De Kretenzische lyra -speler, componist en instrumentenbouwer Stelios Petrakis komt met zijn groep naar Gent. Hij laat zich meestal omringen door muzikanten en zangers van de bovenste plank die allemaal aan elkaar gewaagd zijn en dat is ook nu het geval.

U krijgt de volgende bezetting te zien en horen:

• Stelios Petrakis , Kretenzische lyra en laouto
• Yorgis Xylouris (ook Psaroyorgis geheten, hij is de zoon van Psarantonis ), zang en laouto
• Periklis Papapetropoulos , lavta en bulgari
• Charis Lambrakis (speelt onder meer ook bij Primavera en Salonico & Savina Yannatou ), ney
• Bijan Chemirani , percussie
• Maria Símoglou , zang

We zeiden het al eerder, dit zijn niet zomaar 'begeleiders', maar stuk voor stuk rasechte topmuzikanten die bovendien vaak met Stelios Petrakis samenwerken. Vele namen zijn ook terug te vinden op zijn cd's ' Kismet ' en ' Orion '.

In mei vorig jaar was Stelios Petrakis , samen met Periklis Papapetropoulos , in Utrecht te gast in het kader van 'De Dag van Europa'. Toen schreven we al over de veelzijdigheid van deze artiest, die zijn instrumenten zelf bouwt, zelf muziek componeert en zelf over een eigen opnamestudio beschikt. Ook de muziek die Stelios Petrakis met zijn groep brengt is veelzijdig, ze valt niet in één woord te definiëren. Het is uiteraard Kretenzische muziek, maar toch is die definitie voor iemand als Petrakis wat te eng. Geboren en getogen op Kreta is hij binnen die Kretenzische traditie grootgebracht en zijn instrument bij uitstek is nog steeds de Kretenzische lyra . Maar zijn repertoire reikt verder dan de grenzen van Kreta. Op zijn concerten speelt Petrakis eigen composities en traditionele muziek van Kreta, maar ook van aanverwante regio's van de Middellandse Zee. Hij zoekt naar raakpunten met andere muzikanten uit andere culturen, waarmee hij vaak samenspeelt.

Meer informatie over Stelios Petrakis vindt u in onze Achtergrondrubriek , waar we een biografie plaatsten waarbij we hem kort situeren.

In De Centrale speelt Stelios Petrakis & groep op zaterdag 31 januari een volwaardig concert .

De dag voordien staan ze bij Muziekpublique in Brussel op het programma. Muziekpublique had die avond het kwartet Ahoar geprogrammeerd. De Irakees Bassem Hawar speelt in dat kwartet djozé , een traditionele Irakese knieviool met een hobo-achtige klank. Bij Muziekpublique maakten ze meteen van de gelegenheid gebruik om Stelios Petrakis diezelfde avond uit te nodigen om met zijn Kretenzische lyra een extra concert te geven. De avond werd voor de gelegenheid omgedoopt tot kemenche -avond, waarbij het publiek een demonstratie krijgt van twee staande vedels die op de knie worden gespeeld, de ene uit Kreta en de andere uit Irak.

Bij Muziekpublique speelt Stelios Petrakis op vrijdag 30 januari geen avondvullend programma. Het wordt een dubbelconcert met Ahoar . Bovendien zal Petrakis in Brussel niet met dezelfde bezetting spelen als in Gent, maar met een trio. Dat trio ziet er als volgt uit:

• Stelios Petrakis , lyra
• Periklis Papapetropoulos , luit , saz , bulgari
• Bijan Chemirani , percussie

Het Ahoar -kwartet bestaat uit:

• Bassem Hawar, djozé -speler uit Irak
• Saad Thamir, zanger-percussionist uit Irak
• Fré Desmyter, Belgische jazzpianist
• Dietmar Fuhr, Duitse contrabassist

Filippos Pliatsikas ( Φίλιππος Πλιάτσικας - voor deze Tour naar het Greeklish omgezet als Philippos Pliatsikas, met Ph) zal bij velen beter bekend zijn als leadzanger van de voormalige groep Pyx Lax . Hij was er zelfs een van de oprichters van, samen met Babis Stokas en Manos Xydoús . Dat was in 1989. Hun eerste plaat verscheen een jaar later. Het werd meteen een succes en vanaf dan ging het eigenlijk alleen maar bergop. Enkele andere muzikanten kwamen bij de band en gingen weer weg, maar de drie oprichters bleven de kern vormen tot de uiterst populaire groep er in 2004 mee ophield. Sindsdien zijn zowel Babis Stokas als Filippos Pliatsikas aan een solocarrière begonnen, allebei met nogal wat succes.

Pliatsikas schreef veel van de meest populaire liedjes van Pyx Lax . Soms leverde hij de tekst, soms de muziek, en vaak allebei. Ook nu hij solo is gegaan blijft hij zelf schrijven. En ook nu blijft het succes hem achtervolgen.

Het geheim zit hem misschien in zijn opvatting over "goede muziek". Hij vindt de teksten belangrijk en veel van wat hij schrijft is dan ook poëzie zonder meer. Wat de muziek betreft vindt hij het ongepast dat één bepaald instrument (lees: muzikant) als een soort bulldozer tekeer gaat en de hele sound voor zich opeist. Die overtuiging vind je dan ook terug in zowat al zijn nummers: sterke teksten en evenwichtige composities.

Misschien schuilt het geheim van zijn succes ook wel in de inhoud van zijn teksten. Die gaan over de dingen in de wereld om hem heen, dingen die hem beroeren en bedrukken. Dat zijn meteen ook dingen die zijn publiek bezighouden. Toch is hij geen militante prediker of zo, maar hij verpakt zijn boodschap op een heel eigen manier. Dat aspect komt uitgebreid aan bod in onze biografie over hem.

Pliatsikas wordt nogal eens omschreven als een rockzanger maar dat is toch wel een beetje met een grove borstel geschilderd. Zanger van rockballades zou al iets nauwkeuriger zijn. Veel van zijn nummers zijn zelfs ronduit teder en romantisch, niet bepaald wat je van een ruige rocker zou verwachten. Hij heeft dat overigens gemeen met andere grote namen van de Griekse rock als Vasilis Papakonstantinou , Lavrendis Machairitsas , Dionysis Tsaknis en natuurlijk ook zijn ex-collega van Pyx Lax , Babis Stokas .

Soms lees je ook dat zijn muziek een soort kruising zou zijn tussen rock en Griekse traditionele muziek. Dat is zeker niet onjuist maar toch kan het misleidend werken. Uiteraard zitten er Griekse elementen in, zoals dat bij heel veel Griekse muzikanten het geval is. Griekse kinderen krijgen de muziek met de moedermelk (of de zuigfles) mee ingegoten: in de kerk, op de trouw- en dorpsfeesten, thuis op de radio,... Dat blijft hangen, het wordt deel van jezelf, en als je jezelf uit in een kunstvorm als de muziek, dan komt ook dat mee naar buiten. Maar het is niet zo dat je bij Pliatsikas ineens een kalamatianos of zelfs maar een zeïmbekikos zal herkennen, tenzij je het geoefend oor van een etnomusicoloog hebt. Voor de doorsnee liefhebber is de muziek van Pliatsikas gewoon eigentijds, modern, Westers en toch onmiskenbaar Grieks.

Momenteel werkt hij aan een nieuw album dat in het vroege voorjaar van 2009 zou moeten verschijnen. Er zouden twee versies van komen. De ene, onder de titel "Balarines epitrepondai" ( Μπαλαρίνες επιτρέπονται , "Ballerina's toegestaan"), is bedoeld voor de Griekse markt. De andere versie zou "Grasp life" heten en daarmee mikt hij dan op een internationaal publiek. Allicht zal hij van zijn European Tour gebruik maken om werk van deze cd voor te stellen, zelfs al zou die op dat moment nog niet in de winkelrekken liggen.

De rest van het concert zou hij liedjes uit de cd "Omnia" laten horen, uiteraard aangevuld met enkele klassiekers uit zijn Pyx Lax periode. "Omnia" is zijn - tot nog toe - meest recente album (2007) en volgens Pliatsikas zelf is het zijn - tot nog toe - beste. De critici en het publiek lijken het daar grotendeels mee eens.

Als zijn vaste begeleidingsgroep mee op stap gaat dan zou de bezetting er als volgt kunnen uitzien:

• Alekos Arapis (bas)
• Myronas Stratis (gitaar, zang)
• Panos Tolios (drums)
• Yannis Skoutaris (keyboards)
• Irini Anastasiou (elektrische cello)
• Niki Grana (zang, gitaar en accordeon)

Mogelijk komt ook MC Yinka mee, de Griekse rapper van Nigeriaanse afkomst die zo'n verrassende (en goed onthaalde) bijdrage leverde aan "Omnia" ( zie onze biografie van Pliatsikas ). Uiteindelijk bleken MC Yinka en Irini Anastasiou (elektrische cello) op de concerten niet van de partij te zijn. De andere muzikanten, zoals hierboven aangekondigd, waren er wel (30.01.2009)

Gitarist en zanger Myron(as) Stratis lijkt zelf ook aan een eigen carrière begonnen. In 2006 deed nam hij deel aan het Songfestival in Thessaloniki, met een eigen nummer "Ti zitas", en zijn eerste cd "Istos" ligt intussen ook al in de winkel.

Er zijn nog enkele andere concerten in Duitsland maar die nemen we niet op in onze Agenda wegens te ver weg.

Tenslotte nog dit: het heeft maar een haar gescheeld of Filippos Pliatsikas had al eens eerder in Duitsland op de planken gestaan, toen nog als onderdeel van Pyx Lax . Er was inderdaad een tour van Pyx Lax gepland in mei en juni 2002 maar die viel op het laatste nippertje in het water wegens financiële problemen bij de organisator.

Als voorbereiding op het concert kan u uiteraard onze biografie van Filippos Pliatsikas lezen. Daarin leest u (bijna) alles over zijn betrokkenheid bij Pyx Lax en over zijn muziek. Zoals gewoonlijk in onze biografieën beperken we ons niet tot een droog "geboren/gestudeerd/gelauwerd" cv maar we peilen ook naar de mens achter de muziek. We hebben ook een uitgebreide discografie toegevoegd, met een korte situering van de belangrijke platen in zijn carrière.

Het Internationaal literatuurfestival Winternachten in Den Haag loopt van 15 tot en met 18 januari 2009. Schrijvers, muzikanten en filmmakers uit binnen- en buitenland gaan er met elkaar in gesprek. Deze editie van Winternachten zet de Turkstalige literatuur extra in de aandacht. Ook is er iedere dag een thema, en voor vrijdag is dat: Fake, of de manipulatie van de waarheid .

De liederencyclus ' Nachten ' die Palio-Paréa op gedichten van de Grieks-Alexandrijnse dichter K.P. Kavafis schreef, past uitstekend in dit kader. De muziek van Palio-Paréa is een ontmoeting tussen Oost en West, een avontuur waarin de groep zich het komende jaar meer en meer wil wagen. De drie vaste muzikanten van de groep zijn namelijk van plan om vaker gastmuzikanten uit andere landen en culturen uit te nodigen om samen te spelen tijdens hun optredens.

In Den Haag zou de bezetting als volgt zijn:

Het vaste trio van Palio-Paréa , bestaande uit:

• Margôt Schenk : zang, baglamas , percussie
• Loek Schrievers : ûd ( outi in het Grieks), bouzouki , gitaar, zang en componist-arrangeur
• Carel van Rijn : gitaar en zang

Zij laten zich zo mogelijk versterken door twee muzikanten van buitenlandse oorsprong, die in België en ver daarbuiten reeds meer dan hun strepen hebben verdiend. Deze muzikanten zijn:

• Azzedine Jazouli, afkomstig uit Marokko en gespecialiseerd in Arabische percussie-instrumenten
• Osama Abdulrasol komt uit Irak en speelt gitaar, ûd ( outi ) en qanun ( kanonaki in het Grieks)

De Vereniging van Kretenzers in Keulen en omgeving "O Minos" doet regelmatig beroep op Nikos "Pathiaris" Gounakis om hun activiteiten op te luisteren. Hij speelde bijvoorbeeld op hun feesten in november 2002 en juni 2005 . Dit jaar hebben ze hem gevraagd voor hun jaarlijkse Vasilopita, het aansnijden van het traditionele nieuwjaarsgebak. Op onze januari 2003 pagina vertelden we al de legende van "Aï Vasilis" die aan de basis ligt van deze traditie.

Nu zijn Kretenzers misschien wel gastvrij en joviaal, maar het zijn ook geen gemakkelijke klanten, ze nemen niet met eender wat genoegen. Dat geldt zeker als er gefeest moet worden, dan is het beste vaak niet goed genoeg. Het spreekt dan ook boekdelen dat ze Nikos Gounakis telkens opnieuw naar Keulen laten komen.

Hij wordt trouwens ook veel gevraagd op trouwfeesten, waar toch de reputatie van de gastheren op het spel staat en ook dat is iets wat Kretenzers niet licht nemen.

En ook de Kretenzische vereniging van Luxemburg weet Gounakis wonen.

Vindt u dat allemaal te ver, dan zijn er nog altijd zijn eigen feesten in Genk, die in maart en april zullen plaatsvinden.