Reeds een aantal jaren weerklinkt in het Gentse op bepaalde tijdstippen nog meer Turkse muziek dan gewoonlijk. Dat is het teken dat het Istanbul Ekspres festival weer van start is gegaan. Het festival belicht de muzikale rijkdom van de bruisende metropool Istanbul in al haar facetten: traditionele muziek, religieuze muziek, Anatolische muziek, Ottomaanse muziek, oriëntaalse klanken, Turkse jazz, pop en rock,... dat en nog veel meer hoort men er allemaal.

Deze editie is voor liefhebbers van Griekse muziek wel bijzonder interessant, want dit jaar ligt de focus op Griekenland. Grieken en Turken delen al eeuwen gewild of ongewild een rijk cultureel, politiek en historisch verleden en dat vertaalt zich uiteraard in de muziek van beide landen. Istanbul Ekspres 2016 is op zoek gegaan naar die boeiende Grieks-Turkse connectie. Er staan 8 concerten op het programma, waarbij Turkse muzikanten het podium delen met hun Griekse collega's, en 3 films.

Het festival loopt dit jaar van vrijdag 11 november tot en met zondag 20 november in Gent. De eerste dagen (van 11 tot en met 16 november) moet u in De Centrale zijn, daarna (van 17 tot en met 20 november) neemt de Handelsbeurs de fakkel over.

De affiche is ronduit overweldigend, oordeelt u zelf maar.

Een overzicht :

Vrijdag 11 november : Openingsreceptie en concert met Café Aman Istanbul: "Fasl-ı Rembetiko".

Bezetting: Stylianos Berberis (Stelyo Berber): zang; Pelin Suer Berber: zang; Emmanouil Kottoros (Manolis Kottoros): viool; Georgios Marinakis ( Yorgos Marinakis ): bouzouki , cura, baglamas ; Ioannis Pournaras: gitaar; Aydin Çıracıoğlu: accordeon; İzzet Kızıl: percussie; Petros Mastoros: dans; Chrysoskona Fourtouni: dans.

Zaterdag 12 november : Dubbelconcert: Orient-Occident & Kırıka .

Bezetting Orient-Occident: Aurore Voilque: viool, stem; Mahmoud Chouki: gitaar, stem; Ahmet Misirli: percussie; Petar Ralchev: accordeon; Eleftheria Daoultzi: kanonaki , zang; Samuel Pont: contrabas.

Bezetting Kırıka: Salih Nazım Peker: zang, baglama, cura; Orçun Baştürk: drums, zang; Özgür Yılmaz: elektrische gitaar, zang; Erdoğan Türksever’den: basgitaar, zang; Nikolaos Papadopoulos: buzuki; Nikolaos Skafidas: viool.

Zondag 13 november : Concert: "Letter from Istanbul" (met Sokratis Sinopoulos & Derya Türkan) .

Bezetting: Derya Türkan : kemenche; Sokratis Sinopoulos : ( politiki) lyra , lavta ; Dilek Türkan: zang; Katerina Papadopoulou : zang; Kyriakos Tapakis : outi ; Pavlos Spyropoulos: contrabas.

Maandag 14 november : Film: "Rembetiko" (1983) van Costas Ferris.

Dinsdag 15 november : Film: "My Grandfathers People (Dedemin İnsanları)" (2011) van Çağan Irmak.

Woensdag 16 november: Film: "A Touch Of Spice (Politiki Kouzina)" (2003) van Tassos Boulmetis & concert: Pliri Ntaxei .

Bezetting Pliri Ntaxei: Katerina Douka: zang, lepels, vingercimbalen; Manolis Porfirakis (Porfyrakis): gitaar, zang; Lefteris Tsikouridis : bouzouki , zang; Christos Pappas: bouzouki , baglamas , zang.

Donderdag 17 november : Dubbelconcert: Vassiliki Papageorgiou: "Ellinotourkika" & Buzuki Orhan en Balkan Ekspres Band .

Bezetting 1: Vassiliki Papageorgiou: zang; Engin Arslan: bağlama, cura, zang; Kleon Antoniou: akoestische gitaar, zang; Michalis Nikopoulos : bouzouki ; Antonis Maratos: basgitaar.

Bezetting 2: Orhan Osman : buzuki, lavta , zang; Evangelos Paschaloudis: santouri ; Dimitrios Goumberitsiz: contrabas; Ilias Krommydas: accordeon ; Georgeos Doussos: klarinet , fluit , gaida , kaval , duduk ; Gürkan Özkan: tabla, percussie.

Vrijdag 18 november : Dubbelconcert: "De draad van Ariadne" (met Ross Daly) & Ciğdem Aslan .

Bezetting 1: Ross Daly : Kretenzische lyra , tarhu ; Murat Aydemir : tanbur; Taxiarchis Georgoulis: outi ; Kelly Thoma: Kretenzische lyra ; Romina Lischka: viola da gamba, viool, gitaar, dhrupad; Sofie Vanden Eynde: luit, teorbe .

Bezetting 2: Çiğdem Aslan: zang, percussie; Nikos Baimpas: artistiek directeur, kanun; Michalis Kouloumis : viool; Colin Somerwell: contrabas; Ant Romero: percussie.

Zaterdag 19 november : Dubbelconcert: The Balkan Journey (met Muammer Ketencoğlu) & Yeni Türkü .

Bezetting The Balkan Journey: Muammer Ketencoğlu : artistieke leiding, accordeon, zang; Sakip Songelen: klarinet, altsax; Alp Kaya: percussie; Şule Kocaman Saraç: zang; Selda Koçak Uzantaş: zang.

Bezetting Yeni Türkü: Derya Köroğlu: zang, gitaar, baglama; Erkin Hadimoğlu: toetsen; Furkan Bilgi: viool; Serdar Barçin: fluiten, klarinet; Bahadir Tanrivermiş: percussie; Sezer Alemdar: gitaar.

Zondag 20 november : Slotmatinee met een fototentoonstelling, anekdotes en een concert van het Istanbul Historical Turkish Music Ensemble , allemaal ter ere van Tanburi Cemil Bey (1873-1916).

Bezetting: Murat Irkılata: zang; Atilla Akıntürk: kanun; Emre Erdal: vedel; Volkan Yılmaz: ney ; Özata Ayan: tamboer; Serdar Bişiren: percussie; Soydan Babayiğit: drums; Özata Ayan: scenario.

Het is een lange lijst, met een heleboel bekende namen. Veel van deze Turks-Griekse connectie-muzikanten hebben al eerder concerten gegeven in de Lage Landen, en in verreweg de meeste gevallen hebben we bij die gelegenheid daar dan ook een artikel over geschreven. Van sommigen hebben we zelfs een aparte biografie gemaakt, die namen zijn aanklikbaar in bovenstaande lijst, en dan komt u op hun bio terecht. Van enkele anderen kunt u een beschrijving vinden via de alfabetische lijst onderaan op onze biografie pagina . Voor de overigen zouden we natuurlijk kunnen doorverwijzen naar de maandpagina's waar we over hen schreven, maar dat zou de ellenlange lijst nog veel langer en dus totaal onoverzichtelijk maken.

Gelukkig is dat eigenlijk ook niet nodig want dit allemaal van topniveau, en u kunt er dus gerust met gesloten ogen (en open oren) naartoe gaan.

Pliri Ntaxei (Πλήρη Ντάξει) is een rembetika -groep uit Thessaloniki. De initiatiefnemer is Lefteris Tsikouridis , die in een recent verleden samenwerkte met Palio-Paréa en zelfs meewerkte aan hun cd "Rendez-vous" (zie onze oktober 2006-pagina ) en in mei 2014 nam hij nog deel aan het Balkan Trafik festival in Brussel.

Tsikouridis is een fervent rembetika -kenner en -liefhebber en het hoeft daarom niet te verbazen dat hij in maart 2012 zijn eigen groep oprichtte, waarmee hij in de eerste plaats de vooroorlogse rembetika wil uitvoeren zoals die op grammofoonplaten is verschenen in Griekenland, Turkije en Amerika in de periode 1910 tot 1930. Maar er is meer. Met in de groep vier stemmen en een combinatie van bouzouki , gitaar en baglamas , vormt Pliri Ntaxei het traditioneel volksensemble bij uitstek, zoals de populaire groepjes die in de jaren 1930 optraden met eigen composities, maar gestut op de traditie.

De groep bestudeert deze oude 78-toeren platen, componeert en bewerkt liederen en muziekstukken ook zelf, uiteraard eveneens gebaseerd op traditionele standaarden, en heeft inmiddels 3 platen uitgebracht, zo goed als ieder jaar één. De allereerste plaat werd naar aloude traditie opgenomen op vinyl, maar de volgende albums verschenen dan toch weer op cd.

Het eerste album heet: “Πλήρη Ντάξει" (Pliri Ntaxei), het tweede: "Αποστολή στο διάστημα" (Apostoli sto diastima-Missie naar de ruimte) en het derde: “Πλήρη Ντάξει – Τρίτos Δίskos” (Pliri Ntaxei - Tritos Diskos-Derde Plaat). Het laatste album werd live opgenomen en voor een groot deel met de voormalige microfoons van wijlen Nikos Papazoglou , wat het geheel een heel aparte klank van uitstekende kwaliteit geeft.

Pliri Ntaxei bestaat uit:

• Katerina Douka: zang, lepels en zilia
• Manolis Porfirakis (Porfyrakis): gitaar en zang
• Lefteris Tsikouridis : bouzouki en zang
• Christos Pappas: bouzouki , baglamas en zang

Manolis Porfirakis (of Emmanouil Porfyrakis) is tevens al jaren de vaste begeleider van Agathonas Iakovidis . Hij was bijvoorbeeld mee met Agathonas op zijn recente optredens in oktober 2015 en in mei 2016 , en op het eerste "Nous sommes Grecs" festival in april 2015 . Aan ervaring en talent heeft Pliri Ntaxei alvast geen gebrek.

Wat de naamgeving betreft houden ze het simpel. De titels van hun albums en de naam van de groep verwijzen naar eigen liederen, behalve Tritos Diskos, uiteraard. Op dat derde album eindigt het voorlaatste lied met de woorden "...τα παιδιά είναι «πλήρη 'ντάξει» ". Het betekent zoiets als "... deze jongeren zijn volledig oké". De tekst is van Christos Pappas. Hij schreef de teksten en muziek voor een groot aantal van hun liederen, andere liedteksten zijn van Irini Karanikola. De meeste composities zijn van Manolis Porfyrakis.

Pliri Ntaxei geeft op 16 november ook een caféconcert in Gent, in het kader van het Istanbul Ekspres festival .

In mei 2014 bestond het Rotterdams Grieks koor "I Charoúmeni Chorodía" (Η Χαρούμενη Χορωδία" oftewel "Het vrolijke koor") tien jaar en bij die gelegenheid gaven ze - uiteraard - een blij jubileumconcert.

Iets meer dan twee jaar later vinden ze het hoog tijd om opnieuw een concert te geven, met muzikale omlijsting door het Grieks ensemble Meandros .

Op onze mei 2014 pagina vertelden we u al iets over het ontstaan van het koor: een aantal mensen die graag Griekse liedjes zongen, eerst in een huiskamer en later, toen die te klein werd voor het groeiend aantal zangers, in een wijkcentrum in de buurt. En dat allemaal omdat er toen geen Grieks koor was in Rotterdam.

Dat is er nu dus wel, en het telt inmiddels 31 vaste en gemotiveerde leden, die om de veertien dagen samen komen om te oefenen onder leiding van dirigent Wim van der Sluis, met muzikale begeleiding van piano, bouzouki , gitaar en accordeon.

Eén ding is gebleven: het is nog steeds "het vrolijke koor" van toen: de leden zingen voor hun plezier, en ze zingen (bijna) allemaal vrolijke liedjes, of in elk geval liedjes die ze graag zingen.

Interessant is ook dat het koor bijna uitsluitend bestaat uit Nederlanders. Er zijn amper twee Grieken bij, en ook de muzikanten zijn Nederlanders. De meeste koorleden kennen dan ook zelf geen Grieks en daarom wordt er heel veel aandacht besteed aan de juiste uitspraak. Tijdens de repetities wordt daaraan gevijld en geschaafd en getimmerd, tot het helemaal goed klinkt.

Yannis Angelákas ( Γιάννης Αγγελάκας ), geboren in Thessaloniki in 1959 (of 1960), zal bij vele mensen misschien nog bekend zijn uit zijn vorige leven als leadzanger van de Griekse rockgroep "Trypes" . Hij schreef ook de meeste van hun teksten en een deel van hun muziek - in zijn eigen stijl. De groep begon in 1983 en gaf mee gestalte aan de Griekse rock zoals we die vandaag kennen. Net geen twintig jaar later, in 2002, verscheen er een "best of" album onder de titel "Ένα Ταξίδι Που Ποτέ Δεν Τελειώνει" (Ena taksidi pou pote den telioni , Een reis die nooit eindigt). Dat was niet echt een toepasselijke titel, want een jaar tevoren waren de Trypes uit elkaar gegaan. Ze stonden toen op het hoogtepunt van hun succes, met drie gouden platen op hun naam.

Yannis Angelakas was toen al een gevestigde waarde, niet alleen als zanger, maar ook als tekstschrijver én als componist. Hij had dus gemakkelijk solo kunnen gaan op de "gewone" manier. In die omstandigheden is dat eigenlijk niet zo moeilijk: je schrijft wat nieuwe nummers, je zoekt enkele muzikanten bij elkaar, en je gaat ergens in een club optreden onder je eigen naam. Vroeg of laat krijg vind je dan wel een platenmaatschappij die een album onder jouw naam wil uitbrengen, en je bent vertrokken. Heel wat anderen hebben het op die "gewone" manier gedaan.

Maar "gewoon" en " Yannis Angelakas " passen nu eenmaal niet samen in één en dezelfde zin. Hij heeft altijd al een hoofd boordevol ideeën gehad, en het was trouwens precies daarom dat hij indertijd de "Trypes" mee had opgericht. En ook toen de "Trypes" nog bestonden was hij tussendoor altijd met andere dingen bezig geweest. Zo had hij bijvoorbeeld filmmuziek geschreven, die dan weliswaar door de "Trypes" live in de film gespeeld werd, maar het was in elk geval een soundtrack en niet hun gewone repertoire.

En als het aan hem had gelegen, dan had hij ook mét de "Trypes" wel wat nieuwe wegen willen inslaan, maar daar stak de platenindustrie een stokje voor. In die tijd begon de platenverkoop namelijk terug te lopen en daarom waren de maatschappijen nog minder bereid om risico's te nemen dan voordien. De vorige platen van de "Trypes" hadden goed verkocht en ze eisten dus telkens opnieuw "meer van hetzelfde". Yannis Angelakas zocht daarom andere wegen als uitlaatklep voor zijn creativiteit.

Zo had Angelakas kort vóór het uiteenvallen van de groep nog muziek geschreven voor een andere film, en bovendien had hij daar zelf ook een rolletje in gespeeld. Een carrière als acteur zag hij niet meteen zitten (ook al liet hij zich enkele jaren later overhalen om het nog eens te proberen - met hetzelfde resultaat). Maar zijn werk aan de soundtrack, met andere muzikanten en andere instrumenten, bracht hem op de gedachte om een groot orkest samen te stellen dat een soort muzikale reis door de Griekse muziekgeschiedenis zou spelen: van de rembetika uit het verleden, via de rock van toen, en dan verder naar de muziek van de toekomst - of in elk geval de toekomst zoals Angelakas die zag.

Tussendoor had hij ook nog kennis gemaakt met de cello-speler Nikos Veliotis (Νίκος Βελιώτης, °1970), en dat leverde alweer een nieuw project op, maar nu zou de muziek en zang van Angelakas enkel begeleid worden door de cello van Veliotis.

Die projecten wilde Angelakas niet zomaar opgeven toen de "Trypes" uit elkaar gingen. En omdat de platenmaatschappijen er geen pap van lustten, richtte hij gewoon zijn eigen productiehuis op, dat hij "All together now" doopte, en daarmee werkte hij verder. Maar tegelijk stapte hij naar de gevestigde maatschappijen en hij zei hen: "Kijk, jullie willen geen risico's nemen, prima. Maar wat als ik jullie nu eens een kant en klaar product aanlever, de cd met de muziek en het hoesje en alles er op en er aan, en jullie zorgen enkel voor de promotie ervan? Daar zitten niet zoveel kosten aan vast, en als het ding dan niet verkoopt, dan ben ik degene die pech heeft, niet jullie". Eigenlijk was dat blufpoker, want tegen die tijd zat Angelakas financieel aan de grond. Na de "Trypes" had hij ook geen inkomsten meer, al zijn spaargeld had hij in opnameapparatuur en dergelijke gestopt, en hij moest bij vrienden geld gaan lenen om te kunnen eten. Toch was er maar één maatschappij die toehapte, en dat was EMI .

Het duurde eventjes, maar in 2005 leverde hen dan toch zijn twee projecten, keurig ingeblikt, en helemaal naar eigen inzicht. Zelfs de layout van het hoesje had hij zelf gekozen - iets wat hij met de "Trypes" al lang niet meer had mogen doen. Het project met het grote orkest, "Epivates" genoemd, verkocht gelukkig niet slecht. Dat was dus al een goed begin. Vijf maanden later was de cd met Nikos Veliotis klaar en die werd een regelrecht succes.

Daarmee was dan de solo-carrière van Yannis Angelakas definitief van start gegaan. Hij trad ook "gewoon" op met enkele andere collega's, waaronder Thanasis Papakonstantinou , en hij werkte ook mee aan hun albums, maar verder concentreerde hij zich toch vooral op zijn eigen projecten met "All together now".

En opnieuw is er iets ongewoons in zijn aanpak. Er zijn wel meer gevestigde muzikanten die een eigen platenmaatschappij oprichten, maar die doen dat dan meestal met de uitdrukkelijke bedoeling om jong talent een kans te geven. Yannis Angelakas wil echter vooral "jonge projecten" een kans geven, vernieuwende muziek met andere woorden. Meestal schrijft hij die trouwens zelf, of minstens de teksten, maar dan werkt hij samen met gelijkgestemde zielen. Het maakt dan niet veel uit of die bekend zijn of niet, als het maar klikt tussen hen. Anders krijg je hem de opnamestudio niet in. "Muziek maak je met vrienden", zegt hij.

Bij die vrienden hoort duidelijk ook Nikos Veliotis, met wie hij ook nadien nog een paar platen opnam, maar "All together now" maakte ook een plaat met en voor niemand minder dan Psarantonis . Die bevat Kretenzische mantinades , nieuw geschreven door allerlei bekenden en onbekenden, maar op muziek gezet en gezongen door Psarantonis himself. Er is bovendien een ander album met diens zoon, Yorgis Xylouris , maar daarvoor schreef Yannis Angelakas de teksten en de muziek, en het is een poging om de uiteenlopende werelden van de traditionele Kretenzische muziek en de rock harmonieus te laten samengaan.

Belangrijk om weten is dat Yannis Angelakas onlangs alweer met een andere project is gestart, namelijk een nieuwe eigen groep, die "100°C" gedoopt werd. Samen met hen geeft hij nu een aantal concerten, zowel in Griekenland als in het buitenland - waaronder ook Rotterdam.

Tijdens die concerten geven ze alvast een voorsmaakje van het nieuwe album dat ze in voorbereiding hebben, maar u krijgt ook een overzicht van de bekendste nummers van Yannis Angelakas , zowel uit zijn "Trypes" periode als uit zijn solo-carrière.

De groep bestaat uit:

• Yannis Angelakas : zang
• Lambrini Grigoriadou : akoestische gitaar
• Anastasis Voukyklarakis : slagwerk
• Yannis Savvidis : elektrische gitaar
• Yorgos Avramidis : trompet
• James Wylie : saxofoon

Hun Europese reis voert hen, behalve naar Nederland, ook nog naar Duitsland (met Keulen als meest nabijgelegen locatie), Spanje en Zwitserland.

Tot slot: in de diverse aankondigingen van deze concerten wordt " Γιάννης Αγγελάκας " meestal gespeld als "Yiannis Aggelakas", maar in een Nederlandstalige mond leidt dat gemakkelijk tot een verkeerde uitspraak. Daarom hanteren wij ook hier consequent de transliteratie " Yannis Angelakas ".

De "Vereniging Groningen-Griekenland" (oftewel "GroGri" voor de vrienden) ontstond eigenlijk al 21 jaar geleden, maar ze kreeg pas een jaar later een officieel karakter. Dat betekent dat ze dit jaar hun vierde lustrum vieren.

Ze beloven dat het weer een "ouderwets spetterend feest" zal worden, maar daarmee doen ze zichzelf eigenlijk tekort want dan denk je natuurlijk aan een traditioneel feest van eender welke Griekse vereniging.

Alle ingrediënten van zo'n feest zijn inderdaad aanwezig, daar niet van: muziek, eten, drinken, dansen, ... tot en met de toespraken en de tombola. Maar "GroGri" doet daar nog een paar schepjes bovenop. Zo hebben ze niet één maar twee orkestjes, er zijn standjes waar Griekse producten en Griekse boeken te koop zijn, en bovendien wordt er ook nog cabaret opgevoerd. Tien jaar geleden, bij hun tweede lustrum, hadden ze ook al cabaret, en nu dus weer. Daar horen ook enkele liedjes bij die speciaal voor de gelegenheid geschreven zijn, in het Gronings, dat spreekt vanzelf.

Ze zijn dan ook al maandenlang bezig met de voorbereidingen. Een team van vier leden begon al van in het voorjaar aan het programma te sleutelen, om het tot in de kleinste details goed te krijgen, en dan zijn er nog eens acht leden al even lang bezig om de cabaretvoorstelling op punt te stellen - en daar is regisseur Tim Meeuws zelf dan niet eens bij inbegrepen.

Het programma van dit lustrumfeest mag dan ook gezien worden. Neem bijvoorbeeld de toespraken, waarmee het feest officieel zal geopend worden. Uiteraard neemt de voorzitter daarbij het voortouw, maar ze hebben ook de Griekse Ambassadeur in Nederland en de burgemeester van Groningen kunnen overhalen om een openingswoordje te komen spreken. En wat meer is: ze zijn er in geslaagd om dit onderdeel van het programma beperkt te houden tot ... een half uurtje.

Daarna is het woord aan het "Orkest Meraki" , een kersvers ensemble dat bestaat uit een internationale groep muzikanten die vorig jaar in Groningen afstudeerden aan het conservatorium en elkaar daar vonden in de volksmuziek. Ze zijn met z'n zessen, waaronder twee Grieken, een Cypriotische en drie Italianen. Het wordt niet meteen hun vuurdoop, want ze hebben naar het schijnt al op andere plaatsen gespeeld, maar voor de leden van GroGri wordt het wel een eerste kennismaking.

Het tweede orkest daarentegen is een oude bekende. De "Kompania Siga" speelt al sinds 2005 Griekse traditionele muziek in Groningen en wijde omgeving - tot in Griekenland zelf. Het spreekt dan haast vanzelf dat zij ook op het vorige lustrumfeest van GroGri ten dans speelden.

Tussen beide optredens door is er plaats gemaakt voor de cabaretvoorstelling . Zoals gezegd is het hier Tim Meeuws die de regie in handen heeft. Ook hij is een oude bekende, al was het maar van zijn cd "Als een vreemde", met bekende Griekse nummers die hij van een Nederlandstalige tekst voorzag en die hij in maart 2008 aan het publiek voorstelde.

De "Kosmokrators" spelen op de openingsavond van het "Let's Art Greece" festival.

Over de "Kosmokrators" weet iedereen zo langzamerhand wel dat zij Griekse rembetika brengen op een heel originele manier: ze spelen bekende Griekse liedjes waar zij hun eigen teksten op monteren, in het Frans of het Nederlands of - waarom niet - in het Grieks.

Maar wat is dan het "Let's Art Greece" festival? Daarvoor moeten we beginnen bij de initiatiefnemer, de vzw Siréas . De naam is eigenlijk een letterwoord, en het staat voor "Service International de Recherche, d’Education et d’Action Sociale". Een hele mondvol, maar dat is ook wel nodig, want ook al bestaat de vzw in deze vorm "pas" sinds 2001, ze gaat terug tot de jaren 1960. In die tijd kwamen er een heleboel migranten naar België, bewust aangetrokken als goedkope arbeidskrachten (in de mijnen bijvoorbeeld), of "gewoon" op de vlucht voor gewelddadige en/of totalitaire regime's in eigen land. Er ontstonden spontaan allerlei organisaties die deze nieuwkomers wilden helpen om hier hun weg te vinden. Ze deden dat elk vanuit hun eigen invalshoek, maar een aantal van hen gingen later samenwerken, en "Siréas" zit dan aan het eind van een lange rit met fusies en naamswisselingen.

Eén ding is onveranderd gebleven: in wezen willen ze sociale bijstand verlenen aan migranten. Daarvoor hebben ze de meest verscheidene initiatieven lopen. Die gaan van cursussen over allerlei onderwerpen tot en met rechtsbijstand. Ze kijken ook over de grenzen heen, en daar bestuderen ze enerzijds de problemen die mensen op de vlucht doen slaan en anderzijds de situatie van diegenen die al onderweg zijn. De resultaten van hun onderzoek publiceren ze in min of meer lijvige rapporten.

Om dat alles meer onder de aandacht te brengen begon Siréas in 2009 met het organiseren van een jaarlijks "Let's Art ..." festival, waarbij de puntjes dan elk jaar vervangen werden door een ander land. De zesde editie, vorig jaar, was "Let's Art Turquie", en dan is het niet onlogisch dat het festival dit jaar "Let's Art Greece" heet. Gewijd dus aan het buurland en stereotiepe aartsvijand, waarvan de inwoners toch zoveel met elkaar gemeen hebben.

De basisformule is elk jaar dezelfde: een fototentoonstelling over de vluchtelingen- en/of migrantenproblematiek, concerten en debatten.

De fototentoonstelling heeft dit jaar als thema "De Syriza à Idomeni". Zoals bekend is Syriza de "alternatieve" (en door het "officiële Europa" ongewenste) Griekse politieke partij die recent de macht overnam van de gevestigde traditionele partijen, terwijl "Idomeni" het vluchtelingenkamp is aan de Grieks-Macedonische grens waar velen hun hoop op een beter leven in de grond geboord zagen worden (en waar het "officiële Europa" ook met de billen bloot werd gezet wegens hun totaal gebrek aan solidariteit en hun incompetentie om eender welk probleem op te lossen).

De tentoongestelde foto's zijn van Maxime (Max) Gyselinck, een free-lance fotograaf die al sinds 2002 in Griekenland woont en werkt. Hij verslaat vooral sociale en politieke thema's, en zijn werk werd al gepubliceerd door toonaangevende tijdschriften als Le Monde, Le Soir, l'Obs, Land, Le Figaro, Causette, Le Parisien, l'Internazionale, The Guardian en andere.

De tentoonstelling loopt van 30 november tot 16 december. De vernissage vindt plaats op 30 november om 18 uur, en om 19 uur spelen dan de "Kosmokrators" .

Moet het gezegd dat dit concert perfect aansluit bij de tentoonstelling? Die laatste gaat over de vluchtelingen van vandaag, terwijl de rembetika oorspronkelijk de muziek is van de vluchtelingen van 1922. Bovendien spelen de "Kosmokrators" met enkele van hun eigen teksten ook in op de actualiteit van vandaag - net als hun voorgangers indertijd - en ze hebben bijvoorbeeld ook een liedje over Angela Merkel op hun repertoire. Daarmee is de cirkel dan helemaal rond.

Daarmee zal dan "Let's Art Greece" ook helemaal van start gegaan zijn. Zoals gezegd loopt de fototentoonstelling nog tot 16 december, en daags voordien, op 15 december , is er dan een filmvoorstelling en een debat.

De film heet "La tourmente grecque 2 - Chronique d’un coup d’État" . Het is een confronterende documentaire over een humanitaire crisis, veroorzaakt door de banken en mede georkestreerd door de Europese elite, en over een regering die, met massale steun van het volk, tevergeefs allerlei alternatieve voorstellen op tafel legt en zes maanden lang hardnekkig weerstand biedt tegen de druk van de grootmachten, tot deze uiteindelijk de Griekse banken sluiten waardoor Griekenland verplicht wordt om een derde dosis van het "medicijn" te slikken waarvan iedereen weet dat het in werkelijkheid vergif is, niet bedoeld om te redden maar integendeel om het nog erger te maken. Het zijn niet alleen Grieken die er van overtuigd zijn dat het land gebruikt wordt als een soort laboratorium, en dat er op korte of lange termijn nog andere landen aan de beurt zullen zijn om voor een appel en een ei opgekocht te worden en om als bron van spotgoedkope werkkrachten te dienen.

De regisseur, Philippe Menut, zegt dat hij geen documentaire wilde draaien om te vertellen wat hij wist, maar dat hij integendeel een heleboel dingen pas is gaan begrijpen naarmate het werk vorderde.

De documentaire werd al meer dan honderd keer vertoond in Frankrijk, en daarnaast al ontelbare keren in andere landen. Er zijn al een paar gelocaliseerde versies gemaakt, maar een Nederlandse ondertiteling is nog niet beschikbaar. Vrijwilligers die, naast het Nederlands als moedertaal, ook nog over een perfecte kennis van het Grieks én het Frans beschikken, mogen zich altijd kenbaar maken, maar het is wel een immense taak.

Na de documentaire, die 75 minuten kort is, volgt er een debat met als thema "La crise en Grèce : zoom sur les initiatives sociales et solidaires" . Die avond, zoals gezegd op 15 december , begint om 20 u.

Het festival wordt dan op 16 december afgesloten met een tweede concert , dat officieel "Vinylio & Guests" heet, maar daar zit veel meer achter dan je zou denken en daarom hebben we er dan ook een apart artikel aan gewijd.

Na de succesrijke en - zowel letterlijk als figuurlijk - gesmaakte eerste editie van het "Ikarian Days" festival, in november vorig jaar , is het niet meer dan logisch dat er dit jaar een vervolg komt.

De aftrap wordt deze keer gegeven in het Nederlandse Tilburg , met een vrolijk Ikariotisch dorpsfeest in de statige UrsulinenKapel. Dit neogotische gebouw uit 1905 wordt doorgaans gebruikt voor meer ingetogen bijeenkomsten, maar deze keer is het wel degelijk de bedoeling dat er uitgelaten gedanst wordt, ook door het publiek. Het persbericht zegt trouwens dat op die avond "het dak er af gaat".

Na Tilburg zijn het de daken van Brussel die er moeten aan geloven, want daar openen de "Ikarian Days 2016" op 23 en 24 november in een plaatselijk restaurant. Daar worden die twee avonden alleen maar Ikariotische gerechten opgediend, en er is ook Ikariotische live muziek. Eén van de vele troeven van het eiland Ikaria is namelijk de hele specifieke keuken, die uiterst gezond heet te zijn. Toch willen we geen uitzondering maken op onze algemene regel dat we geen optredens in restaurants opnemen in onze "Agenda" .

Dan gaat het verder, op 25 november , met een toneelvoorstelling die "Het bootje" als titel meekreeg. Het is een monoloog, gebaseerd op het levensverhaal van een 94-jarige Ikariotische vrouw. Het gaat daarbij onder meer over haar ervaringen tijdens de Duitse bezetting, haar vlucht naar het buitenland, en - na heel wat omzwervingen - haar terugkeer naar "haar" eiland, dat er vandaag heel anders uitziet dan toen. Na afloop van de voorstelling is er opnieuw eten en live muziek.

De volgende dag, 26 november , zijn er niet minder dan twee evenementen. Het eerste is een danscursus en het tweede is een Ikariotische panigyri (dorpsfeest). Eerst de theorie en dan de praktijk als het ware. En een dorpsfeest is uiteraard ondenkbaar zonder eten en zonder muziek.

De (korte) danscursus wordt gegeven door Christiana Katsarou , een oude bekende bij de liefhebbers van Griekse dansen in de Lage Landen. Zij is gespecialiseerd in de dansen van de Oost-Egeïsche eilanden en in die van Ikaria in het bijzonder.

Dat is in de eerste plaats natuurlijk de typische " Ikariotikos ", die overal op het eiland gedanst wordt. Zoals met alle regionale dansen in Griekenland wordt ook de "Kariotikos" (zoals de eilanders hem noemen, zonder "i") in elk dorp een beetje anders gedanst. Voor de buitenstaander heeft dat het voordeel dat je eigenlijk nooit "fout" kan gaan, zolang je maar een beetje in de pas blijft, en dat is niet altijd zo heel moeilijk. Verder danst men ook op Ikaria (varianten van) de syrtos en de ballos , die ook op de andere Egeïsche eilanden te vinden zijn. Dan is er nog de kalamatianos , die over heel Griekenland verspreid is. Al deze dansen zijn niet echt ingewikkeld en het is dus best doenbaar om die een beetje onder de knie te krijgen in een workshop van twee uur. Bovendien worden ze allemaal in een open cirkel gedanst, in tegenwijzerzin: de dansers houden elkaar bij de hand en de voorste is degene die de dans leidt. Het recept is dan eenvoudig: zet uw eigen verstand op nul, luister naar het ritme van de muziek, kijk goed naar de leider en concentreer u verder op wat er met uw rechterhand gebeurt. Uw voeten volgen dan (min of meer) vanzelf.

Op 27 november worden de "Ikarian Days 2016" dan afgesloten met een filmvoorstelling , opnieuw gevolgd door een dorpsfeest met alles er op en er aan.

De film "Ludlow" heeft niets te maken met muziek, maar hier kunnen we niet nalaten om er toch wat dieper op in te gaan, zij het dan oppervlakkig en niet helemaal nauwkeurig. De film is in feite een documentaire over de "Colorado Coal War", een mijlpaal in de geschiedenis van de Amerikaanse arbeidersbeweging. De steenkoolmijnen in Colorado werden namelijk uitgebaat - en de arbeiders uitgebuit - door oliebaron John D. Rockefeller, de rijkste man aller tijden, minstens in Amerika, maar mogelijk zelfs wereldwijd. Om zijn olie te transporteren had hij spoorwegen nodig, en om het ijzererts te smelten om er spoorstaven van te maken had hij steenkool nodig. Die steenkool was in Colorado te vinden, maar dan wel onder de grond. Hij bouwde een mijnwerkersdorp, waar alles van hem was en waar iedereen voor hem werkte - tot zelfs de dokters toe. Toen de eerste lichting mijnwerkers in opstand kwam tegen de erbarmelijke werkomstandigheden - details in de documentaire - verving hij ze door immigranten uit de Balkanlanden, waaronder ook heel veel Grieken. Toen die op hun beurt begonnen te klagen schreef hij het toe aan hun mentaliteit. U kent het wel: Grieken zijn te lui om te werken, ze zitten liever op een terrasje koffie te drinken. Waar hebben we dat nog gehoord?

Ook toen kwamen er draconische maatregelen om hen een lesje te leren: toen ze begonnen te staken werden ze gewoon uit hun huizen gezet. Ze bouwden dan maar tentenkampen. Bedienden van Rockefeller schoten met scherp op de tenten en staken ze in brand. Dat triggerde een regelrechte guerilla-oorlog, met tientallen doden tot gevolg, uiteraard vooral bij de mijnwerkers. Uiteindelijk werd het grootste en hardnekkigste tentenkamp op 20 april 1914 bestormd en vernietigd, een gebeurtenis die in de Amerikaanse geschiedenisboekjes bekend staat als "the Ludlow Massacre", naar het dorpje waar het vlakbij lag.

Uiteindelijk moesten de mijnwerkers hun strijd opgeven en weer aan het werk gaan, maar de echte verliezer was toch Rockefeller zelf. De bloedige strijd van "David tegen Goliath" had heel wat aandacht gekregen en zijn imago had er zwaar onder geleden. Dat had nogal wat gevolgen. Tot dan toe had hij zijn gang kunnen gaan omdat hij de politici in zijn zak had, maar die kregen nu hun kiezers tegen en verloren hun comfortabele zitjes. De nieuwe verkozenen maakten wél wetten om de uitbuiting tegen te gaan, er kwamen officiële vakbonden en dergelijke. En dat alles is dus in feite (mee) te danken aan de Grieken, die mee de staking geleid hadden en - omdat de leiders speciaal geviseerd werden door de bravado's van Rockefeller - bijna allemaal omkwamen.

Over de "Colorado Coal War" is heel veel geschreven, maar de Griekse bijdrage bleef daarbij relatief onderbelicht. Deze documentaire uit 2016 heet voluit "Ludlow, Greek Americans in the Colorado Coal War" en wil daar, onder meer met interviews en archiefmateriaal, wat aan doen. Hij wordt op de "Ikarian Days" vertoond omdat de regisseur, Leonidas Vardaros, zelf van Ikaria afkomstig is. Hij komt trouwens naar Brussel voor de voorstelling.

Zoals gezegd is er na afloop opnieuw een dorpsfeest. Het wordt weliswaar aangekondigd als een "muzikaal evenement" onder de titel "Ikarian Sunset" , maar dat is vooral omdat dit doorgaat in de Art Base, en die beschikt eigenlijk niet over een dansvloer. De Sint-Katelijnezaal, waar de "Panigyri" van de dag voordien plaatsvindt, heeft wel zo'n vloer, maar dat neemt niet weg dat er ook in de Art Base zal gedanst worden. Dus in alles behalve naam wordt het ook wel een dorpsfeest.

Dat er zoveel dorpsfeesten op het programma staan is geen toeval. Dergelijke feesten zijn er in heel Griekenland te beleven, maar die van Ikaria zijn toch wel iets heel speciaals - en dat zeggen niet alleen de Ikarioten zelf. De eilandbewoners staan in heel Griekenland bekend als "zevkalides" en "souarezides". Het eerste is afgeleid van "zevki", zoals zo'n dorpsfeest in het Ikariotische dialect eigenlijk genoemd wordt. Voor de herkomst van "souarezides" moet u naar het Franse "soirée", want normaal gaan die "zevkia" door tot aan het ochtendgloren, de Ikarioten dansen gewoon de hele nacht door. Om praktische redenen zal de "export versie" wat korter uitvallen. En tussen haakjes: danslerares Christiana Katsarou deed onderzoek naar de plaatselijke feesten op Ikaria in het kader van haar master's diploma in Griekse cultuur en etnografie aan de universiteit van Athene.

Het zal zelfs de diagonaal lezende bezoeker van deze site opgevallen zijn dat alle onderdelen van deze "Ikarian Days" - en dus niet alleen de dorpsfeesten - begeleid worden door live muziek. Deze wordt, net als vorige keer overigens, gebracht door "de Ollandos" en zijn ensemble. Dat zijn:

• Nikos Plakas ‘Ollandos’ : viool en zang
• Kostas Kalogridis : laouto , bouzouki , zang
• Charis Karapetis : gitaar , bouzouki , zang

Bijnamen zijn in Griekenland zeer gangbaar, en Nikos Plakas heeft de zijne te danken aan het feit dat hij in Nederland geboren werd en er ook opgroeide, als zoon van emigranten uit Ikaria. Dat geldt ook voor de twee andere leden van zijn groep. Het maakt dan niet uit dat ze al jaren geleden teruggekeerd zijn naar hun heimat, zo'n bijnaam is een heel leven geldig.

De bezetting is in essentie deze van een traditioneel Ikariotisch ensemble. De viool speelt daar immers de hoofdrol, en die wordt dan begeleid door een ritme-instrument zoals de laouto . De bouzouki is er later aan toegevoegd, omdat ook de Ikarioten met hun tijd meegaan. "O Ollandos kai i parea tou" spelen in de eerste plaats natuurlijk nisiotika , muziek van de eilanden, maar ook laïka en rembetika behoren tot hun repertoire.

Tot slot willen we nog even meegeven dat deze "Ikarian Days" georganiseerd worden door een vereniging die zich "De vrienden van Ikaria" noemt. De meeste leden zijn zelf afkomstig van Ikaria. Sommigen zijn geëmigreerd (de meesten van hen naar Brussel), anderen wonen er nu nog. De andere leden zijn gewoon mensen die het eiland een warm hart toedragen.

De opbrengst van de evenementen in Brussel gaat integraal naar Ikaria, waar het zal gebruikt worden om vrijwilligers te steunen die thuiszorg verlenen aan hun oudere medebewoners.