"Wegens succes geprolongeerd", zo stond het vroeger op bordjes bij de ingang van filmzalen en theaters.

Zo'n bordje zou ook van pas komen voor het projectkoor "Mazí". In januari 2025 - bijna dag op dag twee jaar na de premi§re - beginnen ze aan een nieuwe reeks opvoeringen van de "Mauthausen Cyclus", zoals altijd in het Grieks gezongen en voorzien van tekst en uitleg.

Logisch eigenlijk, want er was heel wat werk gaan zitten in de voorbereiding van dit project. Daar vertelden we al uitgebreid over op onze maart 2023 maandpagina . Die investering van tijd en moeite had geloond, want het talrijke publiek, dat naar de vier eerste uitvoeringen was gekomen, was telkens enthousiast.

Minstens even belangrijk is dat de zangers en zangeressen zelf toch ook wel onder de indruk waren. Ze hadden van tevoren natuurlijk wel ongeveer geweten waar ze aan begonnen, maar dat het allemaal zo groots en mooi en prachtig zou worden, dat hadden ze eigenlijk niet verwacht. Het was allemaal niet vanzelf gekomen, maar achteraf waren ze toch blij en trots dat ze doorgezet hadden. Bovendien hadden ze nog nooit eerder samen gezongen, dus het was best wel spannend om te weten hoe het zou klinken. En, niet onbelangrijk, het was nog leuk ook.

Eigenlijk was het de bedoeling dat het bij die vier uitvoeringen zou blijven, maar ja, wat doe je in zo'n omstandigheden?

Het antwoord: er nog een paar uitvoeringen tegenaan gooien natuurlijk. Dat doen ze nu al voor de tweede keer, want ook vorig jaar, in januari 2024 , hadden ze al eens "geprolongeerd", En ook toen was het publiek telkens weer onder de indruk, diep geraakt en ontroerd, net als bij de eerste reeks. Bij de derde reeks zal dat allicht niet anders zijn.

Daar komt nog bij dat het thema van de "Mauthausen Cyclus" - helaas - misschien nog meer actueel is dan anders.

De perstekst van "Mazí" vat het prima samen. We citeren:

Zoals gezegd kunt u voor meer achtergrondinformatie over het project terecht op onze maart 2023 maandpagina - voor zover dat nog nodig zou zijn, natuurlijk.

We geven nog wel even de namen van de enthousiaste zangers en zangeressen, allemaal uit de regio Alkmaar. Dat zijn: Anna Boos, Anna Datthijn, Cox Jobse, Els van Dijck, Els Tempelaars, Gé Ankoné, Hanna Bakker, Henk Steen, Jan Willem Dorr, Liesbeth Brinkman, Martha de Ruiter, Reino IJsselmuiden, Sophie Abeln, Teun Rigter en Yntske Zijlstra.

Ze worden nog steeds begeleid door dezelfde zes ervaren muzikanten:

• René Woelders : orkestleider, klarinet
• Andreas Keesman : contrabas
• John Eilert : gitaar
• Karen Nijdam : viool
• Martijn Komen : accordeon
• Margo Kos : percussie.

Voor meer informatie over het project kunt u nog steeds mailen naar [aanvragen e-mail adres] .

Praktische gegevens
Zondag 26 januari 2025, 18u30, Remonstrantse Kerk, Fnidsen 37, 1811 ND Alkmaar (NL) Entree: € 12,50 (inclusief consumptie). In het kader van de Internationale Herdenkingsdag voor de Holocaust. Dit optreden is voorbij.
Zondag 27 april 2025, 15u30, Witte Kerk, Heerenweg 32, 1851 KS Heiloo (NL) Toevoegen aan uw agenda Entree: € 12,50 (inclusief consumptie). Meer info en reserveren : https://www.kunstgetij.nl . Men vraagt om zo mogelijk met de fiets te komen. Een computer-gegenereerde routeplanning is beschikbaar. (opent in nieuw venster) Toon deze locatie op de kaart [?] Kaart niet meer tonen [?] Afstand tot uw woonplaats: onbekend. [?]  
Zondag 4 mei 2025, 20u00, Rooms Katholieke Kerk, Prof. Granpré Molièrestraat 23, 1771 AE Wieringerwerf (NL) Toevoegen aan uw agenda Entreeprijs niet doorgekregen. De voorstelling vindt plaats na de 4 mei-herdenking van 20.00 uur. Meer informatie t.z.t. bij het Historisch Genootschap Wieringermeer, contactgegevens op hun website https://www.wieringermeer.nl . Een computer-gegenereerde routeplanning is beschikbaar. (opent in nieuw venster) Toon deze locatie op de kaart [?] Kaart niet meer tonen [?] Afstand tot uw woonplaats: onbekend. [?]  

De vier man sterke groep "Gidiki" (Γκιντίκι) komt vanuit Griekenland naar de Lage Landen gevlogen. In hun bagage hebben ze, naar eigen zeggen, klanken van de dimotika en de rembetika , vermengd met eigentijdse geluiden.

Misschien zijn hun optredens in Amsterdam, Brussel en Rotterdam wel de voorbode van een nieuwe "European Tour". Het zou de eerste keer niet zijn, want dat deden ze ook al in mei 2023 en in mei 2024 - en telkens deden ze ook België en Nederland aan,

De groep bestaat uit:

• Tasos Kofodimos : laouto , zang
• Konstantinos Lazos : klarinet, gaïda , gitaar, zang
• Kostantis Papakonstantinou : percussie
• Thodoris Sioutis : viool, zang

Met die instrumentatie hebben ze alvast de basis-ingrediënten in huis om de meeste soorten traditionele muziek aan te kunnen.

En dat is inderdaad waar ze in 2014 mee begonnen te experimenteren. Zelf komen ze niet meteen uit de traditionele hoek, ze groeiden integendeel op met moderne westerse muziek. Maar ze waren toch al in 2012 in Thessaloniki begonnen met een groepje onder dezelfde naam dat rembetika speelde. Voor andere stijlen hadden ze andere bands, alles netjes geordend. Dachten ze toch. Want zoals bekend is de rembetika , als stadsmuziek van gewone mensen, sterk beïnvloed geweest door de dorpsmuziek, al was het maar omdat de dorpelingen indertijd naar de grote stad kwamen om werk te zoeken en dan natuurlijk heimwee hadden naar huis.

Op die manier sloop de dimotika haast ongemerkt binnen in het repertoire van het toenmalige Gidiki. Die "geïmporteerde rembetika " liedjes spraken hen aan, dus speelden ze die ook. Het werden er steeds meer, en na een tijdje beseften ze met een schok dat ze eigenlijk feitelijk een dimotika -groepje geworden waren. Dat vonden ze niet erg, wel integendeel, ze besloten om voluit te gaan. Het huidige Gidiki was geboren.

Tien jaar later blijkt dat hun publiek het ook niet erg vindt, wel integendeel. Als ze ergens optreden, in Thessaloniki of (de laatste tijd steeds meer) in Athene of elders, dan komt de jeugd (van jong tot minder jong) in groten getale opzetten. Ze kennen intussen de reputatie van de groep en ze weten wat er hen te wachten staat: een avond waarop ze volop kunnen dansen en meezingen.

Want Gidiki heeft inderdaad zowat alle klassiekers in het aanbod. Noem een bekende dimotika en ze hebben hem in hun repertoire zitten. Ze bestrijken heel Griekenland: Epirus, Macedonië, Thessalië, Thracië, Pontos, de eilanden, ... "Een Ikariotiko, zegt u? U vraagt, wij draaien".

Ondanks hun (beweerde) "eigen accenten" is het allemaal heel herkenbaar en dansbaar, ook (en vooral) voor de jongeren die voldoende belangstelling krijgen voor de traditie om ook de bijbehorende dansen aan te leren. En dat zijn er steeds meer. Volgens Gidiki is er een groeiend besef dat dit erfgoed eigenlijk nooit verloren had mogen gaan. Vandaar, zeggen ze, dat er steeds meer mensen "terug naar hun roots" gaan. En als de traditie dan niet meer van generatie op generatie overgeleverd wordt, zoals vroeger, dan gaan ze toch gewoon naar een dansschool.

In een grootstad liggen de roots van de mensen natuurlijk in allerlei verschillende delen van het land, en dat sluit dan prima aan bij het heel diverse repertoire van de groep. Ze hebben iedereen wel wat te bieden. Toch doen ze dat niet met opzet, het kwam gewoon vanzelf. Ook in de rembetika vind je immers die verscheidenheid, en dat precies om dezelfde reden.

Wat dan met die "eigen accenten"? Dat valt eigenlijk best mee. De ritmes bijvoorbeeld blijven helemaal overeind, en de klank zelf is ook herkenbaar aanwezig. Het komt er vooral op neer dat ze zich niks aantrekken van de "juiste" instrumentatie. Normaal zijn de traditionele ensembles in elke streek anders samengesteld, telkens met specifieke instrumenten die daar de hoofdrol spelen. Zoals gezegd heeft Gidiki wel de meeste van die instrumenten in huis, alleen gebruiken ze die niet "zoals het hoort", Of toch niet helemaal. Een Epirotisch liedje spelen ze bijvoorbeeld wel met een klarinet, maar de viool doet gewoon mee. En bij de eilandmuziek is het omgekeerd - of precies hetzelfde, zo u wil. Voor puristen moet het een gruwel zijn, maar die gaan natuurlijk niet naar een optreden van Gidiki ...

Tussen haakjes: één van de leden van Gidiki, Konstantinos (Kostas) Lazos, speelt ook mee in de "Villagers of Ioannina City". De anderen spelen trouwens ook in andere settings, maar de "V.I.C" (zoals ze ook genoemd worden) hebben al wel enige bekendheid verworven in het buitenland. Ze waren hier al een paar keer te gast met hun programma van "Griekse rock met Epirotische klarinet". Het meest recente voorbeeld zijn hun optredens in juni 2022 in Nederland, en het ziet er naar uit dat ze weer terug zullen gevraagd worden. Het artikeltje op onze juni 2022 maandpagina is misschien het herlezen waard, niet zozeer om "Gidiki" beter te kunnen inschatten, want de klank is helemaal anders, maar het helpt misschien wel om beter te begrijpen hoe jonge Griekse muzikanten zoal bij de traditie terechtkomen.

En het helpt misschien ook om te begrijpen hoe de "exotische" klanken van de aloude Griekse traditie bij een Europees festivalpubliek terechtkomen, want ook Gidiki werd blijkbaar al opgemerkt in Frankrijk en Duitsland. En het deint steeds verder uit: in maart van dit jaar geven ze vijf concerten op rij in het Verenigd Koninkrijk.

Meer info over de groep is te vinden op hun (Engelstalige) website https://gidiki.com . Daar staan een paar videoclipjes van "Gidiki in actie" en u kunt er ook luisteren naar hun albums. Het eerste, "AHOY", verscheen in 2023, en het tweede, "Perasma" in 2024, allebei net op tijd voor hun Europese tournee van dat jaar. Op het moment dat we dit artikeltje publiceerden (13.1.2025) zijn er nog geen aanwijzingen dat deze geschiedenis zich zal herhalen - maar die waren er de vorige keren eigenlijk ook niet. Wordt allicht vervolgd ...

Praktische gegevens
Donderdag 8 mei 2025, 21u00, Mezrab, Veemkade 576, 1019 BL Amsterdam (NL) Toevoegen aan uw agenda Tickets: € 17,- in voorverkoop, € 20,- aan de kassa. Meer info en reserveren : https://mezrab.nl . Een computer-gegenereerde routeplanning is beschikbaar. (opent in nieuw venster) Toon deze locatie op de kaart [?] Kaart niet meer tonen [?] Afstand tot uw woonplaats: onbekend. [?]  
Zondag 11 mei 2025, 20u00, Grounds, Pieter de Hoochweg 125, 3024 BG Rotterdam (NL) Toevoegen aan uw agenda Tickets: € 18,50 (incl. € 1 administratiekosten) of € 16 "Early Bird", en € 20 aan de kassa. Meer info en voorverkoop: https://www.grounds.nu/ . Een computer-gegenereerde routeplanning is beschikbaar. (opent in nieuw venster) Toon deze locatie op de kaart [?] Kaart niet meer tonen [?] Afstand tot uw woonplaats: onbekend. [?]  
Maandag 12 mei 2025, 20u00, Art Base, Zandstraat (Rue des Sables) 29, 1000 Brussel (B) Toevoegen aan uw agenda Tickets: € 20,- (normaal tarief), € 15,- (reductietarief voor werklozen en studenten < 26 j.). Meer informatie en reserveringen: https://www.art-base.be . Een computer-gegenereerde routeplanning is beschikbaar. (opent in nieuw venster) Toon deze locatie op de kaart [?] Kaart niet meer tonen [?] Afstand tot uw woonplaats: onbekend. [?] &nbsp;
Dinsdag 13 mei 2025, 20u00, Art Base, Zandstraat (Rue des Sables) 29, 1000 Brussel (B) Toevoegen aan uw agenda Tickets: € 20,- (normaal tarief), € 15,- (reductietarief voor werklozen en studenten < 26 j.). Meer informatie en reserveringen: https://www.art-base.be . Een computer-gegenereerde routeplanning is beschikbaar. (opent in nieuw venster) Toon deze locatie op de kaart [?] Kaart niet meer tonen [?] Afstand tot uw woonplaats: onbekend. [?] &nbsp;

Een kamerbrede glimlach, een diepe warme stem, een uitzonderlijke podiumprésence en bakken vol talent, dat is hoe we Natasa Theodoridou ( Νατάσα Θεοδωρίδου , °1970) aankondigden toen ze in juni 2014 voor de eerste keer naar de Lage Landen kwam.

We vertelden u toen ook dat dit voldoende was om in geen tijd de "talk of the town" te worden toen ze in 1996 verhuisde van haar geboortestad Thessaloniki naar Athene. Kort voordien was ze nog gewoon een journaliste geweest die wat bijkluste als zangeres, een jaar nadien had ze een platencontract op zak van één van de grote platenfabrieken.

Haar eerste cd heette gewoon " Natasa Theodoridou " en die verkocht zo goed dat ze enkele weken later een platina exemplaar mocht gaan afhalen. Inmiddels heeft ze zeventien eigen albums op haar naam staan, of misschien wel meer. Iedereen lijkt namelijk een beetje de tel kwijt, ook al omdat er een aantal live opnames, "best of" en cd-singles uitgebracht werden. Moet je die dan meetellen of niet? In elk geval: als je alleen kijkt naar de "eigen albums" volgens de klassieke formule, dan zijn er minstens vijf daarvan die goed waren voor goud, en de andere gingen zelfs voor platina.

Alles wat u verder nog over haar zou willen weten is te vinden in de biografie die we in 2014 over haar schreven. We vonden het niet echt nodig om die bij te werken, want aan de essentie is er al die tijd eigenlijk niets veranderd.

Ook tijdens dat optreden in Brussel - inmiddels dus alweer meer dan tien jaar geleden - maakte ze heel wat indruk. Sindsdien was ze al een paar keer in Duitsland (onder meer in oktober 2023 in Düsseldorf), maar het was pas in juni 2024 dat ze voor het eerst naar Nederland kwam, meer bepaald naar naar Rotterdam.

Tijdens deze tournee is ze ook in Stuttgart (3 mei), Wenen (4 mei), Zürich (17 mei) en München (31 mei), maar dat vonden we toch een beetje te ver buiten de actieradius van onze site. Wie daar toch naartoe zou willen kan terecht op de website van Greece On Tour, https://www.greece-on-tour.eu/ .

Praktische gegevens
Maandag 26 mei 2025, 20u00, Koninklijk Circus, Onderrichtsstraat 81, Brussel (B) Toevoegen aan uw agenda Tickets: € 99, € 69, € 59 of € 49, al naargelang de categorie. Bij het bestellen kan u uw zitplaatsen zelf uitkiezen op het zaalplan. Meer info en voorverkoop via https://www.greenhousetalent.com/benl/agenda/natasa-theodoridou . Een computer-gegenereerde routeplanning is beschikbaar. (opent in nieuw venster) Toon deze locatie op de kaart [?] Kaart niet meer tonen [?] Afstand tot uw woonplaats: onbekend. [?]  
Woensdag 28 mei 2025, 20u00, Tonhalle, Ehrenhof 1, 40479 Düsseldorf (D) Toevoegen aan uw agenda Tickets: € 85, € 75, € 65, € 55 of € 30 (afhankelijk van de "plaatsgroep"). Meer info en voorverkoop : https://www.tonhalle.de . U tikt gewoon "Theodoridou" in het zoekveld rechtsboven en dan komt u vanzelf waar u moet zijn. Een computer-gegenereerde routeplanning is beschikbaar. (opent in nieuw venster) Toon deze locatie op de kaart [?] Kaart niet meer tonen [?] Afstand tot uw woonplaats: onbekend. [?]  

De bekende - zeg maar legendarische - Griekse rockgroep Pyx Lax gaat voor de eerste keer op "European Tour" , en ze komen daarbij ook naar Brussel.

Het is eigenlijk merkwaardig dat het zo lang heeft geduurd voor ze naar "Europa" komen, want de groep bestaat al sinds 1989. In die meer dan 35 jaar zijn ze zonder twijfel deel gaan uitmaken van de Griekse muziekgeschiedenis. Hun platen gingen meer dan een miljoen keer over de toonbank, en met hun live concerten vullen ze zonder problemen een stadion met 100.000 toeschouwers.

Die populariteit hebben ze voor een groot deel te danken aan hun repertoire. Ze hebben hun heel eigen stijl, en bij gebrek aan beter is dat inderdaad "rock", maar je moet dat dan wel in zijn Griekse context zien. Ze hebben bijvoorbeeld heel wat tedere ballades in het aanbod, en een aantal daarvan zijn inmiddels deel gaan uitmaken van het Griekse muzikale erfgoed.

Bovendien hebben ze in de loop der jaren voortdurend de grenzen van het genre verkend, Ze smokkelden af en toe zelfs wat elementen uit de Griekse dorpsmuziek naar binnen, en natuurlijk keken en luisterden ze ook naar de laïka en de endechna . Het was trouwens de bekende laika-zanger Vasilis Karras die hen aan het begin van hun carrière op weg hielp door één van hun eerste hits, het bekende liedje "As'tin na leï" ("Laat haar maar zeggen"), mee te zingen. Inmiddels hebben ze samengewerkt met zowat iedereen die binnen de Griekse showbizz iets te betekenen heeft, zoals Yorgos Dalaras , Charis Alexiou , Lavrendis Machairitsas , Yannis Kotsiras , Eleni Tsaligopoulou , Stelios Dionysiou en vele, vele anderen.

Die voortdurende vernieuwing binnen hun toch al brede repertoire wordt door de fans sterk op prijs gesteld.

Er wordt dus - ook in Griekenland zelf - reikhalzend uitgekeken naar deze "European Tour" , want ze zullen natuurlijk heel veel van hun "greatest hits" op het programma hebben staan, maar ze beloven ook om "onuitgegeven nieuw werk" te laten horen.

De bezetting van deze concerten vertelt dan misschien een deel van het verhaal. De protagonisten van het eerste uur, Filippos Pliatsikas en Babis Stokas , worden begeleid door:

• Charis Michaïlidis : elektrische gitaar
• Nikos Sáltas : keyboards
• Eleftheria Nathanaïl : piano, accordeon
• Alexis Koúrtis : trom
• Akis Ambrázis : elektrische bas
• Yorgos Pachís : laouto en tzouras

Een laouto , een tzouras of een accordeon ... dat is inderdaad niet meteen wat je in een "doorsnee" rockgroep zou verwachten, maar Pyx Lax is dan ook geen doorsnee rockgroep.

Toch begon het allemaal heel gewoon, met een paar vrienden die samen muziek maakten, gewoon voor het plezier. Tot ze in de zomer van 1989 de stoute schoenen aantrokken en een demo-cassette maakten. Die gingen ze afgeven bij platenmaatschappij Minos-EMI en dan vertrokken ze meteen weer naar huis. Zo'n maatschappij krijgt natuurlijk wel meer van die cassettes, en vaak worden die zelfs niet eens beluisterd. Maar deze kwam terecht bij enkele medewerkers van de producer en die schoven ze dan toch maar in de cassettespeler, gewoon om wat muziek te hebben tijdens de koffiepauze. Toen ze hoorden wat ze hoorden, waren ze zo onder de indruk dat ze er meteen mee naar de baas stapten.

Die baas, dat was Manos Xydous . Die was bij de maatschappij begonnen als loopjongen. Rond het eind van 1978 was hij benoemd tot hulpproducer, wat er in feite op neerkwam dat hij koffie moest maken voor de muzikanten die naar de studio waren gekomen voor een opname, en in een land als Griekenland is dat natuurlijk een zwaarwichtige taak. Tegen de tijd dat de bewuste cassette op zijn bureau belandde was hij opgeklommen tot directeur marketing.

Ook hij zag wel wat in de muziek van deze jongens en in 1990 verscheen hun eerste album.

Eerst moest er nog wel even een naam voor de groep gevonden worden. Zelf hadden ze gedacht aan "Παναγιά Βοήθα" ("Panagia Voïtha") . Dat waren de gevleugelde woorden van een oud vrouwtje dat pal naast het kamertje woonde waar ze repeteerden. Als goede buurvrouw bracht ze hen de koffie, maar toen ze - naar haar smaak - te veel lawaai maakten, was ze op de deur komen kloppen met het dringende verzoek "Παναγιά βοήθα, ρε παιδιά, σταματήστε!" . De uitroep "Panagia Voïtha" betekent letterlijk "Maria, help!", maar vrij vertaald komt het neer op: "Lieve hemel, jongens, hou toch daar toch eens mee op!".

Bij Minos-EMI zagen ze die naam niet zitten, wegens "niet commercieel genoeg". Een pientere medewerker van de maatschappij kwam dan met de oplossing: " Pyx Lax ". Dat is ontleend aan het Oudgrieks en het betekent zoiets als "al slaand met de vuisten en al trappend met de voeten". Dat paste prima bij het dynamische karakter van hun muziek, en onder die naam begonnen ze dus aan hun carrière.

In het begin liep die carrière niet bepaald als een trein, wel integendeel. Voor hun eerste concert waren er 7 (zeven) luisteraars komen opdagen, en ook hun twee eerste albums waren eigenlijk een flop. De doorbraak kwam er pas met hun derde album in 1993, en - zoals hoger gezegd - was dat mede te danken aan Vasilis Karras die er op meezong. Die was toen al een bekende zanger van laïka en hij had eerst getwijfeld omdat hij het te veel "rock" vond klinken. Maar na wat overleg zag hij het dan toch zitten, met het bekende gevolg.

Hun eerste hit, het liedje "As'tin na leï", was trouwens geschreven door Manos Xydous zelf. Die zorgde niet alleen voor hun platen maar hij ging zelf meespelen met de groep. Dat was nog in de tijd dat de platenmaatschappijen niet door boekhouders gerund werden maar door mensen die verstand hadden van muziek. Later nam Xydous zelfs ontslag bij Minos-EMI om voltijds bij Pyx Lax mee te spelen.

Inmiddels zijn er dus zo'n zesendertig jaar verstreken (stand 2025), en de groep is in al die tijd een paar keer uit elkaar gegaan om dan later de draad weer op te nemen.

De eerste keer dat ze gebruik maakten van die "aan/uit" knop was in 2004. Ze hadden nog maar pas een jaar eerder een succesvol album uitgebracht, maar nu kondigden ze aan dat ze nog twee "farewell" concerten zouden geven en er daarna mee zouden stoppen. Die concerten waren natuurlijk in een mum van tijd uitverkocht en een live-opname van het concert in Athene werd meteen ook hun "laatste" album, onder de toepasselijke titel "Telos" ("Einde").

Maar enkele jaren later begonnen er dan weer geruchten te circuleren dat ze opnieuw bij elkaar zouden komen. Dergelijke geruchten waren (en zijn) trouwens schering en inslag met Pyx Lax . Dat zegt iets over hun populariteit: als er niemand wakker van zou liggen, dan zou er ook geen voedingsbodem zijn voor dergelijke geruchten. In 2001 werd er bijvoorbeeld al gezegd dat ze uit elkaar waren, maar dan bleek dat ze toch nog actief waren. Ze hadden gewoon even een adempauze ingelast, zegden ze zelf. In mei 2002 waren er ook enkele concerten in Duitsland aangekondigd, maar die werden op het laatste nippertje afgelast. En in 2004 viel het doek dan definitief.

Maar wat heet "definitief"? In 2010 waren er alweer van die geruchten, deze keer over een hereniging. Later bleek dat ze onder elkaar wel degelijk plannen aan het maken waren geweest, maar in dat jaar was Manos Xydous plotseling overleden aan een hartaanval. Hij was amper 56 geworden. De hereniging kwam er dus zonder hem, en ze begonnen aan een reeks huldeconcerten - die natuurlijk weer een enorm succes hadden.

In 2012 gingen ze op tournee in de Verenigde Staten, onder de titel ... "Farewell Tour".

Dan werd het inderdaad weer wat stil, maar in 2018 kwam er dan ineens weer een nieuwe reeks concerten, onder de titel " Pyx Lax - 30 chronia" ( Pyx Lax - 30 jaar). Hier en daar stond er bij op de affiches "Μόνο η αρχή" (Mono i archi, Nog maar pas het begin).

En inderdaad: zo ging het nog een hele tijd door, nu eens "aan" en dan weer "uit". Dat heeft er misschien ook mee te maken dat de twee "founding fathers" van Pyx Lax , Filippos Pliatsikas en Babis Stokas , zelf ook een eigen carrière hebben, elk apart en allebei met heel wat succes. En zelfs met "slaan en trappen" kan je natuurlijk niet overal tegelijk zijn.

Maar voorlopig zijn ze dus weer op stap, onder meer met deze "European Tour" . De aftrap wordt gegeven in Wenen (9 mei), en dan gaat het naar München (11 mei), Stuttgart (15 mei) en Keulen (19 mei). Vervolgens komen ze naar Brussel (21 mei, zie onder) en ze sluiten af in Luxemburg (22 mei).

Praktische gegevens

Woensdag 21 mei 2025, 20u00, Magdalenazaal (La Madeleine), Duquesnoystraat 14, 1000 Brussel (B) Toevoegen aan uw agenda Tickets: € 55,- Dit is een staand concert. Meer info en voorverkoop: https://www.la-madeleine.be/nl/show/pyx-lax/ Een computer-gegenereerde routeplanning is beschikbaar. (opent in nieuw venster) Toon deze locatie op de kaart [?] Kaart niet meer tonen [?] Afstand tot uw woonplaats: onbekend. [?]  

Nikos Tsouvalas is moeilijk in één hokje te vangen. Hij is zowel een Belgische Griek als een Griekse Belg. Hij is muzikant, zanger en componist. Hij is actief in heel uiteenlopende muzikale stijlen, en dat met verschillende ensembles. Met "To Schima" brengt hij Griekse traditionele muziek, vooral die van Kreta, van Thracië en van de eilanden, maar ook van andere regio's - van zowat heel Griekenland eigenlijk. En met "Ouranos" werkt hij aan zijn andere carrière van singer-songwriter.

Het is met dat laatste repertoire - zijn eigen werk dus - dat hij nu naar De Centrale in Gent komt. Naar aanleiding van de voorstelling van zijn eerste eigen album, vorig jaar in Brussel, schreven we een heel artikel over hem, en dat staat nog altijd op onze maart 2024 maandpagina . Dat is uiteraard nog allemaal van toepassing, behalve dat hij inmiddels afgestudeerd is aan de afdeling jazz van het Koninklijk Conservatorium van Gent, en dat hij nu bezig is aan een Master aan het Koninklijk Conservatorium van Antwerpen.

Over de bezetting van zijn optreden in Gent hebben we (nog) geen informatie doorgekregen, maar veel belang zal dat ook niet hebben, dachten wij. Het is hoe dan ook een prima gelegenheid voor het Gentse publiek om kennis te maken met dit aspect van deze veelzijdige man. In zijn andere "hoedanigheid" was hij daar al eerder mee te maken, want in november 2024 werkte hij met "To Schima" mee aan "Ballucinant 2024".

Praktische gegevens

Vrijdag 23 mei 2025, 20u00, De Centrale, Kraankindersstraat 2 (Ingang Ham 72), 9000 Gent (B) Toevoegen aan uw agenda Gratis inkom. Dit optreden vindt plaats in de Kelderzaal van De Centrale. Meer info: https://www.decentrale.be/nl/ . Een computer-gegenereerde routeplanning is beschikbaar. (opent in nieuw venster) Toon deze locatie op de kaart [?] Kaart niet meer tonen [?] Afstand tot uw woonplaats: onbekend. [?]  

De kersverse "Mosaic Rebetiko Band" komt naar Brussel, en met zo'n naam zal het geen verrassing zijn dat ze een programma met rembetika -muziek zullen brengen.

De verrassing zit misschien wel in de samenstelling van deze band. Die bestaat namelijk uit:

• Athina Koumela (Αθηνά Κουμελά) : gitaar, zang
• Katerina Bogiatzi (Κατερίνα Μπογιατζή) : bouzouki , zang
• Athina Anagnostou (Αθηνά Αναγνώστου) : zang

Met deze samenstelling willen ze de perceptie doorbreken dat rembetika alleen maar iets is voor mannen.

Honderd jaar geleden, toen het genre tot bloei kwam in de kroegen van de grote Griekse steden, was dat natuurlijk wél zo: een (respectabele) vrouw had in zo'n kroeg absoluut niets te zoeken. Later werd er dan toch op de podia een plaatsje vrijgemaakt voor een zangeres. Die moest naturlijk wel een goede stem hebben, maar ze moest liefst nog een beetje decoratief zijn ook. Het publiek bestond immers nog altijd voornamelijk uit mannen ... En de aspirant-zangeressen moesten eerst nog opboksen tegen het verzet van hun familie - precies omdat die vonden dat een "respectabel" meisje daar niet op haar plaats was.

Een halve eeuw emancipatie later is er fundamenteel niet zo heel veel veranderd. De podia zijn wat meer open dan vroeger, en het kwalijke imago is zo goed als verdwenen. Maar het mannelijk chauvinisme is nog altijd latent aanwezig. Dat is trouwens niet alleen het geval in de rembetika . Er wordt bijvoorbeeld ook raar opgekeken als een Kretenzische lyra bediend wordt door een meisje.

De "Mosaic Rebetiko Band" wil proberen om daar wat aan te doen. Een meisje, dat zich op deze muziek wil gaan toeleggen, zal misschien eerst wat aarzelen, en het risico is ook groot dat ze het moeilijker zal hebben om zich te "bewijzen". De groep wil dus een soort voorbeeldfunctie gaan vervullen, om ook anderen over de streep te trekken.

Ze hebben nog wel wat werk voor de boeg - anders zou er helemaal niet raar meer opgekeken worden als blijkt dat een rembetika -groep uitsluitend "bemand" wordt door vrouwen. Dan zouden we het in dit stukje gewoon over hun muziek kunnen hebben.

Of misschien niet helemaal, want ook zij wijzen er op dat de rembetika een soort "revolutionair" aspect heeft. Het genre heeft inderdaad een aantal pieken en dalen doorgemaakt, en het is opvallend dat het telkens een heropleving kende als de Griekse samenleving een moeilijke periode doormaakte: de vluchtelingenstroom na de Megali Katastrofi, de Duitse bezetting, de Burgeroorlog, het Kolonelsregime , ... Toch zijn het geen protestsongs in de gebruikelijke zin van het woord. De liedjes blijven gaan over de gewone dingen, over de dagdagelijkse realiteit, maar tegelijk geven ze daarmee een boodschap van samenhorigheid, iets in de zin van "hier komen we wel doorheen" of "ons krijg je niet klein".

Dat kan je dan misschien toepassen op "meisjes in een mannenwereld", maar evengoed op jongeren in de wereld van vandaag. Griekenland heeft nog maar pas een diepe economische crisis doorgemaakt, en dan is er ook nog een nieuwe vluchtelingencrisis, en er zijn nog heel wat andere onrustwekkende ontwikkelingen gaande. En inderdaad: de belangstelling voor de rembetika lijkt de laatste jaren alweer in de lift te zitten.

Hoe dan ook was deze muziek voor de drie leden van "Mosaic" een onderdeel van hun jeugd en later van hun opleiding als muzikant. Naar eigen zeggen heeft ze daarom "een speciale plaats in hun hart" veroverd. Dat ontdekten ze pas recent van elkaar, toen ze zich elk afzonderlijk in Rotterdam kwamen vestigen. Ze besloten dus om daar samen wat mee te gaan doen. In het begin moesten ze wel even hun weg zoeken, want hoe verdeel je de muzikale taken binnen zo'n nieuw groepje? Maar dat viel goed mee, en die interne solidariteit en het groepsgevoel gaven nog meer élan aan hun initiatief.

Gemakkelijk hebben ze het zich alleszins niet gemaakt, want Katerina Bogiatzi speelt een trichordo , de oorspronkelijke driesnarige bouzouki . Manolis Chiotis voegde daar later een vierde snaar aan toe, om meer muzikale mogelijkheden te hebben, maar daar wordt wel eens smalend over gedaan. "Zo'n viersnarige bouzouki is voor doetjes, echte mannen spelen trichordo ", heet het dan.

Echte mannen ... Juist ja.

Voor een voorsmaakje van de "Mosaic Rebetiko Band" kunt u terecht op hun kersverse kanaal op YouTube , en dat zit op https://www.youtube.com/@mosaic-r9t .

Praktische gegevens

Zaterdag 24 mei 2025, 20u00, Art Base, Zandstraat (Rue des Sables) 29, 1000 Brussel (B) Toevoegen aan uw agenda Tickets: € 15,- (normaal tarief), € 10,- (reductietarief voor werklozen en studenten < 26 j.). Meer informatie en reserveringen: https://www.art-base.be . Een computer-gegenereerde routeplanning is beschikbaar. (opent in nieuw venster) Toon deze locatie op de kaart [?] Kaart niet meer tonen [?] Afstand tot uw woonplaats: onbekend. [?] &nbsp;

De wereldberoemde Griekse componist Mikis Theodorakis werd geboren in 1925 en aan zijn honderdste verjaardag wordt heel wat aandacht besteed.

Zijn "Canto General" is dan prima geschikt om hem mee in de bloemetjes te zetten. Het is zonder meer een meesterwerk, en het is bekend en vermaard tot ver buiten de kringen van liefhebbers van Griekse muziek. Over het werk zelf hoeven we op deze site eigenlijk niets meer te vertellen. Voor de context waarin dit oratorium tot stand kwam kunt u desnoods het artikeltje nalezen dat we daar november 2019 over schreven.

In de originele versie, zoals die in 1975 op plaat werd uitgegeven, is de "Canto General" een oratorium voor twee stemmen, gemengd koor en orkest. En het is ook op deze manier dat het nu opnieuw uitgevoerd wordt.

De twee stemmen zijn die van de mezzo-sopraan Linsey Coppens en de tenor, opera-zanger en musicoloog Thomas Blondelle .

Het gemengd koor is deCHORALE, een koor met meer dan honderd zangers en zangeressen en een geschiedenis die teruggaat tot in 1916. Sinds 2002 wordt het geleid door Paul Dinneweth , en onder zijn leiding hebben ze een imposant repertoire opgebouwd.

Ze hebben ook al (minstens) twee keer eerder de "Canto General" gebracht, namelijk in november 2019 en in november 2023 , en dat zorgde telkens voor uitverkochte zalen.

Praktische gegevens
Zaterdag 24 mei 2025, 20u00, Sint-Anna-ten-Drieënkerk, Hanegraefstraat 1, 2050 Antwerpen (B) Toevoegen aan uw agenda Tickets: € 40 (of € 21 voor jongeren < 25 jaar) Meer info en voorverkoop via de website van het koor : https://www.dechorale.be/concerten . Een computer-gegenereerde routeplanning is beschikbaar. (opent in nieuw venster) Toon deze locatie op de kaart [?] Kaart niet meer tonen [?] Afstand tot uw woonplaats: onbekend. [?] &nbsp;
Zondag 25 mei 2025, 15u00, Concertgebouw Brugge, ‘t Zand 34, 8000 Brugge (B) Toevoegen aan uw agenda Tickets: € 45, € 40, € 35 of € 30, al naargelang de categorie. Jongeren < 26 jaar betalen slechts de helft van deze prijzen. Meer info en voorverkoop via de website van het koor : https://www.dechorale.be/concerten . Een computer-gegenereerde routeplanning is beschikbaar. (opent in nieuw venster) Toon deze locatie op de kaart [?] Kaart niet meer tonen [?] Afstand tot uw woonplaats: onbekend. [?] &nbsp;

Marilena Chrysochoidi komt met haar band "Smyrnability" naar Utrecht voor een optreden in "Café Averechts".

Daar serveren zij een programma met rembetika , en zoals de naam het al aangeeft hebben ze veel aandacht voor de Klein-Aziatische roots van het genre.

De context zal bekend zijn, maar toch: Smyrna (het huidige Izmir in Turkije) was indertijd een multiculturele kosmopool met een talrijke Griekse bevolking, maar in de nasleep van de Eerste Wereldoorlog maakte het Verdrag van Lausanne daar bruusk een einde aan. Dat gold ook voor Constantinopel (het huidige Istanbul) en andere grote steden van het toenmalige Ottomaanse Rijk, plus steden als Mytilini op Lesbos, een eiland dat tenslotte op een boogscheut van de Turkse kust vandaan ligt. Maar in Griekenland is het toch vooral Smyrna dat nog steeds symbool staat voor de grote bevolkingsuitwisseling van 1922, waardoor zowat anderhalf miljoen Grieken verdreven werden uit Klein-Azië, waar ze duizenden jaren lang thuis waren geweest.

De vluchtelingen brachten natuurlijk hun cultuur mee naar hun nieuwe vaderland, en hun muziek zat uiteraard vol met oosterse invloeden. Die vermengden zich met de stadsmuziek die daar al aanwezig was, vooral die van Griekse havensteden als Piraeus en Thessaloniki - en dat was min of meer het begin van de rembetika zoals we die nu kennen.

Er waren grosso modo twee stijlen: de rauw en stoer klinkende Piraeus-stijl en de meer verfijnde "Smyrna-stijl" (de smyrneïka). Het "Smyrnability" ensemble heeft ze allebei op het repertoire staan.

Dat blijkt ook uit de bezetting van de groep. "Smyrnability", dat zijn:

• Marilena Chrysochoidi : santouri , zang
• Tony Antoniadis : bouzouki , baglamas
• Lefteris Antoniadis : bouzouki
• Achilleas Antoniadis : gitaar , zang
• Marios Papantonis: viool , zang

De santouri (of hakkebord ) en de viool worden veel gebruikt in de Smyrna-stijl terwijl de bouzouki en de gitaar vaker te vinden zijn in de Piraeus-stijl. Maar er zijn natuurlijk wel geen waterdichte schotten tussen beide stijlen, en muziek is hoe dan ook moeilijk in hokjes en vakjes onder te brengen.

De vijf muzikanten wonen en werken allemaal in Antwerpen, de meesten al vele jaren lang. In onze biografie van Marilena Chrysochoidi kunt u lezen hoe zij daar vrij recent neerstreek en hoe ze er in relatief korte tijd toch al een stevige reputatie verwierf. Dat heeft ze natuurlijk in de eerste plaats te danken aan haar stem. Van een klassiek geschoolde sopraan mag je natuurlijk wel verwachten dat ze weet hoe ze die moet gebruiken, maar het is dan wat minder vanzelfsprekend dat ze geen enkele moeite heeft met de veeleisende stemwendingen die zo typisch zijn voor de Klein-Aziatische traditie. Die zijn in haar opleiding inderdaad niet aan bod gekomen, zegt ze, maar ze kent die muziek uit haar kindertijd en ze zingt de liedjes dus "zoals zij ze aanvoelt". In de muziek is dat natuurlijk geen slechte zaak ...

Marilena Chrysochoidi heeft overigens nog meer "noten op haar zang".

Met het "Asia Minor Ensemble" bijvoorbeeld brengt ze een repertoire dat vergelijkbaar is met dat van "Smyrnability", en over dit ensemble leest u meer op onze maart 2025 maandpagina , naar aanleiding van hun optreden toen in Helmond (NL).

En met het "Gaia Duo" gaat ze, samen met Giorgos Tabakis en zijn antieke lier, helemaal terug naar de muziek uit de Griekse Oudheid. Daarover leest u meer op onze december 2024 maandpagina , omdat dit project toen op verschillende plaatsen in België aan het publiek voorgesteld werd. Nederland heeft dit dus nog tegoed.

Maar in afwachting is er dan dit optreden van "Smyrnability".

Praktische gegevens

Vrijdag 16 mei 2025, 21u00, Café Averechts, Lijsterstraat 49, 3514 TB Utrecht (NL) Toevoegen aan uw agenda Gratis inkom. Dit is een café, dus wordt er min of meer verwacht dat u een drankje consumeert, maar dat mag zelfs een gratis glaasje water zijn. Anderzijds wordt dit café gerund door vrijwilligers en de volledige winst gaat naar goede doelen. Reserveren is niet nodig en ook niet mogelijk. Meer info : https://www.averechts.nl . Een computer-gegenereerde routeplanning is beschikbaar. (opent in nieuw venster) Toon deze locatie op de kaart [?] Kaart niet meer tonen [?] Afstand tot uw woonplaats: onbekend. [?]