Voor de tweede keer mag de Griekse rembétissa Marió (Μαριώ) met haar kompanía de Griekse concerten voor het nieuwe seizoen inluiden. En daarmee spelen de organisatoren op zeker, want Marió heeft al eerder, in oktober 2004 om precies te zijn, de Belgische en Nederlandse zalen laten vollopen. Mogelijk wordt dit concert nog in andere zalen opgevoerd, maar voorlopig hebben we alleen weet van Amsterdam, Utrecht en Brussel.

Een biografie van Mario vindt u in onze achtergrond-rubriek .

De min of meer vaste begeleidingsgroep, waarmee ze naar hier afzakt, is waarschijnlijk nog steeds dezelfde als in 2004 en ziet er dan als volgt uit:

• Marió (zang)
• Dimitris Livanos ( bouzouki )
• Yannis Papagiannopoulos (contrabas en basgitaar)
• Sotiris Margonis ( viool )
• Alekos Varanakis ( accordeon )
• Thanasis Boukouvalas (akoestische gitaar )

Dimitris Livanos , onder wiens leiding deze kompanía staat, is niet alleen een uitstekend bouzouki -speler, hij is ook componist. Vorig jaar in oktober sleepte hij met het lied ' Xéno Roúcho ' de eerste prijs in de wacht op het Festival Tragoudioú Thessaloníkis . Dit Griekse songfestival werd na een jarenlange afwezigheid opnieuw leven ingeblazen.

In Vredenburg staat er voor het nieuwe seizoen 2006-2007 voorlopig nog slechts één andere Griekse zangeres op de affiche en dat is Nena Venetsanou , die met de medewerking van het Metropole Orkest op 18 april 2007 zou optreden in de reeks 'Grand Tour Middellandse Zee'. Ook zij heeft haar strepen allang verdiend, niet alleen bij ons, maar over heel de wereld. Voorlopig geen ontdekkingen dus wat Griekse muziek betreft in dit nieuwe seizoen, de organisatoren hebben eerder gekozen voor vaste waarden.

Het festival Musica Sacra richt zich op sacrale muziek, wat volgens de organisatoren veel meer is dan religieuze of liturgische muziek, want - en we citeren - "ook in onze tijd zoekt de mens naar datgene wat hem aantrekt en tegelijk doet huiveren".

Het thema voor deze editie is: Weg van de Wereld - Kluizenaars en Kloosterlingen . Het slotconcert van dit driedaags festival wordt zeer toepasselijk gebracht door het Byzantijns koor Agiopolitis , een koor dat zich toelegt op de zuivere Byzantijns-orthodoxe zangtraditie in haar meest oorspronkelijke vorm.

Het koor trad al meerdere keren op, ook in België en Nederland, met gezangen van de Kollyvades , een groepje behoudsgezinde monniken dat al in het midden van de achttiende eeuw op de monnikenrepubliek Athos de terugkeer naar de oorspronkelijke orthodoxe waarden en tradities predikten en zich verzetten tegen vernieuwingen in de Kerk. De Heilige Berg Athos is een schiereiland in het noordoosten van Griekenland waar alleen monniken wonen. Er staan twintig kloosters en vrouwelijke wezens worden er niet toegelaten. Vroeger waren er ook heel wat kluizenaars. Daar ontstond in de achttiende eeuw een beweging als reactie op de Europese Verlichting en het rationalisme dat daarmee gepaard ging, stromingen die ook op het Griekse volk meer en meer invloed kregen. Deze reveilbeweging, de zogeheten ' Filokalikí anagénnisi (of Filokalía renaissance) ', greep terug naar de oorspronkelijke orthodoxe spirituele tradities. Ook wat de zangtraditie betreft wilde ze terug naar de monodische (eenstemmige) Byzantijnse muziek. Maar zelfs op de Athos-berg zorgde dit voor heel wat controverse, die steeds meer uit de hand liep. Zo erg zelfs dat de kopstukken van deze beweging gedwongen werden de Athos-berg te verlaten. Ze trokken zich terug in een klooster op het eiland Skiathos , wat letterlijk "in de schaduw van Athos " betekent. Daar zetten zij hun strikte monastieke gewoonten en ideeën verder.

Meer informatie over Agiopolitis leest u op onze februari 2002-pagina .

Het Byzantijns koor Agiopolitis komt op 29 maart 2007 ook naar De Bijloke in Gent (B) met gezangen voor Pasen.

Het intercultureel centrum De Centrale maakt deel uit van de integratiedienst van de stad Gent. Zij programmeren multiculturele evenementen waarbij de diverse gemeenschappen van Gent aan bod komen en elkaar ontmoeten. Vaak is er Turkse muziek te horen, maar af en toe staan er ook Grieken op het programma. Ze kiezen dan bij voorkeur voor Griekse muzikanten die zich toeleggen op muziek van een bepaalde streek en zich daarbij niet door staatsgrenzen laten tegenhouden.

Deze keer organiseren ze een mini-festival rond het thema " Langhals/korthals " en dit concert is het laatste in de reeks. De naam van dit project verwijst natuurlijk naar de luit, een muziekinstrument dat veel gebruikt wordt in de Arabische, de Turkse en de Griekse muziek en waarvan talloze varianten bestaan. Je kan die namelijk onderverdelen in twee grote families, de langhalsluiten (zoals de saz ), waarbij de nek veel langer is dan de klankkast, en de korthalsluiten (zoals de laouto ), waar beide ongeveer de helft van de totale lengte voor hun rekening nemen.

Voor dit concert deed De Centrale opnieuw beroep op de Griekse muzikant Sokrátis Sinópoulos ( Σωκράτης Σινόπουλος ) . Vorig jaar hadden ze hem ook al op de affiche staan met het programma " Letter from Istanbul ", in samenwerking met de Turkse muzikant Derya Türkan . Beiden gelden als virtuozen op hetzelfde instrument dat in het Grieks polítiki lyra en in het Turks kemençe genoemd wordt, een bepaald soort vedel of lier, waarover u meer uitleg vindt op onze maart 2005-pagina .

Maar Sinópoulos speelt nog andere instrumenten en met evenveel expertise, onder meer de polítiko laoúto of lavta zoals deze luit in het Grieks genoemd wordt ( lâvta in het Turks). Dat is een korthalsluit of laoúto die in Constantinopel (Istanbul) gebruikt werd. Afgaande op de exemplaren die wij reeds te zien kregen hebben die een iets kleinere klankkast dan de laouto die in Griekenland gangbaar is, maar er zijn natuurlijk nog verschillen. Het is met een programma rond deze politiko laouto dat Sinopoulos nu naar Gent komt.

Over Sokratis Sinopoulos vindt u een biografie in onze achtergrond-rubriek . Daarin kunt u onder (veel) meer lezen dat Eleni Karaïndrou - wereldwijd bekend omwille van haar bloedmooie filmmuziek - op hem beroep deed voor haar muziek bij de film Eleni ( The Weaping Meadow ) van Theo Angelopoulos , en dat zij hem later, met groot orkest, liet optreden in het prestigieuze Megaron Mousikis . Niet de eerste de beste dus. En hij komt niet alleen.

Voor dit concert brengt Sokratis Sinopoulos een andere virtuoos mee naar Gent, namelijk Periklís Papapetrópoulos ( Περικλής Παπαπετρόπουλος ) .

Periklis Papapetropoulos groeide op op het eiland Kreta, waar hij uiteraard in aanraking kwam met de traditionele Kretenzische muziek, met de lyra en de laouto als typische instrumenten. De jonge Periklis begon laouto te spelen. Hij had talent en leerde snel. Dat bleef niet onopgemerkt en zo speelde hij onder meer laouto in de begeleidingsgroep van Psarantonis , de Kretenzer die bij ons in november optreedt.

Later ging hij zich ook toeleggen op de bulgari , een oudere vorm van langhalsluit die rond het midden van de twintigste eeuw bijna helemaal uitgestorven was in Griekenland. Het werd alleen nog gebruikt in Messinia (Pelopónnisos) en ook op Kreta. Daar wordt het haast altijd in één adem genoemd met de naam van Stelios Foustaliéris (1911-1993), afkomstig van Rethymno en de onbetwiste grootmeester op de bulgari . Net op tijd raakten enkele jongeren in de ban van het instrument en bliezen het nieuw leven in. Onder hen dus ook Periklís Papapetrópoulos

Maar ook op de lavta of polítiko laoúto wordt hij in Griekenland tot de allerbesten gerekend, samen met Sokratis Sinopoulos . Behalve het laatste deel van hun achternaam en hun passie en talent voor de traditionele muziek hebben Sinopoulos en Papapetropoulos nog meer gemeen. Zo zijn ze bijvoorbeeld allebei verbonden aan Daly 's Labyrinth Musical Workshop . Ze geven ook op verschillende andere plaatsen les aan jonge muzikanten (die overigens niet zullen nalaten om de naam van hun leermeesters in hun cv te vermelden). En Papapetropoulos werkte ook mee aan de cd" Letter from Istanbul ". Meer uitleg over Periklis Papapetropoulos leest u in de korte biografie die we naar onze achtergrond-rubriek verplaatsten.

Deze twee virtuozen bespelen de politiko laouto wel niet op dezelfde manier. Ze hebben integendeel elk hun eigen benadering en dat maakt hun gezamenlijke optredens bijzonder boeiend. U kunt het in Gent zelf gaan beoordelen. Zij brengen u daar muziek van het Griekse vasteland, van Kreta en Istanbul.

Wie in de ban van de luit raakt kan ook voor praktijklessen terecht in Gent. De wereldmuziekschool " De Kraankinders " (de vzw achter De Centrale ) organiseert dit schooljaar immers lessen in saz en oud ( outi ), maar ook darbuka ( toumbeleki ) en bendir ( defi ) staan op het programma. De namen van de leraars en praktische gegevens vindt u op de website van De Centrale , http://www.decentrale.be . Om verwarring te voorkomen (?), ze duiden de saz ook aan met zijn andere Turkse naam, bağlama , maar dat is niet dezelfde als de baglamas in Griekenland, daar zou het eerder tambouras genoemd worden.

Tot troost van wie moeite heeft om al die namen van luit-achtige instrumenten uit elkaar te houden: u bent niet de enige. De namen zijn eigenlijk alleen in theorie verbonden aan instrumenten van een welbepaalde grootte, met een bepaald aantal snaren en een bepaalde stemming. In de praktijk worden de namen met grote regelmaat door elkaar heen gebruikt. Soms is dat streekgebonden, soms lijkt het ook gewoon af te hangen van de achtergrond van de speler welke naam hij aan zijn instrument geeft. Zo uitzonderlijk is dat niet, tenslotte heeft de juiste benaming minder belang dan de muziek zelf. En ook in onze hedendaagse tv-cultuur kennen weinigen het verschil tussen een pistool en een revolver, terwijl deze instrumenten van bloed en geweld dan toch de plaats van de muziekinstrumenten hebben ingenomen in onze dagelijkse tv-wereld.

De nieuwste cd van Palio-Paréa draagt de titel 'Rendez-vous' en rolde in augustus van de persen. De cd bevat bewerkingen van bestaande Griekse rembetika en laika en composities van Loek Schrievers . Het is de bekroning van het programma Randevoú dat de groep het voorbije seizoen speelde. In Griekenland werd de cd alvast goed onthaald.

De vaste muzikanten van Palio-Paréa zijn:

• Margôt Schenk (zang, baglamas , percussie)
• Loek Schrievers ( bouzouki , outi , tzouras , zang)
• Carel van Rijn (gitaar, tenorgitaar, zang)

Op de cd spelen twee gastmuzikanten mee: Lefteris Tsikouridis , op bouzouki , outi , baglamas en zang, en Takis Sideris ( viool ). Op de concerten in september zullen de drie vaste leden van Palio-Paréa de cd voorstellen.

De Stichting Volksmuziek Nederland (SVN) organiseert regelmatig workshops. Een vast onderdeel hiervan is het workshopweekend 'Venster op het Oosten' met muziek uit de Balkan, Griekenland en Turkije.

Michiel Koperdraat verzorgt al jaren de Griekse workshops die in dat kader ingericht worden. Michiel is oprichter van het orkest Ano Kato en gespecialiseerd in Griekse muziek.

' Zwolle hangt Griekse muziek aan de grote klok! ', dat is de titel van het beiaardconcert dat op 30 september vanop 'de Peperbus' in Zwolle te horen zal zijn.

De Peperbus is de naam die aan de Onze-Lieve-Vrouwetoren van de gelijknamige basiliek in Zwolle werd gegeven. Het carillon (klokkenspel) werd in 2005 opnieuw in gebruik genomen, nadat het werd uitgebreid en gedeeltelijk gerestaureerd. Datzelfde jaar werd Roy Kroezen er de nieuwe stadsbeiaardier.

Roy Kroezen studeerde orgel en beiaard in Nederland (Arnhem en Amersfoort) en in België (Mechelen). Het klokkenspel kent immers haar oorsprong in de Nederlanden, ongeveer aan het einde van de veertiende eeuw. De grote bloeiperiode van de beiaard situeert zich tussen circa 1650 en 1715. Later raakte het instrument in onbruik en gingen de giet- en stemkunst min of meer verloren. Maar sedert het begin van de twintigste eeuw wordt het carillon in ere hersteld.

Ook in Zwolle wil men de beiaardcultuur levendig houden en precies voor dat doel werd de Zwolse Beiaard Stichting in 1985 opgericht. Naast de gebruikelijke markt- of zomeravondconcerten wil Roy Kroezen ook wel wat vernieuwen en inspelen op de multi-culturele samenleving. Hij nam in 2002 contact op met Michiel Koperdraat van de Nederlandse groep Ano Kato , die uitsluitend Griekse muziek speelt, en samen zochten zij naar een geschikt Grieks repertoire voor de beiaard.

Gezien de aard van het instrument werd uiteindelijk gekozen voor Griekse muziek die oorspronkelijk op de sandouri , het Griekse hakkebord of cimbaal, gespeeld wordt. In juli 2002 speelde Roy Kroezen voor het eerst Griekse muziek op de beiaard van de Munttoren in Amsterdam (zie onze juli 2002-pagina ), hij doet het nu opnieuw in Zwolle. Er zal Griekse muziek gespeeld worden van verschillende streken van Griekenland.

Publiek en dansers zijn welkom in de tuin van het Stedelijk Museum, van waaruit de klokkentoren te zien is. De museumtuin werd in 2006 heringericht en wordt 's zomers gebruikt voor allerhande activiteiten zoals tentoonstellingen en als luisterplaats voor beiaardconcerten. De tuin is bereikbaar vanaf het terras van het museumcafé.