De zomerstages van de "Académie Internationale d'Été de Wallonie" zijn al meer dan een halve eeuw een begrip, ook al zijn ze beter bekend onder het pseudo-letterwoord "AKDT".

Er zijn er elk jaar tientallen, gegroepeerd rond verschillende thema's, maar wij lichten er drie uit omdat ze gegeven worden door bekende Griekse muzikanten.

• Zo zal Kyriakos Gouventas een stage geven rond de viool in de traditionele rembetika . Deze stage is bedoeld voor gevorderden en de deelnemers moeten op het gehoor kunnen spelen.
• Pantelis Stoikos geeft een stage rond de " Balkan brassband ". Die stage is niet specifiek gericht op de trompet, maar richt zich tot alle instrumenten die in zo'n band gebruikt worden.
• De stage van Dimos Vougioukas focust dan weer wel op één bepaald instrument, de accordeon , maar er komen vier verschillende stijlen aan bod: de rembetika , de stadsmuziek van Klein-Azië, de Griekse dimotika en dan natuurlijk ook de Balkan in het algemeen.

Tijdens al deze stages worden natuurlijk de verschillende toonsoorten en ritmes uitgebreid behandeld, maar er wordt ook veel aandacht besteed aan de improvisatie.

Het zal duidelijk zijn dat deze stages niet met elkaar te combineren vallen. Anderzijds is er wel ruimte gecreëerd om "over het muurtje te kijken", precies daarom zijn de uurroosters niet identiek. En natuurlijk zijn er 's avonds geen lessen en dan gaan al die muzikanten allicht niet gewoon tv zitten kijken ...

En dan nog een weetje: bovenstaande stages kaderen in het luik " Danses et musiques traditionelles " van de AKDT en de man die daar tekent voor de inhoud is niemand minder dan Nicolas Hauzeur, die in zijn hoedanigheid van begaafd violist al ettelijke keren samen op het podium zat samen met (onder veel meer) Dimos Vougioukas en Pantelis Stoikos (onder andere tijdens hun "Balkania" concerten in juni 2014 ).

De Art Base slaagt er alweer in om een grote naam naar Brussel uit te nodigen: Agathonas Iakovidis , ook bekend als " Agathonas ". Het is alweer een hele tijd geleden dat hij nog eens in de Lage Landen te horen was met zijn gewone programma. Zijn meest recente optredens dateren alweer van maart 2004 (in Utrecht en Groningen), maar voor een volwaardige tournee moeten we helemaal terug tot in maart 2001 . Toch zit het beeld van "de man met de snor" bij vele liefhebbers van Griekse muziek nog steeds in het geheugen gegrift.

Bij het grote publiek daarentegen zal hij misschien beter bekend zijn van zijn deelname aan ... het Eurovisie Songfestival, editie 2013 in Malmö (Zweden). Dat is een merkwaardig verhaal, maar het typeert hem wel. Het begint bij de Griekse groep "Koza Mostra" die besloten had om een gooi te doen naar de selectie voor de Griekse vertegenwoordiging, en zij vroegen aan Agathonas of hij geen zin had om mee te doen. Voor hen was dat geen onlogische keuze: zij spelen punk, ska, pop en rock. Ze doen er dan wel een licht Balkan-sausje en een snuifje rembetika doorheen, maar toch passen ze met hun repertoire prima in het Eurovisie-plaatje. Voor Agathonas was dat - zacht gezegd - iets minder vanzelfsprekend, en niemand had gedacht dat hij "ja" zou zeggen. Later werd hem gevraagd waarom hij het dan toch aangenomen had, en het antwoord was: "Precies daarom. Iedereen dacht dat ik het niet zou doen, dus deed ik het".

Waarschijnlijk had hij toch wel een vinger in de pap bij de keuze van het liedje dat ze zouden brengen. Dat heette "Alcohol is free" en het is een satire, met een licht surrealistische tekst die desnoods als drinklied zou kunnen dienen voor een studentenclub. Met iets anders was een deelname van Agathonas volkomen ondenkbaar geweest.

Het was zo al erg genoeg, want hij kreeg natuurlijk bakken kritiek over zich heen, niet in het minst van enkele van zijn collega's. Die vinden dat Eurovisie gedoe sowieso maar niks, en nu ging daar dan ineens iemand aan meedoen voor wie ze - tot dan - respect hadden gehad. Nu ja, dat laatste gold misschien niet voor alle critici, want Agathonas heeft niet de reputatie van een blad voor de mond te nemen. Hij geeft ongezouten zijn mening, en daar komt dan nog bij dat hij een man is van weinig woorden en daarom zijn zijn uitspraken vaak extra "gespierd". De pers is er gek op, want dat zorgt altijd voor smeuïge koppen, maar bij zijn collega's wordt hem dat natuurlijk niet meteen in dank afgenomen.

De kritiek uit die hoek werd in elk geval nog luider toen Koza Mostra & Agathonas met gemak door de voorselecties raakten en dus inderdaad naar Malmö mochten.

De gespecialiseerde populaire pers zat daarmee dan wel met een probleem, want ze moesten nu aan hun publiek uitleggen wie die Agathonas eigenlijk was. Gelukkig is er dan het Internet. Ze knipten en plakten zijn bio vanuit Wikipedia in hun eigen stukjes en gingen zich dan weer bezighouden met hun gewone onderzoeksjournalistiek. Er waren immers meer prangende kwesties aan de orde, zoals de vraag of er uit recente foto's van deze of gene tv-feuilleton-actrice al dan niet mocht afgeleid worden dat ze vergeten was haar beha aan te trekken alvorens naar dat trendy feestje te gaan.

Aan het andere einde van het literaire spectrum had de gespecialiseerde muziekpers dan weer een heel ander probleem. Daar zag men zich genoodzaakt om wat meer aandacht aan Eurovisie te besteden dan ze eigenlijk wel wilden.

En Agathonas , die trok zich nergens wat van aan. Hij behield zijn goede humeur en liet duidelijk merken dat hij het als een goede grap beschouwde - of toch niet? De media kregen er in elk geval geen hoogte van. Toen hij pas geselecteerd was zorgde hij al meteen voor consternatie toen men hem vroeg wanneer ze naar Zweden dachten te vertrekken. Dat was niet zomaar een losse vraag, want zo'n delegatie kost handen vol geld (aan overnachtingen, recepties voor de pers en de andere deelnemers enzovoorts) en dat geld heeft Griekenland niet. Bij de vorige editie was het budget zo krap geweest dat de Grieken zich schaamden, omdat ze voor armoezaaiers aanzien werden (of dat toch dachten). Vandaar dat de vraag eigenlijk was of er dit jaar wat meer ruimte was in de kas.

Maar Agathonas antwoordde doodleuk: "Och, maar we gaan helemaal niet". Verbijsterde blik van de reporter. "Nee", zei Agathonas , "ik heb naar Zweden geschreven om te zeggen dat ik deze keer meedoe, en dat het daarom niet meer nodig is dat ze dat festival organiseren. Ik heb ze mijn adres gegeven, zodat ze de prijs meteen kunnen opsturen".

Een andere keer werd hem gevraagd wat ze zouden aantrekken op het Songfestival. Het handelsmerk van de jongens van Koza Mostra zijn hun Schotse kilts, dus de vraag was eigenlijk of ze die in Malmö ook zouden dragen. "Ja natuurlijk", zei Agathonas , "maar ik heb ze wel gezegd dat ze er niets onderaan mochten doen". Dat veroorzaakte enig zenuwachtig gegiechel bij de presentatrice, plus de ietwat bange vraag of Agathonas zelf dan ook een rokje zou dragen. "Tuurlijk niet", was het antwoord, "daar ben ik te oud voor, ik trek een driedelig pak aan", waarop de presentatrice de slappe lach kreeg.

In Malmö zelf zetten ze ook al de boel op stelten, bijvoorbeeld door met hun instrumenten naar het feestje van de Israëlische delegatie te gaan en er daar prompt een Griekse party van te maken, compleet met zonaradikos, tsamikos , sirtos en andere Griekse dansen. En toen een buitenlandse reporter een opmerking maakte over de enorme snor van Agathonas werd hij geprezen voor zijn opmerkzaamheid, want "de meeste mensen hebben niet gezien dat ik ze voor de gelegenheid bijna helemaal heb afgeschoren".

Het verhaal gaat ook dat hij halsstarrig weigerde om zich aan de grillen van de grimeurs en de aanwijzingen van de scenaristen te houden, maar minstens dat eerste is onwaarschijnlijk, want hij zit al zowat zijn hele leven voor de camera's.

Zijn voorspelling kwam in elk geval uit. Vóór ze vertrokken had hij namelijk gezegd dat hij niet naar Malmö ging om met een tweede prijs thuis te komen, en inderdaad werden ze zesde.

Maar Agathonas is niet alleen een grapjas. Als hij niet aan de Eurovisie zit levert hij ook ernstig werk. Zijn specialiteit is de oude rembetika , en daarover doet hij zelf ook onderzoek. Het meest bekende resultaat daarvan is misschien wel de dubbel-cd die hij in 2000 liet verschijnen met werk van Kostas Skarvelis. Die was tot dan toe nagenoeg onbekend, maar sindsdien weet iedereen dat hij een getalenteerd componist was geweest.

De meeste mensen associëren Agathonas met rembetika , maar hij heeft nog wel een paar andere specialiteiten. In onze biografie van hem leest u daar meer over. Zijn ouders waren vluchtelingen uit Klein-Azië en de traditionele muziek van die streek heeft hij met de moedermelk binnengekregen. Later breidde hij dat uit tot de dimotika , de traditionele dorpsmuziek. Volgens hem liggen al die genres trouwens helemaal niet zo ver uit elkaar. Dat is alweer een uitspraak die bij veel "kenners" de haren ten berge doet rijzen, maar de man heeft wel overschot van gelijk.

Dat zal hij allicht overtuigend aantonen tijdens zijn concert in de Art Base, en daarbij kan hij rekenen op de steun van de virtuoze violist Kyriakos Gouventas . Deze man lijkt wel alomtegenwoordig, niet alleen op podia maar ook op cd's, en dat in alle stijlen.

Zij worden op de gitaar begeleid door Benjamin Clement .

In maart 2014 stonden Dimos Vougioukas ( accordeon ) en Tcha Limberger ( viool ) ook al samen op het podium in de Art Base met een gelijknamig programma. Hun repertoire en gezamenlijke raakpunten en interesses zijn echter onuitputtelijk, en dus doen ze het nog eens over.

De muziek die ze spelen komt van - of is geïnspireerd door - de muzikale tradities van Griekenland, van Klein-Azië over de Griekse eilanden tot de traditionele muziek van het vasteland en de rembetika -muziek, maar ook uit andere Balkan-landen. Een uitgebreid repertoire waar veel, zeer veel avondvullende concerten uit zouden kunnen voortvloeien.

Op dit concert worden ze begeleid door Benjamin Clement ( gitaar ). Een gitarist die zowel met Dimos Vougioukas als met Tcha Limberger in andere formaties optreedt, zoals in het ensemble Zongora en het Tcha Limberger Trio.

Geïnteresseerde en leergierige accordeonisten kunnen eerder in juli voor een intensieve stage terecht in Neufchäteau, waar Dimos Vougioukas een cursus geeft, zie hoger op deze maandpagina .

De sopraan Ismini Giannakis en de pianiste Tonia Tambouri zullen op dit concert hulde brengen aan Manos Hatzidakis ( Hadjidakis ), de grote Griekse componist die voor een omwenteling zorgde in de Griekse muziek en die op 15 juni dit jaar precies twintig jaar geleden in Athene overleed.

Daarmee legt het duo zich deze keer toe op het Griekse kunstlied. Wie hen liever aan het werk hoort in een eerder klassiek muziekgenre, die kan op zondagavond 13 juli eveneens in de Art Base terecht. Op het programma staan dan "Romances & Belle Epoque", met muziek van De Falla, Mozart, Ravel, Puccini, en anderen.

Het concert dat we hier aankondigen kreeg als titel "Erotikos" mee. Dat verwijst dan uiteraard naar het - misschien wel bekendste - werk van Hadjidakis, "O Megalos Erotikos" (Magnus Eroticus) uit 1972.

Meer hierover leest u op onze februari 2014 - pagina, want in die maand brachten ook Elli Paspala en Takis Farazis hun hommage aan Manos Hadjidakis (en ook dat concert werd trouwens door de Art Base georganiseerd).

Wie geen kaas heeft gegeten van de Griekse mythologie denkt bij de titel "Megalos Erotikos" misschien aan iets heel anders. Maar Eros is gewoon de Griekse god van de liefde, die in Rome onder de naam Cupido rondfladderde en die voor vlinders in de buik zorgde bij iedereen die door zijn pijlen getroffen werd. Toch werd de liederencyclus "O Megalos Erotikos" niet geschreven in een of andere amoureuze bui, daarvoor is het werk te groots. De aanleiding voor de cyclus was ook geen buikgevoel maar wel een schuldgevoel waar Manos Hadjidakis mee rondliep. De aanleiding was een gedicht dat Myrtiotissa, dichteres en moeder van zijn overleden boezemvriend, de acteur Yorgos Pappas, hem ooit had toegestuurd. Dat gedicht heette "S'agapo" (Ik hou van jou) en ze had hem gevraagd of hij het op muziek wilde zetten. Hadjidakis beloofde het, maar het kwam er nooit van. Toen vertrok hij naar Amerika en daar bereikte hem het bericht dat Myrtiotissa op haar beurt overleden was. Hadjidakis besloot dan om een volledige liederencyclus te componeren over de liefde, op gedichten van grote dichters van de Oudheid tot nu, waarin het gedicht van Myrtiotissa paste. De complete cyclus werd aan haar opgedragen.

Manos Hadjidakis ' werk omvat nog veel meer mooie onsterfelijke liederen. Vooral die uit zijn beginperiode, uit de jaren 1950 tot '70, werden heel populair omdat ze het werkelijke leven in het Griekenland van toen weerspiegelden. Hadjidakis beschouwde zichzelf trouwens meer als een tragoudopoios , letterlijk "een maker van liederen", niet zozeer in de betekenis zoals wij die vandaag kennen, maar eerder als een Middeleeuwse bard. Etymologisch gezien stamt het woord tragoudopoios van de woorden tragoudi (lied) en poio (het creëren van), een werkwoord dat op zijn beurt aan de basis ligt van het woord poíisi (dichtkunst of poëzie). Hadjidakis wist als geen ander poëzie en muziek te combineren en op elkaar te laten inspelen op de meest gevoelige manier. Hij was in feite een liefdestroubadour.

Ismini Giannakis en Tonia Tambouri nemen ons mee op een emotionele reis doorheen het uitgebreide oeuvre van Manos Hadjidakis.