Over de "Kosmokrators" is (bijna) alles al gezegd en geschreven, onder meer door ons op onze maart 2017 maandpagina .

Daar leest u bijvoorbeeld dat ze al in de zomer van 2016 enige deining veroorzaakten in Griekenland, waar ze hun eerste cd "Frenetika" mochten gaan voorstellen. Die kreeg toen heel wat aandacht in de Griekse media, en dat was niet in de laatste plaats te danken aan hun repertoire, dat bestaat uit bekende liedjes uit de rembetika , waarop ze dan zelfgeschreven teksten hebben gemonteerd in het Nederlands, Frans of Engels.

Zelf omschrijven ze dat zo:

Zoals bekend wil de bezetting van de Kosmokrators nogal eens wijzigen, maar de harde kern is lange tijd dezelfde gebleven. Soms wordt die aangevuld met andere goede muzikanten, in functie van hun beschikbaarheid .

Voor hun optreden in december (zie onder) zou het drietal de versterking krijgen van de accordeonist Yorgos (of Giorgos) Babanis (Γιώργος Μπαμπάνης). Die is inmiddels al lang geen onbekende meer in de Lage Landen. Zo speelde hij begin december 2023 nog mee met "Cabaretiko".

De bezetting van de "Kosmokrators" zou er dan als volgt uit gaan zien:

• Frans De Clercq : zang en bouzouki
• Karsten De Vilder : zang en gitaar
• Dimi Dumo : zang en percussie
• Giorgos Babanis : accordeon

In november speelden ze nog wel met drie.

Nogal wat ensembles komen en gaan, maar het Brusselse rembetika -groepje "Cabaretiko" blijft nu toch al lang bestaan.

Dat is in een notendop het verhaal van deze gevestigde waarde binnen het Griekse muzieklandschap, niet alleen in Brussel maar ook daarbuiten.

Het ensemble met die naam ontstond ergens in 2014 of 2015. Ze verschenen voor het eerst op deze site in het kader van het "Nous sommes Grecs" festival. In april 2015 was er daar een namiddag met als thema "Greeks in Belgium". Het - toen - kersverse "Cabaretiko" was één van de drie groepjes die er een rembetika programma voorstelde.

Maar de voorgeschiedenis van "Cabaretiko" gaat nog veel verder terug dan dat. Het ensemble werd immers gevormd rond de zangeres Maria Spyróglou , die voordien bij "Vinylio" zong, en nog eerder bij de voorganger daarvan, die "Laos kai Kolonaki" heette en die in mei 2009 van wal stak. De afzonderlijke leden van al die groepjes speelden zelfs al eerder in restaurants en dergelijke.

Het repertoire van "Vinylio" bevatte veel liedjes uit de Piraeus-traditie, die zoals bekend nogal rauw klinkt. Bij "Cabaretiko" verschoof de klemtoon naar varianten waarin de bijzondere stem van Maria Spyroglou (nog) beter tot haar recht kwam.

Ze begonnen als trio, met de obligate samenstelling van zang, bouzouki en gitaar, maar ergens in het begin van 2018 ruilden ze die bouzouki in voor een tweede gitaar.

Die werd bediend door Nikos Prosilias. Eigenlijk is hij klassieke gitarist van opleiding, maar hij speelt ook andere genres met evenveel gemak. Hij is ook nog perfectionist, en voor zijn "job" bij "Cabaretiko" vond hij zo meteen geen geschikte gitaar, dus bouwde hij die gewoon zelf.

Hij zorgde ook nog op een andere manier voor vernieuwing. Hij haalde een klarinettist en een pianiste mee aan boord, en hij maakte arrangementen op maat van deze bezetting. Het resultaat was een verrassend fris aandoende klank, die ze voor de eerste keer aan het publiek kwamen voorstellen in juni 2018 . Dat maakte dat we er op onze januari 2019 maandpagina uitgebreid aandacht konden aan besteden. Toen gaf "Cabaretiko" namelijk een tweede concert met hun nieuwe sound. Het nieuws had inmiddels al wel de ronde gedaan in Brussel en omgeving, en de zaal zat afgeladen vol. Na afloop kregen ze net geen staande ovatie.

Dan werd het weer even stil, tot er in november 2020 opnieuw een optreden op touw gezet werd. Dat ging niet door - om de bekende redenen - maar er was wel iets dat opviel in de aankondiging: Nikos Prosilias had zijn gitaar namelijk ingewisseld voor ... een bouzouki . Daarmee waren ze weer terug bij het klassieke trio zang - bouzouki - gitaar. De twee anderen waren natuurlijk Maria Spyroglou zelf, plus Christos Sarantidis, de gitarist die mee aan de wieg van "Cabaretiko" had gestaan.

Die mix van continuïteit en variatie vinden we ook terug in de huidige bezetting. Toen ze in februari 2023 weer boven water kwamen, bleek inderdaad dat ze in die tussentijd niet hadden stilgezeten. Ze waren nu opnieuw met z'n vijven. Areti Prosilia was er weer bij met haar piano, maar de klarinet werd vervangen door een accordeon.

De bezetting, zoals die toen aangekondigd werd, zag er dan als volgt uit;

• Maria Spyroglou : zang
• Christos Sarantidis : gitaar
• Nikos Prosilias : bouzouki
• Areti Prosilia : piano
• Yorgos Babanis : accordeon

De enige "nieuwkomer" in het lijstje was de accordeonist Yorgos Babanis (Γιώργος Μπαμπάνης), maar dat is relatief, want hij was al een paar keer eerder in de Lage Landen te horen geweest. In januari 2022 speelde hij mee in een "Tribute to Theodorakis & Hadjidakis" met o.a. Nefeli Fasouli en Nikos Prosilias, en in oktober 2022 was hij lid van het "Trikki Trio" dat een programma bracht rond "Les grandes dames de Vasilis Tsitsanis ", met Nikos Prosilias als "special guest" van het Trio.

Het was duidelijk dat dit vijftal meer dan voldoende op elkaar ingespeeld was om een goed resultaat neer te kunnen zetten, en ze kennen het terrein trouwens ook als hun broekzak.

Het publiek had er kennelijk ook alle vertrouwen in, want het concert in februari 2023 was al een week van tevoren uitverkocht. Nu komen ze dus weer terug, en er zijn meteen maar twee sessies ingelast.

Naschrift: de bezetting is andermaal veranderd. Yorgos Babanis is er niet meer bij, en de piano wordt bediend door Andreas Mantzaris (Ανδρέας Μάντζαρης). Die speelde in november 2023 ook al mee tijdens de optredens van Kostas Theocharis in de Art Base.

In december van het jaar Onzes Heren 2023 worden er kapers op de (Nederlandse) kust verwacht. De sympathieke singer-songwriter Makis Seviloglou komt dan inderdaad opnieuw naar Nederland. Dat zal heel wat mensen blij maken, want in de loop der jaren heeft hij daar heel wat harten veroverd, en de eigenaars daarvan hebben nu toch wel heel lang moeten wachten: zijn vorige tournee dateert al van maart 2019 . Tenminste: dat denken wij. Er zijn aanwijzingen dat hij tussenin ook al weer langskwam, maar dat is dan wel zorgvuldig geheim gehouden. Lees: wij wisten er niets van.

Maar nu is hij er alleszins weer, en het recept is (bijna) hetzelfde als altijd. Hij komt liedjes van zijn nieuwste album voorstellen, aangevuld met liedjes van zijn vorige albums. De vorige keren smokkelde hij er af en toe ook wat onbekende, nieuwe liedjes tussendoor - en achteraf bleek dat hij die eigenlijk aan het proefdraaien was voor zijn volgende album.

Het nieuwe album, dat hij nu komt voorstellen, heet "40 Χρόνια Πειρατής" ("Saranda chronia piratís", "40 jaar (als) piraat"), en het is alweer een nachtmerrie voor etikettenklevers geworden. Makis Seviloglou trekt zich niks aan van stijlconventies, maar dat is helemaal geen opzet. Zijn hoofd zit nu eenmaal vol muziek, en af en toe komt er daar een liedje uit bovendrijven, en dan schrijft hij het op, en klaar. Zijn fans weten dat al langer dan vandaag, en ook zij trekken zich daar niks van aan. Ze proberen helemaal niet om zijn liedjes te "demonteren" en dan elk stukje afzonderlijk te catalogeren als dimotika of laïka of endechna of rock of pop of nog iets anders. In plaats daarvan luisteren ze gewoon naar het geheel, en ze horen dat het goed is. Dat gaat nu al twintig jaar lang zo, sinds 2003, toen hij bij het publiek geïntroduceerd werd door Charis Alexiou . In het begin was het wel even wennen, vooral bij de Grieken (precies omdat die de afzonderlijke hokjes goed kennen maar niet wisten in welk daarvan ze hem moesten stoppen), maar nu is dat niet meer nodig.

De laatste tijd vindt hij het soms wat moeilijk om zijn gevoelens onder woorden te brengen. "Mensen die liedjes schrijven, zoals ik en anderen", legt hij uit, "doen dat omdat we ons beter met muziek kunnen uitdrukken dan met woorden, en daarom vertellen we ons verhaal met een liedje". Maar met alles wat er de laatste tijd gebeurd is, zegt hij, zijn die gevoelens soms zo hevig dat hij bang is dat het zou neerkomen op donder en bliksem als hij die probeert te uiten.

Want inderdaad: Makis Seviloglou mag dan al een onverbeterlijke optimist zijn, toch heeft zijn optimisme flink wat averij opgelopen tijdens de voorbije jaren. Eerst was er de Griekse financiële crisis, met de draconische besparingen, de armoede, de honger en de daklozen. Die crisis was nog maar net een beetje achter de rug toen de covid-pandemie toesloeg, met de vele overlijdens, de lockdown enzovoorts. "En het zal in de toekomst nog erger worden. Wie dat niet ziet, die is blind". Dat waren profetische woorden, want hij zei dat vorig jaar al (in 2022), toen het nieuwe album in Griekenland voorgesteld werd. En zie: in de zomer van 2023 sloeg de natuur daar op hol, met gigantische bosbranden en overstromingen, allemaal rampen waarvan de gevolgen op dit moment niet te overzien zijn.

Toch wil "40 chronia piratís" een boodschap van hoop brengen. "We komen er wel doorheen", gelooft hij, "maar dan moeten we wel allemaal samen aan één zeel trekken". We hoeven niet allemaal dezelfde mening te hebben over details, maar als het over de hoofdlijnen gaat, kunnen we elkaar gemakkelijk vinden - als we dat willen. En we mogen ons ook niet uit elkaar laten spelen door allerlei krachten die "verdeel en heers" tactieken proberen toe te passen. Hij wijst in dat verband ook met de vinger naar de sociale media. Iedereen zit voor zijn of haar eigen schermpje, zegt hij, en we hebben dan misschien wel veel virtuele "vriendjes", maar die zouden we niet eens herkennen als we ze op straat tegenkwamen - laat staan dat we elkaar écht kennen. Dat ontwricht de hele samenleving, want op die manier valt die uit elkaar in kleine groepjes van telkens een handjevol individu's, en zo halen we het niet.

Die boodschap van "samen staan we sterk" is ook min of meer de rode lijn die doorheen de veertien liedjes van het nieuwe album loopt. Als we bij elkaar komen, toenadering zoeken, samen zingen en dansen, en onze kleine en grote verschillen opzij zetten, dan komen we er wel. Vreugde is sterker dan verdriet, liefde is sterker dan de dood.

Je moet dan wel een beetje "tussen de regels" kunnen lezen, want voor militante protestsongs ben je bij Makis Seviloglou sowieso aan het verkeerde adres. En soms is de "boodschap" niet eens in de tekst zelf terug te vinden, toch niet expliciet. Dan gaat het gewoon om de sfeer die het liedje oproept.

Bij enkele liedjes is het - misschien - toch wel een tikkeltje duidelijker. Neem bijvoorbeeld de titelsong van het nieuwe album. Die begint als volgt:

Σαράντα χρόνια πειρατής
κουρσάρος από κούνια
Τίγκα τ’ αμπάρια της ζωής
με πίκρες ως τα μπούνια.
Κι είπα να βρω ένα νησί
με φίνα ακρογιάλια
Να πνίξω σε λευκό κρασί
τα μαύρα μου τα χάλια

In een enigszins vrije vertaling wordt dat dan:

Veertig jaar piraat
zeerover van in de wieg.
Nokvol (zijn) de (scheeps)ruimen van het leven,
(vol) met bitterheid tot aan de spuigaten.
Ik dacht nu een eiland te zoeken
met mooie stranden
om (daar) met witte wijn
mijn zwarte droefheid te verdrinken.

Maar het blijkt niet zo eenvoudig om zo'n eiland te bereiken, zo vertelt het liedje verder, want "de zee is groot en wispelturig, en als je koers zet naar het zuiden, dan word je naar het noorden geblazen". En dan maakt de tekst naadloos de overgang naar de werkelijkheid: je mag in je hoofd zoveel toekomstplannen maken als je wil, het leven neemt ons toch ergens anders naartoe. De metafoor wordt weer opgepikt in de laatste strofe, waar de oude piraat het wil opgeven en moedeloos tegen het Lot zegt dat het dan maar gewoon de dobbelstenen moet laten rollen en hem dan zeggen waar hij naartoe moet. In plaats daarvan ...

... είπε πως πρέπει πιο πολύ τη μοίρα μου να ψάξω

Hij moest dus nog harder proberen om zelf zijn "lot" te vinden. Met andere woorden; we mogen niet opgeven. Hoe meer tegenslagen we ondervinden, hoe meer we moeten proberen om die te overwinnen, telkens weer opnieuw.

In de context van de "rode draad" van het album is het misschien relevant dat het Griekse woord "μοίρα" als eerste betekenis "een deel van het geheel" aanduidt. Andere betekenissen zijn daarvan afgeleid. Een rechte hoek telt bijvoorbeeld 90 "mires", en een legeronderdeel, dat uit tanks, vliegtuigen of schepen van hetzelfde type bestaat, heet óók een "mira". Als onze piraat dan van het Lot de opdracht krijgt om zijn μοίρα te zoeken, dan zou je dat ook kunnen vertalen als een opdracht om zijn plaats binnen de gemeenschap te zoeken om samen aan dat ene zeel te gaan trekken.

Het liedje roept natuurlijk nog een andere vraag op, die los staat van de "boodschap in de fles" die er al dan niet in verpakt zit. Is Makis Seviloglou misschien zelf deze piraat? Hij lacht een beetje als een reporter dat wil weten. "Het hangt er van af welke betekenis je aan dat woord geeft", zegt hij. "Als je 'piraat' bedoelt als 'rover' of 'dief', dan is dat zeker niet op mij van toepassing. Maar een 'outsider' ben ik natuurlijk wél".

Dat is hij trouwens altijd al geweest, dat blijkt meer dan voldoende uit de biografie van Makis Seviloglou die we over hem schreven. Hij vertikt het trouwens nu nog altijd om naar Athene of Thessaloniki te verhuizen, ook al zou hij daar veel meer mogelijkheden hebben om aan de bak te komen met zijn muziek. Hij blijft veel liever in Kozani wonen. "En dat is maar goed ook", zegt hij, "want nu heb ik de corona-lockdown in mijn tuin kunnen uitzitten. Op een appartement in de stad had ik het nooit overleefd".

Outsider of niet, de tekst van het liedje "40 jaar piraat" is alleszins niet autobiografisch in de gebruikelijke zin van het woord. Makis Seviloglou heeft hem namelijk niet zelf geschreven, en dat is een beetje ongewoon voor hem. Ook voor zijn eerdere albums gebruikte hij al wel teksten van anderen, maar dat waren eigenlijk uitzonderingen. Op dit nieuwe album is het precies omgekeerd: al de muziek is wel van hem, maar er staan slechts twee teksten op die hij zelf schreef.

Dat helpt natuurlijk wel om te voorkomen dat het zou gaan "donderen en bliksemen", maar anderzijds vindt hij het wel een hele uitdaging om zoiets op muziek te zetten. Voor zijn "eigen" liedjes ontstaan tekst en muziek min of meer gelijktijdig, legt hij uit, maar hier moet je proberen om de gevoelens te verklanken die iemand anders onder woorden had gebracht. Het hielp dan wel dat hij teksten heeft gekozen die hem zelf ook aanspraken. De woorden van "40 chronia piratís" bijvoorbeeld zijn weliswaar geschreven door Aris Apostolópoulos (Άρης Αποστολόπουλος), maar ze pasten hem toch als een handschoen, vertelt hij.

Apostolópoulos leverde nog een paar andere teksten voor zijn nieuwe album, onder meer die van het liedje "Γράμμα στον Leonard Cohen" (Gramma ston L.C., Brief aan L.C.). Seviloglou bewondert Leonard Cohen omdat die een meester was in het schrijven van eenvoudige, warme melodietjes, en dat is iets wat hij vaak tevergeefs zoekt. Deze "Brief" is dan zijn manier om "dank u" te zeggen. Op die manier zou je een paar andere liedjes van het album kunnen beschouwen als "brieven aan Yorgos Zambetas ", zegt hij. De teksten daarvan werden geschreven door Maria Moutsaki , die eerder al drie teksten leverde voor zijn vorige album "Anapodí Psychí" (dat hij in maart 2018 in Nederland kwam voorstellen).

Het nieuwe album sluit af met "Εγώ δεν ξέρω να μιλώ" ("Ego den ksero na milo", letterlijk "Ik kan niet spreken"). Het is een eenvoudig, pretentieloos liefdesliedje, op tekst van Yorgos Kordellas , waarin hij zegt dat hij geen woorden vindt die mooi genoeg zijn om te zeggen wat hij voor haar voelt.

Dat liedje is bijzonder omdat dit het enige van het hele album is dat in één keer opgenomen werd. Aan al de andere tracks werd gesleuteld en bijgestuurd en herbegonnen, en het is mede daarom dat het al bij al meer dan vijf jaar heeft geduurd voor alles klaar was. De eerste opnames gebeurden al in 2017 en het album verscheen in april 2022. "En als ik er geen streep had onder getrokken", zegt Seviloglou , "dan had het misschien nog een paar jaar langer geduurd".

En dan hadden er misschien nóg meer muzikanten aan meegewerkt. Op de cover staan zomaar eventjes twintig namen. Die spelen natuurlijk niet allemaal in alle nummers mee, maar toch ...

En zoals gewoonlijk heeft hij ook een paar gasten voor de zang. Eleni Tsaligopoulou zal allicht de meest bekende naam zijn, maar ook Leonidas Baláfas is in Griekenland geen onbekende meer. De jonge zangeres Vera Baxevanidou (Βέρα Μπαξεβανίδου) daarentegen staat nog maar aan het begin van haar carrière. Het is inderdaad Makis Seviloglou zelf die haar "ontdekt" heeft. Hij vond haar goed en wilde haar een zetje geven. De "40 chronia piratís" is haar platendebuut, maar in maart 2019 kwam ze al wel mee met Makis Seviloglou voor zijn Nederlandse tournee.

Voor de nieuwe tournee (in december 2023) zou ze er niet bij zijn. Volgens onze informatie zou hij deze keer begeleid worden door:

• Marios Makris : gitaar
• Stefanos Seviloglou : gitaar, bouzouki , kabak kemané
• Telis Antoniou : contrabas

Zoals altijd is dat lijstje niet in steen gebeiteld, en ook de vorige keren bleek dat er toch andere muzikanten meegekomen waren. Maar zowel Marios Makris als Telis (Aristotelis) Antoniou zijn wel vaste medewerkers van Makis Seviloglou . Zij begeleidden hem ook al toen hij in de loop van dit jaar (2023) het nieuwe album in Athene en elders ging voorstellen, en zij waren er trouwens ook al bij tijdens zijn vorige tournee in maart 2019 .

De middelste naam in het rijtje, die van Stéfanos Seviloglou, verdient wat extra aandacht. Dat is dan niet zozeer omdat hij dezelfde familienaam heeft als zijn vader, maar vooral omdat hij bevestigt dat de appel niet ver van de boom valt.

Stefanos Seviloglou is nog maar net twintig geworden maar hij speelt al wel een hele reeks instrumenten, waaronder dus ook die "kabak kemané", een Perzische lier. De Turkse naam betekent zoiets als "pompoenviool" of "pompoenvedel", en dat is ook precies waar het op lijkt. Vroeger gebruikte men trouwens een echte pompoen om het instrument te bouwen. Die werd uitgehold en van een membraan voorzien. Een lange hals met drie snaren maakte het dan compleet. Het wordt naar het schijnt veel gebruikt in de Turkse volksmuziek, maar op Griekse podia is het eerder ongebruikelijk. Precies wat je van een zoon van Makis zou verwachten, eigenlijk. Het rijtje hierboven is trouwens niet eens volledig: Stefanos speelt bijvoorbeeld ook nog Pontische lyra en hij zingt.

Vader Makis staat niet bij in de bezetting van deze concerten, want anders hadden we ook daar een hele reeks instrumenten moeten opsommen, en het is lang niet zeker dat hij die ook allemaal bij zich zal hebben - of dat hij ze allemaal zal gebruiken. Hij wisselt bijvoorbeeld heel gemakkelijk tussen bouzouki en tzouras , afhankelijk van de sfeer en de klank die hij wil oproepen. Soms haalt hij er ook een baglamas bij, of een defi , of nog iets anders.

Misschien heeft hij ook zijn "laoutokítharo" bij zich. Dat is alleszins hoe hij dat instrument tegenwoordig noemt. Zoals de naam het aangeeft is dat eigenlijk een soort kruising tussen een laouto en een gitaar. Doorgaans wordt die naam gebruikt voor een "gewone" gitaar die men voorzien heeft van acht snaren en die men dan gestemd heeft zoals bij een laouto . Maar bij Seviloglou is het natuurlijk net even anders. Bij hem is het een gitaar ... met de hals van een bouzouki . Hij heeft die speciaal op die manier laten maken door een bevriende instrumentenbouwer, en hij had die ook al bij zich (moeten hebben) toen hij in oktober 2010 voor zijn eerste tournee naar Nederland kwam. Toen noemde hij dat nog wel een "guitzouk", maar later bleek dat hij in Griekse interviews telkens opnieuw moest uitleggen wat dat rare ding nu eigenlijk was. Om dat te vermijden besliste hij om het voortaan "laoutokitharo" te gaan noemen, in de hoop dat de journalisten dan "begrijpend" zouden knikken en snel overschakelen naar de volgende vraag.

Voor zijn vaste publiek in de Lage Landen zal het alvast niet veel uitmaken welke instrumenten hij bij zich heeft, en al evenmin wie er precies met hem meereist. Met iemand als Makis Seviloglou zit het altijd wel goed, en de details zullen wel blijken op het moment dat het concert begint.

Tussen haakjes: de tournee wordt geregeld door "Silvox Records", het Nederlandse label van producer en sound engineer Caspar Falke. Dat is geen toeval, want het is ook deze man die aan de knoppen stond voor het nieuwe album "40 chronia piratís" - zoals hij dat al sinds 2010 doet met alle andere albums van Makis Seviloglou . Daarvoor heeft hij zelfs een apart "sub-label" opgericht, en dat heet "Kyklos Records".

Meer informatie over Makis Seviloglou vindt u in de biografie die we van hem schreven naar aanleiding van zijn eerste doortochten in Nederland.

Tot slot: volgens onze informatie werd er eerst gedacht aan niet minder dan veertien concerten in Nederland, maar op het moment dat we dit artikel publiceerden (27.9.2023) was nog niet alles rond.

We hadden toen al wel vijf locaties gevonden, de meeste daarvan met hulp van tipgevers. Enige tijd en een aantal mailtjes later hebben we dan toch de andere plaatsen en data doorgekregen, maar zonder de praktische gegevens (aanvangsuur, ticketprijs, voorverkoop e.d.). Van een aantal concerten hebben we dat inmiddels zelf kunnen achterhalen, maar in het overzicht hieronder zitten dus nog heel wat hiaten. Dat is niet onze gewoonte, maar ... τι να κάνουμε;

De leden van het "Merem" ensemble ontmoetten elkaar aan de Codarts universiteit in Rotterdam, en dat staat eigenlijk op zich al garant voor kwaliteit.

Op hun programma hebben ze allerlei liedjes staan, de meeste met een Griekse insteek. Ze putten uit de "traditionele" bronnen - maar in Griekenland kan zo'n vlag allerlei ladingen dekken, van dorpsmuziek tot rembetika en nog veel meer.

Daar voegen ze wat meer recente composities aan toe ("die bij ons aangewaaid kwamen met de noord- en zuidenwinden", zeggen ze zelf), en het geheel brengen ze op smaak met wat invloeden uit jazz en andere stijlen. Uiteraard is er ook veel ruimte voor improvisatie.

Bij de namen van de muzikanten zijn er verschillende "oude" bekenden:

• Vanessa Kourtesi : zang
• Yiannis Vagianos : contrabas
• Dimitra Metzaki : outi
• Ektoras Remsak : percussie
• Yiorgos Bereris : piano

Al in november 2021 waren ze in die zelfde samenstelling in Brussel, maar dan als het "KouVa MeRemBe" ensemble, en de aandachtige lezer kan dan zelf wel ontcijferen waar ze die naam vandaan gehaald hebben.

Hun optredens in Brussel en Gent, in januari 2022 , was bij ons weten de eerste keer dat ze onder hun nieuwe naam "Merem" naar buiten kwamen. In november 2022 waren ze in Rotterdam, en in februari 2023 stonden ze op de planken in Amsterdam en - opnieuw - in Brussel. Dat laatste concert was trouwens uitverkocht - de andere misschien ook, maar daar hebben we geen informatie over. Hun talrijke optredens in Griekenland hebben wij uiteraard niet gepubliceerd.

Tussen al die optredens door hebben ze ook nog een paar singles uitgebracht. De eerste daarvan, "Yiasemi" (Γιασεμί, Jasmijn), is meteen ook een mooie illustratie van hun aanpak. Vanessa Kourtesi schreef de muziek, waarin ze inderdaad een heleboel verschillende invloeden verwerkte. De tekst van het liedje is eveneens van haar zelf, maar ook hier heeft ze er een "extern" element aan toegevoegd: één strofe komt namelijk uit de tekst van een traditioneel liedje, "Manes tis avgis" (Μανές της αυγής, Manés van de dageraad). Het is afkomstig uit Klein-Azië, waarschijnlijk zelfs uit Smyrna, en het werd voor het eerst op plaat gezet door Antonis Dalgás in 1931.

Deze single is alleszins een mooi visitekaartje geworden - voor zover deze mensen nog zo'n introductie nodig hebben. En anders is er nog wel hun fonkelnieuwe eerste album, dat verscheen in september 2023 onder de toepasselijke titel ... "Merem". Het werd/wordt nog maar pas op 29 oktober in Athene aan de Griekse pers voorgesteld, dus vers is het alleszins.

Het is ook met dit album dat ze nu op "European Tour" gaan. De concerten in Nederland en België staan hieronder, en op 21 december zijn ze ook nog in Parijs.

De heren Yorgis Xylouris ( laouto en zang) en Jim White (drums), beter bekend als het duo "Xylouris White", reizen met zowat de snelheid van een komeet de aardbol rond. Alleen is hun baan niet recht, ze vliegen integendeel kris-kras van de ene kant naar de andere. Logisch ook, want ze worden doorgaans omschreven als "fe-no-me-naal" (mét koppeltekens) en ze hebben dus nogal wat succes. Vandaar dat ze regelmatig teruggevraagd worden.

Voor ons heeft dat het voordeel dat we kunnen volstaan met te herhalen wat we al eerder schreven: er is nog niemand in geslaagd om te beschrijven wat ze precies doen. Hun muziek past gewoon in geen enkel hokje.

Het past daarentegen wel op een cd, meerdere zelfs. In november en december reizen ze de wereld rond met hun nieuwste album "The Forest in Me", kersvers want nog maar pas in april 2023 van de persen gerold. En "de wereld rond" betekent bij hen: de USA (begin november), Australië (eind november), en in november doen ze dan Griekenland, Frankrijk, België, Duitsland, Oostenrijk, Ierland en de UK. Hun optreden in Brussel is hun enige stopplaats in de Lage Landen.

Meer uitleg over Xylouris White is te lezen op onze april 2015 maandpagina , waar we ook uitgebreid vertelden hoe de samenwerking tussen deze twee fenomenale muzikanten ontstond.

De andere helft van dit Brusselse dubbelconcert wordt ingevuld door de Belgische multi-instrumentalist Guillaume Cazalet, die al even ondefinieerbaar is als Xylouris White zelf.

We schreven het al vaker: een "Rebetiko Trio", dat zijn gewoon drie muzikanten die rembetika liedjes spelen en zingen.

In dit geval bestaat het trio uit:

• Mirsini Athitaki : zang
• Vangelis Hatzigiannis : gitaar, zang
• Eirini Zogali : bouzouki , zang

Over Eirini Zogali vertelden we al uitgebreid op onze november 2021 maandpagina . Toen was ze namelijk ook al in de Matrix als lid van een "Rebetiko Trio", maar dan met een heel andere samenstelling.

Over de twee anderen hebben we eigenlijk geen (betrouwbare) informatie, maar dat is misschien ook niet echt nodig. Volgens de website van de Matrix komen ze daar "voor de eerste keer als trio samen om de wereld van Rebetiko te verkennen". Als drie muzikanten op die manier gaan samenwerken, dan betekent dat in principe dat ze van elkaar vinden dat ze allemaal een vergelijkbaar niveau hebben, en dat zegt dan allicht voldoende, gezien het niveau van Eirini Zogali.

En tussen haakjes: enkele weken na dit concert, in januari 2024 om precies te zijn, spelen zij en Vangelis Hatzigiannis in de Art Base in Brussel, opnieuw als "Rebetiko Trio", maar dan met een accordeonist in plaats van een zangeres. Dergelijke muzikanten zijn inderdaad perfect "uitwisselbaar": ze beheersen niet alleen de techniek, maar ze kennen ook het repertoire als hun broekzak, en bovenal: ze spelen het graag. Dat kan alleen maar een goed concert opleveren.

Over het programma weten ook wij alleen maar wat de aankondiging op de Matrix website daarover vertelt:

Ook dat zal allicht voldoende zijn om ongeveer te weten waar het naartoe gaat.

Dan is het alleen nog de vraag wat de ondertitel betekent die de Matrix daar aan toevoegt. Dat is namelijk "Rebetiko goes Punk". Hoe rijmt dat dan met die "favoriete composities uit de pre- en post-oorlog periodes", een tijd waarin de punkers nog moesten geboren worden? Om dat te weten is er maar één oplossing: zelf gaan luisteren.

Of misschien was dat gewoon een uitschuiver? Een week vóór het optreden werd die ondertitel alleszins discreet weggehaald. Maar dat is nog altijd geen reden om niet te gaan luisteren, natuurlijk.

Drie bekende, getalenteerde Griekse muzikanten brengen samen een programma met traditionele muziek van het Oostelijke Middellandse-Zeegebied. Zoals bekend gaat het dan om muziek van zowel Smyrna als van de Egeïsche eilanden en de eilanden van de Dodekanesos, met natuurlijk ook de nodige aandacht voor de evolutie na 1922, toen deze muziek mee met de vluchtelingen uit Klein-Azië naar Griekenland kwam.

De muzikanten zijn:

• Vanessa Kourtesi : zang
• Alexandros Papadimitrakis : outi
• Thodoris Ziarkas : lyra, contrabas

Van dit trio is Vanessa Kourtesi ( Βανέσσα Κουρτέση ) inmiddels allicht de meest bekende naam. Zij is actief in heel wat verschillende ensembles en op die manier zat ze al ontelbare keren op allerlei podia in de Lage Landen - en ver daarbuiten, overigens. Recent - in april 2023 - hadden we het nog over haar toen zij naar Rotterdam kwam, toen met een kwartet.

Ook Alexandros Papadimitrakis was hier al vaak te gast. Hij verscheen de eerste keer op ons radarscherm in januari 2005 toen hij in Brussel deelnam aan een opvoering van muziektheater. En inderdaad, dat is inmiddels bijna twintig jaar geleden. Tien jaar later vertelden we wat meer over hem, toen hij in april 2015 opnieuw naar Brussel kwam om daar een workshop outi te geven.

En over Thodoris Ziarkas tenslotte kunt u er nog een (deel van) ons artikeltje van december 2022 op nalezen, toen hij op verschillende plaatsen in Nederland en België te horen was - alweer in een kwartet met Vanessa Kourtesi en alweer met een andere samenstelling.