Petrakis
Home Nieuws Agenda MaandOverzicht Praktisch Achtergrond
Links Biografie Geschiedenis Instrumenten

Inhoudsopgave

Vorige pagina
Elli Paspala

Volgende pagina
Mimis Plessas


Biografieën van de website over Griekse Muziek

Stelios Petrakis

Hedendaagse Kretenzische muziek

Foto van Stelios Petrakis
© Luc Pardon 2016
Stelios Petrakis in Gent (januari 2009)

De jonge Stelios Petrakis ( Στέλιος Πετράκης ) (°1975) is afkomstig van Sitía (Oost-Kreta). Hij speelt niet alleen lyra , en nog een aantal andere traditionele instrumenten zoals saz , bulgari , kopuz , luit en aanverwante instrumenten zoals de polítiki lyra en polítiko laoúto , maar hij bouwt die instrumenten ook zelf. Bovendien is hij ook nog componist en hij heeft al drie persoonlijke cd's op zijn actief staan. Recent heeft hij in het noordoosten van Kreta, in Mochlos, zijn eigen opnamestudio uitgebouwd. Die gebruikte hij onder meer voor zijn jongste cd 'Orion'. De studio beschikt niet alleen over de gebruikelijke technische uitrusting, maar ook over alle mogelijke faciliteiten voor een aangenaam en creatief verblijf van de muzikanten. Dat is beslist geen overbodige luxe als je ziet met welke artiesten Petrakis samenwerkt. Die komen van over de hele wereld. En het zijn niet alleen de muzikanten die voor Petrakis hun tandenborstel inpakken en naar Kreta komen. Voor zijn cd 'Orion' bijvoorbeeld kwam zelfs de geluidsingenieur speciaal hiervoor uit Italië overgevlogen. Dat doen ze beslist niet alleen vanwege de kamer met zicht op zee, die ze van Petrakis ter beschikking krijgen. Waarom dan wel?

Kijken we eerst even naar de muziek, die Stelios Petrakis op zijn cd's en live met zijn groep brengt. Die is veelzijdig, ze valt niet in één woord te definiëren. Het is uiteraard Kretenzische muziek, maar toch is die definitie voor iemand als Petrakis wat te eng. Geboren en getogen op Kreta is hij binnen die Kretenzische traditie grootgebracht en zijn instrument bij uitstek is nog steeds de Kretenzische lyra . Maar zijn repertoire reikt verder dan de grenzen van Kreta. Op zijn concerten speelt Petrakis eigen composities en traditionele muziek van Kreta, maar ook van aanverwante regio's van de Middellandse Zee.

Stelios Petrakis behoort dan ook tot de nieuwe generatie jonge Kretenzers die de traditionele Kretenzische muziek levendig houden én er tegelijkertijd een nieuw en fris elan aan geven. Het is verbluffend hoeveel jonge Kretenzische muzikanten er in slagen om tegelijk traditioneel en vernieuwend te zijn, zonder modernistisch te worden in de negatieve betekenis van het woord. We denken dan bijvoorbeeld aan lyra -spelers en zangers zoals Zacharias Spyridakis (zie onze mei 2008-pagina ), Yorgos Zervakis (in mei 2007), of Dimitris Apostolakis van Chaïnides..., en dat zijn dan nog maar enkele namen die ons daarbij meteen te binnen schieten. Er zijn zo nog vele anderen. Sommigen spreken zelfs van een heuse revival die op Kreta aan de gang zou zijn.

Dat komt natuurlijk in eerste instantie door de omgeving. Er zijn op Kreta hele families die al generaties lang bekend staan voor hun muzikale capaciteiten, en dat zijn niet alleen lyra -spelers. Vaders en zonen, ooms en neven, allemaal gaan ze bij elkaar in de leer en zo geven ze de knepen van het vak aan elkaar door. Bovendien is de traditie op Kreta nog springlevend. Iedereen is er wel met een vorm van cultuur bezig. Het is dan misschien niet allemaal cultuur met een grote 'C', maar gewoon in het dagelijkse leven. Nu zijn er nog wel andere plaatsen in Griekenland waar dat min of meer het geval is. Maar het bijzondere aan Kreta is dat de jeugd gretig de draad oppikt en ermee op een heel eigen manier aan de slag gaat. Tegelijk slagen ze erin om daarbij de continuïteit te bewaren, het is eerder een evolutie dan een revolutie. Wat daarbij ook opvalt is dat de muziek van deze jonge generatie niet alleen vernieuwend is, maar ook kwalitatief van een hoogstaand niveau. Hoe komt dat zo allemaal?

Naar alle waarschijnlijkheid schuilt het geheim in een combinatie van vakkennis, doorzettingsvermogen en gedrevenheid. Voor gedrevenheid, durf en doorzettingsvermogen ben je bij de Kretenzers natuurlijk wel aan het juiste adres. Die eigenschappen zitten bij hen in het bloed, of in de genen, dat heeft de geschiedenis al meermaals aangetoond. Tot in hun traditionele dansen vind je dat terug, niet alleen in de manier waarop ze dansen maar het is ook voor een gewone sterveling onbegrijpelijk hoe ze die vermoeiende danspassen en figuren zo lang na elkaar kunnen volhouden. Dat besef je overigens pas ten volle als je het zelf probeert, want als je ze bezig ziet dan gaat het schijnbaar moeiteloos en helemaal vanzelf. En natuurlijk moeten ook de muzikanten het - letterlijk en figuurlijk - kunnen uitzingen tot het einde van het feest. Blijkbaar vormt dat geen probleem en wordt elke Kretenzer bij de geboorte standaard uitgerust met een meer dan normale dosis uithoudingsvermogen.

De juiste voedingsbodem en de perfecte mentaliteit hebben we dus al. Wat er nu nog ontbreekt is de nodige vakkennis. Dat is iets waar aan gewerkt moet worden, en dat doen ze ook, op de "Kretenzische manier", met gedrevenheid en doorzettingsvermogen. Deze jonge muzikanten zijn er niet vies van om jaren en jaren na elkaar in de leer te gaan bij meester-muzikanten, meestal zelfs bij meer dan een, om zich een gezonde basis te vormen. Ze gaan onvermoeibaar door, oefenen jaar na jaar steeds dezelfde toonladders en melodietjes, tot ze hun instrument tot in de perfectie beheersen. Vaak doen ze daar nog een theoretische studie bovenop, een grondige kennis van ingewikkelde toonschalen en complexe ritmes, het bestuderen van aanverwante muziekstijlen, het analyseren van de herkomst van een bepaalde melodie en het herleiden tot de essentie ervan. Pas met al die bagage op zak voelen ze zich in staat om er zelf naar believen ornamentaties en improvisaties aan toe te voegen. Dat heeft niets te maken met een gebrek aan zelfvertrouwen. Het heeft daarentegen alles te maken met het besef van de diepgang van de traditie, het besef dat de huidige stand van zaken het resultaat is van een eeuwenlang streven naar perfectie door generaties en generaties van meesters in het vak. Dat besef ontbreekt vaak in de huidige cross-over mode. Nogal wat muzikanten vinden van zichzelf dat ze buitenlandse muziek componeren (of zelfs verbeteren) omdat ze er een paar noten van recycleren. Maar de Kretenzische jongeren zijn competent genoeg om te weten wat ze niet weten, en ze zijn ook bereid om daar wat aan te doen, en ze doen het dan ook grondig.

Die tomeloze inzet, die uitgebreide bagage en - vooral - dat respect stellen hen in staat om te zoeken naar raakvlakken met andere muzikale tradities zonder afbreuk te doen aan de essentie ervan. Het spreekt vanzelf dat zoiets alleen is weggelegd voor de hele groten, of voor diegenen die bereid zijn om een aangeboren talent aan te vullen met vakkennis en om met heel veel oefening de nodige ervaring op te bouwen. Het lijkt er op dat vele jonge muzikanten op Kreta aan dat profiel beantwoorden. Het is in dat kader dat u Stelios Petrakis moet zien.

Zijn muzikale leerschool begint thuis, in Sitia, waar hij in 1983 lyra leert spelen op de plaatselijke muziekschool onder de supervisie van de groten in het genre, waaronder Kostas Moundakis. Petrakis was dus pas acht toen hij begon en zijn eerste leermeester was niemand minder dan Ross Daly . Na tien jaar (!) studie van de lyra op Kreta gaat Petrakis naar Athene waar hij zijn horizonten verruimt. Hij verdiept zich in andere verwante muziekgenres zoals de muziek van Anatolië, de klassieke profane en religieuze muziek van Constantinopel, de traditionele muziek van andere regio's van Griekenland. Tegelijk legt hij zich toe op de bijbehorende instrumenten: op de saz , bulgari , luit en de polítiki lyra ( kemençe in het Turks) en polítiko laoúto (of lavta in het Turks). Maar zijn interesse deinde nog verder uit en Stelios Petrakis raakte ook geboeid door oosterse muziek. Hij volgde hierover een aantal seminaries bij meester-muzikanten, onder meer tijdens Ross Daly 's Labyrinth Musical Workshops . Petrakis maakt trouwens sinds 1995 deel uit van Ross Daly 's Labyrinth Ensemble . De meester is blijkbaar tevreden over zijn leerling, want Ross Daly heeft Petrakis niet alleen jarenlang begeleid, hij is ook niet te beroerd om als solist op te treden als er " Stelios Petrakis en ensemble" op de affiche staat.

Stelios Petrakis maakt niet alleen eigen platen, hij werkt ook veel samen met andere Griekse artiesten. Veel voorkomende namen zijn Vasilis Stavrakakis (zang), Yorgis Xylouris (zanger en laouto -speler en zoon van Psarantonis ) en Periklis Papapetropoulos . Daarnaast werkt hij ook graag samen met niet-Griekse muzikanten en internationale namen op het gebied van wereldmuziek. Hij houdt ervan om samen te spelen met muzikanten van diverse origine, liefst met verschillende instrumenten, om al spelende tot een soort van dialoog te komen. Ook wat dat betreft is hij niet aan zijn proefstuk toe.

Zijn optredens in de Lage Landen vormen daar een mooie illustratie van. Stelios Petrakis was in mei 2008 samen met Periklis Papapetropoulos in Utrecht te gast in het kader van 'De Dag van Europa'. Toen was het een dubbelconcert met als thema "Europese strijktradities", waarin geen strijkijzers maar wel twee strijkinstrumenten in de schijnwerpers geplaatst werden. De ene was de Kretenzische lyra, de andere de Zweedse nyckelharpa. Nog geen jaar nadien, in januari 2009 , treedt hij met zijn groep op in Gent, en hij profiteert van de gelegenheid om met zijn trio een mini-optreden in Brussel te geven. De bezetting in Gent ziet er als volgt uit:

Yorgis Xylouris is de zoon van Psarantonis en dus de neef van Nikos Xylouris , met andere woorden een telg van wat je eigenlijk wel de Xylouris-dynastie zou kunnen noemen.

Van Periklis Papapetropoulos hebben we niet voor niets een aparte biografie, hij geldt als een veelbelovend jong talent en is eigenlijk nu al een meester op de bulgari , de lavta en de saz .

Charis Lambrakis speelt onder meer ook bij Primavera en Salonico , het ensemble van Savina Yannatou die zoals bekend zelf ook een perfectioniste is en niet met eender welke muzikant genoegen neemt.

Bijan Chemirani is de zoon en leerling van Djamchid Chemirani, een meester-muzikant op de Perzische zarb afkomstig van Teheran (Iran). We konden vader Chemirani in juni 2000 in Brussel aan de zijde van Ross Daly aan het werk zien. Zijn beste leerlingen waren zijn twee zoons, die beiden ook zarb spelen maar ook nog andere percussie-instrumenten zoals de daf , bendir en udu . De familie Chemirani treedt op als Trio Chemirani, maar ze hebben ook alle drie een eigen carrière uitgebouwd. Bijan Chemirani leeft in Zuid-Frankrijk en werkt samen met muzikanten van over de hele wereld.

Maria Simoglou is een jonge zangeres, afkomstig uit Thessaloniki. Ze kreeg de muzikale tradities van Macedonië, Thracië en Klein-Azië met de moedermelk mee binnen en dat vulde ze aan met studies aan de conservatoria van Thessaloniki ( kanonaki , zournas en percussie) en Berlijn (zang en muziektheater). Ze woont gedeeltelijk in Frankrijk, in Marseille, waar ze veel samenwerkt met de Chemirani familie, wat niet zo verwonderlijk is want ze is getrouwd met Bijan . Ze is actief in verschillende ensembles, zoals het Oneiro Ensemble en Panselinos. Ze werkte ook samen met Maria Thoïdou , Patrick Vaillant, Yannis Zotos, Sokratis Malamas en - natuurlijk - Ross Daly . Ze staat ook in het adresboekje van Petrakis , op de pagina met muzikanten waar hij graag mee samenwerkt.

Discografie van Stelios Petrakis :

2002 - Οι δικοί μου φίλοι - I diki moe fili (Mijn eigen vrienden) , ook op de markt als 'Akri tou dounia', verwijzend naar de tweede track met als titel: Stin Akri tou Dounia. Aan deze cd werkten mee: Bijan Chemirani , Ross Daly , Yorgis Xylouris , Vasilis Stavrakakis, Charis Lambrakis , Yannis Petrakis en Hammid Khabazzi. Zijn vrienden dus, waarmee hij nog steeds samenwerkt.

2003 - Kısmet. Het van oorsprong Turkse woord Kısmet betekent: geluk, lot, voorbestemming. En misschien stond het wel in de sterren geschreven dat Stelios Petrakis en Bijan Chemirani in 2003 de gelijknamige cd 'Kismet' zouden opnemen, maar het is in ieder geval meer dan een gelukkig toeval. De cd is het resultaat van een jarenlange samenwerking en een ontmoeting tussen verschillende culturen. Enerzijds die van Iran en Kreta, maar er wordt tevens geput uit andere muzikale culturen voornamelijk uit het oosten en zuiden. Dit uit zich ook uit in de keuze van de zangers en instrumentalisten: Yorgis Xylouris en Maria Simoglou (zang), Charis Lambrakis ( ney ) en Henri Tournier ( bansuri ), Ross Daly ( tarhu ) en Hammid Khabazzi ( tar ). De composities zijn van Stelios Petrakis en Bijan Chemirani zelf. De teksten zijn van Yannis Petrakis, de broer van Stelios , Mitsos Stavrakakis en Maria Thoïdou .

2008 - Ωρίων (Orion). Zijn jongste cd Orion, uitgebracht in 2008, is de eerste die in zijn eigen studio Mochlos op Kreta werd opgenomen. De cd bevat zes nieuwe composities van Stelios Petrakis met, net als bij de voorgaande cd's, invloeden van Kreta en Iran en van andere culturen van rond de Middellandse Zee en de Balkan. Het aantal deelnemende muzikanten is indrukwekkend en ze komen van overal, met een combinatie van traditionele, zeer oude en modernere instrumenten. Het lijstje is lang: Bijan Chemirani ( zarb ) en Hammidreza Khabazzi ( tar ) uit Iran, Efren Lopez (draailier, Spanje), Kevin Seddiki (gitaar, Frankrijk) en Georgi Petrov ( gadulka , Bulgarije). De Griekse muzikanten zijn: Yorgos Makris ( gaida ), Yorgos Kaloudis (cello), Kostas Meretakis en Panayotis Katsikiotis ( daouli ), Charis Lambrakis ( ney ) en Michalis Kalkanis (akoestische bas). De zangers zijn: Vasilis Stavrakakis en Maria Simoglou . Voor de teksten tekenen ook deze keer Mitsos Stavrakakis en Yannis Petrakis. We zouden hier bijna een cursus traditionele volksinstrumenten kunnen tegenaan gooien, maar het lijstje op zich zegt al genoeg.

De titel van de cd verwijst naar Orion, de geweldige reus en jager uit de Griekse mythologie, die Pleione en haar zeven dochters, de Plejaden, zeven jaar lang achtervolgde zonder resultaat. Na zijn dood werd hij als sterrenbeeld aan de hemel geplaatst en werd er het helderste sterrenbeeld dat in Europa zichtbaar is. Hij symboliseert het onbereikbare ideaal, de schoonheid, de kracht en het licht.

Intussen heeft Stelios Petrakis na " Orion " nog 2 cd's aan zijn persoonlijke discografie toegevoegd. Meer informatie over die cd's leest u op onze maart 2011-pagina .

Op onze oktober 2013 pagina vertellen we u dan iets meer over zijn recente project "The Cretan Music Quartet", waarmee hij zich richt tot het betere festivalpubliek over de hele wereld.

Meer informatie over (en van) Stelios Petrakis zelf vindt u op zijn website: http://www.steliospetrakis.com (in het Grieks en Engels).

 

Laatst bijgewerkt op : 2011-03-13

Inhoudsopgave

Vorige pagina
Elli Paspala

Volgende pagina
Mimis Plessas

Valid XHTML 1.0 Strict!

[Home]  [Nieuws]  [Agenda]  [Overzicht]  [Praktisch]  [Achtergrond]

Please contact our Webmaster with questions or comments.