Agathonas Iakovidis is in de Lage Landen alom bekend als "de man met de snor". Hij trad hier al vaak op, laatst nog tijdens het festival "Nous sommes grecs" in Brussel in april 2015 .

Nu komt hij opnieuw naar Brussel, voor een reeks van niet minder dan vier optredens op rij in de Art Base. Zijn trio bestaat uit:

• Agathonas Iakovidis : zang, mandoline , baglamas
• Dimos Vougioukas : accordeon
• Manolis Porfyrakis : zang, gitaar

Als we u dan nog vertellen dat zij een programma zullen brengen met muziek van Constantinopel en van Klein-Azië, de muziek dus die aan de basis ligt van wat later " rembetika " zou genoemd worden, dan weet u eigenlijk voldoende om een zitje te reserveren voor één van deze vier optredens.

Over Agathonas zelf kunt u dan nog onze biografie van hem herlezen, en/of ons verhaal over zijn nogal verrassende bijdrage aan het Eurovisie songfestival, dat we schreven naar aanleiding van zijn optreden in juli 2014 , en dan bent u helemaal in de juiste stemming.

Van Dimos Vougioukas weet u al lang dat hij niet alleen in Brussel wereldberoemd is als één van de beste accordeonisten van Griekenland, en Manolis (of Emmanouil) Porfyrakis is al jarenlang de vaste begeleider van Agathonas .

De op het eerste gezicht ongebruikelijke instrumentatie is in feite helemaal niet zo ongewoon. Dit soort muziek werd oorspronkelijk in Smyrna en Constantinopel ook met een mandoline , accordeon en gitaar gespeeld.

De concerten van Savina Yannatou en Primavera en Salonico die in Nederland stonden gepland op 21 en 22 maart 2015 werden uitgesteld wegens ziekte. Savina Yannatou liep net vóór het begin van haar tour in maart 2015 een keelontsteking op en kon onmogelijk optreden. Het is niet uitgesloten dat Yannatou zelfs met griep nog meer dan behoorlijk kan zingen, maar zij is een perfectioniste en neemt geen genoegen met minder dan het beste. De vier eerste optredens van de tour werden uit voorzorg uitgesteld. Twee van die vier waren concerten in Nederland, en die werden verplaatst naar november 2015 (zie onder). Ook de daarop volgende optredens, waaronder die in België, stonden even op de helling, maar zijn uiteindelijk toch kunnen doorgaan zoals voorzien, naar verluidt zonder afbreuk te doen aan de kwaliteit.

Zoals bekend staan er liederen van Thessaloniki van vóór 1922 op het programma. Met dit repertoire verscheen eerder dit jaar de jongste ECM -productie van Savina Yannatou en Primavera en Salonico onder de titel "Songs of Thessaloniki", een cd die met deze tour wereldwijd gepromoot wordt. Voor meer informatie over deze cd - en dus ook de toelichting bij deze concerten - verwijzen we u naar onze maart 2015-pagina .

De dansvereniging Neraida Hellenic Dance uit Utrecht is ontstaan uit de gemeenschappelijke interesse van twee vrienden, Vasilis en Katerina. Naast Utrecht is er nog een afdeling met een dansgroep in Amsterdam en een op Kreta (Chania) onder de naam Epilinios.

Eén van de bezielers van Neraida is Katerina Asteriou Kavazi en vaak is zij ook de gastdocente van de vereniging die op een dansstage dieper ingaat op een bepaald thema of focust op de dansen van een specifieke streek, zoals in oktober 2014 met dansen uit de streek rond Drama en Almopia in Macedonië.

Nu komen tradities, rituelen en dansen uit diverse streken van Griekenland aan bod, met een introductie van de regio Trapezounta aan de Zwarte Zee (Pontos).

De eerste dag, op vrijdag , is een introductiedag. Van 17u30 tot 20u30 krijgt u meer uitleg over tradities, rituelen, dans en zang, maar ook wat praktijkoefeningen. Nadien kunt u napraten met een borrel en wat mezedakia.

Op zaterdag is er dansles tussen 12u30 en 18u30 met speciale aandacht voor de houding in de diverse streken van Griekenland. Die dag volgt ook nog de introductie van de regio Trapezounta (Pontos).

Geïnteresseerden kunnen op zondagmiddag 27 september vanaf 12 uur reeds een kijkje nemen bij Neraida op de Meet & Greet die ze die dag organiseren. Vanaf 13 uur wordt er dansles gegeven voor iedereen. Deelname aan de danslessen is gratis voor leden. Niet-leden betalen € 10,-. Als u niet danst maar gewoon even komt kennis maken, dan betaalt u niets.

De vzw "I Ellines" organiseert een grote Griekse Avond in Heusden-Zolder, met niet minder dan twee orkestjes, een dansworkshop, een Grieks buffet enzovoorts.

Om met dat laatste te beginnen: het zou een uitgebreid Grieks buffet worden, met "vlees, vis, vegetarisch, desserts en veel meer". Daarvoor deden ze een beroep op een Griekse traiteur, maar die moet dat niet alleen klaarmaken, hij moet ook de ingrediënten vooraf bestellen. Wacht dus niet te lang met reserveren, dat is niet goed voor zijn zenuwen.

De twee orkestjes zouden in theorie minder last van zenuwen moeten hebben, want die hebben alle kennis en ervaring al lang in huis. Maar het zijn perfectionisten, dus de plankenkoorts zal er allicht wel zijn, ook al merkt u daar in de zaal helemaal niets van.

Dat geldt ook voor " Pentology ", de jongste van de twee groepen. Die ontstond nog maar pas in februari 2015, uit een toevallige ontmoeting in een Grieks restaurant in Limburg. In mei 2015 ondergingen ze hun vuurdoop in de Agora in Luik, in juni 2015 kregen ze het podium in de Brusselse Art Base, en in september 2015 speelden ze in Lokeren. Er was nog een optreden gepland in Antwerpen, in oktober, maar dat werd inmiddels uitgesteld tot een nader te bepalen datum. En nu wordt het dus Heusden-Zolder.

Het zal dan duidelijk zijn dat het beslist niet overdreven is als ze zichzelf omschrijven als "vijf gepassioneerde muzikanten". Het is namelijk niet zo dat de zaaluitbaters in het algemeen staan te springen om nieuwe groepen, het financiële risico is daarvoor te groot. Om dan toch al die concerten op zo'n korte tijd op poten te zetten zullen er allicht indrukwekkende hoeveelheden passie, bloed, zweet en tranen aan te pas gekomen zijn.

Voor ons is het dan heel wat gemakkelijker. Zowel voor de beschrijving van de groep als voor het programma kunnen we verwijzen naar onze eerdere artikeltjes.

Op onze mei 2015 maandpagina vertelden we u bijvoorbeeld dat de groep uit vijf leden bestaat (alsof u dat zelf niet afgeleid had uit de naam "Pentology") en we gaven u ook hun namen. Dat zijn:

• Alkistis Lambropoulou : zang, percussie
• Stratos Stabourlos : bouzouki , zang
• Vasilis Mantoudis : accordeon
• Pandelis Voulgaris : gitaar
• Michael Stabourlos : basgitaar

We gaven u daar ook een korte bio van elk van hen. Daaruit blijkt dat we hier zitten te kijken (en te luisteren) naar vijf getalenteerde muzikanten die beroepsmatig met muziek bezig zijn en die nu ook eens iets voor hun plezier willen gaan doen. Ze komen uit verschillende hoeken van de muzikale en de geografische wereld. Vader en zoon Stabourlos zijn Griekse Belgen of Belgische Grieken, of hoe u dat ook wil noemen. De drie anderen zijn nog maar recent uit Griekenland overgekomen, twee van hen om in Maastricht muziek te gaan studeren.

Ter gelegenheid van hun optreden in Brussel stelden we dan op onze juni 2015 maandpagina hun programma in meer detail voor. Het eerste wat daarbij opvalt is dat ze maling hebben aan genres en etiketten. Ze kiezen gewoon nummers die ze graag horen - en die ze dus ook graag spelen - en ze putten daarbij uit zowat alle stijlen die het grote gamma aan Griekse muziek te bieden heeft: rembetika , dimotika , endechna , laïka , nisiotika , ... Op de één of andere manier slagen ze er in om daar een harmonieus en samenhangend geheel van te maken. De arrangementen zullen daar voor iets tussen zitten, maar ook de taakverdeling tussen de muzikanten is perfect uitgekiend. Elk van hen krijgt de kans om zijn beste beentje voor te zetten in de nummers die hem of haar het beste liggen.

Zo kan je bijvoorbeeld uit het programma afleiden dat de zangeres van het groepje, Alkistis Lambropoulou, een grote fan is van onder meer Charis Alexiou en Eleftheria Arvanitaki . Ze zingt verschillende liedjes van deze grote sterren, en ze doet dat met zoveel overgave en zoveel plezier dat het duidelijk is dat ze die ook gewoon thuis voor zichzelf zingt - onder de douche bijvoorbeeld. En haar vertolkingen moeten zeker niet onderdoen voor het origineel (toch niet die op het podium met Pentology, onder de douche hebben we haar nog niet gehoord). Een ander voorbeeld is de bouzouki -speler Stratos Stabourlos. Zoals bekend heeft die een heel uitgebreid repertoire, maar tijdens een optreden van Pentology wordt al snel duidelijk dat hij zich uitstekend kan vinden in de heel herkenbare manier waarop Christos Nikolopoulos voor bouzouki componeert.

Na afloop van het concert in Brussel vernamen we dat de groep van plan is om nog heel wat te sleutelen aan de details van het programma, precies om de individuele groepsleden nog meer de gelegenheid te geven om er iets van zichzelf in te leggen. Zoals we hoger al vermeldden komen ze immers uit heel verschillende muzikale richtingen en dat willen ze iets meer tot uiting laten komen. Terecht, want dat is één van de sterke punten van de groep. Ze willen wel geen afbreuk doen aan de samenhang van het geheel, want dat is een ander sterk punt van hun programma.

Een ander sterk punt van Pentology is dat hun programma bijna uitsluitend bestaat uit " evergreens ", de liedjes uit het betere genre die bekend en populair zijn bij zowat elke Griek. Vandaar dat we onze bespreking van hun programma op onze juni 2015 maandpagina , waar we hun optreden in de Brusselse Art Base aankondigden, besloten met de vaststelling dat het met zo'n programma beslist niet overdreven is om dit concert aan te kondigen als een "unforgettable evening" , zoals de Art Base dat deed. Zo'n nummer wordt immers niet voor niets een klassieker, het zijn stuk voor stuk sterke liedjes en dat kan moeilijk tegenvallen.

Tot nog toe viel het alles behalve tegen. De première in Luik kon al meteen op een staande ovatie rekenen en ook het publiek in de Art Base in Brussel - toch wel een verwend publiek, met al het talent dat daar bijna aan de lopende band op het podium passeert - was enthousiast. Het zaaltje zat trouwens nokvol en nogal wat laatkomers zonder reservering zijn voor de deur moeten blijven staan. Ook in Lokeren was er veel volk komen opdagen, en het was dan jammer dat de klank tijdens het eerste deel te wensen overliet, zodat de indrukwekkende stem van Alkistis helemaal niet tot haar recht kwam. Ook Stratos klonk veel minder goed dan normaal. Na de pauze was het een stuk beter, maar toch nog niet wat het moest zijn. Het probleem werd achteraf uitgebreid geanalyseerd, de redenen zijn bekend, en de oplossing dus ook. Tijdens het concert in Heusden-Zolder zal er dan ook met "argus-oren" op de klank gelet worden, en als de klankman dan toch nog een uitschuiver zou maken, dan kennen we minstens één iemand die hem meteen tot de orde zou roepen. Dit zou dus hun beste optreden tot nog toe moeten worden.

Het optreden van "Pentology" wordt gevolgd door een optreden van "I Ellines" dat tot in de late uurtjes zal duren. Zoals bekend verzorgt deze groep al jarenlang allerlei Griekse dansfeesten overal in België en omgeving, en ook nu gaan ze er een feest van maken. Het duo voorstellen hoeft in principe al lang niet meer en toch doen we het nog een keertje:

• Dimitris Tsimbiropoulos: zang en gitaar
• Stratos Stabourlos: bouzouki , synthesizer en zang

Zij spelen alle soorten populaire Griekse muziek. Voor wie het nog niet aandurft om zelf te dansen is er de dansgroep Asteria die een initiatie zal geven in Griekse dansen.

Eigenlijk is deze Griekse avond een "ledenfeest", met name voor de leden van de vzw "I Ellines". Maar ten eerste is iedereen van harte welkom, ook niet-leden, en ten tweede kan iedereen ook gewoon lid worden van de vzw , gratis en zonder verplichtingen.

Griekenland heeft toeristen heel wat te bieden en er worden dus om de haverklap allerlei promotionele activiteiten op touw gezet om u daar naartoe te lokken.

Dit "Ikaria Festival" heeft in wezen dezelfde bedoeling, maar er is één belangrijk verschil: het wordt niet georganiseerd door een reisbureau of door een of andere officiële instantie, maar wel "van binnenuit". Een aantal mensen met een hart voor "hun" eiland slaan de handen in elkaar om het publiek te tonen wat "hun" eiland zoal te bieden heeft.

En ze pakken dat grondig aan: op culinair vlak worden er Ikariotische specialiteiten geserveerd, en er is ook veel aandacht voor de bekende wijn van Ikaria, uiteraard zonder de muziek en de dans te vergeten.

Voor een eerste kennismaking kunt u op vrijdag terecht in de Art Base. Daar wordt een documentaire vertoond over het eiland en er is ook live muziek. Wie dat wil kan er ook eten en drinken .

De volgende dag, zaterdag , geeft de bekende dansleraar Fanouris Trikilis in de namiddag een dansworkshop , die helemaal gewijd is aan de dansen van Ikaria. Dat is in de eerste plaats natuurlijk de typische " Ikariotikos ", die overal op het eiland gedanst wordt. Zoals met alle regionale dansen in Griekenland wordt ook de "Kariotikos" (zoals de eilanders hem noemen, zonder "i") in elk dorp een beetje anders gedanst. Voor de buitenstaander heeft dat het voordeel dat je eigenlijk nooit "fout" kan gaan, zolang je maar een beetje in de pas blijft, en dat is niet altijd zo heel moeilijk. Verder danst men ook op Ikaria (varianten van) de syrtos en de ballos , die ook op de andere Egeïsche eilanden te vinden zijn. Dan is er nog de kalamatianos , die over heel Griekenland verspreid is. Al deze dansen zijn niet echt ingewikkeld en het is dus best doenbaar om die een beetje onder de knie te krijgen in een workshop van twee uur. Bovendien worden ze allemaal in een open cirkel gedanst, in tegenwijzerzin: de dansers houden elkaar bij de hand en de voorste is degene die de dans leidt. Het recept is dan eenvoudig: zet uw eigen verstand op nul, luister naar het ritme van de muziek, kijk goed naar de leider en concentreer u verder op wat er met uw rechterhand gebeurt. Uw voeten volgen dan (min of meer) vanzelf.

Dat komt dan later diezelfde zaterdag van pas, letterlijk en figuurlijk, want vanaf 18 uur gaat het hek helemaal van de dam met een echte panigyri , een echt dorpsfeest zoals dat ook op Ikaria plaats zou vinden. Dergelijke dorpsfeesten zijn er in heel Griekenland te beleven, maar die van Ikaria zijn toch wel iets heel speciaals - en dat zeggen niet alleen de Ikarioten zelf. Ze staan in heel Griekenland bekend als "zevkalides" en "souarezides". Het eerste is afgeleid van "zevki", zoals zo'n dorpsfeest in het Ikariotische dialect eigenlijk genoemd wordt. Voor de herkomst van "souarezides" moet u naar het Franse "soirée", want normaal gaan die "zevkia" door tot aan het ochtendgloren, de Ikarioten dansen gewoon de hele nacht door. Om praktische redenen zal de Brusselse versie maar tot middernacht duren.

Voor de muziek zorgt "de Hollander" en zijn ensemble. Dat betekent:

• Nikos Plakas ‘Ollandos’ : viool en zang
• Kostas Kalogridis : laouto , bouzouki , zang
• Charis Karapetis : gitaar , bouzouki , zang

Bijnamen zijn in Griekenland zeer gangbaar, en Nikos Plakas heeft de zijne te danken aan het feit dat hij in Nederland geboren werd en er ook opgroeide, als zoon van emigranten uit Ikaria. Dat geldt ook voor de twee andere leden van zijn groep. Het maakt dan niet uit dat ze al jaren geleden teruggekeerd zijn naar hun heimat, zo'n bijnaam is een heel leven geldig.

De bezetting is in essentie deze van een traditioneel Ikariotisch ensemble. De viool speelt daar immers de hoofdrol, en die wordt dan begeleid door een ritme-instrument zoals de laouto . De bouzouki is er later aan toegevoegd, omdat ook de Ikarioten met hun tijd meegaan.

Het "Centre Hellénique d'Etudes du Folklore - Tradidanse " organiseert, onder de bezielende leiding van Maria Douvalis, al vele jaren lang danslessen en stages in Brussel. Deze keer komen ze met een stage over "Kreta en de Egeïsche eilanden". Meestal laten ze voor hun stages een gespecialiseerde leraar uit Griekenland overkomen, maar dat doen ze deze keer niet: ze laten er drie overkomen. Op zich is dat niet onlogisch: de dansen van Kreta zijn anders dan die van de Egeïsche eilanden, maar er zijn ook overeenkomsten en er zijn voldoende leraars te vinden die de hele stage op hun eentje zouden aankunnen.

Maar daar neemt men bij Tradidanse geen genoegen mee. Daar gaat het om de details en dus komen alleen de meest gespecialiseerde specialisten in aanmerking.

Voor de dansen van de Egeïsche eilanden deden ze natuurlijk beroep op Christiana Katsarou .

Zij werd in 1976 geboren in Athene en groeide daar ook op. Als klein meisje ging ze met haar moeder naar de feesten in haar geboortedorp op de Peloponnesos. Daar kreeg ze de dansmicrobe te pakken en ze volgde vanaf haar zeven jaar dansles in Athene. Later studeerde ze, tussen de danslessen door, ook nog theater en Griekse taal- en volkskunde aan de Universiteit van Athene. Die laatste studie sloot ze af met een eindwerk over de dansen en feesten van Ikaria. Dat kwam omdat ze zich in 1995 had aangesloten bij het Kentro Ellinikou Politismou ("Centrum voor Griekse cultuur), waar Griekse taallessen aan anderstaligen gegeven worden. Dat centrum heeft vestigingen in Athene en op Ikaria, en Christiana ging daar les geven. Zo kon ze hele zomers lang de lokale tradities in de praktijk bestuderen, en dat vormde de aanzet tot haar specialisatie in de dansen van de Egeïsche eilanden. Zij is regelmatig te gast bij Tradidanse - voor zover ons bekend voor de eerste keer in november 2003 - en ook bij andere verenigingen, zoals de vzw Kapa in oktober 2015 .

De twee andere leraars zijn Ioannis Plagiotakis en Nikolaos Koufakis. Het zijn allebei geboren en getogen Kretenzers, en allebei gespecialiseerd in de dansen van hun eiland.

Ioannis Plagiotakis werd geboren in Iraklio. Hij behaalde het diploma van sportleraar aan de universiteit van Athene, met specialiteit Griekse dansen. Daarna keerde hij terug naar Iraklio, waar hij in 2002 de dansschool "Choróspito" oprichtte. Daar wordt een breed programma aangeboden. Er is zelfs een afdeling voor peuters van 3 tot 5 jaar, waar men hen leert "bewegen op muziek". Het gaat dus niet zozeer om de danspassen zelf maar wel op het leren aanvoelen van de muziek, met spelletjes, liedjes en dergelijke. Daarnaast zijn er natuurlijk ook de gewone afdelingen voor kinderen, jongeren en volwassenen, waar niet alleen dansen van Kreta zelf aangeleerd worden maar ook die van de andere streken van Griekenland. Er is zelfs een zangkoor voor volwassenen.

Plagiotakis zelf heeft inmiddels nog een andere dansschool opgericht, specifiek gericht op dansleraars, aan wie hij een methode bijbrengt om anderen te leren dansen.

Nikolaos Koufakis is misschien wel één van zijn leerlingen, of misschien zelfs een mede-oprichter van deze nieuwe school voor dansleraars, maar hij geeft in elk geval bij "Choróspito" nog altijd les aan gewone stervelingen. Hij werd geboren in Sitia en op zijn diploma van sportleraar staat de stempel van de universiteit van Thessaloniki, maar verder zijn er meer gelijkenissen dan verschillen. Allebei gaven en geven ze danslessen en stages, voor scholen, verenigingen en festivals, en dat in binnen- en buitenland. Voor Brussel wordt dit wel hun première.

Het is ook nog het vermelden waard dat ze hun lessen zullen illustreren met dia's en video's.

• Op zaterdag begint het vanaf 13u30 met de ontvangst van de deelnemers. De stage begint om 14u en duurt tot 18u.
• Op zondag loopt de stage vanaf 11u tot 17u.

Let op: gezien de omstandigheden zijn deze concerten afgelast. Waarschijnlijk wordt het uitstel en geen afstel, maar wegens de terreurdreiging was er veel kans dat deze groep dit weekend vier keer voor een nagenoeg lege zaal zou moeten spelen, en daar is uiteraard niemand bij gebaat.

Naschrift: het is inderdaad geen afstel maar gewoon uitstel geworden, de concerten zijn uiteindelijk verplaatst naar juni 2016 .