© Luc Pardon 2004

Mariza Koch

Mariza Koch draait reeds ettelijke jaren mee in de Griekse muziekwereld. Zij werd geboren in Athene op 14 maart 1946, maar groeide op op het eiland Santorini (Thira) bij de familie van haar moeder. In die familie waren meerdere generaties popes geweest (Grieks-orthodoxe priesters mogen huwen) en dat maakte dat zij, naast de traditionele muziek van de eilanden, reeds vroeg in contact gebracht werd met de Byzantijnse hymnen. Zij zou zelfs in het kerkkoor gezongen hebben. Ze studeerde in elk geval muziek in Athene toen de Kolonels aan de macht kwamen. Dat was in 1967. Ze vluchtte naar Londen en bleef er drie jaar. In 1968 maakte ze er haar eerste plaat.

In 1970 - met de Kolonels nog steeds stevig in het zadel - keerde ze terug, en maakte er meteen  furore met een nieuwe formule: ze zong met alleen percussie als begeleiding. De combinatie sloeg aan en vond veel navolging. Met haar derde plaat "Arabas" ("Ossewagen") verwierf ze zich in 1971 een plaatsje in de annalen van de Griekse rock, die toen aan het opkomen was onder invloed van het westen. Mariza schreef rock-arrangementen op Griekse traditionele muziek, en het resultaat kon de vergelijking met westerse rock glansrijk doorstaan. Zij gaf de traditionele muziek (zowel de plattelandsmuziek van het Griekse vasteland als traditionele liederen van de Egeïsche eilanden) een modern kleedje en gebruikte, naast slagwerk, ook wel elektrische instrumenten. Later zal ze dit soort experiment overdoen met rembetikaliederen en een synthesizer.

Naast traditionele muziek ging Mariza zich ook toeleggen op eigen composities en nieuwe vertolkingen van liederen door anderen geschreven. Zij heeft o.m. liederen van Manos Hadjidakis en Dionysis Savvopoulos gezongen. En later, begin jaren '80, zelfs rembetikaliederen van en met Vasilis Tsitsanis.

In 1976 deed zij mee aan het Eurovisie songfestival in Den Haag met het liedje "Panaya mou, Panaya mou", waarvan zij zelf de muziek schreef. De tekst, van Michaelis Fotiadis, was een protest tegen de Turkse invasie van Cyprus in 1974 en de daaropvolgende bezetting van een deel van het eiland (die tot op vandaag voortduurt). Het jaar voordien, in 1975, had Griekenland zelfs geen inzending gestuurd omdat Turkije meedeed. Mariza Koch eindigde dertiende, wat er zeker niet toe bijdroeg het Griekse en Cypriotische gevoel van in de steek gelaten te zijn door het westen te verminderen.

In 1977 zette Mariza Koch een aantal gedichten van Nikos Kavvadías op muziek, deze plaat is helemaal in het teken van de zee. En dat de Egeïsche Zee haar nooit helemaal losliet bewijzen de in 1979 opgenomen platen met eilandliederen.

Ondertussen heeft ze ook een aantal platen gemaakt voor en met kinderen. Ze vindt namelijk dat Griekse kinderen bevoorrecht zijn omdat ze van bij hun geboorte ondergedompeld worden in de rijke en pure muzikale erfenis van hun volk, nl. de Byzantijnse muziek, waarmee zij - vanaf het moment dat ze voor de eerste keer in de kerk komen, veertig dagen na de geboorte - in contact komen, maar ook de volksmuziek in de huiskring. Die muzikale inwijding, op het kruispunt tussen oost en west, staat later garant voor meer openheid voor allerhande muziekstijlen en -genres. De onbezoedelde manier waarop kinderen muziek beleven spreekt haar in elk geval sterk aan, vandaar haar werk met kinderen en de platen die er het gevolg van zijn.

Een streek waar Mariza Koch door jong en oud zeer geliefd is is Thracië. Zij heeft immers nogal wat Thracische liederen opgenomen in haar repertoire. Het feit dat zij onlangs nog (in 2000) op vraag van de Culturele Vereniging van Thracië naar België is gekomen voor een éénmalig concert in het kader van een culturele driedaagse is daar het bewijs van. Mariza treedt trouwens vaak op in binnen- en buitenland en niet alleen in grote theaterzalen, maar ook in kleine dorpjes, scholen en in het kader van talloze culturele evenementen. Tot in de voormalige Sovjet-Unie en zelfs in China.

Ondanks een loopbaan van meer dan dertig jaar is ze tot op heden nog steeds actief. Gevraagd naar haar toekomstplannen zegt ze: "Ik zing en volg mijn stem, zoals de vogels zich laten leiden door de wind". Maar vroeg of laat keert elke Griek terug naar de zuiverheid van de Griekse muziek, althans volgens Mariza, en dat lijkt bij haarzelf alleszins juist te zijn. Op dit moment werkt Mariza Koch aan een (herkennings)lied voor de Olympische Spelen, die in 2004 in Athene worden gehouden. Zij zal het lied vertolken met een kinderkoor.