Als gitarist en componist Giorgos Tabakis ( Γιώργος Ταμπάκης ) zichzelf moet voorstellen, dan zegt hij steevast "more than a guitar" . Dat is in feite een verwijzing naar zijn recente project rond een 8-snarige MOOV gitaar: elektrisch, opvouwbaar en (dus) heel erg opvallend. Het ding lijkt een beetje op een middeleeuwse kruisboog maar het heeft evenveel mogelijkheden als een heel orkest. Maar "more than a guitar" is ook wel van toepassing op de levensloop van de man zelf, want die is niet bepaald "gewoontjes" te noemen. Anders had hij trouwens die gitaar niet speciaal voor hem laten bouwen.

Maar laten we beginnen bij het begin.

Hij werd in 1980 geboren in Nafpaktos, een relatief klein provinciestadje in Centraal-Griekenland. Zijn ouders luisterden veel naar traditionele muziek - en hij heeft al die klanken nog altijd in zijn hoofd zitten - maar ze waren zelf geen muzikant.

Toch was hij was amper negen jaar oud toen zijn moeder hem vroeg of hij geen gitaarles wilde gaan volgen. Zij had gemerkt dat hij belangstelling had voor muziek en ze vond het belangrijk dat hij daar wat mee zou doen. Ze dacht aan gitaarles omdat er in het stadje niet veel andere mogelijkheden waren – en de leraar moest dan nog één keer per week speciaal uit Athene overkomen, een rit van pakweg drie tot vier uur enkel.

Haar vraag overviel hem een beetje, want zelf had hij daar nog nooit over nagedacht. Maar hij stemde toe, in feite zonder goed te weten wat dat zoal inhield. Het bleek een schot in de roos. “Het was liefde op het eerste zicht”, lacht hij. De gitaar ging een belangrijke rol spelen in zijn leven, ook toen hij later naar Athene verhuisde om daar verder muziek te studeren. En dat deed hij grondig: klassieke gitaar, muziektheorie, improvisatie, compositie enzovoorts.

Maar die verhuis kwam er pas later, toen het tijd was voor hogere studies. Eerst moest hij nog even opgroeien in Nafpaktos.

Na schooltijd speelde hij daar mee in allerlei groepjes die hij en zijn vrienden samen vormden. Dat was dan uiteraard rock, want dat was in die tijd een voor de hand liggende keuze voor jongeren als hij. Hij was toen iets van een 12 of 13 jaar oud. Voor die optredens ruilde hij zijn klassieke gitaar natuurlijk wel even in voor een elektrische. Af en toe verdienden ze daar zelfs wat geld mee en dat gaven ze dan meteen weer uit in de platenwinkels.

Wat later, ergens rond zijn negentiende, kwam hij toevallig in aanraking met de jazz en dat beviel hem enorm. Hij werd zowat van zijn sokken geblazen door de expressieve kracht van die muziek en door de manier waarop de grote gitaristen daarin hun eigen persoonlijkheid tot uiting brachten. Bovendien had hij zelf een brede belangstelling en binnen de jazz heb je dan meer mogelijkheden om te experimenteren. En dat experimenteren deed hij met veel enthousiasme.

Daarnaast luisterde hij naar allerlei andere stijlen. Die waren daarom niet allemaal meteen zijn ding, maar hij wilde gewoon weten op welke manier de gitaar er gebruikt werd. Het bleef overigens niet bij de gitaar alleen. Hij experimenteerde ook met andere instrumenten, zoals de Indische sitar en sarod, de Australische didgeridoo enzovoorts – tot en met de antieke lier . Ook dat was zuiver uit nieuwsgierigheid, en verder hield hij het toch maar bij de gitaar.

Trouwens: als je hem vraagt hoe het komt dat hij zoveel verschillende instrumenten beheerst, protesteert hij met klem tegen het woord "beheersen". "Er is geen enkel instrument dat ik beheers", zegt hij, "zelfs niet de gitaar". Er zijn zoveel "muzikale reuzen" op deze wereld, en hij vindt niet dat hij daar kan aan tippen. Hij voelt zich meer een "eeuwige student", iemand die voortdurend bijleert en die heel erg nieuwsgierig is naar nieuwe dingen.

Die nieuwsgierigheid gaat bij hem wel heel erg ver. Het is precies daarom dat hij al die instrumenten zelf uitprobeert, in plaats van er gewoon naar te luisteren. Op die manier begrijpt hij beter hoe die muziek in elkaar zit, vindt hij. En zelfs dat is niet voldoende: hij is in feite een echte boekenwurm. Hij leest alles wat hij over muziek te pakken kan krijgen: over de technische en musicologische aspecten, uiteraard, maar evengoed over de geschiedenis of de sociale context van een bepaalde stijl, over de levensloop van bekende muzikanten enzovoorts.

Die drang om nieuwe dingen te ontdekken bleek ook in 2005 - toen hij dus 25 was. Toen bestelde hij namelijk een goedkope 7-snarige gitaar in Duitsland. Hij moest wel zelf uitzoeken hoe je zo'n ding moet bespelen, want handleidingen waren er niet. Toch zou dat misschien wel handig geweest zijn, want zo'n gitaar vereist een heel andere techniek dan de gebruikelijke zes snaren - als je er tenminste de extra mogelijkheden wil uithalen die er in zitten. Vaak wordt zo'n instrument bijna op dezelfde manier gebruikt als een gewone gitaar, zegt hij, maar dat wilde hij niet. In het begin was het dus even puzzelen, maar na een hele tijd was hij er zo vertrouwd mee dat er eigen muziek bij hem begon op te borrelen.

Tien jaar later, in 2015, vulde hij met die muziek ook zijn eerste eigen album. Dat heet "Inter Mundos" en de muziek is geschreven voor een trio met contrabas en drums. En toen het hek eenmaal van de dam was, bleven de composities maar komen, met vijf nieuwe albums in evenveel jaren. Veel van die muziek had hij gecomponeerd voor specifieke doeleinden, zoals films, documentaires, ballet- en theatervoorstellingen enzovoorts. Hij gaf natuurlijk ook "gewone" concerten, en daarvoor werkte hij samen met allerlei bevriende muzikanten. Uit de ellenlange lijst halen we enkel Christos Barbas aan, de internationaal bekende ney -speler die ergens rond 2017 deel uitmaakte van een trio rond Giorgos Tabakis , deze keer met een cello als derde instrument.

Al snel werd Giorgos Tabakis ook in het buitenland opgemerkt, en hij wordt intussen zelfs beschouwd als een "belangrijke figuur binnen de Europese jazz-scène". Het maakt dan niet uit dat hij zichzelf helemaal niet beschouwt als een jazz-muzikant, ook al heeft hij inderdaad jarenlang de jazz bestudeerd, maar zijn belangstelling is veel breder, en hij is voortdurend op zoek naar nieuwe verrassingen. "Ik heb gewoon heel veel indrukken opgedaan, uit allerlei verschillende genres", zegt hij, "en die gaan binnen in mij door een soort filter". Op die manier schrijft hij composities die zijn "innerlijke wereld" vertolken, los van alle labels en etiketten.

Dat neemt niet weg dat zijn "innerlijke wereld" duidelijk in de smaak valt van de jazz-liefhebbers, inclusief de "ongewone" 7-snarige gitaar die inmiddels deel van die "wereld" was gaan uitmaken. Hij werd dus meer en meer gevraagd op jazz-festivals en dergelijke.

Op die manier kwam hij in de zomer van 2018 in contact met de Duitse klarinettiste Rebecca Trescher. Ook zij heeft "open oren" en ze was onder de indruk van die speciale gitaar - en van de mogelijkheden die je daar mee hebt. Omgekeerd was hij meteen enthousiast over de nieuwe klanken die er met zo'n duo mogelijk waren. Ze gingen dus samenwerken, en in juni 2020 resulteerde dat in het album "Dual Nature" , waarop hij met zijn gitaar in duet gaat met haar basklarinet. De muziek had hij uiteraard zelf gecomponeerd.

Nauwelijks enkele maanden later haalde het album al een "Silver Medal" in de "Global Music Awards 2020" , het werd nummer tien op de lijst "Best jazz on Bandcamp 2020" , en het bekende Amerikaanse jazz-tijdschrift "Downbeat" besteedde er een heel artikel aan.

"Dual Nature" was dus al zijn zevende album met zijn 7-snarige gitaar - en voorlopig is dat ook het laatste met dat instrument, want inmiddels had hij er nog een schepje bovenop gedaan – of juister, een snaartje bovenop. Dat ging dan wel via een omweg.

Die omweg begon tussen haakjes al toen hij nog volop bezig was aan het project met Rebecca Tresher. Dat is typisch voor hem: hij is bijna altijd met verschillende dingen tegelijk bezig. Als er iets nieuws is dat zijn aandacht trekt, dan kan hij niet anders dan er achteraan gaan. Dat was ook nu weer het geval, en deze keer ging het (alweer) om een ongebruikelijk type gitaar.

Dat type leerde hij kennen door een vriend van hem, Yorgos Bechlivanoglou (Γιώργος Μπεχλιβάνογλου). Die is namelijk niet alleen gitarist maar hij bouwt zelf ook gitaren, en hij is ook de uitvinder van de “MOOV” gitaar. Dat is eigenlijk precies wat de naam inhoudt: het instrument is opvouwbaar om er gemakkelijk mee te reizen. Verder voelt het aan als een "gewone" elektrische gitaar. Giorgos Tabakis was uiteraard geïntrigeerd geraakt en hij probeerde het dus uit. Hij moest dan wel terugschakelen naar zes snaren, maar toch beviel het hem enorm. Het instrument had een prachtige klank en bovendien lag het goed in de hand en het speelde prima,

Maar dan vroeg hij om voor hem een exemplaar te bouwen met ... acht snaren. Die vraag kwam niet zomaar uit de lucht vallen, want hij had al lang zitten nadenken over wat hij daarmee zoal zou kunnen doen. Er waren wel acht-snarige gitaren in de handel, maar dat waren standaard-instrumenten. Voor de muziek die hij speelde waren er andere eigenschappen nodig. Vandaar zijn vraag. Na wat brainstormen verklaarde zijn vriend zich bereid om de klus te klaren. Dat was iets minder vanzelfsprekend dan het misschien lijkt, onder meer omdat er alleen maar onderdelen voor een "normale" zes-snarige MOOV gitaar op de markt waren. Alles moest dus helemaal op maat gemaakt worden, en dat nam zowat een half jaar in beslag.

In januari 2020 was het instrument dan eindelijk klaar - en het was niet onlogisch dat het naar hem genoemd werd: het heet officieel de "GT 8 string Moov guitar" .

In het begin leek het of hij wat te hoog had gegrepen. Het bleek niet eenvoudig om er mee overweg te kunnen, ook al had hij zelf aangegeven hoe de snaren gestemd moesten worden. Maar de praktijk bleek dus toch wat minder vanzelfsprekend. Het stond eigenlijk haaks op alles wat je als gitarist zoal geleerd had. Het was niet gewoon een gitaar met twee extra snaren, het was in feite een heel ander instrument. Hij had dat al eens meegemaakt toen hij met zeven snaren aan de slag ging, maar nu was het nog veel complexer.

Hij had het ding zelfs een tijdje aan de kant gezet, maar dat duurde niet echt lang. Want, zegt hij, "ik wist dat er iets magisch in zat, alleen wist ik niet hoe ik dat er uit moest halen", In die zin was de eerste corona-lockdown van maart 2020 een geluk bij een ongeluk, want nu had hij volop tijd om met zijn acht snaren te worstelen. Ontelbare uren later lukte het dan toch, ook al moest hij zelf een aantal nieuwe technieken bedenken.

Op 18 oktober 2021 verscheen zijn achtste album "hEre nOw theN" , met tien nieuwe composities voor solo 8-snarige gitaar. Het was uiteraard zuiver toeval dat die dag ook de eerste "World Guitar Day" was, een initiatief van de bekende Griekse gitarist en componist Yorgos Foudoulis dat al meteen de steun had gekregen van de UNESCO.

De titel " hEre nOw theN" - en ook het materiaal op het album zelf - zijn een verwijzing naar de perceptie van tijd en naar de gebeurtenissen en ervaringen in een mensenleven. De opnames voor het album werden gemaakt in januari 2021, tijdens de tweede corona-lockdown. Dat was zonder twijfel alweer een heftige ervaring, maar dat is niet alles.

Want, zegt hij, "toen ik aan het album werkte, had ik het vreemde gevoel dat ik mij de muziek herinnerde, ook al was die nog niet eens geschreven". Een vreemd gevoel, allicht, maar hij had wel degelijk allerlei klanken in zijn hoofd en die wilde hij "externaliseren" op een heel persoonlijke manier. Tegelijk wilde hij de "orkestrale" klank van de 8-snarige gitaar maximaal tot uiting laten komen, want dat instrument is inderdaad "meer dan een gitaar". Het is veel "groter", in de zin dat het vergelijkbaar is met een piano, een strijkkwartet of zelfs een heel orkest. Hij wist dat natuurlijk van in het begin, maar het duurde toch een tijdje vooraleer hij de volle omvang daarvan besefte. Pas dan ging hij het niet langer als "gitaar" beschouwen maar als iets heel anders, waardoor al zijn ervaring als gitarist in feite op de schop zou moeten. Op dat moment was er in zijn hoofd een soort klik, vertelt hij, alsof er een sleutel omgedraaid werd waardoor hij ten volle kon gaan experimenteren met de mogelijkheden. Hij had al lang zijn eigen "muzikaal universum" willen creëren, eigentijds en veelomvattend, ergens tussen hedendaags klassiek, moderne jazz, progressieve en avant-garde muziek - en met zelfs wat Griekse traditionele klanken er in verwerkt.

Met het nieuwe album "hEre nOw theN" probeerde hij dat "universum" tot uiting te brengen.

Dat is hem kennelijk aardig gelukt, want het album maakte ook in het buitenland heel wat indruk en er was nogal wat belangstelling van allerlei festivals. Hij was er bijvoorbeeld in oktober 2022 mee in Den Haag (maar dat optreden was ons ontgaan). Er waren nog wel wat optredens voorzien met Rebecca Trescher, maar het leek er toch op dat de 8-snarige gitaar voortaan zijn toekomst zou gaan bepalen.

En toen kwam er opnieuw zo'n toevallige ontmoeting op zijn pad, zoals dat al een paar keer eerder was gebeurd, en opnieuw gaf dat een andere wending aan zijn levensloop: hij ging zich nu (ook) toeleggen op de muziek uit de Oudheid en meer bepaald op de antieke lier .

Ergens in de zomer van 2023 was hij in contact gekomen met Nikos Xanthoulis (°Larisa 1962). Die is niet alleen trompettist op hoog niveau, maar hij is ook archeoloog, in de letterlijke zin van "onderzoeker van de Oudheid". Zijn specialiteit is de muziek van de Oude Grieken, en hij schreef een boek over de onderliggende theorie dat internationaal erkenning kreeg. Later ging hij zich toeleggen op de antieke lier, en hij ontwikkelde en publiceerde een leermethode voor dit instrument. Het is niet uitgesloten dat Giorgos Tabakis minstens dat laatste boek gelezen heeft toen hij zelf was gaan experimenteren met de antieke lier , als één van de vele andere instrumenten die hij uitprobeerde.

Hoe dan ook was hij er als de kippen bij toen de Democritus Universiteit van Thracië, op initiatief van Nikos Xanthoulis, in november 2023 van start ging met een éénjarig opleidingsprogramma onder de titel "The Ancient Greek Lyre in Education" . Giorgos Tabakis schreef zich meteen in en hij was dus ook één van de eersten die in juli 2024 afstudeerden met een diploma "Certificate of Specialized Training" , specifiek voor de antieke lier .

Meer daarover leest u op onze december 2024 maandpagina want toen kwam hij naar Brussel met het kersverse "Gaia Duo", dat hij oprichtte met de sopraan Marilena Chrysochoidi . Het is duidelijk dat Giorgos Tabakis enthousiast was geworden door de (cursus over) de antieke lier en Tabakis zou Tabakis niet zijn als hij daar niet meteen werk van maakte.

Daarmee krijgt zijn motto "more than a guitar" natuurlijk wel een extra dimensie: de gitaar krijgt nu immers gezelschap van de lier . Toch heeft hij altijd gezegd dat hij zich niet kan voorstellen dat hij ooit op een ander instrument dan de gitaar zou overstappen. Maar met iemand als hij hoeft er van een "overstap" geen sprake te zijn: hij is perfect in staat om meerdere projecten tegelijk te behappen. Wordt ongetwijfeld vervolgd.