen platen van dertien in een dozijn: ongeveer twintig daarvan haalden goud of platina. Zowat elke liefhebber van goede Griekse muziek zal er dus wel enkele van in de kast hebben staan. Nikolakopoulou werkte immers samen met zowat alle bekende componisten, zangers en zangeressen - en nogal wat van hen hebben (een deel van) die bekendheid trouwens aan haar te danken. Zelf blijft ze daar erg bescheiden onder. Ze schrijft gewoon omdat ze het graag doet, zegt ze, en natuurlijk is het leuk als haar teksten bij de mensen in de smaak vallen, maar dat is dan toch vooral omdat die mensen zelf er plezier aan beleven. Als ze hen op die manier het leven wat kan veraangenamen, waarom dan niet? Dat zijn dan wel een ontzaglijk groot aantal mensen, want de reeks van haar succesnummers is onafzienbaar. Om maar met de deur in huis te vallen: het liedje "Post Love", dat de titel voor deze concerten leverde, is afkomstig van het album "Σαν Ηφαίστειο που ξυπνά" ("San Ifestio pou ksipna") van Alkistis Protopsalti uit 1997. Lina Nikolakopoulou schreef de teksten en Nikos Antypas (1954-2022) de muziek. Het album was goed voor platina, met 121.000 verkochte exemplaren. Die twee laatsten hadden al eerder samengewerkt (op "Di Efchon" van Charis Alexiou uit 1991, eveneens goed voor platina) en ze zouden dat later nog vaker doen. Lina Nikolakopoulou maakte trouwens een soort vliegende start: haar eerste tekst werd in 1981 op plaat gezongen door niemand minder dan Vicky Moscholiou. Dat liedje stond dan wel op de achterkant van dat 45-toeren schijfje, maar toch ... Een eerder willekeurige selectie uit de zangers en zangeressen, waarvoor zij nadien haar liedjes schreef, vertelt dan de rest van het verhaal: Dimitra Galani , Manolis Mitsias , Vasilis Papakonstantinou , Yannis Parios , Tania Tsanaklidou , Eleni Dimou , Aliki Vouyouklaki , Manolis Lidakis , Petros Gaïtanos , Kostas Makedonas , Arleta, Yannis Kotsiras , Nana Mouskouri , Yorgos Dalaras , Vasilis Lekkas , Eleonora Zouganeli , Michalis Hatzigiannis , ... En dat zijn nog maar enkele van de meest bekende namen... Wie deze opsomming overleefde, heeft misschien opgemerkt dat er heel wat verschillende stijlen vertegenwoordigd zijn. Dat is geen toeval. De decennia van de jaren '80 en verder worden niet voor niets de "gouden jaren" van het Griekse lied genoemd. Eén van de redenen daarvoor is dat het een kleine wereld was, waar iedereen iedereen kende. De artiesten gingen naar elkaars optredens, precies zoals andere mensen dat ook deden: gewoon om zich een avondje te vermaken in goed gezelschap en met goede muziek. En als iemand van hen daar dan een "nieuwkomer" opmerkte, waarvan ze - als professionals - merkten dat die capaciteiten had, dan werd die naam snel doorgegeven. Zowat iedereen van hen was bereid om een nieuwe collega een zetje te geven - als ze er tenminste in geloofden. Daar kwam bij dat ook de directeurs van de platenmaatschappijen tot die "vriendenkring" behoorden, en dus ook bereid waren om te investeren in nieuw en onbekend talent. Soms lukte het misschien wat minder, maar dat namen ze er bij. In die tijd werden die maatschappijen namelijk nog gerund door mensen die zelf verstand hadden van muziek, en dus niet door boekhouders, zoals dat later vaak wél het geval was. Op die manier krijg je min of meer vanzelf een "kweekvijver" van talent. Ook Lina Nikolakopoulou heeft op die manier bijgedragen aan de carrière van heel wat collega's. In 2002 bijvoorbeeld hadden drie jonge muzikanten een groepje opgericht dat ze " Trifono " gedoopt hadden. Die waren inderdaad uitstekend en ze hadden heel wat succes, maar Lina Nikolakopoulou gaf hen toch een stevig zetje met teksten voor twee van hun platen (in 2008 en 2011). Nog in die periode, meer bepaald in 2014, had zij de jonge zanger Thodoris Voutsikakis (°1988) opgemerkt. De rest van het verhaal leest u op onze maart 2020 maandpagina , want toen kwam hij - mét Lina Nikolakopoulou - naar Brussel met een voorstelling met filmmuziek van de Italiaanse componist Nicola Piovani, die zij speciaal voor de jonge zanger voorzien had van Griekse teksten. Ter voorbereiding was Voutsikakis uitgebreid in Griekenland op tournee gegaan met een programma dat bestond uit liedjes die Lina Nikolakopoulou eerder al voor anderen geschreven had. Zij reisde zelf overal mee, ging tussen het publiek zitten - en luisterde aandachtig hoe hij het er van af bracht. Dat is een belangrijk gegeven, want als zij teksten schrijft voor een lied, dan doet ze dat eigenlijk op maat van degene die het moet zingen. Ze houdt niet enkel rekening met de stem op zich, maar ook met de persoonlijkheid en het karakter. Voor vrolijke liedjes is dat niet zo belangrijk, vertelt ze, die kan iedereen wel zingen. Maar als de tekst wat ernstiger wordt, dan moet je echt wel zorgen dat de zanger of zangeres er zich kan in inleven. Pas dan kunnen ze het liedje echt "van binnenuit" vertolken. En dat is ontzettend belangrijk, toch voor de Griekse luisteraars. Voor een sterk liedje - vinden zij - zijn er namelijk drie elementen nodig: 1) een sterke tekst, 2) sterke muziek, en 3) een sterke vertolking. Haal één van die drie pijlers er onderuit en de boel stort in elkaar. Dat geldt tot op zekere hoogte zelfs voor wie geen Grieks kent. De woorden hebben immers hun eigen klank (licht en vrolijk, of donker en droevig), en goede tekstschrijvers houden daar ook rekening mee bij hun woordkeuze. En de muziek heet een universele taal te zijn ... Met elkaar is het geheel dus (veel) meer dan de samenstellende delen. De kunst is dan "alleen maar" om de juiste samenstelling te vinden. Lina Nikolakopoulou zorgde er alvast voor dat tekst en vertolking op elkaar afgestemd waren, en ze wist ook telkens de juiste componist te vinden om voor de derde pijler te zorgen. Soms ging het omgekeerd: dan werd haar gevraagd om een tekst te schrijven op bestaande muziek, maar ook in dat geval zorgde ze voor een goede match. Dat vereist dan natuurlijk wel dat je zowel de stem als de persoon goed kent, want anders kan je uiteraard niet "op maat" gaan werken. En dat brengt ons bij de twee zangeressen die aan deze concerten meewerken. Argyro KaparouArgyró Kaparoú ( Αργυρώ Καπαρού ) en Lina Nikolakopoulou zijn zeker geen onbekenden voor elkaar. Ze werken al zo lang en zo intensief samen dat Kaparou zelf zegt dat ze Nikolakopoulou een beetje als familie beschouwt. Zij is meteen ook een goed voorbeeld van die "kleine wereld" waar we het hoger over hadden. Tegenwoordig kent (bijna) iedereen haar als een zangeres met een indrukwekkende stem, een stem bovendien die heel veel mogelijkheden heeft, maar die bekendheid is er natuurlijk niet vanzelf gekomen. Als zestienjarige studente aan een conservatorium zong ze mee in een toneelstuk van een plaatselijke vereniging. Dat moet ergens in 1995 of 1998 geweest zijn. In het publiek zat een componist die haar opmerkte, en die een producer kende die bezig was met een plaat waar zo'n stem misschien in zou passen. Dat bleek een juiste inschatting, de plaat had succes, en voor Argyro Kaparou goed en wel besefte wat er gebeurde had ze drie albums op haar naam, plus een reeks samenwerkingen met grootheden als Manolis Mitsias en Stamatis Kraounakis . Met die laatste was ze trouwens al in maart 2011 te horen in Brussel. Het was ook via Kraounakis dat ze in contact kwam met Lina Nikolakopoulou , en ze leerden elkaar nog beter kennen nadat Kaparou had meegedaan aan een radioprogramma dat verzorgd werd door ... Nikolakopoulou (want dat doet die ook al). Zij is een innemende persoonlijkheid, en iedereen, waar ze mee samenwerkt, voelt zich meteen op z'n gemak bij haar, ook tijdens haar uitzendingen. Als jonge, beginnende zangeres had Kaparou achteraf haar hart en haar twijfels uitgestort bij haar ervaren collega, en vanaf toen had die haar met raad en daad bijgestaan. En dat was niet niks. In 2014 had Lina Nikolakopoulou een aantal gedichten van de belangrijke Griekse dichter Yorgos Sarandaris (1908-1941) uitgekozen en ze had die op muziek laten zetten door de jonge componiste Dafni Alexandri , met wie ze wel vaker samenwerkt. Merk op dat Lina Nikolakopoulou hier dus niet haar gewone rol speelde, want de teksten waren deze keer niet van haar, ze had "enkel" de artistieke leiding. Ze doet dat trouwens wel vaker, bijvoorbeeld voor grote concerten van sterren als Charis Alexiou en anderen. Allicht komt haar opleiding toneel en film daarbij van pas, maar het zal duidelijk zijn dat ook dit een kolfje naar haar hand is. Toen ze dus in 2014 dat concert met die gedichten van Sarandaris op touw zette, had ze ook zorgvuldig de zangers en zangeressen uitgekozen die de liedjes zouden gaan zingen. Eén van hen was Thodoris Voutsikakis (die we hoger al tegenkwamen) en een andere was ... Argyro Kaparou . Sindsdien hebben ze nog veel vaker samengewerkt, maar het zal duidelijk zijn dat Lina Nikolakopoulou perfect weet welke van haar honderden liedjes ze aan Argyro Kaparou kan toevertrouwen. Teti KassioniIn vergelijking daarmee was de samenwerking tussen Teti Kassioni en Lina Nikolakopoulou tot nog toe eerder beperkt. Uiteraard had Teti Kassioni - net als iedereen - al vaak liedjes van de grote tekstschrijfster gezongen tijdens haar optredens. Ze had er bijvoorbeeld een paar op het repertoire toen ze met haar Quartet optrad in de jaren 2014. Daarnaast waren er ook al persoonlijke contacten geweest. Daar had Thrasos Kaminakis ( Θράσος Καμινάκης) voor gezorgd. In 2002 had hij in Athene het opleidingsinstituut "Mikro Polytechneio" opgericht, waar intensief seminaries en workshops gegeven worden. Mensen van alle leeftijden kunnen zich daar bekwamen in allerlei kunstvormen. Aankomende dichters en tekstschrijvers kunnen zich daar bijvoorbeeld laten inwijden in de kneepjes van het vak. Het bijzondere is dat ze heel veel gebruik maken van gastprofessoren, mensen die zelf al lang bezig zijn en dus echt wel weten waar ze het over hebben. Om er maar een paar te noemen: Dimitra Galani , Nikos Antypas en ... Lina Nikolakopoulou . Ook Teti Kassioni was daar bij betrokken. Het was dus Thrasos Kaminakis die Teti Kassioni en Lina Nikolakopoulou in contact bracht. Ze hebben alle drie belangstelling voor muziek - uiteraard - maar ook voor liedteksten, voor taal en voor vertalingen van liedteksten. Kaminakis had trouwens in Parijs gestudeerd en had zelf al een paar vertalingen uit het Frans naar het Grieks gemaakt. Het kan haast niet anders of die ontmoeting moet allerlei ideetjes hebben doen opborrelen. Helaas was dat in 2019, en vlak daarna was er Covid, dus hadden die contacten op dat moment niet meteen concrete gevolgen. Anderzijds heeft Lina Nikolakopoulou , na veertig jaar in het vak, niet veel nodig om een goede stem te herkennen als ze die hoort. En Teti Kassioni had op dat moment toch al wel bewezen dat ze zo'n stem heeft. Bovendien moest ze dat bewijs leveren in een heel andere context dan enkele decennia geleden: inmiddels heeft Griekenland een verwoestende economische crisis over zich heen gehad, en dank zij "Europa" hebben de Europese banken hun geld kunnen redden, maar veel gewone Grieken hebben geen werk meer en ze hebben sowieso veel minder geld om aan ontspanning te besteden. De "kweekvijver", waar we het hierboven over hadden, is zo goed als stilgevallen, en jonge muzikanten moeten tegenwoordig grotendeels op eigen kracht carrière zien te maken - als ze al niet gewoon aansluiten bij de "brain drain" en hun vaderland ontvluchten om elders werk te gaan zoeken. In onze (uitgebreide) biografie van Teti Kassioni kunt u lezen dat ook zij emigreerde, naar Den Haag in Nederland om precies te zijn. Daar geeft ze nu onder meer taallessen - want ze studeerde Franse taal en letterkunde in Thessaloniki en ze behaalde een diploma vertaler-tolk in Bologna (Italië). Daarnaast heeft ze het geluk gehad dat haar zangtalent opgemerkt werd door iemand die er, zelfs in de huidige situatie, toch nog in slaagde om haar op weg te helpen met inmiddels twee eigen albums. Voor het verhaal daarachter moet u toch echt naar haar biografie , maar over de man, die haar bijstond, vertellen we hieronder iets meer, want hij heeft er misschien wel toe bijgedragen dat de samenwerking tussen Teti Kassioni en Lina Nikolakopoulou concrete vormen aannam. De muzikantenDe eerste van de drie muzikanten is namelijk Thymios Papadopoulos . Tijdens deze concerten speelt hij fluit en klarinet, maar hij zorgt ook voor de arrangementen en hij neemt de muzikale leiding op zich. Dat is een goede zaak, want om te beginnen geldt hij als één van de beste muzikanten van Griekenland, niet alleen op fluit en klarinet trouwens, maar ook op trompet en saxofoon bijvoorbeeld. Hij is zelf ook componist, maar hij heeft ook en vooral een stevige reputatie als arrangeur. Het was hij die de arrangementen maakte voor de twee albums van Teti Kassioni . Daarnaast heeft hij ook een broer, en die broer heeft een eigen opnamestudio, en dat alles bij elkaar maakte het wat minder moeilijk om de nieuwe albums ingeblikt en op de markt te krijgen - waar ze goed onthaald werden. Thymios Papadopoulos weet inmiddels dus perfect hoe hij de stem van Teti Kassioni moet inpassen in het geheel. Dan nog iets: Thymios Papadopoulos is jarenlang zowat de rechterhand geweest van Thanos Mikroutsikos . Hij speelde niet alleen mee op diens platen, maar hij maakte ook voor hem de arrangementen. Dat was bijvoorbeeld het geval bij het beroemde (gouden) album "Κρατάει Χρόνια αυτή η Κολώνια" (Krataï Chronia avti i Kolónia) van Charis Alexiou uit 1990. De muziek is van Thanos Mikroutsikos maar de teksten zijn van Lina Nikolakopoulou . Die twee zouden later nog vaker samenwerken, en telkens stond Thymios Papadopoulos hen terzijde. Kortom, als twee mensen als Lina Nikolakopoulou en Thymios Papadopoulos de koppen bij elkaar steken, en als daarbij dan de naam van Teti Kassioni valt, dan mag toch wel worden aangenomen dat zij een aantal liedjes zullen kunnen selecteren waarbij deze zangeres zich voelt als een vis in het water. Daar komt bij dat Teti Kassioni zelf allicht een vingertje in de pap heeft. Speciaal voor deze concerten zullen enkele liederen van Lina Nikolakopoulou niet in het Grieks maar in het ... Frans gezongen worden. Drie keer raden wie die vertalingen maakte en wie ze zal zingen? Teti Kassioni is ook daarmee trouwens niet aan haar proefstuk toe, want voor haar tweede en recentste eigen album zette ze niet alleen een aantal gedichten van Ilias Papakonstantinou op muziek, maar ze vertaalde die ook naar het Frans en op haar album zingt ze beide versies na elkaar. Ook dát zal Lina Nikolakopoulou beslist niet ontgaan zijn ... Over de tweede muzikant op de affiche, dus over Yorgos Athanasiou (klassieke gitaar) hebben we veel minder te vertellen, maar dat komt vooral omdat we ook van hem al een uitgebreide biografie hebben geschreven. Hij is namelijk al jarenlang een vaste medewerker van Teti Kassioni - zodanig zelfs dat hij samen met haar emigreerde naar Den Haag. Uit die bio onthouden we vooral dat hij als een virtuoze gitarist beschouwd wordt, niet (alleen) omdat hij een hele stapel diploma's en eerste prijzen kan voorleggen, maar (ook en vooral) omdat hij zijn capaciteiten al meermaals bewezen heeft tijdens allerlei samenwerkingen en dat met verschillende soorten muziek. Hij werkte uiteraard mee aan de twee albums van Teti Kassioni , en ook aan al haar live optredens, maar de albums zijn in deze context extra relevant omdat Thymios Papadopoulos - dank zij zijn arrangementen - heel goed weet hoe hij Yorgos Athanasiou en zijn gitaar het beste tot hun recht kan laten komen. Dat geldt eigenlijk ook voor de derde muzikant, Stavros Parginos (Σταύρος Παργινός), die hier de cello en de mandoline voor zijn rekening zal nemen, want hij deed hetzelfde op het recentste album van Teti Kassioni . Ook hij is dus geen onbeschreven blad voor Thymios Papadopoulos . Net als heel wat andere talenten begon ook Stavros Parginós al op heel jonge leeftijd. Op zijn achtste begon hij met mandoline en tegelijk (!) met cello aan het Conservatorium van Athene. Daarna volgt er een ellenlange lijst met groepjes, orkesten, kamermuziek-ensembles en theatergezelschappen waarin hij - vaak jarenlang - meespeelt of -speelde, op mandoline of (vaker) op cello, maar die lijst besparen we u. Bij wijze van voorbeeld willen we enkel meegeven dat hij nog maar pas in februari 2024 cello speelde tijdens een recital van de internationaal befaamde sopraan Sonia Theodoridou in Athene. En voor iemand van een dergelijk hoog niveau is het dan haast vanzelfsprekend dat hij inmiddels zelf les geeft, zowel cello als kamermuziek, en dat aan meerdere conservatoria en muziekscholen in Athene. De sprekersSpeciaal voor deze concerten zijn er ook bindteksten voorzien in het Frans en het Grieks. Die worden gebracht door Anna Psarra en Ilias Konteas. De Griekse actrice Anna Psarrá (Άννα Ψαρρά) is in haar vaderland geen onbekende bij de theaterliefhebbers. Zij speelde al vaak belangrijke rollen in grote producties van vooraanstaande gezelschappen. Maar ook "klusjes" als dit heeft ze al vaker bij de hand gehad. Vorig jaar zorgde ze voor tekst en toelichting bij een concert dat "Από τη Nouvelle Vague… στο Νέο Κύμα" heette. Die titel is makkelijk te vertalen: in het Nederlands is dat gewoon "Van de Nouvelle Vague naar de Neo Kyma". De uitleg van Anna Psarra moest dan wat licht in de eventuele duisternis werpen. Interessant detail: dat concert werd toen gebracht door twee zangeressen, enkel begeleid door een pianiste (een belangrijk kenmerk van de Neo Kyma is immers dat het een "minimalistische" muziekstijl is). Welnu, één van de zangeressen was Argyró Kaparoú ... (en voor de volledigheid: de tweede was Erofili , één van de drie stemmen van " Trifono "). De tweede spreker, die de bindteksten van "Post Love" zal verzorgen, is Ilias Konteas (Ηλίας Κοντέας) en die heeft Brussel als thuisbasis. Hij woont sinds 2002 in de Europese hoofdstad en ontdekte al snel dat er daar binnen de Griekse diaspora heel wat amateur-toneelgezelschappen actief zijn. Hij sloot zich daar enthousiast bij aan - en dat is altijd zo gebleven. De zangkorenZoals hoger gezegd zal in Den Haag en Brussel het "Ελληνική Χορωδία Βρυξελλών" (Elliniki Chorodia Vryksellon, Grieks Koor van Brussel) aan de voorstelling meewerken, onder leiding van hun dirigent Christos Gakoudis (Χρήστος Γκακούδης). Vooral in Brussel is dat niet bepaald een verrassing. We schreven al vaker dat dit koor in zekere zin vergeleken kan worden met Alfred Hitchcock. Het is misschien een kromme vergelijking, maar Hitchcock speelde zelf ook altijd een rolletje in zijn eigen films. Welnu, sinds het Grieks Koor van Brussel in 2013 opgericht werd, speelt het ook altijd een rolletje in zowat elk groot evenement rond Griekse muziek in de Belgische hoofdstad. Hitchcock wandelde meestal gewoon even door het beeld, terwijl het Koor daar een ietsje langer blijft staan. Maar toch houden ze het discreet, het is zeker niet hun bedoeling om de voorstelling naar zich toe te trekken. Doorgaans brengen ze een soort klein voorprogramma: ze zingen twee of drie liedjes in het begin, eventueel gevolgd door een liedje in samenzang met de ster van dienst, en dan zijn ze weer weg. Dat deden ze bijvoorbeeld bij het optreden van Alexandra Gravas in mei 2019 en tijdens de aflevering van de "12 uren voor Griekenland" in november 2019 - om alleen maar een paar recente voorbeelden te noemen. Het voordeel voor de koorleden is namelijk dat ze met al die projecten telkens weer iets nieuws hebben om concreet naartoe te werken, en het voordeel voor het publiek is dat het op die manier kan kennismaken met een aspect van de Griekse gemeenschap in Brussel dat zonder dit koor onderbelicht zou zijn gebleven, namelijk het plaatselijke zangtalent. Er zal allicht nog wel meer zangtalent in de zaal zelf zitten. De Grieken in het algemeen hebben sowieso een aparte afdeling in hun geheugen waarin ze ontelbare liedjesteksten kunnen opslaan, en velen van hen kunnen er een onwaarschijnlijk aantal van meezingen, gewoon uit het hoofd. In dit geval gaat het dan nog om liedjes van Lina Nikolakopoulou en die zijn sowieso al overbekend. Ze zullen dan ongetwijfeld door velen meegezongen worden. Zo'n zingende zaal is altijd goed voor een uitstekende sfeer, en dat is mooi meegenomen voor de anderen die zelf niet goed genoeg kunnen zingen of te weinig Grieks kennen om actief mee te doen. SamengevatSamengevat worden dit dus concerten met allemaal liederen van één van de grootste Griekse tekstschrijfsters van de afgelopen vier decennia, vertolkt door twee uitstekende zangeressen, met muziek van de grootste componisten uit die periode, uitgevoerd door drie topmuzikanten. De drie ingrediënten, waar we het hoger over hadden (tekst, muziek en vertolking), zijn dus ruimschoots aanwezig om van een programma vol sterke liedjes te kunnen spreken. Wat die "grootste componisten" betreft: er zouden liedjes op het programma staan van - onder meer - Manos Hadjidakis , Nikos Kypourgos , Nikos Antypas , Stamatis Kraounakis , Thanos Mikroutsikos , Evanthia Reboutsika , Goran Bregović, Nicola Piovani, ... Je zou het dan bijna van een reis doorheen de muziekgeschiedenis kunnen noemen. Met de artistieke leiding in handen van Lina Nikolakopoulou en de muzikale leiding in die van Thymios Papadopoulos is ook de technische perfectie zo goed als gegarandeerd. En dan is er nog de eerder sobere omgeving van de kerken, de klassieke instrumentatie van het kleine ensemble en de bijdrage van de zangkoren. Samen moeten die de juiste context creëren om ten volle van de muziek te kunnen genieten, zonder afgeleid te worden door de soms indrukwekkende en spectaculaire show-effecten die vaak met deze liedjes gepaard gaan. Niet dat die shows slecht zouden zijn of zo, maar het zijn wel twee verschillende dingen. In de context, zoals die voor deze concerten gekozen werd, zouden de hiervoor geselecteerde liedjes toch (nog) beter tot hun recht moeten komen. En dat is tenslotte de bedoeling.
Op de site sinds: 06/04/2024 Terug naar het begin van deze pagina.
Rebetiko TrioWe schreven het al vaker: een "Rebetiko Trio", dat zijn gewoon drie muzikanten die rembetika liedjes spelen en zingen. In dit geval bestaat het trio uit:
Over Eirini Zogali vertelden we al uitgebreid op onze november 2021 maandpagina . Toen was ze namelijk ook al op stap als lid van een "Rebetiko Trio", maar dan met een heel andere samenstelling. Over de twee anderen hebben we eigenlijk geen (betrouwbare) informatie, maar dat is misschien ook niet echt nodig. Als drie muzikanten op deze manier gaan samenwerken, dan betekent dat in principe dat ze van elkaar vinden dat ze allemaal een vergelijkbaar niveau hebben, en dat zegt dan allicht voldoende, gezien het niveau van Eirini Zogali . Ze heeft trouwens al vaker bewezen dat wisselende samenstellingen geen enkel probleem zijn op dit niveau. In januari 2024 was ze bijvoorbeeld ook al in de Art Base, eveneens met Sergio Dimopoulos, maar toen met een gitarist in plaats van met een zangeres, zoals nu. Dat concert was al van tevoren uitverkocht. En met die zelfde gitarist van januari (Vangelis Hatzigiannis) was ze nog enkele weken eerder, in december 2023 om precies te zijn, in de Matrix in Rotterdam, en toen was het de accordeonist die vervangen was door een zangeres, maar wel een andere dan nu. Dergelijke muzikanten zijn inderdaad perfect "uitwisselbaar": ze beheersen niet alleen de techniek, maar ze kennen ook het repertoire als hun broekzak, en bovenal: ze spelen het graag. Dat kan alleen maar een goed concert opleveren. Over het programma van dit optreden weten ook wij alleen maar wat de aankondiging op de Art Base website daarover vertelt: Their performance features their favorite compositions from the pre-war and post-war eras, resurrecting stories, sounds, and music from the Greek gramophone years of the 20th century.Dat zal allicht voldoende zijn om ongeveer te weten waar het naartoe gaat.
Op de site sinds: 06/05/2024 Terug naar het begin van deze pagina. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
