Een aantal Brusselse muzikanten, die zich toeleggen op de rembetika, komen regelmatig samen in de Art Base voor een gezellige jamsessie, waarbij de "Kosmokrators" meestal het voortouw nemen.

Dat "Rebetiko Café" is inmiddels een vaste waarde geworden in het Brusselse muzieklandschap.

Normaliter is de inkom dan gratis.

Dat blijft ook zo, maar al in januari 2018 beslisten ze wel om er een benefietavond van te maken. Er staat dus een collectebus aan de ingang, en er wordt gevraagd om daar een geldelijke bijdrage naar keuze in te deponeren.

Na een gedwongen onderbreking - wegens de corona-pandemie uiteraard - hebben ze inmiddels de draad weer opgenomen.

De opbrengst gaat opnieuw naar "O Allos Anthropos", een Griekse organisatie die zich inzet voor de minstbedeelden, o.a. door hen warme maaltijden te bezorgen.

In principe had de bekende zangeres Kaiti Koulliá ( Καίτη Κουλλιά ) in januari opnieuw naar België moeten komen.

Door de corona-maatregelen werden deze concerten echter uitgesteld. We hebben ons tekstje dan ook maar overgebracht naar de september 2022 maandpagina .

De twee "Belgische" concerten van januari 2022 werden geannuleerd nog vóór onze tekst klaar was.

We hebben die tekst dan maar verhuisd naar onze april 2022 maandpagina, in de hoop dat de Nederlandse concerten wél zullen doorgaan.

En amper enkele uren nadat we dit schreven bleek dat het concert in Gent dan toch weer kan doorgaan ...

Let wel: het concert in Gent is een piano-solo, en dus niet het Tania Giannouli Trio, zoals dat in Brussel voorzien was. De concerten van april 2022 in Nederland zijn wél met haar trio, maar in onze tekst hierover leest u toch ook het één en ander over haar solo-concerten.

Nog nooit gehoord van "MeRem" ?

Dat is beslist geen schande, want dit ensemble is nog kakelvers. Ze moeten zelfs nog hun eerste verjaardag vieren, wegens opgericht in 2021. Dat belet niet dat ze al eens een keertje van naam veranderden. Nog maar pas in november 2021 kwamen ze naar Brussel als "KouVa MeRemBe".

De leden ontmoetten elkaar aan de Codarts universiteit in Rotterdam, en dat staat eigenlijk garant voor kwaliteit.

Op hun programma hebben ze allerlei liedjes staan, de meeste met een Griekse insteek. Ze putten uit de "traditionele" bronnen - maar in Griekenland kan zo'n vlag allerlei ladingen dekken, van dorpsmuziek tot - desnoods - sirtaki. Dat laatste is dan vooral bij wijze van spreken, maar toch ...

Daar voegen ze wat meer recente composities aan toe ("die bij ons aangewaaid kwamen met de noord- en zuidenwinden", zeggen ze zelf), en het geheel brengen ze op smaak met wat invloeden uit jazz en andere stijlen. Uiteraard is er ook veel ruimte voor improvisatie.

Bij de namen van de muzikanten zijn er verschillende "oude" bekenden:

• Vanessa Kourtesi : zang
• Yiannis Vagianos : contrabas
• Dimitra Metzaki : outi
• Ektoras Remsak : percussie
• Yiorgos Bereris : piano

De aandachtige lezer kan nu allicht ook zelf wel ontcijferen waar dit vijftal de oorspronkelijke naam van hun ensemble vandaan haalden. Dan blijft alleen nog de vraag naar het waarom van de wijziging, maar dat moet u hen zelf maar vragen. De samenstelling is alvast identiek aan de vorige, wat ook logisch is want dit is gewoon hetzelfde ensemble.

Drie jonge Griekse muzikanten brengen een hulde aan de "giants of Greek music", en met die reuzen bedoelen ze dan natuurlijk Mikis Theodorakis en Manos Hadjidakis . Wie anders ? De hele wereld kent hun namen, en anders kennen ze wel een heleboel nummers van hen, zoals “Zorba the Greek”, “Ta Pedia tou Pirea”, “Les Amants de Teruel”, “Serpico”, en vele, vele andere.

Het programma van dit concert bevat dus een hele reeks van deze wereldhits.

Dat alleen zou al voldoende moeten zijn om volle zalen te trekken.

Maar ook de muzikanten zelf zijn een kennismaking waard.

Het zijn:

• Nefeli Fasouli : zang
• Yorgos Babanis : accordeon, piano
• Nikos Prosilias : gitaar, ...

Nefeli Fasouli ( Νεφέλη Φασούλη , °Athene 1995) is de dochter van een fervent muziekliefhebber. Meteen al vanuit haar wiegje luisterde ze naar een voortdurende selectie uit zijn indrukwekkende platencollectie, Daar zaten de klassiekers in van Charis Alexiou , Eleni Vitali en Nikos Papazoglou , maar ook dimotika en jazz. Later begon haar oudere broer zelf muziek mee naar huis te brengen, en toen deden ook Iron Maiden en Guns N'Roses daar hun intrede. Toch was het vooral de jazz die haar aansprak. Als ze groot was, zou ze jazz-zangeres worden, besloot ze.

Een goed begin is het halve werk, dus ging ze op haar achtste naar het conservatorium, om er lessen viool en notenleer te volgen. Een seminarie met Elli Paspala maakte heel wat indruk op haar. Ze was er zelfs helemaal van ondersteboven, want ze had nooit geweten dat ze zoiets met haar eigen stem kon doen. In 2018 sloot ze haar studies af, met diploma's als jazz-zang, stemtechnieken en -improvisatie. Ze was nu ook gediplomeerd zanglerares.

In datzelfde jaar 2018 behaalde ze ook haar diploma rechten. Een zingende advocate dan? Niet meteen, maar rechtsleer vindt ze toch ook heel boeiend, en als juriste kan je op heel veel verschillende plaatsen terecht, weet ze. Voorlopig zal dat nog even moeten wachten, want ze heeft het te druk met haar zangcarrière.

Die begon met een berichtje van Vasilis Kazoulis . Ze had een cover van de Beatles ingezongen en ze had die op het Internet gezet. Hij had het filmpje gezien en was onder de indruk. Zodanig zelfs dat hij haar vroeg om mee met hem op te treden. Ze had amper de tijd om van haar verbazing te bekomen.

Een tijdje later werkte zij met hem mee aan een benefietconcert. Er waren nog andere bekende artiesten uitgenodigd, en ook Fivos Delivoriás zou meedoen. Ze was opgetogen toen ze dat hoorde, want als kind al was hij één van haar favoriete zangers geweest. Ze was naar al zijn concerten gegaan. Het was een buitenkans dat ze hem nu van achter de coulissen kon meemaken. Een unieke gelegenheid. Dacht ze.

Enkele dagen later kreeg ze een telefoontje van Fivos Delivoriás . Of ze met hem wilde samenwerken?

Ook nu weer was ze overrompeld, en ze zei meteen ja, zonder er bij na te denken dat ze eigenlijk nog nooit op een groot podium had gestaan. Ze kon ook niet vermoeden dat ze in januari 2020 samen met hem en zijn band voor een optreden naar de Melkweg zou reizen (in Amsterdam dan wel).

Nog anderhalf jaar later, in juni 2021, verscheen haar eerste eigen album "O κόσμος σου" ("O kosmos sou", "Jouw wereld"). Fivos Delivoriás had tekst en muziek speciaal hiervoor geschreven, en ze passen haar inderdaad als een handschoen.

Dat album werd goed onthaald, heel goed zelfs, en dat was niet alleen te danken aan de naam van haar mentor. Het was vooral de zangeres zelf die indruk maakte. Enkele commentaren : "een unieke stem", "een stem als een sprookje", "jong en charismatisch", "talent, persoonlijkheid en passie", "uitzonderlijk goede vertolking", enzovoorts. Het online (grassroots) cultuurmagazine "Beater.gr" nam de titelsong van het nieuwe album zelfs op in de lijst met beste liedjes van 2021. Enkele van hun andere "leveranciers" waren Billie Eilish, Olivia Rodrigo, Adele, Marina Satti, Taylor Swift en Maria Rizou. Voorwaar een illuster gezelschap.

In de laatste helft van 2021 holde Nefeli Fasouli dan zowat van het ene optreden naar het andere, in heel Athene en ook daarbuiten. Er komt vooral jong publiek op af, en het is dan interessant hoe zij haar programma opbouwt. De eerste helft besteedt ze aan haar eigen liedjes van haar album "O kosmos sou". Tijdens de andere helft trakteert ze de enthousiaste zaal op klassiekers uit de Griekse discografie: liedjes van Stratos Dionysiou bijvoorbeeld, of van Rita Sakellariou, of Melina Kana . Het zijn vaak nummers die furore maakten toen zij nog niet eens geboren was. En natuurlijk doet ze er ook wat jazz doorheen. Want inderdaad, "haar wereld" zit vol verscheidenheid.

Dat maakt haar dan tot een uitstekende keuze om haar stem te lenen voor dit eerbetoon aan Theodorakis en Hadjidakis .

Over de accordeonist Yorgos Babanis (Γιώργος Μπαμπάνης) valt er veel minder te vertellen, maar dat komt vooral omdat hij erg low-profile is. Hij doet gewoon zijn ding, en dat is accordeon spelen, maar dan wel in heel veel verschillende contexten. Een concert met traditionele muziek van de Vlachen in de buurt van Trikala in 2010 bijvoorbeeld, of een concert ter ere van Edith Piaf in 2014, met Milli Karalí (Μίλλη Καραλή) in de rol van de Franse ster.

Hij is (of was) stichtend lid van "Mottet", een trio dat in 2015 opgericht werd en dat bekende liedjes speelt uit heel veel verschillende stijlen, van klassiek tot traditioneel. Hun repertoire omvat zowel Lana del Rey, Kovacs en Adele als Vivaldi en Piazzola, met enkele moderne componisten als Yann Tiersen (Frankrijk) als toemaatje. Ze grasduinen bovendien in de wereldmuziek van over de hele wereld: Cuba, Spanje, ... zonder natuurlijk de buren van de Balkan te vergeten. En een scheutje Griekse dimotika mag er ook wel bij.

Uit de lange reeks concerten, radio- en tv-uitzendingen en plaatopnames waar Yorgos Babanis als sessie-muzikant aan meewerkte, onthouden we bijvoorbeeld Sofia Papazoglou (o.a. in 2014), Aretí Ketimé (in 2015) en Yota Nenga (2016). Drie zangeressen die actief zijn in uiteenlopende stijlen, maar met als gemeenschappelijk kenmerk dat ze ook in de Lage Landen een begrip zijn bij de liefhebbers van goede Griekse muziek.

Het bewijst wel dat Yorgos Babanis van vele markten thuis is.

Dat geldt ook voor de gitarist, Nikos Prosilias (Νίκος Προσήλιας). Hij werd geboren in Volos en behaalde daar zijn diploma klassieke gitaar. Daarna vestigde hij zich in Brussel, naar eigen zeggen om zijn muzikale horizonten te verbreden. Daar hoopte hij een smeltkroes van verschillende culturen te vinden. Dat bleek ook wel te kloppen, maar toch is hij vooral actief op het terrein van de Griekse muziek in de Belgische hoofdstad. En het is niet overdreven om te stellen dat hij die ook mee gezicht heeft gegeven.

Dat is dan niet (alleen) omdat hij zelf gitaarles geeft in Brussel. Bij hem kunt u zowel klassieke als volkse gitaar leren spelen.

Maar hij brengt dat ook zelf in de praktijk. In het begin werkte hij als sessie-gitarist mee aan heel wat optredens, en dat in erg uiteenlopende stijlen. We lichten er een paar uit.

Al in maart 2012 nam hij deel aan "Music4Greece", een reeks benefietconcerten die georganiseerd waren door de Brusselse Art Base. Samen met zijn zus Areti Prosilia (piano) en Dimos Vougioukas (accordeon) namen zij het publiek mee op een korte muzikale reis door de cafés van de wereld: van de "valse musette" tot de Argentijnse tango tot de Griekse stadsmuziek en andere Balkan-klanken. Een meer uitgebreide versie van dit "Café Concert" hadden ze al eerder in heel Griekenland voorgesteld.

In maart 2015 zat hij alweer op het podium van de Art Base, opnieuw samen met Dimos Vougioukas . Deze keer brachten ze een programma "Retro Greek Music", met hits uit de periode tussen de twee wereldoorlogen en kort daarna. Geen rembetika uit de marge, deze keer, maar wel de "mainstream" van toen. Vaak is dat muziek die toen ook in de rest van de wereld populair was, maar dan in een onmiskenbaar Grieks kleedje. Dat programma bleek een voltreffer. Het werd ettelijke keren opnieuw gebracht, telkens met een wat andere invulling, en telkens voor een uitverkochte zaal. Naast het repertoire en de uitstekende zangeres, Eleni Nasiou , was dat toch ook mee de verdienste van de twee muzikanten die haar begeleidden.

In maart 2018 sloot Nikos Prosilias zich aan bij Cabaretiko, het Brusselse rembetika -groepje rond Maria Spyroglou. Voordien had zij gezongen bij Vinylio, maar daar lag de nadruk vooral op de rauwe Piraeus-stijl. Met Cabaretiko schoof dat wat op, enerzijds naar de meer elegante Smyrna-stijl en anderzijds in de richting van de laïka . In die genres kwam de uitstekende stem van Maria Spyroglou (nog) beter tot haar recht.

De komst van Nikos Prosilias ging niet onopgemerkt voorbij, want met zijn gitaar nam hij de plaats in van de bouzouki . Rembetika zonder bouzouki ... dat kan toch niet? Nikos bewees overtuigend dat het wél kan.

Hij bewees ook dat hij niet van half werk houdt. Hij had eigenhandig een gitaar gebouwd, speciaal op maat gemaakt, kwestie van zijn nieuwe rol als rembetika -gitarist goed te kunnen invullen. Hij had er drie maanden over gedaan, alleen al voor het bouwen zelf. En dan was er nog de voorbereiding geweest. Hij was inderdaad niet over één nacht ijs gegaan. Om te weten hoe een gitaar in de vroege rembetika gebruikt werd, was hij gaan praten met oude muzikanten. Die hadden hem verteld wat er belangrijk was, en vervolgens was hij te rade gegaan bij oude instrumentenbouwers in Griekenland. Gewapend met al die tips ging hij dan zelf aan de slag. En het resultaat mocht er zijn.

Later ging Nikos Prosilias nog een stapje verder. Voor Cabaretiko maakte hij arrangementen van bekende rembetika -liedjes waarin ineens ook een klarinet én een piano een rol toebedeeld kregen. En alweer was iedereen helemaal overtuigd. "Zo had rembetika eigenlijk van in het begin moeten klinken", was een vaak gehoorde opmerking. Ook dit " rembetika revisited" programma werd ettelijke keren herhaald.

Dat geeft alvast een idee van waar het ook bij dit "Tribute to Theodorakis & Hadjidakis " misschien naartoe zou kunnen gaan. De bouzouki speelt een belangrijke rol in heel veel composities van zowel Mikis Theodorakis als van Manos Hadjidakis . Maar op de bezetting van dit concert is hij prominent afwezig. De sirtaki of "Never on Sunday" zonder bouzouki ? Onmogelijk, zegt u? Tja, waar hebben dat nog gehoord ? En prominent afwezig ? Tja, onderschat nooit een Nikos Prosilias ...

Het duo "Yarès" verscheen voor het eerst op ons radarscherm in september 2021 . Toen kondigden we hen aan als "een nieuw rembetika duo uit het Gentse". Minstens dat laatste is nog altijd juist, en na amper vier maanden is ook dat "nieuw" misschien toch nog van toepassing.

Hun werkterrein (of: speelterrein) is de Griekse stadsmuziek van de jaren 1920 tot 1950, specifiek de rembetika uit die periode. Naar eigen zeggen brengen ze "bekende en minder bekende" nummers van componisten als Kostas Skarvélis, Vasilis Tsitsanis , Yorgos Mitsakis , Markos Vamvakaris , Kostas Roúkounas , "A. Kostís" (alias Kostas Bezos ), Yorgos Katsaros en nog vele anderen.

De samenstelling van het duo geven ze als volgt door:

• Fotis Drakopoulos - stem & accordeon
• Nicolas Van Belle - stem, bouzouki & gitaar

Meer informatie over hen is nog altijd te vinden in het artikel op onze september 2021 maandpagina, dat we toen over hen schreven.

Daags na het concert van het "MeRem" ensemble in Brussel (zie hoger op deze pagina) keert zangeres Vanessa Kourtesi niet meteen terug naar haar huidige thuisbasis Rotterdam. Ze blijft nog even in Brussel om daar een workshop te geven.

Uiteraard is dat een workshop over zang, want dat is "de specialiteit van het huis Kourtesi". Het is niet de eerste keer dat ze dit doet, en afgaande op de reacties was dat "voor herhaling vatbaar". Dat is precies wat er nu gebeurt.

Toch wordt het geen slaafse kopie van de vorige edities, wel integendeel. Vanessa Kourtesi werkt telkens rond een bepaald thema, en deze keer is dat "The art of Rebetiko singers before & after WW2" .

Het uitgangspunt is de vaststelling dat de Tweede Wereldoorlog inderdaad een soort keerpunt was in de rembetika. De vooroorlogse en de naoorloogse rembetika zijn als het ware twee verschillende genres, weliswaar met gemeenschappelijke kenmerken, maar toch ...

Met dat gegeven gaat Vanessa Kourtesi aan de slag, samen met de deelnemers aan haar workshop. In haar eigen woorden:

De workshop richt zich niet alleen tot zangers en zangeressen, maar ook tot ...

Dat is toch wel héél veel volk.