Wat doet een mens om de negentigste verjaardag van de wereldberoemde Griekse componist Mikis Theodorakis (Chios, 29.7.1925) te vieren? Een das kopen heeft geen zin, die draagt hij toch niet, en een concert organiseren heeft ook geen zin, hij heeft er zelf honderden gegeven over de hele wereld, als het er al geen duizenden zijn. Dus eentje meer of minder zal het verschil niet maken, of wel?

Toch wel, vonden Maria Farantouri en Yorgos Dalaras , en ze gaan dus opnieuw samen het podium op om Mikis in de bloemetjes te zetten. Niet met één concert, maar met een hele tournee.

Zoals wel vaker met dergelijke tournees komt de informatie slechts met mondjesmaat beschikbaar. Toen we op 6 april 2015 met het nieuws uitpakten leek de reisweg er als volgt uit te gaan zien: Berlijn (25.9), Amsterdam (27.9), Luxemburg (28.9), Brussel (29.9) en München (4.10).

Goed drie maanden later blijkt dat het Rotterdam wordt in plaats van Amsterdam (met een andere datum), en Antwerpen in plaats van Brussel (met dezelfde datum).

Ook belangrijk om weten is dat Yorgos Dalaras niet mee naar Antwerpen en Luxemburg komt . Daar zal Maria Farantouri de hele avond zelf voor haar rekening nemen, samen met de volgende muzikanten:

• Henning Schmiedt : piano
• Jens Naumilkat : cello
• Volker Schlott : saxofoon, fluit
• Alexandros Karózas : bouzouki, gitaar, zang

In Rotterdam daarentegen zal Yorgos Dalaras er wel bij zijn, net als op de Duitse concerten overigens. Dat betekent allicht ook een groter orkest, en één en ander heeft natuurlijk ook zo zijn gevolgen voor de ticketprijzen.

Chronologisch ziet het er als volgt uit:

• 25 september: Berlijn, met Dalaras én Farantouri. Ticketprijzen van € 43,35 tot € 54,85
• 28 september: Luxemburg , met Farantouri, zonder Dalaras (zie onder)
• 29 september: Antwerpen, met Farantouri en dus zonder Dalaras (zie onder)
• 4 oktober: München, met Dalaras én Farantouri. Ticketprijzen van € 35 tot € 69
• 12 oktober: Rotterdam, met zowel Dalaras als Farantouri (zie onder)

Praktische gegevens
Met Maria Farantouri Maandag 28 september 2015, 20u00, Théâtre Municipal, 122 rue de l'Alzette, 4010 Esch-sur-Alzette (L) De datum en de locatie werden ons bevestigd, maar we hebben momenteel nog geen gegevens over de voorverkoop. Dit concert is voorbij.
Met Maria Farantouri Dinsdag 29 september 2015, 20u30, De Roma, Turnhoutsebaan 286, 2140 Borgerhout (B) Tickets: € 26 in voorverkoop (€ 24 met korting voor -26, +65 en buurtbewoners). Aan de kassa komt daar € 2 per ticket bij. Zittend concert. Dit concert is voorbij.
Met Maria Farantouri en Yorgos Dalaras Maandag 12 oktober 2015, 20u00, Nieuw Luxor Theater, Posthumalaan 1, 3072 AG Rotterdam (NL) Tickets: € 68, € 62, € 56, € 44 en € 40. Dit concert is voorbij. Koop in geen geval bij de zwarthandel, want dan betaalt u gegarandeerd veel meer en het is niet eens gegarandeerd dat u toegang krijgt met uw "zwarte" tickets.

De groep "Pentology" ontstond nog maar pas in februari 2015, uit een toevallige ontmoeting in een Grieks restaurant in Limburg. In mei 2015 ondergingen ze hun vuurdoop in de Agora in Luik, in juni 2015 kregen ze het podium in de Brusselse Art Base, en nu zijn ze er alweer, met drie concerten gespreid over de drie maanden september, oktober en november 2015.

Het zal dan duidelijk zijn dat het beslist niet overdreven is als ze zichzelf omschrijven als "vijf gepassioneerde muzikanten". Het is namelijk niet zo dat de zaaluitbaters in het algemeen staan te springen om nieuwe groepen, het financiële risico is daarvoor te groot. Om dan toch drie concerten op poten te zetten zal er allicht indrukwekkende hoeveelheden passie, bloed, zweet en tranen verstookt en vergoten zijn.

Voor ons is het dan heel wat gemakkelijker. Zowel voor de beschrijving van de groep als voor het programma kunnen we verwijzen naar onze eerdere artikeltjes.

Op onze mei 2015 maandpagina vertelden we u bijvoorbeeld dat de groep uit vijf leden bestaat (alsof u dat zelf niet afgeleid had uit de naam "Pentology") en we gaven u ook hun namen. Dat zijn:

• Alkistis Lambropoulou : zang, percussie
• Stratos Stabourlos : bouzouki , zang
• Vasilis Mantoudis : accordeon
• Pandelis Voulgaris : gitaar
• Michael Stabourlos : basgitaar

We gaven u daar ook een korte bio van elk van hen. Daaruit blijkt dat we hier zitten te kijken (en te luisteren) naar vijf getalenteerde muzikanten die beroepsmatig met muziek bezig zijn en die nu ook eens iets voor hun plezier willen gaan doen. Ze komen uit verschillende hoeken van de muzikale en de geografische wereld. Vader en zoon Stabourlos zijn Griekse Belgen of Belgische Grieken, of hoe u dat ook wil noemen. De drie anderen zijn nog maar recent uit Griekenland overgekomen, twee van hen om in Maastricht muziek te gaan studeren.

Ter gelegenheid van hun optreden in Brussel stelden we dan op onze juni 2015 maandpagina hun programma in meer detail voor. Het eerste wat daarbij opvalt is dat ze maling hebben aan genres en etiketten. Ze kiezen gewoon nummers die ze graag horen - en die ze dus ook graag spelen - en ze putten daarbij uit zowat alle stijlen die het grote gamma aan Griekse muziek te bieden heeft: rembetika , dimotika , endechna , laïka , nisiotika , ... Op de één of andere manier slagen ze er in om daar een harmonieus en samenhangend geheel van te maken. De arrangementen zullen daar voor iets tussen zitten, maar ook de taakverdeling tussen de muzikanten is perfect uitgekiend. Elk van hen krijgt de kans om zijn beste beentje voor te zetten in de nummers die hem of haar het beste liggen.

Zo kan je bijvoorbeeld uit het programma afleiden dat de zangeres van het groepje, Alkistis Lambropoulou, een grote fan is van onder meer Charis Alexiou en Eleftheria Arvanitaki . Ze zingt verschillende liedjes van deze grote sterren, en ze doet dat met zoveel overgave en zoveel plezier dat het duidelijk is dat ze die ook gewoon thuis voor zichzelf zingt - onder de douche bijvoorbeeld. En haar vertolkingen moeten zeker niet onderdoen voor het origineel (toch niet die op het podium met Pentology, onder de douche hebben we haar nog niet gehoord). Een ander voorbeeld is de bouzouki -speler Stratos Stabourlos. Zoals bekend heeft die een heel uitgebreid repertoire, maar tijdens een optreden van Pentology wordt al snel duidelijk dat hij zich uitstekend kan vinden in de heel herkenbare manier waarop Christos Nikolopoulos voor bouzouki componeert.

Na afloop van het concert in Brussel vernamen we dat de groep van plan is om nog heel wat te sleutelen aan de details van het programma, precies om de individuele groepsleden nog meer de gelegenheid te geven om er iets van zichzelf in te leggen. Zoals we hoger al vermeldden komen ze immers uit heel verschillende muzikale richtingen en dat willen ze iets meer tot uiting laten komen. Terecht, want dat is één van de sterke punten van de groep. Ze willen wel geen afbreuk doen aan de samenhang van het geheel, want dat is een ander sterk punt van hun programma.

Een ander sterk punt van Pentology is dat hun programma bijna uitsluitend bestaat uit "evergreens", de liedjes uit het betere genre die bekend en populair zijn bij zowat elke Griek. Vandaar dat we onze bespreking van hun programma op onze juni 2015 maandpagina , waar we hun optreden in de Brusselse Art Base aankondigden, besloten met de vaststelling dat het met zo'n programma beslist niet overdreven is om dit concert aan te kondigen als een "unforgettable evening" , zoals de Art Base dat deed. Zo'n nummer wordt immers niet voor niets een klassieker, het zijn stuk voor stuk sterke liedjes en dat kan moeilijk tegenvallen.

Tot nog toe viel het alles behalve tegen. De première in Luik kon al meteen op een staande ovatie rekenen en ook het publiek in de Art Base in Brussel - toch wel een verwend publiek, met al het talent dat daar bijna aan de lopende band op het podium passeert - was enthousiast. Het zaaltje zat trouwens nokvol en nogal wat laatkomers zonder reservering zijn voor de deur moeten blijven staan.

Een opvallende aanwezige in Brussel was Dimitris Tsimbiropoulos , de andere helft van het duo "I Ellines" waarmee Stratos Stabourlos in heel België bekend is geworden. Dimitris luisterde aandachtig en knikte goedkeurend.

Tijdens het optreden van Pentology in Lokeren zal hij trouwens als "special guest" fungeren. Hij zal daar twee nummers van Manos Hadjidakis zingen die hem nauw aan het hart liggen.

In Antwerpen zou Tsimbiropoulos er niet bij zijn (hij wordt in elk geval niet aangekondigd), maar in Heusden-Zolder dan weer wel. Daar wordt het overigens een heel andere formule, een regelrechte "Griekse avond" - een Grieks feest, zeg maar. Alle informatie over deze avond vindt u op onze november 2015 maandpagina .

Vier uitstekende internationale muzikanten komen naar Nederland en België met een project dat de Turkse naam "Kemence Gecesi" meekreeg. Dat betekent zoiets als "nachtelijke kemençe ", maar dat klinkt nogal raar en "Nacht van de kemençe " is dan beter. Maar dat is nog altijd Chinees voor wie geen Turks kent, en een titel als "Nacht van het peervormige Turkse strijkinstrument dat op een kleine viool lijkt maar vertikaal gehouden wordt tijdens het spelen en daarom in het Nederlands ook wel 'knievedel' genoemd wordt" is weliswaar accuraat maar niet bepaald handig in het gebruik. Vandaar allicht dat het "Nacht van de Turkse viool" is geworden. Dat is in elk geval de officiële titel, maar in Gent hebben ze daar " Vedels in de abdij " van gemaakt en in Utrecht hebben ze er de ondertitel " De Turkse, Iraanse en Griekse vedel herenigd " aan toegevoegd.

Want inderdaad, je kan een hele boom opzetten over dat "Turks" in "Turkse viool". Zo komt de kemençe in zijn huidige vorm bijvoorbeeld ook in andere landen voor, en het is niet altijd met zekerheid uit te maken wie er waar uit lenen is gegaan. Het instrument is namelijk heel oud en in de loop der tijden is het opgenomen in de muziektraditie van verschillende volkeren, waardoor er allerlei varianten ontstaan zijn. Op die manier zouden de kemençe en de westerse viool een gemeenschappelijke voorvader hebben, die door de Kruisvaarders vanuit Byzantium hierheen zou gebracht zijn en vervolgens een heel eigen leven is gaan leiden. Ook de Kretenzische lyra is één van die afstammelingen, maar die heeft zich pas "recent" (ergens rond 1700) afgesplitst als zijtak van de gemeenschappelijke stamboom. Het is niet bekend waar de wortels van die boom moeten gezocht worden, en op onze pagina over de politiki lyra geven we u een overzicht van de verschillende mogelijkheden.

Daar leest u ook dat de politiki lyra in wezen niets anders is dan de Griekse benaming voor de Turkse kemençe , en dat het Sokratis Sinopoulos is die het ding enkele decennia geleden naar Griekenland haalde - of: opnieuw naar Griekenland haalde, afhankelijk van hoe u de stamboom "leest". Wat er ook van zij, vast staat dat dit instrument onder de invloed van Sinopoulos in Griekenland aan een soort revival is begonnen. Dat zegt tegelijk ook iets over het kaliber van Sinopoulos zelf. Als hij geen indruk zou maken op de andere Griekse muzikanten, dan zou het bij een rariteit gebleven zijn.

Het is dan ook logisch dat Derya Türkan bij hem ging aankloppen toen hij zijn project rond de "nacht van de kemençe " op poten zette. Meer dan logisch zelfs, want ze werkten al vaker samen en ze zijn inmiddels vrienden geworden.

Derya Türkan (°Istanbul 1973) is zelf een virtuoos op de kemençe en in die hoedanigheid is hij al lang een bekende naam geworden, niet alleen in Turkije zelf maar ook ver daarbuiten. Ook in Gent was hij al regelmatig te gast. Hij studeerde onder meer bij Ihsan Özgen (°1942), zelf ook een erkend grootmeester. Die heeft op zijn beurt veel respect voor de legendarische Tanburi Cemil Bey (1873-1916). Hij bestudeerde diens werk en ook Derya Türkan ging zich op dergelijk onderzoek toeleggen. Deze Tanburi Cemil Bey was multi-instrumentalist en componist en hij geldt niet alleen als één van de grote leermeesters binnen de klassieke Ottomaanse muziek, maar zelfs als één van de grootste Turkse componisten van de vorige eeuw. Zoals zijn naam al laat vermoeden speelde hij vooral tanbur (langhalsluit) en yayli tanbur (een ander type Turkse langhalsluit), maar ook kemençe , lâvta en cello. Een deel van zijn werk is bewaard gebleven dankzij authentieke opnamen uit de periode 1910-1914, gemaakt door de "Blumenthal Record and Talking Machine Co Ltd" en uitgebracht onder het label Orfeon. De broers Blumenthal waren actief in Istanbul (dat toen nog Constantinopel heette). Ze begonnen als agenten van de Duitse platenfirma Odeon, maar in 1910 richtten ze hun eigen platenbedrijf op, onder de naam Orfeon of Orfeos. Naar aanleiding van de 125ste verjaardag van Tanburi Cemil Bey werden deze oude opnamen onlangs remastered op cd en heruitgegeven onder het label Traditional Crossroads.

De belangstelling voor het werk van Tanburi Cemil Bey loopt als een rode draad doorheen veel van de projecten waar Derya Türkan zich mee bezighoudt, en de sporen van deze grootmeester zouden ook in de "Nacht van de kemençe " terug te vinden moeten zijn - al is dat voor niet-ingewijden misschien niet meteen te merken.

Het zal daarentegen wél opvallen dat er, naast de Turkse en Griekse variant van dit strijkinstrument, ook nog een derde exemplaar op het podium zit, en dat is dan de Iraanse kamanche (of kamancheh).

Die wordt bediend door Kayhan Kalhor , ook al een grootmeester in dit vak en al vanaf zijn zevende levensjaar bezig met muziekstudies. Op zijn dertiende speelde hij al in het Radio- en Televisieorkest van Iran, en in het internationale luik van zijn cv prijken optredens als solist bij toporkesten zoals het New York Philharmonic.

Deze drie vedelaars worden begeleid door een santur , een tokkelinstrument dat onder de naam santouri ook in de Griekse traditie gebruikt wordt. Voor dit concert werd echter beroep gedaan op Ali Bahrami Fard. Deze Iraniër studeerde santur bij de legendarische meester Ostad Faramarz Payvar en dankzij zijn vlekkeloze techniek wordt hij beschouwd als één van de allerbeste santur-spelers van zijn generatie.

Samengevat ziet de bezetting er dan als volgt uit:

• Derya Türkan : kemençe
• Kayhan Kalhor : kamanche
• Sokratis Sinopoulos : politiki lyra , lavta
• Ali Bahrami Fard : santur

Zoals uit het overzicht blijkt zal Sinopoulos ook zijn andere stokpaardje, de politiko laouto oftewel lavta , in zijn reisbagage stoppen. Vergeet ook niet dat we aan Sokratis Sinopoulos een aparte biografie gewijd hebben.

Dit project kadert in het "Europalia Arts Festival Turkey", waar heel veel Turkse muziek op het programma staat.

Toen Yorgis Xylouris enige tijd geleden, in juni 2012 , op tournee was in België had hij in zijn kielzog ook een heuse filmploeg mee, met professioneel uitziende apparatuur en alles er op en er aan. Ze maakten een documentaire over de Xylouris-familie, vertelden ze desgevraagd, en daarom gingen ze overal filmen waar die optraden. Ze zullen dan heel wat kilometers afgelegd hebben, en heel wat uren beeldmateriaal verzameld hebben. Het heeft dan ook een tijdje geduurd vooraleer er nog iets van dit project te horen was. We dachten al dat het een stille dood gestorven was, uitgegaan als een nachtkaars, zoals zovele goed bedoelde initiatieven.

Niet dus. Het resultaat is er inmiddels, zij het een jaar later dan gepland. De documentaire is in januari 2015 in première gegaan in Athene en nauwelijks enkele maanden later waren de eerste filmprijzen al binnen. Het resultaat van drie jaar werk schijnt de moeite waard te zijn.

Dat kunt u zelf gaan beoordelen in De Centrale in Gent, en voor één keertje lenen we van hen de tekst waarmee ze deze projectie aankondigen. Die gaat als volgt:

‘A family Affair’ volgt Griekenlands meest bekende muzikale clan, van de legendarische Psarantonis tot zijn zoon George Xylouris en zijn drie kleinkinderen die in Australië studeren. We maken kennis met de haast sacrale band die deze familie samenhoudt en de schoonheid van hun muziek. De regisseur weet precies te vatten hoe een rijke muzikale traditie van generatie op generatie wordt doorgegeven. Vanuit de bergen van Kreta tot de Australische woestijn onthult de film het portret van een unieke familie die de kracht heeft om alles te overwinnen via hun fantastische muziek.

We kunnen daar nog aan toevoegen dat de regisseur, Angeliki Aristomenopoulou, ook nog wilde nagaan hoe deze muziek inwerkt op een internationaal publiek, "specifiek in deze tijden van sociale en economische turbulentie".

Zoals gezegd zijn er ook in België opnames gemaakt en misschien speelt u zonder het te weten zelf ook mee in de film, die 87 minuten kort is. Dat is iets langer dan voorzien, want oorspronkelijk was het de bedoeling om er maar 70 minuten van te maken. Daar zal allicht niemand bezwaar tegen hebben, wel integendeel.

In Gent wordt de originele versie vertoond, in het Grieks met Engelse ondertiteling.

Goed tien dagen na deze filmvoorstelling komt Psarantonis himself daar optreden, de stamvader van deze "Family Affair". Meer informatie verder naar onderen op deze pagina.

Psarantonis is één van de vele bijnamen van Antonis Xylouris . Men noemt hem ook wel "de tovenaar met de lyra " of "de Jimi Hendrix van de Kretenzische lyra ", maar het is toch als Psarantonis dat hij wereldwijd bekend werd - met zijn lyra natuurlijk. De combinatie van dat lyra-spel met de onnavolgbare klanken die hij soms al zingend produceert, en de manier waarop hij als persoon gestalte geeft aan de oude Kretenzische mythen waarin hij duidelijk met hart en ziel gelooft, maken zijn vertolkingen uniek.

Meer over dit brok natuurgeweld leest u in onze biografie van hem .

In die zelfde Centrale kunt u goed tien dagen eerder, op 19 oktober 2015 , ook gaan kijken naar "A Family Affair", en dat is een documentaire over de Xylouris-familie, met nadruk op Yorgis Xylouris en zijn kinderen, dus over de zoon en kleinkinderen van Psarantonis .

Bij de muzikanten die Psarantonis begeleiden op zijn concerten zitten vaak een of meerdere van zijn kinderen, zoals Yorgis Xylouris ( Psaroyorgis ): laouto en zang, Niki Xylouri : zang en percussie of Lambis Xylouris , een multi-instrumentalist die verschillende instrumenten bespeelt zoals outi , lafta en boulgarí . Tot zijn reguliere begeleiders behoort eveneens Nektarios Kontogiannis , die laouto speelt, zoals tijdens zijn tournee in Nederland en België in november 2006 .

Op dit concert brengt Psarantonis naar goede traditie dochter Niki mee, maar ook Ioannis Paximadakis. Deze laatste staat bekend om zijn virtuositeit op de bouzouki en op de boulgari , en nog een paar andere snaarinstrumenten die op Kreta gebruikt worden zonder strijkstok. Vooral zijn toewijding en respectvolle benadering van de oude traditionele muziek van Kreta gecombineerd met een eigen artistieke inbreng die geen afbreuk doet aan de essentie van het origineel, krijgen lovende kritieken.

Het trio is dan als volgt samengesteld:

• Psarantonis : Kretenzische lyra en zang
• Niki Xylouri : zang en percussie ( stamna en bendir )
• Yannis Paximadakis: mandoline , luit en tzouras (o.v.)

Behalve Gent zou er nog enkel een concert in Berlijn zijn, en wel op 30 oktober 2015. Het is niet bekend of Angela Merkel en Wolfgang Schäuble dat zullen bijwonen, maar uitgesloten is dat niet want zoals bekend zijn ze allebei fervente filhellenen.

De Griekse componist Mikis Theodorakis is wereldberoemd en zijn negentigste verjaardag krijgt dan ook wereldwijd de nodige aandacht. Uiteraard kon het Theodorakis-Ensemble dan niet achterblijven, en ook zij brengen hulde aan de man die hen inspireerde om in 1998 samen zijn muziek dichter bij de mensen te brengen.

Het eerste wat ze indertijd deden was hem om toestemming vragen om zijn naam te mogen gebruiken. Het tweede wat ze deden was een aantal uitverkochte concerten geven, te beginnen in april 1999 .

Na deze vliegende start liepen ze al snel tegen een praktisch probleempje aan. Het ensemble bestaat uit twaalf professionele muzikanten, stuk voor stuk met een eigen carrière. Een aantal van hen staan in het muziekonderwijs, zowel overdag als 's avonds. Dat betekent dus twaalf goedgevulde agenda's waarin je een gemeenschappelijke vrije datum moet zien te vinden, plus de nodige tijd om te repeteren, want kwaliteit komt nu eenmaal niet vanzelf. En de muzikanten wonen (en werken) verspreid over heel Vlaanderen ...

Kortom, een hele opgave, en ondanks al het enthousiasme werd het omstreeks 2003 wat stiller rond het ensemble. In 2007 vroeg Liesbeth List hen om haar te begeleiden bij de Mauthausen-cyclus, maar dan in beperkte bezetting. Dat opende nieuwe perspectieven en ze gingen een tijdje in die richting door. Zo brachten ze in oktober 2008 een programma rond de Ritsos-vertaling van Guido Demoen, onder de titel "Romiosini en andere gedichten". Twee jaar later, in oktober 2010 , speelden ze - nog steeds in beperkte bezetting - een concert ter gelegenheid van de vijfentachtigste verjaardag van Mikis Theodorakis .

Maar het bloed kruipt waar het niet gaan kan, en in maart 2012 speelde het ensemble opnieuw in volle bezetting. In oktober 2013 deden ze dat nog eens over, en toen vertelden ze dat ze vanaf dan om de twee jaar een concert zouden gaan geven. En zie ... twee jaren zijn vervlogen en het Theodorakis-Ensemble is stipt op de afspraak.

Ze zijn met zijn dertienen: tien muzikanten (mandoline, gitaar, piano, twee violen, cello, contrabas, fluit, klarinet, en slagwerk), een zangeres en een solo bouzouki . De dertiende man is de dirigent en bezieler van het ensemble, Xavier Roels , die ook voor de arrangementen zorgt.

Speciaal voor deze gelegenheid zal Stijn Huylebrouck een gedicht uit de "Axion Esti" voordragen, in het Grieks.

De twee solisten dan. De zangeres is Marianne Van Eynde , ondanks de naam een onvervalste Griekse en al jarenlang een vaste waarde bij het ensemble.

De bouzouki -solist, Demis Iossifidis , is relatief nieuw bij het Theodorakis-Ensemble (hij kwam pas in oktober 2013 aan boord) maar hij is allerminst een groentje in het vak. Hij studeerde eigenlijk diplomatieke betrekkingen in Budapest, Amsterdam en Tilburg maar bleef nadien in Nederland en ging zich daar opnieuw toeleggen op de muziek, de passie uit zijn jeugdjaren.

Met zijn "inlijving" bij het Theodorakis-Ensemble kwam er overigens een eind aan een interessant experiment. Toen ze weer voltallig gingen optreden moest het ensemble het namelijk zonder bouzouki stellen en toen werd die rol overgenomen door de mandoline van Tine Peuteman. Dank zij een uitstekende techniek en aangepaste arrangementen mocht het resultaat er zeer zeker zijn. Het was "anders", dat wel, maar beslist niet "minder". Waar een wil is ...

Voor dit optreden, dat gepresenteerd zal worden door Karen De Visscher, wordt het dus weer "gewoon" mét bouzouki , en er staat heel wat op het programma: een uitgebreide suite uit "Zorba, the Greek" en "I Gitonia ton Angelon", aangevuld met delen uit de Mauthausen-Balladen, de Kleine Cycladen en "To Axion Esti", met daar bovenop nog enkele toemaatjes als Omorfi Poli, Dromi Palji, Agapi Mou, enkele rembetika-liederen enzovoorts. Kortom: een uitgebreid overzicht van het uitgebreide levenswerk van een groot man.

Wat dat laatste betreft: het valt inderdaad op dat deze professionele muzikanten niet alleen waardering hebben voor de muziek van Theodorakis , maar ook voor de mens achter die muziek. Theodorakis is inderdaad iemand die zich altijd heeft ingezet voor een betere wereld, een wereld zonder onderdrukking, een wereld met respect voor de menselijke waarden, voor vrijheid en voor democratie. Het werd hem niet altijd in dank afgenomen en hij is ontelbare keren gearresteerd, opgesloten en gemarteld, maar "ze" hebben hem nooit het zwijgen kunnen opleggen.

Ook nu nog laat hij regelmatig van zich horen, en daar is ook alle reden toe. Zijn geliefde vaderland beleeft immers een nooit geziene catastrofe. Naast de economische crisis is er ook nog de politieke crisis, het in elkaar storten van het hele politieke systeem dat decennialang het land bestuurde en er een gigantische puinhoop van maakte waar vooral de bovenlaag beter van werd. Theodorakis zegt dat hij de huidige regering gewaarschuwd had dat ze alle duivels van de hel over zich heen zouden krijgen vanaf het moment dat zij aan het establishment zouden proberen te raken. En het moet gezegd: hij heeft gelijk gekregen. In Brussel, Berlijn en Athene werden inderdaad alle middelen uit de kast gehaald om hen te stoppen.

Het enige voordeel is dat ook vele niet-Grieken de ogen is opengegaan bij het zien van de ongegeneerde machtswellust die er binnen de marmeren paleizen van "Europa" tentoongespreid werd. Vele Europeanen vragen zich nu af of dit eigenlijk wel het Europa is waar zij deel willen van zijn. Het lijkt er dus op dat de Europese Instellingen zichzelf in de voet hebben geschoten, en op termijn zou die wonde wel eens dodelijk kunnen blijken.

Mikis Theodorakis van zijn kant blijft alvast hoopvol gestemd. De Grieken hebben een vuist gemaakt met hun overdonderend "NEE" op het referendum van 5 juli 2015. Ze moeten daar nu weliswaar voor boeten, maar anderzijds heeft hun zelfrespect een flinke opsteker gekregen. De geschiedenis leert dat ze zich niet zo gauw laten knechten, en Theodorakis verwacht niet dat de strijd al gestreden is. Hij roept het Griekse volk op om de rangen te sluiten, om gelatenheid, maturiteit en verantwoordelijkheidszin te tonen en op die manier het voortouw te nemen in de strijd voor recht en vrijheid.

Het was dan ook niet zonder betekenis dat het concert in Athene, dat op 29 juli 2015 - precies op de verjaardag van Theodorakis - in de tuin van het Megaron Mousikis gehouden werd voor een publiek van 3.500 man, deze keer afsloot met "Asma Asmaton" als bisnummer. Naar het schijnt worden Theodorakis-concerten in Griekenland al decennialang steevast afgesloten met "Zorba the Greek", dat weliswaar ook vol symboliek zit maar toch vooral vrolijk klinkt. Deze keer werd het weemoedige "Hooglied" gekozen, uit de Mauthausen-cyclus, dat gaat over de vele geliefden die in de concentratiekampen van de nazi's omgebracht werden. Het werd gezongen in het Grieks, het Duits en het Hebreeuws, en de Duitse zanger bracht eerst nog de groeten over van zijn landgenoten, van "het andere Duitsland, niet dat van Schäuble en Merkel".

De vzw Kapa organiseert in Aartselaar een dansstage met dansen van de Noord-Egeïsche eilanden en de Cycladen. Dansdocente is Christiana Katsarou , die reeds meermaals in België te gast was.

Naar aanleiding van zo 'n dansstage, op uitnodiging van de vzw Tradidanse in november 2003 in Brussel, schreven we onder meer hoe Christiana Katsarou de dansmicrobe te pakken kreeg en waarom ze zich op de dansen van de Egeïsche eilanden en vooral van Ikaria is gaan toeleggen.

De dansstage begint op zaterdag om 14 uur (deuren open vanaf 13u30) en loopt tot 19 uur. s' Avonds is er een dansavond met buffet vanaf 19u30. Iedereen brengt zelf een koud gerechtje mee voor het buffet.

Op zondag is er dansles van 10u30 (deuren open vanaf 10 uur) tot 17 uur.

Wie geïnteresseerd is in Griekse dans maar zich nog niet geroepen voelt om aan een dansstage deel te nemen, die kan terecht op de opendeurdag van de organisator. Het is een ideale gelegenheid om kennis te maken met de activiteiten van de vzw Kapa die dit jaar haar 25-jarig bestaan viert. Op zondag 20 september opent het Cultureel Centrum ’t Aambeeld van 11 uur tot 17 uur haar deuren voor een Grieksminnend publiek. U krijgt verschillende dansoptredens te zien van de Kapa -dansgroepen van Aartselaar en Mechelen, zowel volwassenen als kinderen, die in traditionele Griekse klederdracht dansen. Verder zijn er dansworkshops, fotoshoots, een fotoreportage en een tentoonstelling van de activiteiten van de vereniging, een ouzerie met Griekse hapjes en dranken, waarmee u een indruk krijgt van wat de vzw Kapa u zoal te bieden heeft. CC 't Aambeeld bevindt zich naast de school Cade, della Faillelaan, 34 te 2630 Aartselaar. De opendeurdag is gratis en hiervoor hoeft u niet te reserveren.

De titel van dit evenement, "A la croisée des cultures - Grèce", is niet zonder meer te vertalen in het Nederlands . Een "croisée" is letterlijk een kruispunt, maar het werkwoord "croiser", waar het van afgeleid is, betekent niet alleen "kruisen" maar ook "tegenkomen". In de eerste betekenis raast men langs elkaar heen, in de tweede betekenis blijft men op de "croisée" even staan om met elkaar kennis te maken. Dat laatste is ook deze keer de bedoeling, en de kennismaking is in dit geval met de Griekse gemeenschap in Luik.

De organisator is de "Maison de la Laïcité d'Angleur" , een vzw die eigenlijk voluit "Maison de la Laïcité d'Angleur, Chênée et Grivegnée" heet, maar u kan het ook gewoon bij "MLA" houden. De meeste mensen in en om Luik zullen dan wel weten dat u het heeft over de vzw die allerlei culturele activiteiten ontplooit die vooral gericht zijn op de onderste lagen van de bevolking. Het is in zekere zin een overblijfsel van de rivaliteit tussen katholieken en vrijzinnigen (zeg maar socialisten) aan het begin van de vorige eeuw, die elk voor zich de ontluikende arbeidersbeweging probeerden in te palmen.

Dat militante gedoe is inmiddels geschiedenis, en het MLA organiseert tegenwoordig allerlei culturele activiteiten. Op hun cursussen kan je bijvoorbeeld leren schilderen, beeldhouwen of bloemschikken. Veel aandacht gaat naar de toenadering tussen de verschillende bevolkingsgroepen in het Luikse, waar van oudsher veel gastarbeiders in de steenkoolmijnen en de fabrieken kwamen werken. Voor de nieuwkomers organiseert het MLA bijvoorbeeld Franse les voor anderstaligen.

Het MLA werkt in dat kader vaak samen met het CRIPEL, en dat staat dan weer voluit voor "Centre Régional pour l'Intégration des Personnes Etrangères ou d'origine étrangère de Liège" . Als letterwoorden al niet zouden bestaan hebben, dan was dit een goede gelegenheid geweest om ze uit te vinden.

MLA en CRIPEL zijn dit jaar gestart met het eerste van een reeks "Croisées des cultures", een reeks zaterdagavonden waarin elke maand een ander land in de kijker zal gezet worden - en dit door Luikenaars die zelf hun wortels in dat land hebben. Die krijgen dus als het ware de gelegenheid om zichzelf aan hun stadsgenoten voor te stellen.

Het zijn de Grieken die de spits afbijten voor deze eerste aflevering. Daarvoor slaan twee Griekse verenigingen de handen in elkaar: de "Communauté Hellénique dans la Province de Liège" enerzijds en "He-Li-O.S" anderzijds. Deze laatste zal geen onbekende meer zijn voor de bezoekers van deze site. Voluit heet deze in oktober 2012 opgerichte vzw eigenlijk "Hellas à Liège - Organisation socio-culturelle" (of, enigszins vrij vertaald "Socio-culturele vereniging Griekenland in Luik"), maar "helios" is natuurlijk ook Grieks voor "zon" en dat is geen toeval. Zij organiseren regelmatig concerten en dansfeesten die we al meermaals konden aankondigen op onze site.

Voor deze "Croisée des cultures" mocht het culinaire aspect natuurlijk niet ontbreken. Het is immers niet alleen bij de man dat de liefde voor een land door de maag gaat. Op het menu vinden we daarom een traditionele mousaka met een Grieks slaatje, afgerond met een typisch Grieks dessert als afsluiter.

Geen (Grieks) feest zonder muziek , natuurlijk, en daarvoor zorgt het ensemble "Kompania Randevou" . Dit ensemble, dat al enkele jaren actief is in de regio, bestaat in principe uit:

• Angelo Dracoulas : gitaar en zang
• Alberto Toader: viool
• Georges Ciula : bouzouki en gitaar
• Paul Liakos : bouzouki , gitaar en zang
• Périklis Liakos : bouzouki
• Stavros Agelakis : baglamas

Zij spelen vooral rembetika , maar zoals gewoonlijk bij deze groepjes hebben zij een repertoire dat veel uitgebreider is dan dat. Zo schijnt bijvoorbeeld Angelo Dracoulas heel overtuigende vertolkingen te kunnen neerzetten van allerlei groten uit het Franse chanson, en dan niet alleen Georges Moustaki, maar ook Guy Béart, Georges Brassens of Serge Gainsbourg ... Toch mag men aannemen dat ze op deze avond vooral uit het rijke repertoire van de Griekse muziek zullen putten.

In 2010 begon de "Terpsichori Greek Dance Circle" met het geven van Griekse danslessen in Brussel. Daar horen ook stages bij, en inmiddels moeten ze al zowat aan hun zeventiende stage toe zijn.

Deze stage gaat over de dansen van Noord-Thracië, ook (of beter) bekend als Anatoliki Romilia. Het is een heel bijzondere regio, met een boeiende geschiedenis en een heel eigen cultuur. Dat geldt dan natuurlijk ook voor de traditionele dansen van die streek.

Net als in mei 2013 doen ze ook deze keer weer een beroep op Apostolis Skrekas (Αποστόλης Σκρέκας). Hij is een autoriteit op dit terrein en hij bewees vorige keer al dat hij over uitstekende didactische kwaliteiten beschikt. Door het grote succes van toen was deze stage dan ook al zo goed als uitverkocht nog voor ze bij het grote publiek aangekondigd werd...

Net als vorige keer worden de lessen begeleid door live muziek, en het is opnieuw de accordeonist Dimitris Altantsidis (Δημήτρης Αλταντσίδης) die daarvoor zorgt. Hij heeft niet alleen een uitgebreide ervaring in het begeleiden van danslessen (vaak samen met Skrekas), maar hij is zelf ook gespecialiseerd in de traditionele muziek van de streek.

De dansstage is zowel bedoeld voor beginners als voor gevorderden. De twee eerste lesuren zijn speciaal bedoeld om de beginners een stevige basis te geven, en voor de gevorderden is het dan een prima geheugenopfrissing.

Daarna wordt er wat dieper op de details ingegaan, zoals de verschillen en overeenkomsten tussen de dansstijlen van Kavakli en Monastiri bijvoorbeeld. Van een aantal dansen - zoals de tsestos - zal er aan de verschillende figuren gewerkt worden. Ook de dansen van Bana, aan de Zwarte-Zeekust, krijgen de nodige aandacht.

Zoals gewoonlijk is er op zaterdagavond een feestje, zowel voor de deelnemers aan de stage als voor hun genodigden - maar vooraf inschrijven is wel verplicht (zie onder).

Het programma van zaterdag 3 oktober ziet er dan als volgt uit:

• 10u - 13u: Dansles
• 13u - 14u: Middagpauze (de deelnemers zorgen zelf voor hun eigen eten en drinken)
• 14u - 18u: Dansles
• 19u - 22u: Avondfeestje "à la Terpsichori" (facultatief, inschrijven verplicht)

Op zondag 4 oktober houden ze het programma wat korter maar wel even intensief:

• 9u30 - 12u30: Dansles

Drie concerten drie dagen na elkaar op dezelfde locatie met dezelfde artiesten? Dat kan alleen maar betekenen dat die artiesten keigoed zijn, veel in hun mars hebben of echte publiektrekkers zijn.

Van de twee eerste beweringen zijn we zeker, het laatste kunnen we alleen maar hopen.

Nederlandse fans zullen zich Babis Tsertos misschien nog herinneren van zijn optredens in oktober 1998 , waarbij hij rembetika en laïka -liederen op een heel eigen wijze bracht. In Griekenland is hij met dat repertoire doorgebroken.

Toen Babis Tsertos echter in november 2006 in België optrad en het Brugges Festival mocht afsluiten, kon hij hier op niet veel bijval rekenen. Jammer, in de eerste plaats voor Tsertos zelf en zijn begeleiders, en natuurlijk ook voor de organisator, maar evenzeer voor de thuisblijvers. Desondanks liet hij het niet aan zijn hart komen en speelde alsof het voor een volle zaal was. En dan te bedenken dat het in Athene storm loopt om de man aan het werk te zien in de meest prestigieuze zalen of clubs. Dat thuispubliek liet hij toen even op zijn honger zitten om hier één uurtje te komen spelen... voor een paar liefhebbers en veel lege stoelen.

In oktober 2014 stond hij op de planken van het Koninklijk Circus naast de zeer productieve en talentvolle Christos Nikolopoulos , een optreden waar ook Stelios Dionysiou , Kostas Karafotis en Aspa Theofilou aan deelnamen. En weer liet de opkomst te wensen over en weer hadden de afwezigen ongelijk. Diegenen die wél kwamen opdagen, waren op zijn zachtst gezegd onder de indruk van al dat talent verzameld op één podium.

Hopelijk lukt het deze keer wél om voldoende volk warm te maken voor deze concerten in de Brusselse Art Base.

Babis Tsertos en Kyriakos Gouventas zijn in ieder geval in staat om talloze boeiende avondvullende concerten te spelen zonder te vervelen. Hun repertoire is zo breed en omvat het volledige scala aan Griekse muziekstijlen. Van de traditionele Griekse dorpsmuziek, de dimotika , over de meer populaire laïka , naar de rembetika en de smyrneïka .

En wat meer recent kunnen we daar ook nog de elafrá , de oude liederen van het lichtere genre aan toevoegen, een genre dat tegenwoordig in opmars is, tot zelfs de meer kunstzinnige liederen, de entechna .

Met al die kunde en kennis op zak zullen ze ongetwijfeld in staat zijn om er drie boeiende avonden van te maken.

Bezetting:

• Babis Tsertos : zang en bouzouki
• Kyriakos Gouventas: viool
• Ioannis Tsertos: piano

Ioannis (of Yannis) Tsertos is de zoon van Babis en speelt reeds lang mee in het begeleidingsorkest van zijn vader. Meer over Babis Tsertos en zijn muzikale achtergronden leest u in de biografie die we een aantal jaren terug over hem schreven.

Na een zomerstop gaat de groep "Retro Greek Music" vrolijk door met hun optredens in de Art Base. Logisch eigenlijk, want ze hebben veel succes, hun vorige optredens zaten telkens weer afgeladen vol.

Dat succes hebben ze enerzijds te danken aan het muziekgenre dat ze presenteren: de "retro" muziek uit de jaren tussen de twee wereldoorlogen en kort daarna. Die was toen heel populair maar ze is de laatste jaren wat in de vergeethoek geraakt door al de belangstelling voor de rembetika . Die laatste dateert min of meer uit dezelfde periode maar ontstond in de marge van de samenleving. De muziek van "Retro" daarentegen is de "mainstream" van toen. Vaak is dat muziek die toen ook in de rest van de wereld populair was, maar dan in een onmiskenbaar Grieks kleedje gestoken, het is de stijl van de Atheense serenades van weleer.

Over de ontstaansgeschiedenis van die muziek en over de voornaamste componisten uit die tijd schreven we al eerder, naar aanleiding van hun allereerste optreden in de Art Base in maart 2015 .

In mei 2015 diepten we dat wat verder uit toen ze voor de tweede keer naar de Art Base kwamen, maar toen besteedden we ook wat meer aandacht aan de zangeres van het groepje, die we toen de "verrassing - om niet te zeggen openbaring - van de avond" noemden.

Het talent van de leden van "Retro" is immers - naast hun repertoire - een tweede factor voor hun succes. Het gaat dan om:

• Eleni Nasiou : zang
• Dimos Vougioukas : accordeon
• Nick (Nikos) Prosilias : gitaar , zang

Van de twee laatsten weet heel Brussel al lang dat ze uitstekende muzikanten zijn, maar Eleni Nasiou was toen (voor ons) nog een volslagen onbekende, en dat niet alleen omdat ze nog maar pas in Brussel was neergestreken.

Tegen de tijd dat ze voor de derde keer naar de Art Base kwamen, in juni 2015 , hadden we zoveel interessante informatie over haar bij elkaar gesprokkeld dat zelfs wij het te veel vonden voor één artikel op een maandpagina . We brachten dat dan maar ineens onder in een aparte biografie van Eleni Nasiou . Daarin kunt u lezen dat ze ontdekt werd door niemand minder dan Yannis Spanos , dat ze meezong op een plaat van Sokratis Malamas , dat ze een tijdje leadzangeres was bij Dasho Kurti , dat ze jazz en post-wave zong in Berlijn en "minimale atmosferische muziek" in Athene en Liverpool - en nu dus ook retro in Brussel.

U kunt dat allemaal nalezen alvorens naar dit vierde optreden te gaan, maar u kunt er ook gewoon naartoe gaan en u laten verrassen. Vergeet dan niet dat de drie vorige edities volzet waren, anders komt u misschien voor een andere verrassing en voor een gesloten deur te staan.

Kyriakos Gouventas is één van de meest getalenteerde en meest gevraagde violisten van Griekenland, en dat al vele jaren lang. Hij speelt letterlijk alle stijlen, en alles met het grootste gemak. Bovendien beheerst hij niet alleen de speeltechniek, hij beschikt ook over de gave om ze over te brengen. Zijn workshops zijn dan ook erg in trek.

Van zijn aanwezigheid in Brussel, als begeleider van Babis Tsertos (zie elders op deze pagina ) maakt de Art Base gebruik om twee workshops in te lassen, op vrijdag en zaterdag.

Deze lopen telkens van 10 tot 14 uur en op het programma staan de speeltechnieken zoals die in de rembetika gebruikt worden.

De muzikanten van Cabaretiko spelen al jarenlang in allerhande groepjes met als gemeenschappelijk repertoire de rembetika -muziek.

Zangeres Maria Spyroglou zingt ook nog totaal andere (niet-Griekse) muziek en toch blijft zij trouw aan haar roots en duikt ze regelmatig op in een of ander rembetika -groepje. Haar stem leent zich uitstekend voor de vroege rembetika-liederen in de Smyrna-stijl, liederen die oorspronkelijk werden vertolkt door groten in het genre zoals Roza Eskenazy en Rita Abatzi .

Zij speelde reeds meermaals samen met Christos Sarantidis die zich meer toelegt op de rembetika in de wat rauwere Pireaus-stijl, met uiteraard de muziek van Markos Vamvakaris voorop. Met "Cabaretiko" speelden beiden onder meer op het " Nous sommes grecs " festival in april 2015 .

Voor het eerst speelt Makis Stamoulis met hen mee. Ook hij speelt rembetika en smyrneïka , in Griekenland met de groep "Tzivaeri", en liefst op een zo authentiek mogelijke wijze. Het zal dan niet verbazen dat Makis Stamoulis bijvoorbeeld ook al met Agathonas het podium deelde.

Samen zullen ze een overzicht geven van de rembetika -liederen die in Griekenland vanaf de jaren 1920 tot ongeveer 1965 hoogtij vierden. Het wordt een retrospectieve avond met een aantal " all time classics " van vroege rembetika , aanvankelijk voor en door marginalen gespeeld, tot klassiekers uit de latere periode met Vasilis Tsitsanis en Manolis Chiotis . Deze laatsten hebben er voor gezorgd dat dit soort muziek aanvaard werd door iedereen en nog steeds zeer geliefd is bij de Grieken.

Bezetting:

• Maria Spyroglou: zang, baglamas en percussie
• Makis Stamoulis: bouzouki en zang
• Christos Sarantidis: gitaar en zang

Violosandouro is een duo met viool en sandouri (of santouri ) dat volgens de aankondiging muziek zal spelen van de Griekse eilanden, Klein-Azië en rembetika . Dat zal ongetwijfeld juist zijn, maar toch ligt de focus wellicht meer op traditionele muziek en in mindere mate op de rembetika . Tenminste dat konden we afleiden uit wat we vonden na enig opzoekingswerk naar de achtergronden van beide muzikanten.

Die twee muzikanten zijn:

• Stefanos Filos: viool en zang
• Fanis Karoussos: santouri , outi en zang

Naschrift: Zoals gewoonlijk hadden we hieronder een korte bio van hen allebei geschreven, maar later hebben we die verplaatst naar onze januari 2016 pagina. Toen kwam dit ensemble immers opnieuw naar de Art Base, maar dan als trio, en dan vonden we het handiger om de drie muzikanten tegelijk te bespreken.

Thracië ligt helemaal in het noord-oosten van Griekenland en het gebied grenst zowel aan Bulgarije als aan Turkije. Volgens de andere Grieken ligt het aan het eind van de Westerse wereld, maar de Thraciërs zelf spreken dat met klem tegen: het Westen begint bij hen, zeggen ze. Door deze ligging heeft de regio in de loop der eeuwen een heel eigen traditie opgebouwd. Alle belangrijke handelswegen liepen er dwars doorheen en dat heeft zijn sporen nagelaten in de cultuur en de traditie.

Het dansseminarie, dat de Brusselse Culturele Vereniging van Thracië organiseert, besteedt daar ook aandacht aan. Het focust niet alleen op de typische dansen van de streek zelf, maar ook bij de context waarin deze gedanst werden en worden. Daarom wordt er ook stilgestaan bij de tradities en de typische klederdrachten.

De vereniging heeft (uiteraard) zelf een eigen dansgroep, die heel wat leden telt en onder leiding staat van uitstekende leraars. Vooral de groep der allerkleinsten heeft zich in de loop der jaren een bijzondere reputatie verworven. Als zij dansen op het jaarlijkse feest van de vereniging, dan zwijgt (bijna) iedereen en kijkt naar de voorstelling in plaats van gewoon verder te praten - iets wat voor een Grieks feest niet meteen vanzelfsprekend is.

Toch laat de vereniging voor dit dansseminarie een aparte leraar overkomen. Zijn naam is Apostolos Polysakis (Απόστολος Πολυσάκης). Hij is zelf afkomstig uit de streek, meer bepaald uit Isaákio, een piepklein dorpje bij Didymoticho, vlakbij de Turkse grens en bij Griekse muziekliefhebbers bekend van de "Didymoticho Blues" die Lavrentis Machairitsas overhield aan zijn legerdienst aldaar. Het dorpje zelf zou - tussen haakjes - zijn naam te danken hebben aan Isaac Komnenos (1093 - ca. 1153), zoon van de belangrijke Byzantijnse keizer Alexius Komnenos. Zijn zus Anna Komnena schreef met haar "Alexiad" niet alleen een biografie van haar vader maar ook een werk met een enorme historische en literaire waarde.

Apostolos Polysakis kreeg al op heel jonge leeftijd belangstelling voor de tradities en dansen van zijn geboortestreek. Hij ging er zich steeds meer in verdiepen en groeide haast onvermijdelijk uit tot dé autoriteit op dit terrein. Hij beperkt zich niet tot onderzoek alleen, maar hij draagt zijn kennis ook met plezier over in talrijke seminaries in binnen- en buitenland.

Het programma van dit seminarie in Brussel ziet er uit als volgt:

• 9u30 : onthaal
• 10u - 12u30 : dansles
• 12u30 - 13u : middagpauze
• 13u - 16u30 : dansles

Er wordt gezorgd voor water, koffie en thee, maar de deelnemers moeten zelf voor hun lunch en eventueel voor hun verzekering instaan.

Dit dansseminarie wordt begeleid door live muziek van het groepje "Evritiki Zygia" (Εβρίτικη Ζυγιά). Dat ontstond in 2007, toen vijf bevriende muzikanten zich gingen toeleggen op de traditionele Thracische muziek. Je zou hun naam kunnen vertalen door "Ensemble van (de) Evros", waarbij de Evros dan natuurlijk de grensrivier is tussen Griekenland en Turkije (en bij uitbreiding ook de grensstreek. En een " zygia " is een traditioneel ensemble, waarvan de samenstelling verschilt van streek tot streek.

Deze "Evritiki Zygia" bestaat uit:

• Alexis Partinoudis : Thracische lyra
• Spyros Stratos : gaïda , kaval
• Stratís Pasopoulos : zang, kaval
• Ángelos Stratos : daouli

De vijfde man, Sokratis Gougoulidis, is de klanktechnicus. Die staat doorgaans niet op de affiche maar speelt toch een niet te onderschatten rol, niet alleen omdat het een vak op zich is, maar ook omdat je zowel de muziekstijl als het repertoire moet kennen om een correct klankbeeld tot bij de luisteraar te krijgen. Voor de "Evritiki Zygia" is dat van bijzonder belang omdat zij niet alleen buiten Thracië optreden, maar ook in het buitenland. Zonder specifieke kennis krijg je dan al gauw een kakofonie in plaats van een concert.

Alexis Partinoudis (Αλέξης Παρτινούδης) werd in 1980 geboren in Hannover (Duitsland) maar dat neemt niet weg dat hij tegenwoordig zowat als dé referentie beschouwd wordt op de Thracische lyra . Dat is een peervormige lyra , net als de Kretenzische, maar de speeltechniek is anders. Na de Tweede Wereldoorlog raakte dit instrument in onbruik, vooral in het oosten van Thracië, en het is te danken aan mensen als Alexis Partinoudis dat het opnieuw in de belangstelling raakt.

De gaïda daarentegen is altijd een belangrijke rol blijven spelen in de traditionele muziek. Het is op die manier dat Spyros Stratos (Σπύρος Στράτος, Komotini 1990) er op tienjarige leeftijd mee in aanraking kwam. Hij ging eerst in de leer op de "oude" manier, als discipel bij actieve spelers, en later onderbouwde hij dat met een meer schoolse opleiding. Hij heeft zelf ook een tijdje gaida -les gegeven aan het conservatorium van Feres (Evros).

Zijn jongere broer Angelos Stratos (Άγγελος Στράτος) volgde een gelijkaardige weg, maar hij legde zich toe op slagwerk. In de Thracische muziek betekent dat dan toumbeleki en - vooral - daouli .

In vergelijking met hen kwam Stratis Pasopoulos (Στρατής Πασόπουλος, Serres 1985) pas vrij laat in aanraking met de kaval . Dat was in 2001, hij was toen dus "al" zestien. Uit de lange rubriek met opleidingen en seminaries in zijn cv citeren we enkel Manos Achalinotopoulos en de Bulgaarse kaval -speler Nedyalko Nedyalkov (hier vooral bekend van zijn optreden met Pantelis Stoikos op het Balkan Trafik Festival in mei 2014 ). Ook Katerina Papadopoulou (hier bekend van talrijke optredens, helaas alweer een tijdje geleden) prijkt op zijn cv . Bij haar volgde hij les in traditionele zang.

Het is het vermelden waard dat de "Evritiki Zygia" nog maar pas in 2013 een eerste cd uitbracht. Daarop staan 15 (tot dan toe) onuitgegeven traditionele liedjes van het dorp Chionadon. Deze werden verzameld door de culturele vereniging van het dorp, waar ze al die tijd mondeling overgeleverd waren. Om dat waardevolle materiaal op een verantwoorde manier op cd te krijgen, werkte het ensemble ook toen al samen met Apostolos Polysakis, die ze nu begeleiden bij zijn dansstages.

Daarnaast speelt "Evritiki Zygia" natuurlijk ook "gewone" concerten, maar ze worden ook veel gevraagd voor traditionele dorpsfeesten. Als je zo'n orkest op bezoek hebt, dan zou het zonde zijn om daar geen feestje mee te bouwen. Dat is dan ook precies wat de Thracische vereniging doet, zie hieronder .

De "Culturele Vereniging van Thracië" laat voor haar dansseminarie een kwalitatief hoogstaand orkest overkomen en na afloop organiseren ze dan ook een traditioneel dansfeest.

Dit feest is toegankelijk voor iedereen, niet alleen voor de deelnemers aan de dansstage. Wel integendeel, het is een "gewoon" Grieks feest zoals er regelmatig te beleven vallen in Brussel.

Vaste bezoekers weten dan wat ze zich daarbij moeten voorstellen: enkele toespraken, dansvoorstellingen door de dansgroepen van de vereniging, een tombola enzovoorts. En vooral natuurlijk veel muziek en dans.

Het is al een tijdje geleden dat we nog iets hoorden van Nikos "Pathiaris" Gounakis. Deze Kretenzische lyra-speler en passionele zanger is van oorsprong van Rethymnon en verdeelt de jongste jaren zijn tijd meer en meer over Kreta en België.

De laatste keer dat hij met zijn groep in de Art Base optrad, zorgde hij voor een nokvolle zaal. Dat was in januari 2013 , hoog tijd dus om daar een vervolg aan te breien.

Zijn ensemble bestaat ook deze keer uit 2 luiten en een lyra , de spelers zelf zijn niet helemaal identiek:

• Nikos Gounakis : Kretenzische lyra en zang
• Manolis Arfaras: laouto en zang
• Giorgos Dretakis: laouto en zang

Samen spelen zij een staalkaart van al wat de Kretenzische muziek te bieden heeft en zo uniek maakt, mantinades en kontylies , uiteraard aangevuld met de zeer levendige Kretenzische dansen zoals de pentozali , chaniotikos , sousta en meer.

Het ensemble heeft een grote aanhang in Limburg, waar Gounakis opgroeide, en is zeer populair bij de diverse Kretenzische gemeenschappen van België. Niet in het minst omdat Nikos Gounakis op hun jaarlijkse feesten vaak voor de dansmuziek zorgde. Bovendien hebben sommige Kretenzische dansen een hoog spektakel gehalte waardoor ze gretig aangeleerd worden door dansliefhebbers die zich toeleggen op Griekse dansen en van de gelegenheid misschien gebruik zullen maken om hun danspassen te oefenen. In de Art Base mag hoe dan ook gedanst worden, het hoort er allemaal bij. Diegenen die op de eerste rij wensen plaats te nemen, hebben dus hopelijk geen te lange tenen...

Het groepje "Kapses" rond Alexandros Kyrkos omschrijft zichzelf als "acoustic pop-rock" en het is onder die naam al verschillende jaren actief in Nederland. De samenstelling is al een paar keer gewijzigd, maar in 2015 kreeg het een nieuw elan toen Kyrkos een trio vormde met Jaap Cohen en Ryoko Imay.

Nu zetten ze een projectband op touw die twee optredens zal geven met Dimitris Lappas als gastmuzikant. Deze gitarist en bouzouki -speler werkt en woont tegenwoordig in Thessaloniki, maar hij werd geboren in Melbourne (Australië) en woonde ook al in Bulgarije en Turkije. Over hem leest u meer in ons artikeltje over het optreden van Georgia Dagaki in oktober 2014 . Die kwam toen haar nieuwste cd voorstellen en Lappas had daar eigenlijk bij moeten zijn. Vandaar dat we hem even situeerden, onder het kopje "begeleiders".

Dimitris Lappas was daarentegen wél al in Nederland en België, maar dan als begeleider van Makis Seviloglou . In mei 2012 speelde hij bouzouki in diens groepje, en in april 2014 gitaar.

En tussen haakjes: Makis Seviloglou zelf komt in maart/april 2016 opnieuw naar Nederland voor een uitgebreide tour, details binnenkort op deze site.

Agathonas Iakovidis is in de Lage Landen alom bekend als "de man met de snor". Hij trad hier al vaak op, laatst nog tijdens het festival "Nous sommes grecs" in Brussel in april 2015 .

Nu komt hij opnieuw naar Brussel, voor een reeks van niet minder dan vier optredens op rij in de Art Base. Zijn trio bestaat uit:

• Agathonas Iakovidis : zang, mandoline , baglamas
• Dimos Vougioukas : accordeon
• Manolis Porfyrakis : zang, gitaar

Als we u dan nog vertellen dat zij een programma zullen brengen met muziek van Constantinopel en van Klein-Azië, de muziek dus die aan de basis ligt van wat later " rembetika " zou genoemd worden, dan weet u eigenlijk voldoende om een zitje te reserveren voor één van deze vier optredens.

Over Agathonas zelf kunt u dan nog onze biografie van hem herlezen, en/of ons verhaal over zijn nogal verrassende bijdrage aan het Eurovisie songfestival, dat we schreven naar aanleiding van zijn optreden in juli 2014 , en dan bent u helemaal in de juiste stemming.

Van Dimos Vougioukas weet u al lang dat hij niet alleen in Brussel wereldberoemd is als één van de beste accordeonisten van Griekenland, en Manolis (of Emmanouil) Porfyrakis is al jarenlang de vaste begeleider van Agathonas .

De op het eerste gezicht ongebruikelijke instrumentatie is in feite helemaal niet zo ongewoon. Dit soort muziek werd oorspronkelijk in Smyrna en Constantinopel ook met een mandoline , accordeon en gitaar gespeeld.