Het kersvers opgerichte groepje Laos kai Kolonaki legt zich toe op de Griekse rembetika .

Ze kiezen hun repertoire uit een brede waaier van liederen waarbinnen het genre evolueerde. Van oude Café Aman-liederen, die een grote bloei kenden aan het einde van de negentiende eeuw, over de rembetika-liederen in de Piraeus-stijl, een genre dat zich ontwikkelde na de Klein-Aziatische Katastrofe van 1922 en alle miserie die daaruit voortvloeide, en door velen geminacht werd. Tot de meer recentere rembetika-liederen na de Tweede Wereldoorlog Westerse invloeden ondergingen en overal ingeburgerd raakten tot in de salons van de burgerij, dure clubs en in de cinema toe.

In tegenstelling tot Takis Mendis , die er een reeks concerten in Art Base heeft opzitten en een heel eigen stijl heeft, probeert 'Laos kai Kolonaki' de liederen zo authentiek mogelijk te laten klinken.

Het groepje werd pas opgericht, maar dat betekent helemaal niet dat deze muzikanten debutanten zijn. Laos kai Kolonaki bestaat uit:

• Maria Spyroglou, zang en defi
• Yannis Sarris, bouzouki en zang
• Andreas Doussis, gitaar en zang

De zangeres Maria Spyroglou is de jongste van het groepje en tamelijk nieuw in het vak. De andere twee muzikanten spelen al langer, zowel apart als samen. Yannis Sarris heeft onder meer in een rebetadiko (een café gespecialiseerd in rembetika -muziek) op Syros gespeeld, u weet wel, het eiland vanwaar Markos Vamvakaris afkomstig was. Sarris speelt bouzouki op een instrument in de 'oude stijl', een driesnarige, peervormige tambouras , zoals het instrument oorspronkelijk was vóór het invloeden onderging van de mandoline .

Andreas Doussis was mede-oprichter van een Brusselse rebetadiko , To Rebetiko, die jammer genoeg een aantal jaren terug zijn deuren moest sluiten. Hij speelde er destijds live rembetika -muziek van ongeveer 22 uur tot in de vroege uurtjes en dat ritme is hij nog lang niet verleerd.

De groep ontleent zijn naam aan het lied 'Laos kai Kolonaki' (Λαός και Κολωνάκι) uit de gelijknamige filmkomedie van Yannis Dalianidis uit 1959. Het is oorspronkelijk een lied van Manolis Chiotis, die ook de solo-bouzouki voor zijn rekening neemt. Het werd gezongen door Mairy Linda, die datzelfde jaar ook de tweede vrouw werd van Manolis Chiotis.

Het lied 'Laos kai Kolonaki' (Het volk en Kolonaki) wijst op de tegenstelling tussen arm en rijk. Kolonaki is ook nu nog steeds de chique buurt van Athene. Toch vertelt het lied dat we allen, rijk of arm, in wezen gelijk zijn en dat geld niet meetelt in de liefde.

Voorlopig zijn er twee concerten gepland, één in mei en een tweede in juni.

Yannis Ritsos , een van de grootste dichters van Griekenland en net geen Nobelprijs, werd geboren in 1909. Dat is precies honderd jaar geleden en daarom worden her en der activiteiten georganiseerd.

In het kader daarvan gaan Maria Farantouri en Yorgos Dalaras na meerdere jaren weer samen het podium op. De twee topzangers worden begeleid door de Berliner Instrumentalisten onder de artistieke leiding van Yannis Zotos. Ze beginnen in Berlijn en daarna gaat het verder naar Amsterdam en Brussel.

Op het programma staat natuurlijk (bijna) uitsluitend werk van Ritsos, op muziek gezet door Mikis Theodorakis. Concreet gaat het om een aantal werken die klassiekers zijn in de muziekgeschiedenis van de Twintigste Eeuw, namelijk:

• Epitafios
• Romiosini
• Dekaochto lianotragouda tis pikris patridas
• Finale: Best of Mikis Theodorakis

De "Epitafios" werd door Theodorakis op muziek gezet in 1960. Hij bracht het uit met de zanger Grigoris Bithikotsis en de bouzouki-speler Manolis Chiotis. Hij wilde er ook een orkestrale versie van maken maar die vlieger ging niet op: de leden van het orkest weigerden samen op één podium te gaan zitten met zo'n vulgair spul (waarmee ze dan de bouzouki bedoelden). Manos Hadjidakis maakte er wel een orkestrale versie van en liet die zingen door Nana Mouskouri. De controverse deed heel wat stof opwaaien.

De "Romiosini" werd op muziek gezet in 1966, in de woelige periode die de militaire staatsgreep van de Kolonels voorafging. De muziek van Theodorakis was nog niet helemaal verboden (het was tenslotte nog een "democratie"), ze mocht alleen niet op de radio gedraaid worden. Theodorakis kreeg eerst ook geen toestemming om de Romiosini op plaat te zetten maar er kwam onverwachte steun van andere componisten. Ook Hadjidakis zelf sprong in de bres: hij was het politiek niet eens met zijn concurrent, en ook muzikaal hadden ze andere opvattingen, maar hij erkende - en respecteerde - wel het talent van Theodorakis.

Ritsos begon met het schrijven van de "Achttien liedjes van het bittere vaderland" toen hij de "gast" was van het Kolonelsregime op het eiland Leros, in een van hun concentratiekampen. Hij voltooide ze op Samos, waar hij later in ballingschap moest. Van daaruit smokkelde hij ze naar Theodorakis (recent vrijgelaten en naar Parijs ontsnapt), met de vraag om ze op muziek te zetten. Dat gebeurde en de liedjes gingen in januari 1973 in première in de Albert Hall in Londen. Theodorakis zong zelf het laatste liedje, "Ti Romiosini min tin klais" (vrij vertaald: "Ween niet om het Griekendom"), maar ondanks dat verzoek was het publiek toch tot tranen toe bewogen.

De teksten zijn duidelijk anti-junta, maar dat komt door de onderliggende betekenis. Als je niet tussen de regels leest maar gewoon naar de woorden kijkt, dan zijn de teksten niet expliciet politiek te noemen. Bovendien was de toestand in Griekenland in 1973 enigszins verbeterd. Het was weliswaar tijdelijk, maar toch konden de liedjes in Griekenland opgenomen worden. Theodorakis deed hiervoor een beroep op Maria Farantouri, samen met Petros Pandis en Afroditi Manou. Maar het was toch vooral ... Yorgos Dalaras die ze in Griekenland het meest bekend maakte in augustus 1974, na de val van de Kolonels. Het werd meteen zijn allereerste platina plaat, goed voor 100.000 exemplaren.

In Griekenland stonden Farantouri en Dalaras overigens al vaker samen op een podium. In 1997 in Athene zongen ze samen een concert met de "Pnevmatiko Emvatirio" (Opmars van de geest) van Theodorakis, op gedichten van Angelos Sikelianos (1884-1951). Recenter was er in 2008 een mega-concert met een heleboel sterren, waar ook zij aan meewerkten.

Er zijn slechts drie concerten voorzien in deze mini-tour: behalve Amsterdam en Brussel is er nog een concert in Berlijn op 26 juni, maar dat nemen we niet op in onze Agenda wegens te ver weg.

Tenslotte: het is jammer dat we alweer kanttekeningen moeten maken bij de manier waarop dit concert gepromoot wordt. Hier en daar staat het aangekondigd als een Dalaras-concert. Dat verkoopt natuurlijk goed en het is ook niet echt onjuist, maar het kan wel misleidend zijn. Het is zo dat dit concert minder geschikt is voor Dalaras-fans die van hun idool alleen maar de "greatest hits" willen horen (Taksidi sta Kythira, Mi milas, Echo ena kafene, ...), want die zullen allicht teleurgesteld zijn. Je leest ook "niet te missen voor liefhebbers van wereldmuziek". Tja. De wereld begint bij uw voordeur, natuurlijk, maar op die manier zijn Beethoven en Iron Maiden en Elvis Presley natuurlijk ook wereldmuziek. Het is ook minder geschikt voor mensen, die alleen maar Eurovisie-toestanden kunnen smaken, want die zullen het allicht oude troep vinden. Het gaat hier niet eens om hits van vorige zomer, deze liederen zijn nog veel ouder: tussen de vijfendertig en de vijftig jaar oud. Het is daarentegen een niet te missen gelegenheid voor liefhebbers van het goede Griekse lied. Als dit een marketing-site was, dan zouden we het misschien zelfs het "concert der titanen" noemen: Ritsos, Theodorakis, Farantouri, Dalaras ...

Wat doet Haig Yazdjian in een agenda over Griekse muziek? Zeker als hij aangekondigd wordt met de ondertitel "From Istanbul to Yerevan " . Wat heeft dat met Griekenland te maken ?

Haig Yazdjian is van oorsprong Armeniër, maar hij werd in Syrië geboren en leeft ondertussen al bijna dertig jaar in Griekenland. Hij voelt er zich goed thuis, maar zijn twee andere vaderlanden blijven toch een warm plaatsje in zijn hart houden, vooral Armenië dan. Als ondertitel voor dit concert was "From Aleppo over Athens to Yerevan" dan ook correcter geweest.

Zijn muzikale zwerftocht voerde hem van de Westerse pop en rock naar de Arabische muziek, en vandaar naar de Griekse rembetika en smyrneïka , om tenslotte uit te monden in een heel eigen stijl die etiketteer-fanaten tot wanhoop drijft. Bij gebrek aan beter stoppen ze hem maar in het vakje ethnic of wereldmuziek, maar - zoals één recensent schreef - eigenlijk is er maar één vakje waarbinnen hij thuishoort; en dat is het vakje "goede muziek". Al de rest doet hem eigenlijk onrecht aan.

Zijn geliefkoosde instrument, de outi , leerde hij pas in Griekenland kennen. Dat neemt niet weg dat hij zich binnen de kortste keren ontpopte als virtuoos. In minder dan geen tijd was hij een van de meest gevraagde outi -spelers van Griekenland. En zingen kon hij ook al.

In 1995 bracht hij zijn eerste eigen plaat uit en daarmee stond hij in één klap ook nog eens op de kaart als een van de meest veelbelovende componisten van zijn generatie. Die verwachting heeft hij ruimschoots waargemaakt. Aan zijn meest recente cd - zijn vijfde - werkten Arvanitaki en Ara Dinkjian als gasten mee. Zijn optredens in binnen- en buitenland zijn niet te tellen en het lijstje met grote namen, waarmee hij samenwerkte, is zonder meer indrukwekkend. Iedereen heeft het vol bewondering over de kracht die hij in zijn muziek samenbalt en over het gevoel waarmee hij die vertolkt. De bekende kanonaki -speler Panos Dimitrakopoulos , zei ooit van hem dat hij zijn outi bespeelt zoals een flamenco-gitarist zijn gitaar, met evenveel passie.

Hij schijnt bovendien ook nog zijn manier van spelen uitstekend te kunnen overbrengen op anderen. Geen wonder dus dat de meest getalenteerde muzikanten in de rij staan om met hem samen te werken. Dat is goed te zien aan de bezetting van dit concert. Zijn begeleiders zijn allemaal Grieken die tot de top behoren. U hoort:

• Haig Yazdjian , outi en zang
• Charis Lambrakis , ney
• Petros Varthakouris, contrabas
• Vangelis Karipis , percussie

Charis Lambrakis is een oudgediende van het eerste uur en ook de anderen zijn Yazdjian-veteranen.

Zijn optredens zijn altijd anders maar verlopen wel volgens een vast patroon: een aantal nummers uit zijn recente plaat, enkele uit zijn vorige platen, enkele Armeense traditionals. Natuurlijk is er ook veel ruimte voor improvisatie. Terecht, want met muzikanten van dit kaliber zou het zonde zijn om dat weg te laten.

We hebben voor de gelegenheid een biografie van hem geschreven. Die is nogal lang uitgevallen maar er valt dan ook veel over de man te vertellen: zijn muzikale zwerftocht, zijn band met Armenië, zijn muziek, ... We laten ook een aantal collega's van hem aan het woord en we waren zelf ook verrast door wat we hoorden: Haig Yazdjian heeft - als het ware van achter de coulissen - heel wat bijgedragen tot de Griekse muziekscène zoals we die vandaag kennen. Alleen al daarom heeft hij zijn plaatsje op onze site dubbel en dwars verdiend

Onderaan de bio vindt u, zoals gewoonlijk, zijn discografie. Zo staat u niet met uw mond vol tanden voor het standje met cd's.

Naschrift : De avond zelf bleek dat Charis Lambrakis zich onverwacht ziek had gemeld en op het laatste nippertje werd Yorgos Kontogiannis opgeroepen om de groep te vervoegen op deze mini-tour. Yorgos Kontogiannis is afkomstig van Kreta en speelt lyra op de jongste cd van Haig , 'Amalur'.

Anne Frank zou dit jaar op 12 juni tachtig jaar geworden zijn.

Drie topmuzikanten van het Nederlandstalige chanson herdenken die droevige verjaardag met een benefietconcert in Mechelen ter nagedachtenis van alle slachtoffers die tijdens de Tweede Wereldoorlog omgekomen zijn in de nazi-concentratiekampen.

Mechelen is daarbij niet lukraak gekozen. Vanuit België werden tussen 1942 en 1944 duizenden joden en honderden zigeuners naar het vernietigingskamp Auschwitz-Birkenau getransporteerd. De beruchte Kazerne Dossin in Mechelen, ook Hof van Habsburg genoemd, fungeerde hierbij als verzamelplaats en doorvoerkamp. In de Dossin-kazerne werden voornamelijk joden en zigeuners verzameld om korte tijd later op transport naar het oosten te worden gezet. Het Fort Breendonk daarentegen was een folterkamp voor (vermeende) verzetsleden.

In de Kazerne Dossin huist thans het Joods Museum van Deportatie en Verzet. Het is één van de weinige in Europa dat op de historische plaats getuigt waar deze gruwel mee voltrokken werd. Er zijn plannen om dit museum uit te breiden tot een nieuw Holocaust-museum. Er komt een museum, archief en studiecentrum over Holocaust en schendingen van de mensenrechten, verspreid over twee gebouwen. Dit nieuwe Holocaust museum zou in 2011 klaar moeten zijn en zal naast de huidige tentoonstelling ook ruimte bieden voor een bredere historische omkadering rond genocide en burgeroorlog.

Het is niet de eerste keer dat er in Mechelen een Vredesconcert plaatsvindt. In 2007 deden diezelfde uitvoerders dat ter ere van de toen 86-jarige Auschwitz-overlevende Regine Beer, die tot voor kort overal waar ze kon getuigde over de verschrikkingen van de nazi's.

Toen brachten Della Bosiers en Ben van der Linden kleinkunst en Franse chansons. In het tweede deel van de avond zong Liesbeth List de Mauthausencyclus van Mikis Theodorakis , aangevuld met ander werk van Brel, Piaf en anderen.

Het ziet er naar uit dat het programma er dit jaar niet anders zal uitzien:

• Della Bosiers & Ben van der Linden (pianist) brengen in het eerste deel eigen werk en Frans chanson.
• In het tweede deel zingt Liesbeth List de volledige Mauthausencyclus van Mikis Theodorakis , aangevuld met ander werk uit haar repertoire. List wordt begeleid door pianist Ton Snijders en voor de Mauthausencyclus door het Theodorakis Ensemble onder leiding van Xavier Roels .

Dit concert vindt plaats op 7 juni 2009, de dag van de Europese en Vlaamse verkiezingen. Laat het een waarschuwing zijn tegen het vergeten, opdat zoiets nooit meer zou gebeuren, en stof tot nadenken voor als u straks in het stemhokje uw stem uitbrengt.

Wij schreven een stukje over de Mauthausencyclus van Mikis Theodorakis en de uitvoering ervan door Liesbeth List: zie onze mei 2003-pagina .