De stichting "Rosette" uit Rotterdam organiseert elk jaar een muziekproject, dat dan uitgevoerd wordt door het gelijknamige projectkoor.

Dit jaar kozen ze voor muziek van Mikis Theodorakis . Ze maakten een selectie uit het bekende oratorium "To Axion Esti" (op tekst van Odysseas Elytis ) en dat vulden ze aan met de vier liederen van de (zo mogelijk nog meer) bekende "Mauthausen" cyclus (op tekst van Iakovos Kambanellis ), met daar bovenop het "Stròse to stròma sou" (eveneens op tekst van Kambanellis ). Alle liederen worden in het originele Grieks gezongen. Dat programma zullen ze drie keer uitvoeren, twee keer in Rotterdam en één keer in Amsterdam.

Het projectkoor gaat terug op een initiatief van twee mensen die al jarenlang actief zijn in het Rotterdamse muziekleven. In 2000 richtten zij een "gelegenheidskoor" op - of dat dachten ze toch. De bedoeling was inderdaad om één project in te studeren en uit te voeren, met een breed programma: "Monteverdi tot Zappa en van Madrigaal tot Smartlap". Dat beviel zo goed dat het koor na afloop niet opgedoekt werd, maar omgevormd in het "projectkoor Rosette" dat nog altijd bestaat.

Na dat eerste project volgden er nog vele andere, maar het centrale thema is altijd hetzelfde gebleven. Dat is gewoon het maken van muziek en het met elkaar maken en beleven van iets moois. De werktitel van Rosette is dan ook: "Maakt mooi mogelijk".

Dat moois zoeken ze overal waar het te vinden is: soms in de muziek van de dertiende eeuw, of in die van de zestiende en zeventiende eeuw, of in meer lichtvoetige projecten rond "Rozen, Kerst en Romantiek", of met nostalgische liederen rond de "Femme Fatale", of met allemaal "Lieve liedjes".

Dat laatste project, uitgevoerd in 2012-2013, wilde "lieve, zachte, ontroerende en soms droevige liederen" brengen. De "Asma asmaton" van Mikis Theodorakis paste perfect in dat concept, en het kreeg dan ook een plaatsje op het programma. Ze zongen het in de bekende Nederlandse vertaling ("Hooglied") die Lennaert Nijgh maakte voor Liesbeth List. Dat smaakte kennelijk naar meer want in november vorig jaar organiseerden ze een workshop rond de muziek van Theodorakis. Daar tastten ze de mogelijkheden af om de liederen in de originele Griekse tekst te zingen. Het resultaat, na één dag hard en serieus werken in een goede sfeer, beviel hen zo goed dat het thema voor hun volgende project meteen gekozen was Enkele weken tevoren hadden ze ook nog een workshop gehouden rond meerstemmige muziek uit de Middeleeuwen, en ook dat werd "voor herhaling en vervolg vatbaar" bevonden, maar het was toch Theodorakis die eerst aan de beurt kwam. Die ene dag werd gevolgd door talloze repetities en het is met het eindresultaat van dit alles dat ze nu naar buiten komen.

Met al die uiteenlopende projecten zal het niet verbazen dat ze telkens beroep doen op een andere dirigent, iemand die specifiek vertrouwd is met de muziek die ze willen brengen. Voor dit Theodorakis-project klopten ze aan bij Robert Verheul (°Rotterdam 1970). Die heeft niet alleen zijn sporen verdiend binnen de Nederlandse muziekscène, hij woonde zelf ook vijf jaar lang in Athene, waar hij samen met de Grieken rembetika speelde en tussendoor Grieks-Byzantijnse zang studeerde bij Simonas Karas .

Tijdens deze concerten zal hij zijn scepter zwaaien over 75 personen in totaal: een koor van 45 zangers en zangeressen, plus een orkest van strijkers, blazers en slagwerk, voor de gelegenheid uiteraard aangevuld met bouzouki en santouri .

Voor hun twee optredens in Rotterdam kozen ze voor het gloednieuwe cultureel centrum "Islamunda". De naam klinkt exotisch, zelfs als u weet dat het in de Rotterdamse stadsdeel (tot voor kort deelgemeente) IJsselmonde ligt. In werkelijkheid moet u gewoon duizend jaar terug in de plaatselijke geschiedenis, toen er ergens rond 1064 een kasteel gebouwd werd aan de monding van de IJssel, om "toezicht te kunnen houden" op de scheepvaart van en naar Utrecht. Dat "toezicht houden" betekende natuurlijk (ook) tol heffen, er is immers niets nieuws onder de zon. Het fort van "Islemünde" - dat omstreeks 1074 in de oorkonden opduikt als "Islemunda" - was dan ook iets om letterlijk en figuurlijk rekening mee te houden.

Vergeleken daarmee is de Amsterdamse locatie, de Oosterkerk, een broekventje, die dateert immers pas van 1671. Toch zal het niet daarom zijn dat ze zich daar laten bijstaan door het Amsterdams-Griekse koor "Filomila" . Die zullen het programma van Rosette aanvullen met een eigen bijdrage, die "Thalassa" als titel meekreeg. Men moet dan geen thalassotherapeut zijn om te weten dat ze allemaal liederen zullen zingen die in verband staan met de zee.

De laatste tijd vinden steeds meer grote namen hun weg naar "Europa". Tot voor kort bleef het bij toppers als Yorgos Dalaras en Charis Alexiou . Die kwamen om de paar jaar terug hierheen en ze konden dan ook naam maken. Iedereen kende hen, ook het grote publiek, maar alleen kenners wisten dat dit enkel het tipje van een ijsberg was. Er zijn inderdaad in Griekenland ook nog een heleboel andere getalenteerde zangers en zangeressen "in de aanbieding", en velen van hen kunnen de vergelijking met de absolute top zonder al te veel kleerscheuren doorstaan. Ze zijn dan misschien niet keisupergoed, maar toch ook lang niet slecht.

Natasa Theodoridou ( Νατάσα Θεοδωρίδου , °1970) is zo iemand. Een kamerbrede glimlach, een diepe warme stem, een uitzonderlijke podiumprésence en bakken vol talent, meer had ze niet nodig om in geen tijd de "talk of the town" te worden toen ze in 1996 verhuisde van haar geboortestad Thessaloniki naar Athene. Voordien was ze gewoon een journaliste geweest die wat bijkluste als zangeres, een jaar nadien had ze een platencontract op zak van één van de grote platenfabrieken.

Haar eerste cd heette gewoon " Natasa Theodoridou " en die verkocht zo goed dat ze enkele weken later een platina exemplaar mocht gaan afhalen. Inmiddels heeft ze zestien eigen albums op haar naam staan. Vijf daarvan behaalden goud, al de rest ... platina. Het is dus een understatement om te zeggen dat ze bij de Grieken al lang geen onbekende meer is.

Haar werkterrein is de "moderne laïka ", maar dan wel in de hoek die aanleunt bij de "klassieke" laïka uit de jaren 1960 - 1970. Er is immers ook een stroming binnen de moderne laïka die wat verder opgeschoven is in de richting van de westerse pop, maar daarvoor moet je niet bij Natasa Theodoridou zijn. Het gevolg is dat een paar grootmeesters van de "klassieke laïka ", zoals Marinella en (wijlen) Grigoris Bithikotsis, niet alleen goedkeurend knikken als ze haar bezig horen, maar haar zelfs beschouwen als hun rechtmatige opvolgster.

Dat neemt niet weg dat ze systematisch maar behoedzaam de grenzen van haar repertoire opschuift. Zo zong ze mee in de soundtrack van de (ook hier bekende) film "Politiki Kouzina" , waar Evanthia Reboutsika de muziek voor schreef. Het jaar daarop maakte Natasa een volledige cd met muziek van Reboutsika , speciaal voor haar geschreven.

Maar ze zei ook niet nee toen Nana Mouskouri haar vroeg om een nisiotika -liedje mee te zingen op haar bekende "eilanden-cd", en ze weigerde al evenmin toen Mikis Theodorakis haar uitnodigde om mee te werken aan een concert van hem.

Op haar eigen cd's zingt ze bijna uitsluitend liedjes die voor haar geschreven werden, de meeste door componisten en tekstschrijvers van haar generatie. Veel van die liedjes zijn grote hits geworden. Iedereen kent ze, ze worden door de hele zaal meegezongen en enkele van haar collega's hebben ze ook in hun eigen repertoire opgenomen.

Tijdens haar eigen optredens doet ze daar uiteraard ook een portie "oldies but goldies" doorheen: de klassiekers van de laïka , van de hand van de "oude rotten in het vak" als Manolis Chiotis , Kostas Chatzís, Apostolos Kaldáras, Yorgos Zambetas , Christos Nikolopoulos , Manos Loïzos, Lefteris Papadopoulos enzovoorts.

Ook in Brussel zou ze een dergelijk programma gaan brengen: haar grootste hits van de afgelopen vijftien jaar, een aantal nummers uit haar jongste album (oktober 2013) dat heel gewoon "S'agapó" (Ik hou van jou) heet, en dan een aantal van de "klassiekers".

Als je haar aan het werk ziet, dan valt het (niet) op dat ze veel aandacht besteedt aan de kleinste details, maar het is ook (on)opvallend dat die details ook details blijven. Zo houdt ze bijvoorbeeld niet van wervelende lichtshows, want dat leidt alleen maar de aandacht af van de hoofdzaak, en die hoofdzaak, dat zijn de liedjes.

Die eenvoud is zowat haar handelsmerk geworden, en dat is dan ook wat we proberen tot uiting te laten komen in onze biografie van Natasa Theodoridou . U vindt daar ook een woordje uitleg over haar albums en over de rest van haar carrière.

Na Brussel is er nog een optreden in München (D), in het "Kesselhaus" op 8 juni, en daarna gaat ze weer naar huis. Er is met andere woorden geen optreden in Nederland voorzien.

De Brusselse Art Base kondigt het optreden van de groep "Balkania" kort en krachtig aan met de woorden: " Musical motives and improvisations from Greece and more Balkan countries by four fabulous musicians " .

Ze treden ook op in Gent en de organisatoren daar zijn nog kariger met woorden, ze vernoemen alleen de leden van de groep "Balkan Quartet", en dat zijn:

• Pantelis Stoikos , trompet, kaval en keyboards
• Dimos Vougioukas, accordeon
• Nicolas Hauzeur, viool
• Benjamin Clement, gitaar

En meer moet dat ook niet zijn. Deze vier muzikanten hebben zich inderdaad een ijzersterke reputatie opgebouwd.

Over de virtuoze accordeonist Dimos Vougioukas schreven we al vaker. Hij is in zowat alle stijlen thuis maar zijn stokpaardje is toch wel de muziek van de Balkan.

Die belangstelling - om niet te zeggen passie - deelt hij met Pantelis Stoikos . Met deze virtuoze trompettist (en nog veel meer) kon het brede Brusselse publiek kennismaken naar aanleiding van zijn opgemerkt optreden op het "Balkan Trafik Festival" in mei 2014 . De kenners ontdekten hem al eerder, tijdens zijn eerste optreden in de Art Base, waar hij in december 2012 samen met Dimos Vougioukas optrad, toen ook al onder de noemer "Balkania". In juli 2013 deden ze dat nog eens over. Over Stoikos leest u dus meer in de stukjes die we toen schreven, in de eerste plaats dan dat van december 2012 .

Voor hun nieuwe concerten krijgen ze versterking van twee plaatselijke muzikanten die allebei ook al hun sporen verdiend hebben op het gebied van Balkanmuziek. Beiden speelden reeds samen met Dimos Vougioukas in het Zongora ensemble.

Het programma van deze concerten zal uiteraard opnieuw de muziek van Griekenland en de Balkan als centrale thema hebben, maar het is wel een onuitputtelijk thema. Het programma zal er dus allicht totaal anders uitzien, en bovendien is er met vier van dergelijke muzikanten altijd ruimte voor improvisatie.

Hun optreden in Gent, op Pinkstermaandag 9 juni, kadert in het Ham Sessions festival, een kleinschalig driedaags festival in een privé stadstuin in het hartje van Gent.

Balkania is er te gast op de derde dag, de twee andere dagen zijn zondag 1 juni en zondag 8 juni.

Een maand na deze concerten geven zowel Pantelis Stoikos als Dimos Vougioukas elk een stage in het kader van de gerenommeerde AKDT. Meer daarover op onze juli 2014 pagina.

Enkele maanden nadat ze mee de eerste (en al meteen uitverkochte) editie van het "Amsterdam Rembetiko Festival" op gang trokken, treedt de groep "Koukla Mou" opnieuw op in hun thuisbasis Amsterdam.

Meer over deze groep leest u op onze april 2014 pagina, in ons stukje over het Rembetiko Festival.

Het programma voor dit optreden in het CC Muziekcafé zal bestaan uit (veel) Griekse en (een beetje) Turkse muziek, aangevuld met oriëntaalse dans.

Daarmee bent u dan meteen in de juiste stemming voor de "oriental jam session" die op het concert zal volgen.

Ongeveer 2412 jaar geleden klonk de kreet "Thalassa, thalassa!" (De zee, de zee!) uit tienduizend kelen tegelijk. Dat schrijft tenminste Xenophon in zijn "Anabasis". Het verhaal zal bekend zijn. De Perzische prins Cyrus de Jongere wilde graag zijn broer van de troon stoten en vormde daartoe een groot huurlingenleger, waaronder ook tienduizend Grieken. Zij trokken naar Babylon en wonnen daar de veldslag, maar Cyrus zelf sneuvelde en daarmee waren ze werkloos geworden. Ze begonnen aan de lange terugtocht, door het barre en onherbergzame binnenland van Mesopotamië, Assyrië en Armenië, helemaal zonder gps. Er was ook niemand aan wie ze de weg konden vragen want ze werden overal op de nek gezeten door de plaatselijke bevolking. Hun aanvoerders waren allemaal gesneuveld of omgebracht, en ze kozen dus zelf hun leiders - waaronder ook Xenophon. Vele, vele maanden later bereikte deze wandelende republiek dan eindelijk de Zwarte Zee en toen ze die in de gaten kregen, van boven op de laatste bergkam die hen van hun vertrouwde element scheidde, jubelden ze het uit van vreugde - en Xenophon schreef het allemaal netjes op voor het nageslacht.

Dat alles om te zeggen dat de Grieken altijd al iets gehad hebben met de zee. Panos Gourgiotis is kennelijk niet anders, want zijn concert in de Art Base heet ook "Thalassa, thalassa". Het wordt dus opnieuw een themaconcert, maar bij hem zal het dan wel niet het eindpunt zijn van een reis door onbekend terrein, want tijdens zijn vorige concerten plaatste hij telkens iemand voor het voetlicht die grote invloed had op hem en op zijn muzikale vorming.

We weten niet wat er precies op het programma van dit concert zal staan, maar er is in elk geval keuze genoeg. In elk genre van de Griekse muziek zijn er tientallen liedjes te vinden waar het woord "thalassa" alleen al in de titel voorkomt, en de teksten die op de één of andere manier met de zee te maken hebben zijn gewoonweg niet te tellen.

Over Panos Gourgiotis zelf schreven we al het één en ander op onze maart 2013 pagina, toen hij een programma voorstelde rond Manos Hadjidakis, en inmiddels hebben we zelfs een hele biografie van hem .

De Brusselse Art Base neemt de draad van de "Music4Greece" benefietconcerten weer op, met een optreden van hun "huisorkest" Fildisi.

De Brusselse rembetika -groep Fildisi bestaat uit:

• Zoi Sazaklidou : zang
• Michalis Karakatsanis : bouzouki en zang
• Frans De Clercq : bouzouki en zang
• Kostas Michos : baglamas en zang
• Benjamin Clement : gitaar

Zoals bekend wil men met deze kleinschalige concerten geld inzamelen voor organisaties in Griekenland die zich inzetten voor diegenen die het hardst door de crisis getroffen worden. De organisatoren van Music4Greece kiezen die met zorg, omdat ze zoveel mogelijk van het ingezamelde geld rechtstreeks bij de mensen willen krijgen die het nodig hebben. Grotere organisaties met veel overhead worden daarbij zoveel mogelijk gemeden.

Voor deze editie zal het geld gaan naar:

• Giatroi tou Kosmou (Médecins du Monde)
• O allos anthropos

Het grootschalige benefietproject "12 Uren voor Griekenland" is dit jaar al aan zijn derde editie toe. Het kon al van in het begin rekenen op veel belangstelling vanuit de media, en dus ook van het publiek. Daarom was het oorspronkelijk de bedoeling om het dit jaar te spreiden over twee dagen, maar dat is dan uiteindelijk niet doorgegaan.

Op vrijdag stond er aanvankelijk een concert gepland onder de titel " A tribute to contemporary Greek composers ". Het is nooit helemaal duidelijk geweest wat dat precies zou inhouden, ook al kon je wel raden welke richting het misschien had kunnen uitgaan op basis van de namen van de artiesten die er aan zouden meewerken. Dat waren:

• Angélique Ionatos en Katerina Fotinaki
• Alexandra Gravas
• Petros Bouras
• Andreas Boutsikakis

De drie eerste namen zullen inmiddels bekend zijn bij het publiek van deze website. De twee laatsten in het rijtje zijn (vooral) pianist en (ook) componist.

Het avondprogramma van zaterdag is iets eenvoudiger te duiden. Daar stonden de volgende namen op de affiche:

• Dionysis Savvopoulos
• Lavrendis Machairitsas
• Yannis Zouganelis
• Panos Mouzourakis

De twee eersten waren er de vorige edities ook al bij en die hoeven ook geen introductie. Yannis Zouganelis (acteur, zanger, componist, platenbaas, en nog veel meer) zal hier misschien beter bekend zijn als "vader van" Eleonora Zouganeli , en Panos Mouzourakis is dan een collega van zijn dochter, één van de vertegenwoordigers van de jonge generatie getalenteerde zangers van "goede" (volgens de oudere generatie) liedjes.

Het programma dat ze brengen is in principe hetzelfde waarmee ze tijdens het winterseizoen 2013-2014 in Athene optraden onder de titel "Γκαγκαντίν" (Gagadin). Officieel verwijst dat naar de bekende Amerikaanse avonturenfilm "Gunga Din" uit 1938 (met o.a. Cary Grant en Douglas Fairbanks Jr.), maar met de inhoud van de film heeft het niet veel te maken. Ook in het Grieks is "gaga" immers een gangbaar synoniem voor "(knetter)gek", en dat is natuurlijk wat je krijgt als je een Savvopoulos samen met een Zouganelis in één programma stopt. Er zitten dus wat sketches in, karaoke enzovoorts. Ook Machairitsas is zichzelf, maar bij hem sluit dat wat meer aan bij een "normaal" concert, hij zingt "gewoon" enkele van zijn meest bekende succesnummers.

Oorspronkelijk was Sakis Boulás de vierde man van het gezelschap, maar na enkele maanden werd hij ziek en toen nam Panos Mouzourakis zijn plaats in.

Op de affiche van de "12 uren" stonden aanvankelijk die vier namen vermeld, met daaronder "and guests". Dat zou dan wel een understatement zijn als ze de volledige ploeg laten overkomen, want in Griekenland bestond die uit ... 50 man, waarvan 25 op het podium en dan nog eens evenveel technische mensen achter de schermen.

Misschien mede doordat het avondconcert van vrijdagavond 27 juni niet doorgaat, of om nog andere redenen, werd de programmering van het muzikale luik op zaterdag 28 juni eveneens aangepast.

Petros Bouras zou nu ergens op zaterdag een pianorecital geven met als thema " Een hommage aan de hedendaagse Griekse componisten ".

En voor het avondconcert , uiteindelijk de apotheose van het hele gebeuren, worden nu de volgende artiesten aangekondigd:

• Lavrendis Machairitsas
• Yannis Zouganelis
• Panos Mouzourakis

en uitzonderlijk ook:

• Aleka Kanellidou (zangeres)

Net zoals in mei 2012 en in mei 2013 staat er tevens een recital (zang en piano) op het programma met:

• Alexandra Gravas (mezzo-sopraan)
• Andreas Boutsikakis (pianist)

Nergens in het programma is er nog een spoor te vinden van Dionysis Savvopoulos , die geruisloos van de affiche lijkt te zijn verdwenen. Ook Angélique Ionatos en Katerina Fotinaki vinden we na de programmawijziging(en) niet meer terug, tenzij er op het laatste nippertje nogmaals aan de programmering wordt gesleuteld. Wel wordt er melding gemaakt van een gastoptreden van Adamo (26.6.2014).

Zoals bij de vorige edities van de "12 uren" zijn er op zaterdag overdag ook nog andere activiteiten, die omstreeks 10 u 's ochtends beginnen met een lezing uit de Ilias van Homeros. Daarna zijn er nog "master classes" Grieks koken, en allerlei standjes met Griekse producten lossen uw logistieke problemen op. Dan zouden er ook nog debatten, lezingen, dansvoorstellingen, een optreden van Fildisi Rebetiko Group e.d.m. op het programma staan.

Wel bekend is waar de opbrengst van dit alles naartoe gaat. Dit jaar is dat de "International Foundation for Greece" , die in 2010 in Londen opgericht werd en die vooral structurele problemen wil aanpakken. Ze kopen bijvoorbeeld medische apparatuur en ambulances voor ziekenhuizen, maar ze zorgen ook voor stookolie om de scholen te kunnen verwarmen en ze betalen voor restauratie van gebouwen in neo-klassieke stijl "om voor de huisvesting van gezinnen te zorgen".

Net als de organisatoren van de "12 uren" hebben ook die van de IFG uitstekende contacten. Ze kunnen bogen op de hoge bescherming van Antonis Samaras himself, zoals bekend momenteel de eerste minister van Griekenland. In het lijstje van hun sponsors vinden we Volvo, Estée Lauder en het Atheense Hilton hotel.

En van goede contacten gesproken: deze editie van de "12 uren voor Griekenland" zou door de Griekse regering geadopteerd zijn om er het Grieks voorzitterschap van de EU mee af te sluiten.