De maand juni lijkt wel "de maand der ontdekkingen" in de Brusselse Art Base. Zelfs bij Katerina Tsiridou - toch een bekend gezicht - valt er eerder deze maand een ontdekking te doen, want ze komt met een andere bouzouki -speler dan gewoonlijk, en die is van wereldklasse. Maar al de andere juni-concerten in de Art Base zijn gewoonweg fonkelnieuwe projecten, die bovendien ook nog op Belgische bodem zijn ontstaan.

Het ensemble "Minore" is daar een goed voorbeeld van. Het bestaat uit drie jongedames uit het Antwerpse die nog niet zo heel lang samen optreden. Ze begonnen pas in april 2015 aan een bescheiden doorbraak, toen ze in Brussel voor de sfeer moesten zorgen in de bar van de Senghor. Daar liep heel wat volk rond dat naar het "Nous Sommes Grecs" festival gekomen was, en de meisjes slaagden met glans en wimpel in hun opdracht: de sfeer was er uitstekend. Nu krijgen ze het podium van de Art Base om dat nog eens over te doen, twee keer zelfs.

De namen van "Minore" zijn:

• Sofia Kakali : zang
• Elina Markatatou : mandoline
• Maria Markatatou : gitaar

In de Senghor was er nog een violiste bij, Carme Ramon Castello, maar die speelt op deze concerten niet meer mee.

De meisjes van "Minore" kondigen zichzelf aan als "Rebetiko Girl Power" en dat is geen slechte omschrijving. Die "power" zit hem vooral in hun aanstekelijk enthousiasme. Het lijkt wel een groep vrolijke schoolmeisjes die op een zonnige lentedag een uitstapje maken met de klas en daarbij hun levensvreugde uitzingen. Dat plaatje klopt misschien niet helemaal, want deze jongedames zijn net iets te oud om voor schoolkinderen te kunnen doorgaan (ze zijn vooraan in de twintig) en - vooral - hetgeen ze presteren op muzikaal gebied is alles behalve kinderachtig. Maar dat ze er plezier in hebben, dat is overduidelijk, en meer moet dat niet zijn om de "power" tot bij het publiek te krijgen. Wie daar niet vrolijk van wordt moet zijn of haar zuurgehalte laten nakijken.

Die indruk van een "nieuwe lente" wordt nog versterkt door het nieuwe geluid dat zij brengen. Ze spelen rembetika en in principe hoort daar dan een bouzouki bij. Maar dat is een vooroordeel waar deze dames kordaat en overtuigend mee afrekenen: zij doen het met een mandoline, en dat zorgt voor een verrassend frisse klank.

Eigenlijk hadden ze het evengoed op de "gewone" manier kunnen doen. Elina Markatatou, die de mandoline bemant, speelt immers ook bouzouki (en gitaar en tambouras en baglamas ). Maar toch was bouzouki geen optie. Zij en haar zus Maria Markatatou ( gitaar , tambouras en viool ) hebben namelijk een zwak voor de mandoline . In 2013 verhuisden ze speciaal vanuit Kreta naar Antwerpen om daar een conservatoriumopleiding als solist op dit instrument te gaan volgen.

Na hun muziekhumaniora in Iraklio hadden ze eerst wiskunde gestudeerd in Ioannina, op het vasteland. Ze deden daar ook conservatorium, maar dan wilden ze verder studeren in de richting mandoline en in Griekenland zijn daar geen opleidingen voor. Ze waren dus wel verplicht om de mosterd in het buitenland te gaan zoeken, en ook daar is er niet zo heel veel keuze. Het werd Antwerpen, waar ze momenteel bij Gerda Abts goed op weg zijn om een bachelor te behalen. Wat ze daarna gaan doen weten ze nog niet, maar het is wel de bedoeling om terug naar Griekenland te gaan, bij voorkeur naar hun geliefde Kreta.

In afwachting hebben ze nog heel wat werk voor de boeg, want de lat ligt erg hoog, en dat was ook de bedoeling. Ze willen alle mogelijkheden van dit ondergewaardeerde instrument tot in de puntjes beheersen. En dat zijn er heel wat, want de mandoline is bijzonder veelzijdig en het repertoire is enorm. De opleiding besteedt veel aandacht aan de klassieke muziek, en dat gaat van Bach, Beethoven en Paganini tot hedendaags klassiek. Dat is heel wat anders dan hetgeen de twee Griekse studentes van thuis uit "in de vingers" hadden. De mandoline speelt wel niet meer zo'n belangrijke rol in de Kretenzische traditionele muziek als vroeger, maar ze is er nog wel. Ze werd op Kreta geïntroduceerd tijdens de Venetiaanse overheersing en in de loop der jaren heeft ze zich een vaste plaats veroverd in de traditie. Een prominente rol zelfs, want tot aan het begin van de vorige eeuw was het steevast de mandoline (of de bulgari ) die de lyra begeleidde. Pas later moest ze haar plaats afstaan aan de laouto . De laatste tijd krijgt de mandoline opnieuw meer aandacht (net zoals de bulgari trouwens) en de zusjes konden er dan ook behoorlijk mee overweg toen ze in Antwerpen aankwamen. In zekere zin was dat een nadeel, want ze moesten nu eerst "omdenken" en hun docente is niet gauw tevreden. Die zegt zonder omwegen dat er "weinig mooie muzikale opnamen te koop zijn op plaat en cd", en als zelfs de uitgevers van klassieke muziek bij haar een onvoldoende krijgen, dan weet je het wel.

Elina en Maria Markatatou besteden dus heel wat tijd aan hun mandoline-opleiding, en hun schaarse vrije tijd vullen ze op met ... mandoline . Ze zijn uiteraard lid van het Brasschaats Mandoline-orkest, dat uit ongeveer dertig muzikanten bestaat en dat zelf ook een heel uitgebreid repertoire heeft. Ze spelen niet alleen klassiek maar ook populaire dingen als tango's en rumba's. En ja hoor, ze hebben ook wat Grieks in de aanbieding, waaronder Mikis Theodorakis en Stavros Xarchakos .

Alsof dat alles niet voldoende is doen de zusjes daar dan nog "Minore" bovenop, met een repertoire dat bestaat uit rembetika . Vooral de oosters getinte liedjes vragen een heel andere benadering dan de westerse muziek, en dat dan nog eens met een mandoline in de hoofdrol, begeleid door een gitaar. Ze kiezen dus niet bepaald voor de gemakkelijkste weg. Als je ze aan het werk ziet, dan lijkt het allemaal heel vanzelfsprekend, maar dat is het dus niet. Alleen het plezier dat ze er aan beleven is echt...

De zomerstages van de "Académie Internationale d'Été de Wallonie" zijn al meer dan een halve eeuw een begrip, ook al zijn ze beter bekend onder het pseudo-letterwoord "AKDT" (Aca dé té).

Er zijn er elk jaar tientallen van die stages, gegroepeerd rond verschillende thema's, maar wij lichten er vier uit omdat ze gegeven worden door bekende Griekse muzikanten en een danslerares. We stellen ze in het kort voor.

Het zijn geen "gewone" stages, ze zijn behoorlijk intensief en er wordt erg diep op de materie ingegaan. Ze nemen dan ook telkens een volle week in beslag, en dat aan vijf uur per dag.

Alleen al in het departement praktische schikkingen zijn er dan een hoop zaken te regelen, maar aan alles lijkt wel gedacht. Zo is er bijvoorbeeld overnachting voorzien, maar er is ook een pendelbus voor wie elke dag de reis wil maken. Er worden maaltijden geserveerd, ook voor de "externen", ....

En dan de stages, die ook niet min zijn.

• Zo zal Kyriakos Gouventas een stage geven rond de muzikale traditie van de Sefardische Joden uit Thessaloniki, vanaf het begin van de Twintigste Eeuw tot aan het ontstaan van de rembetika. Deze stage is bedoeld voor gevorderden (minimaal 4 jaar praktijkervaring) en de deelnemers moeten op het gehoor kunnen spelen.
• Pantelis Stoikos geeft een stage rond de " Balkan brassband ". Die stage is niet specifiek gericht op de trompet, maar richt zich tot alle instrumenten die in zo'n band gebruikt worden.
• Ook de stage van Dimos Vougioukas staat open voor alle instrumenten, dus niet enkel accordeon. Hij focust dit jaar op de traditionele Balkan-muziek, met nadruk op Griekenland en Klein-Azië, maar ook veel aandacht voor Roemenië en Bulgarije.
• Nieuw voor 2015 is dat Maria Douvalis een intensieve dansstage zal geven, voor beginners zowel als voor gevorderden.

Het aantal deelnemers voor al deze stages is beperkt (maximaal 12 voor Gouventas en Vougioukas, 16 voor Stoikos en 40 voor Douvalis), en de plaatsen zijn erg gegeerd. Op 20 maart waren er bijvoorbeeld al 6 van de 16 plaatsen voor Stoikos ingenomen.

Het zal duidelijk zijn dat deze stages niet met elkaar te combineren vallen. Anderzijds is er wel ruimte gecreëerd om "over het muurtje te kijken", precies daarom zijn de uurroosters niet identiek. En natuurlijk zijn er 's avonds geen lessen en dan gaan al die muzikanten allicht niet gewoon tv zitten kijken ...

En dan nog een weetje: bovenstaande stages kaderen in het luik " Danses et musiques traditionelles " van de AKDT en de man die daar tekent voor de inhoud is niemand minder dan Nicolas Hauzeur, die in zijn hoedanigheid van begaafd violist al ettelijke keren samen op het podium zat samen met (onder veel meer) Dimos Vougioukas en Pantelis Stoikos (onder andere tijdens hun "Balkania" concerten in juni 2014 ).