Dit concert, en waarschijnlijk nog andere, werd afgelast. De nieuwe data zullen zich vermoedelijk situeren rond april 2001 .

Een biografie van Arvanitaki vindt u in onze rubriek Achtergrond .

Helaas laat Yorgos Koros verstek gaan. Zijn plaats wordt ingenomen door een andere grote naam, en een "oude bekende", namelijk Lela Papadopoulou, zie hieronder..

De rembetika kent tegenwoordig een echte revival in Griekenland. Oude platen worden onder het stof vandaan gehaald en op cd gezet, krakend en wel, en de kompania 's rijzen als paddestoelen uit de grond, vaak opgericht door jonge mensen die de muziek van een vroegere generatie opnieuw ontdekken.

Zo niet Lela Papadopoulou , die heeft het allemaal zelf meegemaakt. Ze werd in 1938 geboren als dochter van een taverna -uitbater in Athene. Alle grote namen uit de bloeiperiode van de rembetika kwamen daar een hapje eten: Markos Vamvakaris , Yannis Papaioannou, Vassilis Tsitsanis, Manolis Chiotis ,...

Lela begon al vroeg met pianolessen. Een jaar na haar eerste les kreeg ze een accordeon van haar ouders. Ze was meteen weg van dit instrument, en het zou haar nooit meer loslaten. Ze had een goede stem, en begon zichzelf te begeleiden. Stefanos Spitabelos, klant van haar vader en  muziekleraar van Chiotis , werd ook haar leraar.

Na de oorlog ging de taverna overkop en de twaalfjarige Lela moest een baantje zoeken om te helpen de eindjes aan elkaar te knopen. Een paar vroegere klanten namen Lela mee naar een optreden in Kalamata, waar ze mee op het podium mocht. Het werd een groot succes, en het baantje was gevonden.

De eerste rembetika -club waar ze optrad heette Perivola (in Piraeus). Ze werkte hier met Vangelis Perpiniadis, Iordanis Tsomidis (al verschillende keren in onze contreien), en Kostas Nouros . Deze laatste was een bekend zanger die ook haar leraar werd. Na enkele jaren nam Kaplanis haar mee naar Amerika. De bedoeling was zes maanden. Ze bleef er vier jaar. Daarna speelde ze weer in Athene, nu met Stelios Kazantzidis, Viki Moscholiou en Marinella. Later trad ze op in het bekende Stou Tzimi tou Chondrou ("Bij dikke Jimmy"), samen met Poly Panou , Panos Yavalas en anderen. Dan trok ze opnieuw naar Amerika, deze keer voor drie jaar. In New York en Chicago werkte ze onder meer met Stavros Tzouanakos en met Jounaris. Terug in Griekenland werd ze opnieuw opgenomen in het orkest van Kazantzidis en Marinella.

Naast de rembetika en de laïka (populaire muziek) van haar tijd kent ze ook de dimotika (traditionele volksmuziek) zeer goed. Ze speelde met de beste muzikanten, zo bijvoorbeeld Yorgos Koros , Vassilis Saleas en Petros Zervas.

De laatste jaren treedt ze op in de betere rembetika -clubs van Athene, zoals Reportas, Alexandriani en Stoa ton Athanaton. In 1997 bracht ze een cd uit met als titel "Smyrneïka Rembetika". Voor zover ons bekend is dat haar eerste. In mei 1998 was ze hier bij ons nog te horen tijdens de concerten van Iordanis Tsomidis en in februari 1999 sloot ze het Bruggesfestival af met een spetterend optreden. Met haar gloedvolle stem, haar aanstekelijk enthousiasme en haar unieke temperament wist ze, zittend op het podium met de accordeon op de schoot, de stadsschouwburg om te toveren tot een Atheense taverna .

Tegenwoordig wordt zij vergezeld van haar eigen " kompania ", doorgaans bestaande uit 5 musici en dat betekent zang, accordeon , bouzouki , gitaar , toubeleki en defi ,...

Opgelet: De ganse tournee van Ruth Yaakov werd afgelast, omdat zij zwanger zou zijn.

De Sefardische joden werden in de Middeleeuwen uit Spanje verjaagd. Ze zwierven door heel Europa en kwamen onder meer in het Griekse Thessaloniki terecht, waar ze een belangrijke bijdrage leverden aan de bloei van de stad, tot ze tijdens de Tweede Wereldoorlog nagenoeg allemaal uitgemoord werden door de Nazi's.

Het ensemble volgt hun voetspoor en brengt muziek uit de Sefardische traditie van Turkije, Griekenland, Bulgarije, Bosnië en Israel.

Dit is één van de concerten van een tour die Nana in verschillende landen van Europa bracht. Alle informatie staat op de oktober -pagina.

Een biografie van Nana Mouskouri vindt u in onze rubriek Achtergrond .

Angélique Ionatos is een dame die van alle markten thuis is. Al tientallen jaren is Frankrijk haar thuisbasis, maar haar vaderland blijft prominent in haar werk aanwezig.

Op 5 november brengt zij haar nieuwe bluesrecital: " D' un bleu très noir ". Het kwam tot stand in het Parijse Théâtre de la Ville. Angélique Ionatos zelf zingt en speelt gitaar. Voor deze nieuwste cd - en voor de bijbehorende optredens - heeft zij beroep gedaan op een, qua instrumentatie, verrassend trio. Zij wordt begeleid door:

• Henri Agnel , met snaarinstrumenten en percussie. Deze veelzijdige instrumentalist is de enige "oude getrouwe" en vaste waarde van het trio. (Hij werkte o.a. mee aan de vorige cd van Angélique Ionatos: "Chansons Nomades".) Voor dit programma bespeelt hij een 5 à 6-tal instrumenten.
• Michael Nick , die viool speelt
• Serge Amico , die de bandoneon (trekharmonica met toetsen) voor zijn rekening neemt. Dit is het meest verrassende instrument in de reeks, daar het meestal geassocieerd wordt met de Argentijnse tango.

Naast nieuwe liederen, van haarzelf en van Eleni Karaïndrou , bevat de cd "D' un bleu très noir" ook andere liederen uit haar repertoire, liederen die zij opnieuw heeft georkestreerd. Daarnaast zullen op het concert natuurlijk ook Elytis, Theodorakis, en andere grote artiesten die zij bewondert, niet ontbreken.

Een biografie van Angélique Ionatos vindt u in onze rubriek " Achtergrond ".

Voordracht door René van Beek (kunsthistoricus van het Allard Pierson Museum Amsterdam).

Het Griekenlandcentrum van de Gentse universiteit stelt zich tot doel de Griekse cultuur te belichten in haar evolutie van de Oudheid tot vandaag. Het centrum wil een impuls geven aan de academische studie van de Griekse beschaving en haar nawerking, maar even belangrijk is het voor de oprichters om de interesse hiervoor eveneens te bevorderen bij een zo breed mogelijk publiek en dit aan de hand van o.a. voordrachten, tentoonstellingen, muziekuitvoeringen en culturele uitstappen.

Geïnteresseerden kunnen lid worden van het Griekenlandcentrum, Blandijnberg 2, 9000 Gent. Als lid wordt u uitgenodigd voor de activiteiten via een nieuwsbrief en krijgt u korting (meestal kosteloosheid) op alle activiteiten. Niet-leden zijn er eveneens welkom, mits betaling van inkom.

Naar aanleiding van haar 25-jarig bestaan organiseert de Griekse vereniging Anagennisi vier weken lang een heleboel culturele activiteiten waarop iedereen vriendelijk uitgenodigd wordt. Het festival ging van start op 28 oktober 2000, meer informatie vindt u dan ook op de oktoberpagina. De meeste activiteiten gaan door in het gebouw van de vereniging.

We hebben voor u de activiteiten er uitgelicht die wat te maken hebben met Griekse muziek:

• Woensdag 1 november, 20u, dans- en muziekspektakel (zie hieronder )
• Zaterdag 11 en zondag 12 november, 10u30 tot 17u
  Dansseminar met Yorgos Ziogas over dansen uit Thracië.
• Zondag 19 november, 20u, dubbelconcert met To Meraki en Ano Kato (zie hieronder )
• Zaterdag 25 november, 20u30, slotfeest met live muziek van de groep Nautilos, versterkt met twee traditionele muzikanten.

Een avond lang kunt u getuige zijn van Griekse traditie in de vorm van live muziek en dansoptredens uit verschillende streken van Griekenland.

Om te beginnen brengt dansgroep Zorbades uit Antwerpen een gevarieerd programma van Kretenzische dansen onder begeleiding van twee Kretenzische muzikanten. Er zal een laouto (luit) te horen zijn en de Kretenzische lyra wordt bespeeld door de virtuoze Kretenzische lierspeler, woonachtig in België, Nikos Gounakis . Deze laatste was reeds eerder meermaals te gast op Griekse feesten in België en speelde er samen met Michalis Frangiadakis die de laouto voor zijn rekening nam.

Er wordt nadien doorgegaan met een optreden van de Pontische groep Kamian K'en Argos , eveneens uit België (Brussel), die zowel het Pontische dansoptreden als de livemuziek voor hun rekening nemen. Meer over deze groep staat verder op deze pagina te lezen, aangezien zij uitgerekend deze maand ook in Liège (B) optreden.

Beide muzieksoorten zijn totaal verschillend, maar toch worden ze vaak samen in eenzelfde programma gebracht. Er zijn immers ook veel gelijkenissen. Beide zijn fel en opzwepend, beide streken hebben namelijk een bewogen geschiedenis en men vindt er dan ook relatief veel krijgsdansen. Zowel in de Kretenzische als in de Pontische muziek speelt de lyra (lier) de hoofdrol, maar dan onder een heel andere vorm en en met een heel ander geluid. De Kretenzische lyra wordt meestal begeleid door een laouto . In de Pontos wordt het instrument kementzes genoemd, en wordt het begeleid door een grote trommel ( daouli ).

Na de pauze kunt u kennis maken met Takis, Ilias & kompania . Het ensemble bestaat uit verschillende musici die allen in verschillende muziekgroepen spelen en voor de gelegenheid voor dit concert de koppen bij elkaar hebben gestoken. Vanwege het "allround" karakter van deze instrumentalisten en zangers is er een unieke muziekgroep ontstaan die ons een gevarieerd programma zal voorschotelen:

• Takis Sideris (fluit, bouzouki )
• Ilias Karientidis ( outi , zang)
• Nikos Tsachtsiras ( viool , bouzouki , zang)
• Jamil Alasadi (kanun)
• Latif Al Obaidi (tabla)

De Griekse vereniging Anagennisi wil een platform zijn voor allerlei uitingen van de Griekse cultuur, in eerste instantie voor de Grieken zelf, maar ook bedoeld om andere geïnteresseerden daarmee kennis te laten maken. Het is de bedoeling van de vereniging om zo veel mogelijk, vaak onverwachte, aspecten van de Griekse cultuur onder de aandacht te brengen. Om deze lijn helemaal door te trekken laten zij u Griekse muzikanten maar ook Nederlanders horen die Griekse muziek maken.

De groep To Meraki speelt diverse vormen van Griekse muziek, maar vooral ook Epirotika, de muziek uit hun geboortestreek (Epirus) waarbij de klarinet centraal staat. Direct vanaf het begin kunt u genieten van de miroloia (klaagliederen) , waarbij de klarinet - vanwege het ontbreken van een voorgeschreven ritme - alle ruimte heeft om te improviseren. Yannis Chaldoupis is zeer bedreven op de klarinet en hij zal u vervolgens, samen met zijn broer Christos die defi (tamboerijn) speelt en met Jan Wollring ( accordeonist ), naar de snellere en complexe ritmes van de liederen uit de Pogoni en de Zagoria- streek brengen.

Meer informatie over de groep vindt u op onze november 1999 pagina.

Ano Kato wordt gevormd door een groep Nederlanders die niet alleen in Nederland maar ook in Griekenland zeer serieus wordt genomen, getuige daarvan zijn de radio- en tv- optredens die ze daar hebben gehad. De bezetting is als volgt:

• Michiel Koperdraat (zang en diverse snaarinstrumenten)
• Jurrie Eilers (zang en gitaar )
• Theo van Halen ( klarinet )
• Michiel van der Meulen ( viool )
• Andy Leeming ( baglamas , bouzouki en percussie)

In de beginjaren, zo'n tien jaar geleden, speelde Ano Kato vooral rembetika- en laïkamuziek. Door deelname aan het gezelschap van een violist en een klarinettist kon het repertoire aanzienlijk worden uitgebreid met Epirotika en Nisiotika (muziek van de eilanden). Hoewel het uitgangspunt voor hun bijdrage aan dit concert de Nisiotika zijn, zullen ze het zeker niet kunnen laten een uitstapje te maken naar Epirus en naar de onvergetelijke melodieën van de rembetika en de laïka.

Meer informatie over Ano Kato vindt u eveneens op onze " november 1999 " pagina.

Deze uiterst actieve groep Nederlanders brengt uitsluitend Griekse muziek. Via de rembetika zijn zij gaandeweg gegroeid naar een eigen soort muziek, Grieks maar tegelijkertijd universeel. Alle uitleg over de groep vindt u op de oktoberpagina.

De bezetting van de groep is door de jaren heen reeds veranderd, maar de huidige samenstelling zou als volgt zijn:

• Margot Schenk - zang, percussie, baglamas
• Mattie Tans - zang, gitaar
• Loek Schrievers - bouzouki , tzouras , baglamas , gitaar
• John Rahaket - viool
• Henk Wanders - percussie
• Nels Busch - bas

Het Intercultureel Centrum Agora in Luik, dat zich vooral toelegt op de Griekse cultuur, organiseert in november een drietal Griekse activiteiten. Dit is de eerste in de reeks.

Dit evenement belicht de cultuur van de Pontos, een streek in Klein-Azië in het huidige Turkije, aan de zuidoostkust van de Zwarte Zee. Dit gebied, dat tot aan de Russische Kaukasus reikt, werd reeds in de achtste eeuw voor Christus door Griekse kolonisten bewoond. De eerste nederzetting was de stad Sinopi, nadien volgden nog andere betekenisvolle steden zoals het legendarische Trebizonde, dat overigens een grote rol speelde in het Byzantijnse rijk. De nazaten van deze (Pontos-)Grieken moesten in 1922 verhuizen in het kader van de grote bevolkingsuitwisseling op basis van godsdienst, geregeld door het Verdrag van Lausanne. Ze hebben een zeer grote bijdrage geleverd tot de economische groei en bloei van het hedendaagse Griekenland.

De naam van de streek is een afkorting van het Griekse: "efksinos pontos", wat letterlijk "gastvrije zee" betekent. (Dit is in feite een eufemisme, want oorspronkelijk werd het de "achienos pontos" genoemd, wat juist het tegenovergestelde betekent.)  Door hun tamelijk geïsoleerde ligging ten opzichte van het moederland konden deze Grieken hun eigenheid bewaren tot diep in de Turkse tijd. Zij hebben daardoor een heel eigen cultuur, doorspekt met invloeden van de omringende landen. Tot op heden bestaat er zelfs nog steeds een Pontisch "dialect", waarin nog sporen van het Oudgrieks terug te vinden zijn.

In hun volksmuziek staat de Pontische lyra, ook wel kemençes genoemd, centraal. Dit instrument, een soort vedel, wordt door de Grieken uit Pontos en, in een lichtelijk andere vorm en onder de naam kemanes , ook door de Grieken uit Cappadocië bespeeld. De klankkast is smal (6-9 cm) en flesvormig en de hals kort (10 cm). Het instrument heeft slechts 3 snaren. Andere typerende instrumenten zijn: de daouli (grote trom) en de touloum (of tsambouna , de doedelzak). De muziek van de Pontos-Grieken vertoont een sterke overeenkomst met die van de Lazen, de huidige bewoners van de Zwarte-Zeekust van Turkije.

De meeste Pontische dansen worden gekenmerkt door kleine, korte passen, waarbij de voeten nauwelijks van de grond komen. De dansers staan dicht tegen elkaar aan. Dit benadrukt de eenheid van de groep, en dus ook van de gemeenschap. Sommige van deze dansen zouden nog teruggaan op de Griekse Oudheid.

De vereniging "Kamian K'en Argos" groepeert Griekse Pontiërs in Brussel en werd opgericht in 1977. Het is de enige vereniging in België die deze streek vertegenwoordigt. Hun doel is vooral het behoud van hun tradities. Op zaterdag 4 november is Kamian K'en Argos in Luik in het kader van een dansstage. Nadien wordt er, zoals gewoonlijk, gefeest. Iedereen is welkom. Op 1 november zijn zij eveneens te gast in Utrecht, om het 25-jarig bestaan van de vereniging Anagennisi mee te vieren.

De naam van deze klarinettist klinkt niet onbekend in de oren. Hij zou verwant zijn met de meer bekende Petros-Loukas Chalkias , die in september en oktober nog bij ons te horen was. Het zouden neven zijn, zo zei men ons, maar bij navraag blijkt dat toch niet helemaal te kloppen. In Epirus groeit men op met muziek en er zijn vele muzikale families die samen een kompania vormen, maar daarom niet meteen onderling familiale banden hebben.

De leden van de kompania van Kostas Chalkias wonen in Vourmbiani, een bergdorpje in Epirus, in het noordwesten van Griekenland, heel dicht bij de grens met Albanië. Zij stammen af van een zeer oude muzikale zigeunerfamilie. De groep bestaat uit zes muzikanten: twee klarinet -spelers, een violist, een luitist , een accordeonist en een defi (tamboerijn)-speler. Hun repertoire kan ingedeeld worden in vier grote groepen:

• Miroloïa : klaagliederen, aanvankelijk vaak gezongen door vrouwen aan een doodsbed, maar later ook betrokken op andere vormen van afscheid, emigratie of huwelijk (gezien vanuit het standpunt van de moeder van de bruid). In hun instrumentale versie zijn het eerder improvisaties op klarinet
• Skaros : klaagliederen van herders, verwant met miroloïa, maar verschillend omwille van het landelijk klimaat dat ze oproepen: een zacht spelende klarinet evoceert de flogera (herdersfluit) en het getjilp van de vogels. De viool en de tamboerijn ( defi ) bootsen dan weer het klokgelui, het blaffen van de honden en het geblaat van de schapen na.
• Epitrapezia : luisterliedjes, gezongen "aan tafel" tijdens feesten, oorspronkelijk om de dansers wat op adem te laten komen
• Dansmuziek : deze muziek maakt het grootste gedeelte van het Epirotische repertoire uit en is zeer ritmisch.

Photis Ionatos is de broer van Angélique Ionatos die eerder deze maand optrad in Gent (België). Beiden hebben jarenlang samengewerkt, en op één van Angélique's eerste platen zijn inderdaad broer en zus samen te horen.

Photis heeft zich nadien vooral toegelegd op rembetika-liederen. Deze muziek ontstond in de marge van de samenleving in de Griekse steden, rond het einde van de negentiende, begin van de twintigste eeuw. Het genre kende een hoogtepunt van 1920 tot 1952 en heeft op zijn beurt de populaire stadsmuziek (laïka) doen ontstaan. Vele internationaal bekende componisten zoals Mikis Theodorakis, Manos Hadjidakis en Stavros Xarchakos werden door deze muziekstijl geïnspireerd, wegens haar eenvoud, zuiverheid en sensualiteit.

Meestal ligt op instrumentaal gebied het accent op de bouzouki , maar Photis Ionatos heeft het genre met een totaal andere instrumentatie uitgeprobeerd; met de viool en de accordeon als toonaangevende instrumenten. Hij brengt de meest representatieve rembetika-liederen in deze "andere" benadering.

Hij wordt hier begeleid door:

• Didier Laloy ( accordeon )
• Luc Pilartz ( viool )
• Vincent Noiret (contrabas)

Het Radio 1 programma: "De Groote Boodschap" programmeert tien weken lang een serie over Griekse muziek. Alle info vindt u op onze oktoberpagina .

"De Groote Boodschap" wordt elke donderdag uitgezonden van 21 tot 23u - behalve als het programma moet wijken voor het Voetbal. De programma's voor november gaan door op de volgende data: 2 november, 16 november en 30 november. Op 9 en op 23 november is er geen uitzending.

Van 30 oktober tot en met 2 november 2000 organiseert de vzw KAPA een drietal Griekse activiteiten:

• De activiteiten van 30 en 31 oktober vindt u op de oktoberpagina
• Op donderdagnamiddag, 2 november, wordt er een workshop voor kinderen georganiseerd die hen leert omgaan met Griekse muziekinstrumenten en gevolgd wordt door een initiatie in Griekse volksdansen. 's Avonds zijn er Griekse kooklessen en worden er wijnen gedegusteerd (voor volwassenen)