© Luc Pardon 2018

Sotiris Papatragiannis

Het publiek in de Lage Landen kon al vaak kennismaken met Sotiris Papatragiannis , maar wie is die man eigenlijk?

Hij werd in Athene geboren op 26 november 1977. Al heel snel bleek dat hij belangstelling had voor muziek. Hij hield vooral van rembetika en laïka , en dat is altijd zo gebleven.

Het duurde wel even voor zijn ouders begrepen dat hij talent had, maar op zijn vijftiende kreeg hij van hen dan toch een gitaar cadeau. Daarmee begon hij meteen te zingen en te spelen, en al doende leerde hij met het instrument omgaan. Kort nadien leerde hij zichzelf ook baglamas spelen.

Toch koos hij niet voor de muziek als studierichting. Hij leerde ... tekenen en schilderen. Daaraan besteedde hij vijf jaar van zijn jonge leven, waarvan de laatste drie jaar aan de school van Spyros Ornerakis. Die geldt als één van de belangrijkste hedendaagse grafische kunstenaars van Griekenland. Bij het grote publiek is hij vooral bekend als striptekenaar en cartoonist. In zijn school probeert hij kinderen en adolescenten de kunst bij te brengen. Hij hecht niet alleen belang aan de esthetiek als dusdanig, maar hij stimuleert ook hun fantasie en hun opmerkingsgave. Hij leert hen dus met andere ogen naar de dingen kijken en buiten de lijntjes denken.

Met al die bagage op zak ging Sotiris Papatragiannis zelf aan de slag als cartoonist en illustrator. In die hoedanigheid werkte hij voor verschillende uitgeverijen van boeken, kranten en tijdschriften. Tussendoor kluste hij nog wat bij als "tattoo artist". En hij was ook een tijdje actief als ... barman, kelner, boekbinder, verhuizer enzovoorts.

Maar in 1997 ruilde hij zijn tekentafel in voor het podium. Hij was toen twintig en begreep dat zijn eerste liefde, de muziek, hem toch nooit meer los zou laten. Dan kon hij daar maar beter zijn vak van maken, vond hij.

Na die herbronning zong en speelde hij in orkestjes van anderen, maar hij trad ook op met eigen groepjes. Hier en daar is te lezen dat hij in 2005 zelfs zijn eigen club opende, de Misirlou in de bekende Atheense wijk Exarcheia. Het is niet zeker of dat klopt, maar vast staat wel dat hij daar twee seizoenen lang verantwoordelijk was voor de programmatie.

Intussen is hij een bekende naam geworden in het wereldje van de jonge rembetika -muzikanten. Dat is helemaal niet vanzelfsprekend, want tenslotte is hij autodidact, terwijl de meeste van die jongeren kunnen steunen op een stevige theoretische onderbouw. Maar misschien is het wel precies daarom dat ze de capaciteiten van iemand naar waarde kunnen schatten, gewoon door te luisteren. Ze hebben daar geen droge lijst van diploma's voor nodig.

Ook de meer gevestigde waarden in het veld leerden Sotiris Papatragiannis al snel kennen en waarderen. We zouden nu een ellenlange lijst van bekende namen kunnen geven waar hij mee samenwerkte, maar we beperken ons tot enkelen die ooit al de Lage Landen aandeden: Agathonas Iakovidis , Stelios Vamvakaris , Manolis Pappos , Lela Papadopoulou , Vasilis Lekkas , en dan natuurlijk ook Katerina Tsiridou en Dimitris Kranidas .

Het is samen met die laatsten dat hij zich hier een stevige reputatie heeft verworven, als mede-oprichter van "Kompania". Dit ensemble werd in 2011 "officieel" boven de doopvont gehouden, maar de leden speelden al veel langer samen. Dat is in die wereld eigenlijk heel normaal. Een aantal muzikanten kennen elkaar, hebben al vaker samengewerkt, en weten dus wat ze aan elkaar hebben. Als er één van hen een aanbod krijgt voor - bijvoorbeeld - een reeks optredens in een club of een taverna , dan gaat hij of zij op zoek naar collega's die beschikbaar zijn om samen een groepje te vormen.

De muzikanten van "Kompania" hadden op die manier al vaak samengewerkt, en het was eigenlijk pas toen ze aan buitenlandse optredens begonnen, dat ze een naam nodig hadden. Eerst werd dat " Katerina Tsiridou en ensemble", gewoon omdat Tsiridou de voornaamste zangeres van het groepje was. Later doopten ze dat om tot gewoonweg "Ensemble", oftewel "Kompania" in het Grieks. Daarmee wilden ze benadrukken dat ze allemaal evenwaardig waren. Dat bleek ook op het podium, en het was precies één van de redenen waarom ze hier (en elders) zo'n indruk maakten.

De naamswijziging kwam enkele jaren later goed van pas, want Katerina Tsiridou ging meer samenwerken met andere collega's en haar plaats werd ingenomen door de jonge Ioulia Karapataki. Ook Dimitris Kranidas werd vervangen door Thodorís Petropoulos, maar de rest van "Kompania" bleef ongewijzigd. Onder de leden van het eerste uur vinden we nog altijd Nikos Protópapas , en hij is de echtgenoot van Katerina Tsiridou - wat meteen ook bewijst dat er geen ruzie of andere onaangenaamheden aan te pas kwamen.

Maar ondanks zijn hechte band met "Kompania" zou je Sotiris Papatragiannis toch onrecht aandoen door hem "alleen maar" met dat ene ensemble te associëren. Hij doet tussendoor nog heel wat andere dingen. Hij kwam trouwens al een paar keer hierheen met andere muzikanten.

Het bleek ook dat hij in 1997, toen hij resoluut voor de muziek had gekozen, toch zijn tekentafel niet van de hand heeft gedaan. Zo verzorgde hij bijvoorbeeld de illustraties en de vormgeving van een aantal cd's die hieronder in zijn discografie vermeld staan. Daar zijn minstens twee van de albums van Katerina Tsiridou bij. Merkwaardig genoeg maakte hij de hoes van zijn (tot nog toe enige) eigen cd "Romanza" niet zelf ...

Naast de muziek heeft hij ook nog een zwak voor Karagiozis , het Griekse schimmentheater. Zijn grafische talenten gebruikt hij om poppen voor dat theater te maken. Dat is eigenlijk een vak apart, maar hiervoor was hij in de leer gegaan bij de bekende Karagiozis -speler Sotiris Charidimos (°1941). Die had het zelf van zijn vader Yorgos (1924-1996), en die op zijn beurt van (groot)vader Christos (1895-1970). Maar in de moderne tijd werkt die mondelinge overlevering niet zo goed meer, dus richtte Sotiris Charidimos een school annex museum op om de ervaring van drie generaties ook buiten de familie door te geven.

In januari 2016 kwam Sotiris Papatragiannis naar Brussel met een reeks figuren van zijn hand. Die werden in de Art Base tentoongesteld, want per saldo is die overdag eigenlijk een kunstgalerij. Ook de bekende accordeonist Dimos Vougioukas nam aan de tentoonstelling deel met een aantal van zijn eigen creaties, want hij is ook zelf speler van Karagiozis en - net als vroeger - maakt ook hij zijn figuren meestal zelf.

Op zich is het eigenlijk niet zo verwonderlijk dat muzikanten en Karagiozis elkaar vinden, want vroeger werden de Karagiozis -voorstellingen altijd begeleid door live muziek. Tegenwoordig is dat nog zelden het geval, maar als Sotiris Papatragiannis hiervoor gevraagd wordt, dan zegt hij nooit nee.

En uit zijn discografie hieronder blijkt dat hij voor nog veel meer open staat, ook al is en blijft de rembetika en de laïka toch wel zijn grote liefde.

Discografie

Onderstaand lijstje is allicht niet volledig, maar we geven het toch maar.

Bij Sotiris Papatragiannis hadden we (voorlopig?) maar één sterretje nodig om, zoals gewoonlijk, de "eigen platen" van de samenwerkingen te onderscheiden.

2007 - Το αυγό του Κολόμπου - To avgo tou Kolombou (Het ei van Columbus). Een album van de - enigszins excentrieke - "Griekse indiaan" Nikos Veropoulos (bijgenaamd "White Feather"). Het album bevat allemaal rembetika -nummers waarvoor "White Feather" dan wel zelf de tekst en de muziek schreef. Behalve Sotiris Papatragiannis ( baglamas en zang) werkten er nog een hele reeks anderen aan mee, zo bijvoorbeeld Manolis Pappos ( bouzouki en outi ), Iraklis Vavatsikos (accordeon) en Thodoris Rellos (bekend van Mode Plagal ) op klarinet.

2007 - Ξένων δοχείο - Ksenon Dochio (lett. "Vat uit het buitenland"). Een tweede album van Nikos Veropoulos, dat tegelijk met het vorige verscheen en er eigenlijk een tweeluik mee vormt. Het enige verschil is dat zijn "Ei van Columbus" geïnspireerd is door zijn reizen door Amerika, het tweede door zijn omzwervingen in Griekenland.

2009 - Κισμέτ - Kismet (Noodlot) . Album van Katerina Tsiridou , waar Sotiris Papatragiannis ook op meezingt. "Special guest" is hier Agathonas Iakovidis .

* 2010 - Ρομάντζα - Romanza (Romance) . Zijn eerste eigen plaat, met o.a. Katerina Tsiridou (zang), Adonis Enitis (zang), Dimitris Kranidas ( bouzouki , outi en zang), Nikos Tatasopoulos ( bouzouki , gitaar, baglamas en mandoline), en nog enkele anderen - in totaal bijna twintig man (m/v). De titelsong is van Kostas Roúkounas en ook de andere nummers zijn van bekende componisten uit de rembetika en de laïka . Er staan bijvoorbeeld liedjes op van Vasilis Tsitsanis , Markos Vamvakaris , Manolis Chiotis , Yorgos Zambetas , Michalis Sougioul of Vangelis Papazoglou . Het lijkt een bont allegaartje, maar het selectiecriterium was eigenlijk heel eenvoudig: het zijn allemaal liedjes die Sotiris Papatragiannis altijd al graag gezongen heeft. En nog steeds graag zingt, want "Romanza" is een vast onderdeel van zowat alle optredens waar hij aan meewerkt. Omdat hij zich die liedjes "eigen" heeft gemaakt, brengen zijn vertolkingen toch eenheid in de verscheidenheid van dit album.

2010 - Καναρίνι μου γλυκό - Kanarini mou glyko (Mijn lieve kanarievogeltje). De soundtrack van de gelijknamige muzikale documentaire, gewijd aan het leven van Roza Eskenazy . Hierover leest u meer op onze augustus 2012 maandpagina , toen het (onder de titel "My Sweet Canary") opgevoerd werd in het kader van het Klinkers-festival in Brugge. In dit kader is van belang dat Sotiris Papatragiannis en Katerina Tsiridou mee de Griekse klanken leverden van de originele uitvoering (in Brugge waren ze er niet bij).

2012 - Kompania Live. De eerste "officiële" plaat van het ensemble, opgenomen tijdens een tournee in België en Nederland, en uitgebracht in Nederland. Tot hun grote verbazing haalden ze met dit album de "World Music Charts Europe": in februari 2013 prijkten ze daar plots op de vijfde plaats.

Oktober 2012 - Όπου κι αν είσαι, γύρισε - Opou ke an ise, gyrise (Waar je ook bent, kom terug). Opnieuw een plaat van Katerina Tsiridou . Sotiris Papatragiannis zingt mee in 7 van de 17 nummers.

2012 - Όσα χρόνια κι αν περάσουν - Osa chronia ki an perasoun (Hoeveel jaren er ook voorbij gaan). De titel zou je kunnen aanvullen met "... we zullen je nooit vergeten", want deze eerste eigen cd van Nikos Tatasopoulos is bedoeld als hulde aan zijn vader Yannis Tatasopoulos , tien jaar na diens overlijden. Zowel vader als zoon zijn virtuoze bouzouki -spelers, en er werkten dan ook een heleboel grote namen aan mee: Glykeria , Pitsa Papadopoulou , Stelios Vamvakaris , Babis Tsertos , Sofia Papazoglou , Dimitris Mytarakis, Maria Koti en nog een paar anderen. Ook de lijst van muzikanten leest als een "who's who" van de hedendaagse rembetika en laika. Een greep uit het aanbod: Thanasis Polykandriotis ( bouzouki ), Manos Achalinotopoulos (klarinet), Sofia Lampropoulou ( kanonaki ), ... Tussen al dat geweld vinden we ook Sotiris Papatragiannis , die één nummer meezingt.

2013 - Μετ’ επιστροφής - Round Trip ("Heen en terug" oftewel "een retourtje"). De tweede plaat van Kompania, alweer opgenomen in Nederland, maar deze keer in de studio. Ook dit album kende een vliegende start. In november werd het officieel voorgesteld in Athene, in december 2013 sloop het de WMCE binnen op nummer 20 en in januari 2014 stond het al op nummer 7. Meer over dit album (en ook over hun eerste "Live" plaat) leest u op onze maart 2014 maandpagina. Toen kwamen ze "Round Trip" namelijk in België en Nederland voorstellen.

2015 - Αμάν Κατερίνα - Aman Katerina (Ach, Katerina !). Plaat van Katerina Tsiridou , opgedragen aan de componist Panayotis Toundas . Sotiris Papatragiannis zingt er één nummer op mee.

2016 - Κρίση - Crisis. Het derde album van de groep "Kompania", nu in de nieuwe samenstelling met Ioulia Karapataki (zang) en Thodorís Petropoulos (accordeon). Het werd opgenomen en uitgebracht in ... Zweden. Ze waren daar uitgenodigd voor enkele optredens en ze maakten zoveel indruk dat er meteen besloten werd om hen ter plaatse in te blikken. Meer over de inhoud en de achtergrond van dit album leest u op onze juni 2017 maandpagina , toen ze het kwamen voorstellen op het "Nous Sommes Grecs" festival in Brussel.

2016 - Por el mundo . Het vijfde album van de Zweedse "Faela! Music Band", die zichzelf ook omschrijft als "Latinbalkananimals". De groep bestaat uit zes muzikanten uit Argentinië, Bosnië, Chili en Zweden, en hun muziek bestaat uit een heel eigen mix van stijlen, die toch - of misschien juist daarom - internationaal erkenning krijgt in het circuit van de wereldmuziek. Sotiris Papatragiannis en Thodoris Petropoulos werkten mee aan één nummertje van het nieuwe album, en omgekeerd leverde "Faela!" een bijdrage aan "Crisis" van Kompania, met een bewerking van de titelsong als "bonus track".

2016 - Tempo. Eigen plaat van Nikos Protópapas , met als ondertitel "Rebetiko Guitars Project".

2017 - Κάτοπτρα - Katoptra (Spiegelingen). Een nieuw eigen album van Sokratis Malamas , na drie jaar afwezigheid in de platenwinkels. Enerzijds blijft hij trouw aan zichzelf, anderzijds zijn er toch wel wat verrassingen te sprokkelen. Dat is niet zozeer omdat Sotiris Papatragiannis hier een nummertje op meezingt (anders stond deze cd immers niet in dit lijstje), maar er zijn wel (nog) wat andere namen die je niet meteen met Malamas zou associëren. Voor de zangstemmen deed hij bijvoorbeeld beroep op Natassa Bofíliou , Eleonora Zouganeli en Lambrini Karakosta. In die optiek ligt het dan voor de hand dat ook zijn eigen zoon, Petros Malamas, mocht meezingen. Die doet ook heel interessante dingen, maar volgt wel zijn eigen weg, los van die van zijn vader. Op dit album komen ze elkaar dus muzikaal weer tegen. Voor vader Sokratis is het ook eerder ongewoon - maar al wel eerder vertoond - dat hij niet alleen zijn eigen teksten gebruikt, maar ook die van een zestal andere schrijvers. Bij de muzikanten vinden we ook alweer enkele verrassingen: Pandelis Stoïkos (trompet) en Kleon Andoniou (ex Mode Plagal , elektrische gitaar) bijvoorbeeld. Ook de anderen behoren bij de top op hun respectievelijke instrumenten. Als je het zo leest, dan lijkt het nogal chaotisch, maar toch heeft dat niet met de titelsong te maken. Die is immers geïnspireerd door het bekende boek "Turbulent Mirror" van John Briggs en F. David Peat. De ondertitel is "An Illustrated Guide To Chaos" en de auteurs - gerespecteerde wetenschappers - proberen aan te tonen dat er wel degelijk een systematiek te vinden is achter allerlei op het eerste zicht "chaotische" verschijnselen (zoals de beurskoersen of het weer). Het lijkt wel of Sokratis Malamas op zijn beurt met dit album wou aantonen dat er eenheid zit in de verscheidenheid binnen de hedendaagse Griekse muzikale scène, en dat hij dat wou doen door - zonder zichzelf te verloochenen - toch een soort "best of" van het uitgebreide aanbod te brengen. Als je het op die manier bekijkt, dan is het eigenlijk logisch dat Sotiris Papatragiannis hier niet mocht ontbreken...