Zoals ieder jaar organiseert de Culturele Vereniging van Thracië uit Brussel de laatste zaterdag van het jaar haar traditioneel Thracisch Kerstfeest. Dat vormt telkens weer een hoogtepunt in de toch goedgevulde feestkalender in het Brusselse.

Voor de live muziek op deze dansavond zorgt, net als vorig jaar , het vijfkoppige orkest I Apodimi , dat speciaal uit Stuttgart overkomt. Ze spelen traditionele Thracische muziek maar ook traditionele dansmuziek uit andere regio's van Griekenland. Bovendien beschikt het orkest over een zanger en een bouzouki -speler die voor de afwisseling een laïka -programma brengen.

Daarnaast krijgt u de gebruikelijke demonstraties van traditionele Thracische dansen door de drie dansgroepen van de vereniging. Er worden maaltijden en Griekse wijnen geserveerd en er is zoals steeds een tombolatrekking.

Nikos "Pathiaris" Gounakis organiseerde al een paar Kretenzische feesten in Genk, gewoon omdat hij vindt dat er daar te weinig Kretenzische feesten zijn. In plaats van daarover te zeuren, doet hij er wat aan, en blijkbaar met succes.

Nu biedt hij de gelegenheid om het Oude jaar uit en het Nieuwe jaar in te feesten met Griekse muziek. Hij trekt voor deze gelegenheid inderdaad de formule wat open: hij speelt uiteraard zelf een Kretenzisch deel van de avond maar er komt ook een ander orkestje. Wie dat zal worden werd ons niet meegedeeld, maar er zou flink wat rembetika -muziek op het programma staan.

De multi-instrumentalist en componist Ross Daly is een muzikaal fenomeen. Hij is geen Kretenzer van geboorte, maar wordt op Kreta toch als één van de grootmeesters op de Kretenzische lyra beschouwd. Voor een niet-Griek zonder meer een prestatie, maar Ross Daly is dan ook niet zomaar de eerste de beste. Hij legt zich vooral toe op oosterse muziek en dat pakt hij bijzonder grondig aan. Hij analyseert de essentie ervan, probeert de verbanden tussen de verschillende traditionele muziekstijlen van over de hele (oosterse) wereld bloot te leggen en komt op die manier tot het herontdekken van traditionele muziek. Nogal wat Kretenzische muzikanten zijn zich bij hem bewust geworden van onderstromen in de Kretenzische muziek: eeuwenoude invloeden van andere muzikale tradities die ze pas zagen toen Daly ze hen aanwees. Hij kreeg ook tal van muziekinstrumenten onder de knie en ging daarvoor in de leer bij de grootmeesters in het vak, liefst in het land van herkomst, om zich later zelf te ontpoppen tot een grootmeester op de Kretenzische lyra en aanverwante vedels zoals de tarhu en de Arabische rebab of rabab. Het zijn allebei spijkervedels, maar de rabab is een traditioneel instrument, terwijl de tarhu pas recent ontworpen werd door de Australische instrumentenbouwer Peter Biffin. Er zijn verschillende soorten tarhu , sommige daarvan werden onder impuls van Ross Daly of speciaal voor hem ontworpen. Zoiets is typisch voor Ross Daly , zonder pretentieus over te komen probeert hij nieuwe dingen uit - soms voegt hij zelfs aan bestaande instrumenten en tradtities nieuwe elementen toe - echter zonder de traditie geweld aan te doen. Iets gelijkaardigs doet hij met zijn kwartet.

Het Ross Daly Quartet bestaat voornamelijk uit de volgende vaste leden:

• Ross Daly , Kretenzische lyra , tarhu en rabab
• Kelly Thoma, Kretenzische lyra
• Periklis Papapetropoulos , saz en lavta
• De percussionist van het ensemble is flexibel. Het is ofwel Kostas Meretakis , of Zohar Fresco, een percussionist uit Israël van Turkse origine. Volgens de allerlaatste berichten zou voor deze twee concerten Zohar Fresco van de partij zijn.

Het Ross Daly Quartet is een flexibele mini-versie van zijn Labyrinth Ensemble . Het repertoire van de groep bestaat voornamelijk uit composities van Ross Daly zelf, waarbij hij zich laat inspireren door zijn ervaring en de verschillende indrukken die hij door de jaren heen heeft opgedaan. Maar ook composities van andere groepsleden komen aan bod en eigen bewerkingen van traditionals. Het resultaat is nieuwe traditionele muziek, gespeeld in een verrassende orkestratie. Speciaal daarbij is het gebruik van twee strijkinstrumenten samen, iets wat in de traditionele muziek haast niet voorkomt. Dat kunnen twee lyra's zijn of een lyra en een tarhu , gespeeld door Ross Daly en Kelly Thoma. Kelly Thoma begon in 1995 bij Ross Daly lyra te leren. Sindsdien is zij met hem blijven spelen en samen met het Labyrinth Ensemble toeren zij de wereld rond. Ze was samen met Ross Daly in Brussel in juni 2000 .

De twee andere muzikanten zorgen voor de nodige ritmische begeleiding op de luit en percussie. Het zijn stuk voor stuk rasmuzikanten die hun instrument beheersen als geen ander en open staan voor innovatie. 'Begeleiden' is zelfs een beetje denigrerend voor wat zij doen, want deze muzikanten leveren een wezenlijke bijdrage tot het resultaat.

De luitspeler Periklis Papapetropoulos is één van de stichtende leden van Ross Daly's Labyrinth Ensemble en hij heeft bijgevolg een jarenlange ervaring opgebouwd met dit soort repertoire.

Naast hogervernoemde percussionisten zijn er nog twee andere percussionisten waar Ross Daly regelmatig een beroep op doet voor zijn kwartet en dat zijn Pedram Khavar Zamini en Bijan Chemirani . Het zijn beiden meesters op de tombak (ook tonbak of zarb geheten, een Perzische trom verwant aan de toumbeleki ). Pedram Khavar Zamini is afkomstig uit Iran, maar ging later Ross Daly vervoegen op Kreta. De jonge Bijan Chemirani werd in Frankrijk geboren, maar zijn vader, Djamchid Chemirani, is een al even illuster percussionist en eveneens afkomstig uit Iran. Vader Chemirani begeleidde Ross Daly in juni 2000 in Brussel. Zoon Bijan begeleidde Stelios Petrakis eerder dit jaar ook al in Brussel en Gent .

Al deze instrumentalisten hebben een open geest en bezitten het vermogen om hun speelstijl aan te passen aan andere muziekgenres. De meesten componeren ook zelf.

In onze achtergrond-rubriek vindt u een biografie van zowel Ross Daly als van Periklis Papapetropoulos , allebei door ons een tijdje geleden geschreven.

Aan de honderdste verjaardag van de geboorte van de grote Griekse dichter Yannis Ritsos wordt - terecht - heel wat aandacht besteed.

De Universiteit van Amsterdam kon natuurlijk niet achterblijven en daarom organiseren ze een lezing, gegeven door Mariëtta Ioannidou .

Zoals de abstract het stelt wil deze lezing "aan de hand van gedichten die op muziek zijn gezet, [...] een indruk geven van de revolutionaire geest en de hartstocht en vurigheid van Ritsos’ poëzie, maar ook van de zuiverste lyriek waarmee zij doorspekt is".

Mariëtta Ioannidou is uitstekend geplaatst om Ritsos vanuit die hoek te belichten. Zij is niet alleen in academische kringen bekend omwille van haar onderzoek naar de vrouwelijke Griekse auteurs van rond de vorige eeuwwisseling. Met een lezing over Ritsos speelt ze op het eerste zicht buiten haar terrein. Maar op veel van "haar" schrijfsters zouden de sleutelwoorden van bovenstaande abstract ook van toepassing kunnen zijn. Schrijven was immers niet meteen de meest voor de hand liggende bezigheid voor een dame uit die tijd.

Bij zo'n lezing hoort natuurlijk een muzikale illustratie en daarvoor zorgt het Grieks Zangtrio Trifylli uit Utrecht, dat gedichten van Ritsos op muziek van Theodorakis zal laten horen.

Deze lezing is onderdeel van de reeks variacolleges van de afdeling "Nieuwgriekse taal en cultuur en Byzantinologie" van de Universiteit van Amsterdam.

In december staat er (voorlopig) slechts één concert gepland met Tim Meeuws & Band en hun programma ' Als een vreemde '. De gelijknamige cd kwam vorig jaar in maart uit en bevat dertien bewerkingen van zeer populaire Griekse liederen. De Nederlandstalige teksten zijn van Tim Meeuws zelf. Hij heeft daarbij soms gebruik gemaakt van vertalingen van het origineel, maar in andere gevallen werd het lied van geheel nieuwe teksten voorzien met een aangepaste inhoud. Zoals de titelsong: 'Als een vreemde', bijvoorbeeld.

Het origineel is het in Griekenland uiterst populaire en nog steeds veel gedraaide nummer: 'Ego o xenos (Εγώ ο ξένος) - Ik de vreemde'. Het werd voor de eerste keer in 1988 op plaat gezet door de crooner van het Griekse laïka -lied, Stratos Dionysiou ( Στράτος Διονυσίου , °1934 (of '35)-1990), de "macho met een hart van peperkoek". De tekst en muziek zijn van Takis Mousafiris ( Τάκης Μουσαφίρης ). Mede dank zij de onnavolgbare vertolking van Stratos Dionysiou is het meer dan twintig jaar later nog altijd een succes. In de originele Griekse tekst gaat het over een man die vervreemd is geraakt van zijn geliefde, maar Tim Meeuws heeft het in de Nederlandse versie over een totaal andere 'vreemde'. Bij hem is 'de vreemde' een immigrant, een bootvluchteling, die zijn land ontvlucht op zoek naar een betere toekomst. Een zeer actueel thema tegenwoordig.

De Griekse liederen liggen dus aan de basis van deze cd, maar het is zeker geen letterlijke vertaling geworden van de teksten en geen poging tot nabootsing van het origineel. Het is een bewerking, een eigen interpretatie van deze muziek, met veel respect voor het origineel.

Meer informatie over deze cd leest u op onze maart 2008 pagina en over het concertprogramma, dat in november van start ging, leest u meer op onze november 2009 pagina.