Michiel Koperdraat geeft regelmatig cursussen, seminaries, workshops en nog veel meer. De bedoeling is telkens om zijn diepgaande kennis van de Griekse muziek door te geven aan anderen.

Op deze studiedag kunnen de deelnemers zich verdiepen in de o zo belangrijke taximia's, de introducties die (ook letterlijk) de juiste toon moeten zetten voor het liedje dat volgt.

Op het programma staan onder meer: modale toonsoorten, opbouw van taximia, verschillende invalshoeken, techniek, verhalende aspecten, ...

De studiedag is bedoeld voor instrumentalisten. Alle instrumenten zijn welkom maar enige ervaring in het bespelen ervan is wel noodzakelijk.

De deelnemers zijn welkom vanaf 10u30 en de dag eindigt na het gezamenlijke diner, dat rond 18u zal beginnen.

Deze studiedag gaat wel enkel door bij voldoende aanmeldingen. Anderzijds zijn de plaatsen beperkt omdat de deelnemers individueel begeleid worden. Allemaal goede redenen dus om snel in te schrijven.

Het is intussen alweer lang geleden dat we nog een optreden konden aankondigen van Nikos Gounakis . De jonge Nikos Gounakis werd geboren in Belgisch Limburg, maar zijn roots liggen in Rethymnon. Voor hem is Kreta dan ook zijn vaderland. Hij speelt lyra en leerde zichzelf tal van Kretenzische liederen zingen. Gaandeweg ging hij zich steeds meer in deze traditionele muziek verdiepen en hij gaat daarvoor ook steeds vaker naar Kreta. Gounakis speelt met hart en ziel en met veel passie, wat hem de bijnaam 'Pathiaris' opleverde. In dat opzicht doet hij ons een beetje denken aan die andere vurige Kretenzer, Michalis Tzouganakis . Ook hij werd in België (Beringen) geboren, maar is eigenlijk afkomstig van Sfakia op Kreta. Tzouganakis speelt laouto met zó veel energie dat hij vergeleken wordt met Jimi Hendrix , maar dan op de luit. Het komt wel vaker voor dat Grieken geboren in het buitenland de tradities van hun vaderland met veel meer vuur overdragen dan de Grieken in Griekenland zelf. Wat Tzouganakis betreft, die is er hier niet bij, maar dat betekent niet dat de laouto niet waardig vertegenwoordigd wordt, wel integendeel.

Bezetting:

• Nikos Gounakis , Kretenzische lyra en zang
• Manolis Arfaras, luit en zang
• Lefteris Liviakis, luit en zang (onder voorbehoud, want voor de gelegenheid vervangen door Yannis Markoyannakis die speciaal uit Kreta overkomt)
• Yannis Markoyannakis , luit

In november 2009 was aangekondigd dat de meesterluitspeler Yannis Markoyannakis uit Kreta zou meespelen, maar toen kon dat niet doorgaan. Deze keer zou het wel lukken. Meer informatie over de inmiddels 86-jarige Yannis Markoyannakis ( Ιωάννης Μαρκογιαννάκης ) of kortweg Markoyannis vindt u in onze biografie van hem .

Sofia Papazoglou en Manolis Pappos brengen samen met Dimos Vougioukas en Stergios Papadopoulos een programma met muziek uit het Griekenland van 1945 tot 1960. Een naoorlogse periode die gekenmerkt wordt door een heropleving van de rembetika enerzijds, maar anderzijds een tijd waarin diezelfde rembetika -muziek uiteindelijk evolueerde tot de meer populaire laïka -muziek.

Sofia Papazoglou is bij ons vooral bekend omwille van haar vertolkingen van rembetika-liederen in de Smyrna-stijl. Zij was immers meermaals in België en Nederland met het Smyrna Trio, zoals in november 2002 en in maart 2005 . Maar Sofia Papazoglou heeft nog veel meer te bieden dan dat.

Ook Manolis Pappos is hier geen onbekende meer. Zijn reputatie van uitstekende bouzouki -speler deed hij meer dan eens alle eer aan: in 1995 met zijn eigen kompania en recent in april 2012 op het Balkan Trafik Festival. En dan zijn er nog de talloze keren dat hij (onopgemerkt) meespeelde met het orkest van grootsterren als Yorgos Dalaras , Eleftheria Arvanitaki en noem maar op. Maar Manolis Pappos is nog veel meer dan een virtuoos bouzouki -speler. Hij speelt nog tal van andere snaarinstrumenten en componeert ook zelf.

Beiden werken tevens al vele jaren samen. In 2003 kwam de cd ' Osa sou miazoun ' uit, met composities van Pappos en gezongen door Sofia Papazoglou . De teksten zijn van Thanasis Papakonstantinou, Christos Spourdalakis, Alkinoos Ioannidis en Ilias Katsoulis. De cd kreeg goede kritieken.

Er valt over hen nog veel meer te vertellen, en misschien doen we dat later nog, maar voorlopig houden we het op 'zeer veelzijdige Griekse artiesten met een meer dan behoorlijke staat van dienst'. Hopelijk kan dit u reeds overtuigen. Zij worden begeleid door twee muzikanten uit het Brusselse:

Dimos Vougioukas hoeven we wellicht niet meer voor te stellen, deze talentvole accordeonist die alle stijlen aankan is reeds vaak op deze website aan bod gekomen. Voor wie hem nog eens aan het werk wil horen is dit misschien de laatste kans, want Dimos verhuist kort na deze concerten opnieuw naar Griekenland.

De gitarist Stergios Papadopoulos is in Brussel een vaste waarde als begeleider van vooral rembetika -groepjes.

Bezetting:

• Sofia Papazoglou , zang
• Manolis Pappos , bouzouki en zang
• Dimos Vougioukas, accordeon
• Stergios Papadopoulos, gitaar

Op initiatief van de Belgisch-Kretenzische lyra-speler Nikos Gounakis komt de legendarische luitspeler Yannis Markoyannakis ( Markoyannis ) naar België.

Eerder deze maand zal hij Nikos begeleiden tijdens diens concert in de Art Base in Brussel maar in Maasmechelen (in Belgisch Limburg) wordt er, de week nadien, te zijner ere een concert georganiseerd.

Voor de gelegenheid komt er ook een Kretenzische dansgroep uit Chania overgevlogen.

Deze Yannis Markoyannakis is dan ook niet de eerste de beste. Je kan hem met recht en reden een "levende legende" noemen en dan doe je hem eigenlijk nog tekort. Hij is immers één van de mensen die de Kretenzische muziek gemaakt hebben tot wat ze vandaag is. We hebben er van onze kant een biografie tegenaan gegooid, en die is als volgt samen te vatten: geboren in 1926, speelt laouto vanaf zijn acht jaar (op het podium wel te verstaan), heeft er een carrière opzitten van net geen tachtig jaar waarin hij met zeventig of tachtig lyrarides samenwerkte (hij is zelf de tel kwijt) en plaatopnamen bij dozijnen afleverde, en ondanks zijn zesentachtig jaar zit er nog altijd geen sleet op.

Dag op dag één jaar na het onverwachte overlijden van de wereldberoemde cineast Theo Angelopoulos wordt er een concert georganiseerd onder de titel "Het stof der tijden".

Het wordt een muzikaal portret van Angelopoulos , geschilderd aan de hand van zesentwintig nummers die Eleni Karaindrou componeerde voor zijn films.

Deze nummers worden uitgevoerd door het ensemble "Musiques Nouvelles" dat, na Luik en Brussel, tegenwoordig in Mons (Bergen) onderdak heeft gevonden. Dit ensemble specialiseert zich in hedendaagse kamermuziek, maar die kamer mag dan wel niet aan de kleine kant zijn want in de Flagey ze zijn met 23, de dirigent Jean-Paul Dessy niet meegerekend.

Ook Eleni Karaindrou zelf is daar niet bij inbegrepen maar ze zal wel mee op het podium zitten en daar de piano-solo's voor haar rekening nemen.

De titel van het concert, "Het stof der tijden", is meteen ook (de Nederlandse vertaling van) de titel van de laatste voltooide film van Angelopoulos . In het Grieks heet die "Η σκόνη του χρόνου" ( I skoni tou chronou ) en in het Frans "La poussière du temps" en hij verscheen in 2008.

Het is het tweede deel van een trilogie, die begon met "Το λιβάδι που δακρύζει" ( To livadi pou dakryzi ) en dat zou je kunnen vertalen als "het wenende weiland". Internationaal kreeg hij dan ook de titel "The Weeping Meadow" maar in Nederlandstalige bioscopen werd toch maar gekozen voor "Eleni" . We schreven daar al over naar aanleiding van de avant-première in Brussel in september 2004 , in aanwezigheid van Angelopoulos en Karaindrou zelf.

De locatie was ook toen, net als nu, de Flagey. Je zou kunnen zeggen dat de Flagey iets heeft met Angelopoulos , want in mei 2011 was er bijvoorbeeld nog een heel programma rond zijn werk en dat van Eleni Karaindrou . Maar je zou ook gewoon kunnen zeggen dat de Flagey iets heeft met film in het algemeen, en dan kun je natuurlijk niet aan een Angelopoulos voorbij.

Ook deze keer projecteren ze twee films van hem. De dag voor het concert (dus op 23 januari) is er "The Weeping Meadow" , en de dag nadien (op 25 januari) kunt u nog eens gaan kijken naar "Eternity and a day" , misschien wel zijn meest bekende film waarmee hij in 1998 een Gouden Palm behaalde in Cannes. Inkom is telkens € 7 en het aanvangsuur is 21u30.

Zoals bekend kwam Theo Angelopoulos vorig jaar, op 24 januari 2012, om bij een bizar verkeersongeval. Toen hij een drukke straat overstak werd hij aangereden door een motor. Hij werd met zware verwondingen aan het hoofd overgebracht naar het ziekenhuis waar hij enkele uren later overleed. Hij was 77.

Nogal wat Grieken zijn er vast van overtuigd dat dit geen ongeval was maar gewoon moord. En ze hebben daar ook argumenten voor.

Theo Angelopoulos was immers net begonnen met de opnames voor het derde deel van de trilogie, dat de voorlopige titel "Η άλλη θάλασσα" ( I alli thalassa , De andere zee) meegekregen had, en de complottheoretici zeggen dat "bepaalde kringen" die film liever niet in de bioscopen hadden.

Het thema is dan ook zeer actueel: de crisis. Dat is ook logisch, want de trilogie speelt zich af tegen de achtergrond van de geschiedenis van Griekenland van de laatste honderd jaar, en dan is het niet onverwacht dat het derde en laatste deel aansluit bij de actualiteit. De manier waarop Angelopoulos dat wou aanpakken is voor zijn doen minder gewoon. In zijn andere films speelt het verhaal eerder een ondergeschikte rol, het dient vooral om zijn ijzersterke beelden aan op te hangen. En de geschiedkundige achtergrond van het filmverhaal wordt zelden of nooit expliciet gemaakt. Dat is vaak een punt van kritiek: je moet die geschiedenis al goed kennen om de gebeurtenissen in de film in hun juiste context te plaatsen. Maar Angelopoulos draaide nu eenmaal geen historische documentaires.

In "I alli thalassa" leek hij echter zeer concreet te willen worden. Het verhaal speelt zich af in een grote havenstad van een land dat in een wurgende financiële crisis gedompeld is. De hoofdrolspelers zijn een vader en zijn dochter. De vader is een belangrijk politicus die niet alleen door en door corrupt is maar ook nog een flink centje bijverdient met mensenhandel. De dochter heeft niet alleen "linkse" sympathieën (gedefinieerd als "alles wat tegen het establishment ingaat") maar ze raakt ook nog verliefd op een stuk "koopwaar" van haar vader, een illegale migrant dus. Vader komt dat te weten en geeft opdracht om de migrant te laten vermoorden. Daar komt de dochter dan weer achter en om zich uit haar uitzichtloze situatie los te wrikken vertrekt ze letterlijk "naar een andere zee": ze neemt de boot naar "elders". Haar vader komt net te laat in de haven en ziet het schip nog vertrekken, en van op het schip ziet de dochter hoe haar vader zich een kogel door het hoofd schiet.

Doorheen dat verhaal loopt er een ander: dat van de sociale onrust als gevolg van de crisis. De dochter sluit zich aan bij een sociaal bewogen toneelgezelschap dat, samen met ontslagen arbeiders, de "Driestuiversopera" van Brecht wil gaan opvoeren. Dat toneelstuk, uit de jaren '30 van de vorige eeuw, is zelf een sociale kritiek op het kapitalisme en ook hier hebben we het thema van een dochter uit de leidende klasse die verliefd wordt op een jongeman uit de marge. De parallel tussen de Londense onderwereld (die bij Brecht model staat voor de leidende kapitalistische klasse) en de corrupte politicus uit de film zou een Grieks publiek zeker niet ontgaan zijn.

Daar komt nog bij dat de sociale onrust in "I alli thalassa" zich uit in allerlei gewelddadige toestanden, in de hand gewerkt door het brutale optreden van de politie die met alle macht een opstand van het gepeupel wil onderdrukken maar het daardoor - zoals gewoonlijk - juist erger maakt. Angelopoulos had daarbij eigenlijk gewoon beelden van de echte rellen in Athene kunnen gebruiken, maar dat zou onverstandig zijn want de politie heeft al meer dan één reporter in elkaar geslagen omdat ze "ongewenste" opnames maakten. Bij dat alles komt (in de film) dan nog de polarisatie tussen de inwoners van de stad, die zich in twee kampen opdelen: de ene groep haat de migranten en staat dan ook te juichen als de bulldozers hun tentjes en hutjes platwalsen, de anderen helpen hen waar ze kunnen. Ook dat is een actueel thema, nu de neo-nazi's van de Gouden Dageraad zo'n opgang maakten sinds de laatste verkiezingen en ongestraft iedereen in elkaar timmeren die er niet "Grieks" genoeg uitziet.

Het zal duidelijk zijn dat het vooruitzicht van een dergelijke film, en dan nog van iemand als Angelopoulos , de Griekse bovenlaag niet bepaald vrolijk zal gestemd hebben. Het maakt daarbij dan niet uit of die elite door en door corrupt is, zoals de meeste Grieken geloven, dan wel of ze onschuldig zijn als pasgeboren lammetjes, zoals ze zelf beweren. Het is nu eenmaal een feit dat, door de crisis, de spanning in Griekenland voortdurend toeneemt en er komen ook steeds meer mensen die niets meer te verliezen hebben - zoals de arbeider in de film die zich in de openingsscène vanaf het dak van een bezette fabriek te pletter gooit. Heel veel waarnemers vrezen dat de boel daar vroeg of laat ontploft, en het zou niet de eerste keer zijn in de geschiedenis dat een film of een toneelstuk de vonk in het kruitvat is die een revolutie ontketent.

En dan zijn er ook nog de interviews die Angelopoulos in mei 2011, dus goed zeven maanden voor zijn dood, gaf aan de Italiaanse pers, onder andere aan de krant "Il Manifesto" . Daarin haalde hij zwaar uit naar de politici, die hun land naar de bliksem geholpen hadden en nog steeds niet anders doen dan praten, praten, praten, ... Griekenland staat in de uitverkoop, zei hij, ze zouden beter voor oplossingen zorgen, maar dat kunnen of willen ze niet. Zijn volgende film zou realistische zijn dan de vorige, vertelde hij toen al, deze keer geen "happy end" en geen verhaaltjes, maar de rauwe werkelijkheid, en die zag er volgens hem niet zo prettig uit. Hij vreesde voor gewelddadige uitbarstingen, met doden in de straten tot gevolg. En dat is natuurlijk iets wat leidende kringen liefst vermijden, ongeacht of dat uit eigenbelang is of met de beste bedoelingen. Maar als het uit eigenbelang is, dan laat je natuurlijk niet begaan als zo'n eigenwijs oud mannetje roet in het eten dreigt te gooien. Het is dus niet zo verwonderlijk dat vele Grieken denken dat Angelopoulos vermoord werd door het establishment.

Het helpt ook al niet dat de fatale motorfiets bestuurd werd door een politieagent ("die op dat moment geen dienst had", haastten de kranten zich te melden). De Griekse politie heeft immers geen al te beste reputatie als het op mensenrechten aankomt en binnen een dergelijke complottheorie zijn ze natuurlijk het gedroomde werktuig. En wat te denken van het feit dat de zwaargewonde Angelopoulos drie kwartier op het asfalt is blijven liggen tot de hulpdiensten ter plaatse waren? Ze zaten vast in de file, is de officiële verklaring. Dat is niet uitgesloten, de aanrijding gebeurde rond 19u 's avonds en dat is inderdaad spitsuur in Griekenland.

De vraag is dan wel: stel dat je Angelopoulos uit de weg wil ruimen, hoe regel je het dan dat die motorfiets daar precies op het juiste moment voorbijraast, dus als de cineast de straat wil oversteken? Er zouden beelden van het ongeval zijn, gemaakt door bewakingscamera's op de drukke ringweg, maar het is (ons) niet bekend wat daar op te zien was. Er werd een onderzoek ingesteld maar dat heeft niets opgeleverd. Dat kan ook niet, want ofwel was het inderdaad gewoon een dom ongeluk en dan kan het onderzoek natuurlijk moeilijk uitwijzen dat het moord was, ofwel was het wel degelijk "moord van hogerhand" maar dan mag het onderzoek al evenmin tot die conclusie komen.

Je kan dat allemaal weglachen, natuurlijk. De Grieken zijn inderdaad verzot op dergelijke complottheorieën. Anderzijds hebben ze daar op dat vlak toch al wel het één en ander meegemaakt. In mei 1963 bijvoorbeeld werd het linkse parlementslid Grigoris Lambrakis aangereden en ook hij bezweek aan zijn verwondingen. Later bleek dat het geen ongeval was, maar wel degelijk moord met voorbedachten rade. De daders waren twee rechtse extremisten die handelden in samenwerking met hoge officieren van leger en politie. Maar je kan dat geval natuurlijk niet vergelijken met de dood van Angelopoulos : die werd aangereden door een motorfiets, Lambrakis door een driewielige bestelwagen. Over de dood van Lambrakis maakte Kostas Gavrás later de bekende film "Z" (met muziek van Mikis Theodorakis ).

Hoe dan ook, als het al moord was, om te verhinderen dat de film ooit in de bioscopen zou te zien zijn, dan zijn de daders er misschien aan voor de moeite. Er wordt immers gezegd dat de dochter van Angelopoulos de film zou afmaken. Als daarin de migrant, in opdracht van de vader van de dochter, vermoord zou worden door aanrijding met een motorfiets van de politie, dan weten we meteen wat de familie Angelopoulos er zelf van denkt.

De kersverse vzw "Centre Hellénique HE.LI.O.S" in Luik pakt al meteen uit met een traditionele Griekse avond met alles er op en er aan: muziek, dans, eten en drinken. En zo vlak aan het begin van het nieuwe jaar kan de traditionele "vasilopita" natuurlijk niet ontbreken.

Voor de muziek zorgt het bekende ensemble "I Ellines".

De inwendige mens kan een beroep doen op brochetjes en mezedes en tussendoor zijn er dansvoorstellingen.

Officieel staat "HE.LI.O.S" voor "Hellas à Liege - Organisation socio-culturelle" of, enigszins vrij vertaald "Socio-culturele vereniging Griekenland in Luik", maar "helios" is natuurlijk ook Grieks voor "zon" en het valt te verwachten dat dit de gangbare benaming wordt voor deze in oktober 2012 officieel opgerichte vzw.

Met deze traditionele avond zijn ze overigens niet aan hun proefstuk toe. Al meteen in oktober 2012 namen ze een vliegende start: toen organiseerden ze namelijk een avond met Griekse koorzang, waarvoor ze twee zangkoren uit Griekenland lieten overkomen.

De Brusselse "Art Base" gaat ook in 2013 onvermoeibaar door met het organiseren van de "Music4Greece" benefietconcerten.

De formule blijft dezelfde: u bepaalt zelf hoeveel inkom u betaalt, maar het minimum is wel 7 Euro. Het maximum is theoretisch zeven miljoen, maar als u meer wil geven kan er allicht wel een schikking getroffen worden, denken wij zo.

De opbrengst gaat in elk geval integraal naar organisaties die zich in Griekenland inzetten voor hulp aan de behoeftigen - en dat zijn er elke dag meer.

Deze reeks concerten wordt in de eerste plaats mogelijk gemaakt door de belangeloze medewerking van het rembetika- ensemble "Asymmetri Kompania". Zij laten één keer per maand hun gewone werkterrein, de Griekse restaurantjes in Brussel, in de steek en komen gratis spelen in de Art Base. Meestal nodigen ze "vrienden" uit om de helft van de avond te spelen. Dat zijn telkens andere groepjes, niet noodzakelijk Grieks, en dat maakt dat de reeks ook boeiend blijft.

Wie deze keer "vriend" zal zijn is nog niet bekend. Maar erg is dat niet, want kwaliteit is zo goed als gewaarborgd.