Het duo Sevdas brengt een concert met rembetika-muziek met een sterke Smyrna-component. De stad Smyrna (Izmir) is het symbool bij uitstek van de heimwee naar de Griekse eeuwenlange aanwezigheid in Klein-Azië waaraan in 1922 abrupt een einde kwam door de Grote Katastrofe en de bevolkingsuitwisseling. De naam van het duo, het Griekse woord σεβντάς (sevdás), betekent letterlijk "(onbeantwoorde) hartstocht, liefdesverdriet" en het is in deze context dubbel toepasselijk dat het een leenwoord uit het Turks is.

Het programma van dit concert bestrijkt de hele periode van 1920 tot 1970 en omvat daarmee het belangrijkste deel van de evolutie van het genre. In den beginne overheersten de Oosterse invloeden, zij het vermengd met allerlei snuifjes Europese, Joodse en andere klanken die in het kosmopolitische Smyrna van voor 1922 te horen waren. Later verhuisde het naar de grote steden in Griekenland. Vooral in Piraeus muteerde het in de rembetika van de jaren '30: muziek van marginalen met teksten die over de miserie van alledag gaan. Na de Tweede Wereldoorlog ging er een flinke scheut Westerse klanken doorheen, vooral onder invloed van Vasilis Tsitsanis.

Takis Mendis en Stergios Papadopoulos nemen u mee doorheen deze hele periode.

Takis zingt en speelt bouzouki , en uiteraard gaat het daarbij om de originele driesnarige versie. In deze muziek speelt improvisatie een belangrijke rol, al was het alleen maar in de intro, de taksim, waarin de muzikant als het ware tastend zijn weg zoekt om daarna ineens los te komen en het eigenlijke liedje te beginnen.

Stergios ondersteunt dat met zijn gitaar , die als het ware de krijtlijnen uitzet waarbinnen Takis met zijn bouzouki ronddartelt.

Wie belangstelling heeft moet niet te lang wachten met reserveren. Het Art Base is een klein zaaltje (maximaal 50 plaatsen) en de belangstelling is groot.

Naschrift: een bezoeker van onze site, die naar het concert van 17.10 geweest is, liet ons weten dat er weinig of geen Smyrna aan te pas kwam, en dat een groot deel van de nummers niet eens onder de noemer rembetika onder te brengen was. We zochten het uit en het blijkt dat hij gelijk heeft. Enerzijds is het onze "schuld", omdat we in bovenstaand stukje en in de titel daarvan al te zeer de nadruk op Smyrna legden. Anderzijds heeft Takis Mendis geen vaste speellijst en op het concert in kwestie heeft hij vrij veel recente nummers gespeeld. Hierdoor zijn onze tekst en het concert zelf nog meer uit elkaar gaan liggen. Daarom hebben we voor het concert van november een nieuw stukje geschreven.

Deze dansavond wordt georganiseerd door de overkoepelende Griekse Gemeenschap van Brussel naar aanleiding van de tweede Griekse nationale feestdag die op 28 oktober valt.

Het bekende orkestje van Aris en Yannis zorgt voor de live-muziek en de dansgroep van de vereniging ' Athina ' zal een voorstelling geven van traditionele dansen.

De Griekse zangeres Eleftheria Arvanitaki heeft topklasse, niet alleen in Griekenland maar ook daarbuiten. Ze is immers een van de weinigen van dat niveau die regelmatig aanwezig is op buitenlandse festivals.

Toch is het van 2002 geleden dat ze nog in België was. Nu is ze "terug van weggeweest", met een Europese Tour. In september doet ze Nederland aan en later ook Finland, details daarvan staan op onze september 2008 pagina.

In oktober is Londen aan de beurt, waar ze opnieuw op de planken van de Barbican staat, en om af te sluiten komt ze naar Brussel. De details staan hieronder.

De hoofdmoot van het programma zal bestaan uit materiaal van haar dubbel-cd " Δυνατά 1986-2007" ( Dynatá 1986-2007) die in december 2007 bij Universal Griekenland uitgebracht werd. De titel verwijst naar het liedje "Dynata" (Mogelijk), een van de voltreffers van haar cd "Meno ektos" (Ik woon/blijf erbuiten) uit 1991. Op de nieuwe dubbel-cd staan 27 van de grootste successen uit haar carrière die inderdaad twintig jaar geleden begon, toen ze solo ging na zes jaar bij het legendarische groepje Opisthodromiki Kompania (u kan het allemaal nalezen in onze bio van haar ). Meer dan twee decennia lang schreven de beste componisten en tekstschrijvers, die er in Griekenland maar te vinden zijn, nummers speciaal voor haar en haar platen haalden goud en platina bij de vleet. Dat is een allemachtige hoop successen bij elkaar, en daaruit werd dan het beste geselecteerd voor de verzamel-cd, en daaruit weer het beste voor het concert... Veel van die nummers zijn zonder meer klassiekers geworden. Uiteraard kan elke Griek al die liedjes uit het hoofd meezingen, en vermits het publiek in het Koninklijk Circus voor een zeer groot deel uit Grieken bestaat is de sfeer hoe dan ook verzekerd.

Arvanitaki zelf zal dat ten volle benutten. Er is immers geen vaste playlist voor deze tour. Zij en haar groep hebben wel twee "setjes" muziek voorzien: het ene setje bevat meer traditionele liedjes, het andere is meer modern. In het begin spelen ze dan een liedje van elk, en afhankelijk van de reactie van het publiek beslissen ze dan met welk setje ze verder gaan. Maar zelfs dan ligt het verdere verloop van het concert nog niet vast. Arvanitaki is immers van plan om het publiek permanent af te tasten en voortdurend in te spelen op de zaal. Dat is ook precies wat een goede dj doet om een feest te "maken". Maar een dj heeft wel koffers vol muziek uit blik bij de hand. Om zoiets live voor elkaar te krijgen moet je van goeden huize zijn, en je hebt een sterke ploeg nodig, met muzikanten die perfect op elkaar ingespeeld zijn. Gelukkig zijn er in Griekenland goede muzikanten in overvloed. Voor iemand als Arvanitaki staan die in de rij, ze hoeft maar te kiezen.

Voor het concert in Brussel ziet de achtkoppige ploeg er als volgt uit:

• Eleftheria Arvanitaki (zang)
• Thomas Konstantinou ( bouzouki , laouto , outi , en tsumbus )
• Themis Nikoloudis ( viool , trompet)
• Dimitris Barbagalas ( gitaar )
• Alexandros Paraskevopoulos (bas)
• Dimitris Theocharis (piano, keyboards)
• Yorgos Tzanetos (percussie)
• Michaïl Kapilidis (drums)

Als u naar het concert gaat, let dan even op de outi - en bouzoukispeler, Thomas Konstantinou . Hij is momenteel bezig aan een steile maar stille klim naar de top. Een indrukwekkend aantal grote namen doen op hem beroep, niet alleen als outi -speler maar ook voor arrangementen of composities. We noemen hier enkel Charis Alexiou , voor wie hij haar recentste cd 'Vyssino ke Nerantzi' orkestreerde. Voor de rest moet u de biografie maar eens lezen die we over hem schreven. Arvanitaki laat voor deze concerten de orkestratie verzorgen door Dimitris Barbagálas en Konstantinou speelt "alleen maar" de snaarinstrumenten. Ongewoon daarbij is de tsumbus ( cümbüş ), een vrij nieuw Turks snaarinstrument dat sterk op de banjo lijkt. Het werd in 1930 uitgevonden, werd een tijdje veel gebruikt in de volksmuziek, verdween dan uit Turkije maar dook weer op in het Westen. Daar werd het onder andere gebruikt door David Gilmour (ex Pink Floyd), Ry Cooder en Tom Waits. Ook Ara Dinkjian kreeg toevallig een exemplaar in handen en schakelde het meteen in in zijn composities. Vandaar dat het niet mag ontbreken op een concert van Arvanitaki , die enkele van haar grootste successen aan Dinkjian te danken heeft.

Naschrift: ... en toch was er geen tsumbus op het concert in Brussel, en ook geen outi. Thomas Konstantinou kon er niet bij zijn en werd vervangen door Spyros Gkoúmas (Σπύρος Γκούμας), een andere vaste begeleider van Arvanitaki.

Wat de dubbel-cd " Dynata 1986-2007" betreft: met dergelijk materiaal is het niet verwonderlijk dat deze verzamel-cd binnen de kortste keren zelf ook platina haalde. Er is trouwens ook een luxe-editie van, met daarin niet alleen de twee cd's maar ook nog een dvd met video clips en een boekje van honderd bladzijden met daarin (reproducties van) allerlei hebbedingetjes van haar vroegere optredens, zoals affiches, tickets en programmaboekjes van over de hele wereld. Helaas zijn ook hier zowel de gewone als de luxe editie alleen in Griekenland (en Cyprus) op de markt gebracht.

Momenteel werkt Arvanitaki aan een nieuwe cd, die aanvankelijk voorzien was voor december van dit jaar, maar die uiteindelijk al in oktober klaar zou zijn. De titel is ook al bekend: " Mirame " (Spaans voor "Bekijk me"). Helaas zou ze enkel op de Griekse markt komen, een release voor de wereld daarbuiten is momenteel niet voorzien, behalve misschien in Spanje. De opnamen vinden immers plaats in Spanje, waar Arvanitaki enorm populair is. Tijdens haar concert in Brussel zal ze ook enkele liedjes uit deze nieuwe cd-in-wording voorstellen.

In november begint Arvanitaki aan een promotietour in Griekenland voor de voorstelling van haar nieuwste cd. Begin december 2008 treedt ze op in Spanje en in de lente van 2009 vliegt ze naar Australië, maar die concerten nemen we toch maar even niet op in onze Agenda.

In Spanje circuleren al een tijdje geruchten dat de nieuwe cd een "grote verrassing" zal inhouden voor de talrijke Spaanse fans van Arvanitaki. Wij keken in onze kristallen bol maar helaas waren de batterijen bijna leeg en het beeld was erg wazig. Toch denken we gezien te hebben dat Eleftheria Arvanitaki voor deze cd zal samenwerken met de populaire Spaanse actrice en zangeres Ana Belén . Misschien gaan ze zelfs samen op tournee in Spanje en Griekenland. Binnen enkele weken zullen we weten of we er glad naast of vlak op zitten (02.10.2008). In het eerste geval blijft dit onder ons, maar als we gelijk hebben mag u overal vertellen dat u het hier gelezen heeft.

Naschrift : hou het toch maar even onder ons, want het bleek uiteindelijk te gaan om Concha Buika en niet om Ana Belén. Toch had het gekund, want de producer van de nieuwe cd is Javier Limón (dat hadden we gezien), en die doet ook de albums van Ana Belén, en die had al een cd "Mirame". Maar ook van de andere informatie hierboven - die toch officieel was - is achteraf niet veel overeind gebleven. De cd van Arvanitaki kwam er pas eind november 2008, de aangekondigde promo-tour van november in Griekenland en die van december in Spanje werden afgelast, en de release-plannen ("alleen Griekenland en misschien ook Spanje, de rest niet") veranderden eerst in "alleen Spanje" en dan in "Spanje plus Griekenland" en tenslotte werd de rest van de wereld er toch ook maar bijgedaan. De rest van het verhaal leest u op onze november 2010 pagina.

Meer informatie over de indrukwekkende muzikale loopbaan van Eleftheria Arvanitaki vindt u ook in de biografie die we over haar schreven.

Over het programma ' Nachten ' leest u desgewenst meer op onze maart 2008 pagina en volgende maanden. U kunt hiervoor op onze maand-knoppen klikken, die vindt u helemaal links bovenaan deze pagina.

Flagey is het historische gebouw waar vroeger het N.I.R. huisde, het Nationaal Instituut voor de Radio-omroep, van 1938 tot 1967 gezellig samen met zijn Franstalige tegenhanger, het I.N.R. Van daaruit gingen in 1958 ook de allereerste tv-uitzendingen de Belgische ether in. Het gebouw, een architecturaal meesterwerk in de vorm van een gigantische pakketboot, werd in 1974 verlaten en dreigde onder de sloophamer terecht te komen. Het werd op het nippertje gered dank zij de inzet van een aantal mensen die vonden dat zoiets gewoon niet kon.

Flagey is ook de naam van de culturele organisatie die in het - inmiddels gerenoveerde - gebouw allerlei evenementen programmeert. Ze krijgen steun van de Vlaamse, Brusselse en Waalse overheden en in een land als België is het maar de vraag of dat een zegen is of een vloek. Het geeft natuurlijk meer armslag, maar anderzijds moeten ze regelmatig hun tanden laten zien als de dames en heren politici, in ruil voor "hun" (onze!) centen, weer eens het laken naar de ene of de andere kant willen trekken. Het mag een wonder heten dat ze met al dat balanceren ook nog aan programmeren toekomen, maar toch doen ze het, en hoe! Hun agenda is meer dan goed gevuld.

Ze lanceren dit seizoen zelfs twee nieuwe programma-reeksen waarbij ze met de thema's "woord" en "stem" teruggrijpen naar hun omroepverleden. Wie verwacht dat er bij het onderdeel "stem" ook iets Grieks op het menu staat, wordt niet bedrogen: Angélique Ionatos komt er haar nieuwste album voorstellen.

Dat album - haar achttiende (!) - heet " Eros y Muerte " wat Spaans is voor "Liefde en Dood". Op het eerste zicht een ongewone combinatie, tenzij je het als begin- en eindpunt beschouwt van een volwaardig, zinvol bestaan. Ionatos zelf verklaart het verband met een citaat van de Franse schrijver/dichter Christian Bobin: " Deux choses nous éclairent, qui sont toutes les deux imprévisibles : un amour et une mort. C'est par ces événements seuls qu'on peut devenir intelligents, parce qu'ils nous rendent ignorants " ("Twee dingen maken ons wijzer: een liefde en een dood, en geen van beiden zijn voorspelbaar. Alleen door deze gebeurtenissen kunnen we intelligent worden, want zij maken ons onwetend").

Een aantal van de liederen op de cd, die verscheen in februari 2007, hebben in elk geval te maken met de dood. Andere gaan dan weer over de liefde, maar bij Ionatos zijn dat uiteraard geen goedkope "ik hou van jou en de kat doet miauw" toestanden. De teksten zijn van grote dichters: Pablo Neruda (1904-1973), Kostas Karyotakis (1896-1928), Kostís Palamás (1859-1943) en Anna de Noailles (1876-1933).

Ionatos zingt ze in drie talen: Spaans, Grieks en Frans. Grieks is haar moedertaal, Frans haar tweede moedertaal (ze woonde eerst in België en nu al vele jaren in Frankrijk). Spaans noemt ze de "taal van haar dromen", in de letterlijke betekenis dan. Het was de eerste vreemde taal waarmee ze als klein meisje in contact kwam, via de platen die haar vader, een zeeman, meebracht van zijn reizen naar Zuid-Amerika. De kleine Angélique begreep er geen iota van maar zong de liedjes vrolijk na, en haar verbeelding voorzag de exotische klanken van een passende maar verzonnen betekenis.

Op de cd vinden we onder andere het gedicht "Mera t'aprili" (Een dag in april) van Karyotakis, op de dood van Athanasios Diakos, de held van de Griekse Onafhankelijkheidsstrijd . Het is Diakos die, op een aanbod om zijn leven te sparen in ruil voor zijn bekering tot de Islam, reageerde met de befaamde uitspraak: "Ik ben als Griek geboren en zal als Griek sterven". De Turken hielden hem aan zijn gevleugelde woord en hij werd gespietst. De al even befaamde (en even strijdvaardige) Melina Merkouri gaf ongeveer hetzelfde antwoord toen de Kolonels haar het Griekse staatsburgerschap afpakten omdat ze zo'n grote bek opzette (zie onze pagina "De Kolonels aan de macht" ). Zij werd later minister (van cultuur).

Er staat nog meer droevig werk op deze cd, onder andere enkele gedichten van Palamas die hij schreef na het overlijden van zijn vijfjarige kind, een gebeurtenis die hem tekende voor de rest van zijn leven. De liefdes-sonetten van Neruda zorgen dan weer voor troost, op de cd althans, zodat het toch nog een mooi, evenwichtig en ingetogen geheel wordt, zoals we dat van Angélique Ionatos gewoon zijn. De muziek schreef ze zelf.

Het album "Eros y Muerte" wordt ook digitaal verkocht. Dat ontmaskert de hypocrieten die roepen "oooh ... ik ben toch zo'n grote fan van X ... ik heb al zijn/haar cd's". Gepikt, dan wel. En waar moet het idool in kwestie dan van leven? "Ja, maar je kan die cd's hier niet krijgen". Dat argument snijdt geen hout meer, de profiteurs zullen een nieuw excuus moeten bedenken. De anderen moeten - in dit geval - maar gewoon "Eros y Muerte" intikken in een zoekmachine om verschillende aanbieders te vinden. Daar zijn gevestigde namen bij, zodat u redelijk zeker kunt zijn dat (een deel van) uw geld inderdaad bij de artiest terecht komt.

Om "Eros y Muerte" te horen kan u natuurlijk gewoon naar Flagey, daar is het live. Het optreden vindt overigens plaats in Studio 4, de vroegere opnamestudio die wereldberoemd is geworden door zijn uitstekende akoestiek.

Voor zover wij weten treedt Ionatos , behalve in Flagey, in deze periode nergens anders op in België. Dat wil niet zeggen dat ze thuis de krant zit te lezen, wel integendeel. Eind september is ze in Finland voor een concert en op weg naar Brussel maakt ze even een ommetje langs Frankrijk voor enkele concerten, met tussendoor, in Lyon, de opnamen voor alweer een nieuwe cd. Die maakt ze samen met Katerina Fotinaki , waarmee ze overigens in mei 2007 ook al in Flagey was. ( Naschrift : die cd kreeg later de titel "Comme un jardin la nuit" en ze komen die in België voorstellen in april 2011 .)

De bezetting voor het komende concert in Brussel ziet er als volgt uit:

• Angélique Ionatos – stem en gitaar
• David Braccini – viool
• César Stroscio – bandoneon
• Claude Tchamitchian – contrabas

Er valt nog veel meer te beleven in Flagey tijdens het seizoen 2008-2009. Zelfs de meest fervente filmfreak riskeert er een stevige overdosis: 365 dagen na elkaar zijn er filmvoorstellingen, en dit drie keer per dag. Wie dat zou willen kan voor het concert van Ionatos bijvoorbeeld niet minder dan twee films meepikken, al is het dan wel rennen geblazen:

• 16u: "L'emploi du temps" , een intrigerende speelfilm over een man die zijn baan verliest maar dat niet aan zijn vrouw durft te vertellen (134'),
• 18u15: "Standard operating procedure" , een "docufictie" over de beruchte Abu Ghraib gevangenis in Bagdad waar na de val van Sadam Hoessein de gedetineerden werden vernederd en misbruikt door Amerikaanse militairen (116').

Er zijn die dag nog twee andere films, "Ressources humaines" , een speelfilm over hoe mensen als machines behandeld worden en de vuilnisbak ingaan als ze opgebruikt zijn, en "Annie Leibovitz : Life Through a Lens" , een documentaire over een van Amerika's grootste levende fotografen. Alleen lopen die tegelijk met het concert en dat is misschien wat moeilijk te combineren. Geen nood, beide films zijn op nog zes of zeven andere dagen te bekijken. Maar ja, er zijn nog honderden andere films... En de speciale kinderprogramma's ... En .. en ...

Dit is de tweede Griekse dansavond die dit jaar georganiseerd wordt door het Elliniko Kentro of Centre Hellénique et Interculturel de Bruxelles .

Op deze socio-culturele avonden is er steeds live muziek en een demonstratie met traditionele Griekse dansen. Meestal wordt de live muziek gespeeld door het duo I Ellines , maar deze keer was er een ander duo aan de slag: Lakis en Yannis uit Limburg.

Er wordt ook gezorgd voor de gebruikelijke Griekse dranken en bijhorende hapjes. In tegenstelling tot de andere Griekse feesten, worden hier geen complete maaltijden voorzien.

Het Centre Hellénique et Interculturel van Luik (Liège), beter bekend als kortweg L' Agora , meldt ons hun traditionele Griekse avond. Die gaat door op zaterdag 18 oktober in de gekende zaal op de eerste verdieping van de Rue Vivegnis 73.

De organisatoren zorgen voor live muziek, die meestal verzorgd wordt door het duo Stelios en Lazos , een Griekse maaltijd, een dansdemonstratie, en... een verrassing.

De Waalse gemoedelijkheid is er hartverwarmend en ze is in de prijs inbegrepen.

In het hele Nederlandse taalgebied is er waarschijnlijk niemand die zich meer en intenser heeft beziggehouden met de grote hedendaagse Griekse dichters dan de classicus Guido Demoen . Hij heeft al voor verschillende vertalingen gezorgd, onder andere van de "Axion Esti" van Odysseas Elytis , en hij is bovendien ook een gepassioneerd en boeiend verteller.

Op uitnodiging van het Theodorakis-Ensemble zal Guido Demoen toelichting geven bij zijn boek "Romiosini en andere gedichten", een tweetalige bundel met poëzie van Yannis Ritsos (1909-1990), verschenen in 2005.

Het is niet moeilijk te raden waarom precies het Theodorakis-Ensemble dit initiatief neemt. Zoals bekend heeft de Griekse componist Mikis Theodorakis immers de "Romiosini" (en andere gedichten) van Ritsos op muziek gezet.

De gedichten worden voorgedragen door Petra Van Belleghem (in het Nederlands) en Stijn Huylebroeck (in het Grieks).

Het verbale gedeelte wordt afgewisseld met passende muziek van Theodorakis , en ook daarvoor zorgt Petra Van Belleghem (viool en zang), bijgestaan door Xavier Roels (gitaar). Deze laatste is tevens dirigent van het Theodorakis-Ensemble . De rest van het ensemble zal deze keer waarschijnlijk gewoon in de zaal zitten en dus niet op het podium staan.

Voor de presentatie kan u alvast in de sfeer komen met een hapje en een drankje en muziek van Theodorakis , want de deuren gaan drie kwartier van tevoren open. Na afloop kan u op dezelfde manier weer met de twee voeten op de aarde terugkeren (of juist in hogere sferen blijven hangen).