Het rembetika -groepje Cabaretiko is een gevestigde waarde binnen het Griekse muzieklandschap in Brussel en omstreken. De lijst van hun vorige optredens besparen we u, en in plaats daarvan hernemen we hier wat we al vroeger over hen schreven.

De groep bestaat uit de volgende drie muzikanten:

• Maria Spyroglou: zang, baglamas en percussie
• Dimitris Bartzokas: bouzouki en zang
• Christos Sarantidis: gitaar en zang

Het repertoire van Cabaretiko is helemaal op maat gemaakt van de drie groepsleden. Elk van hen krijgt de ruimte om te doen waar hij of zij zich goed bij voelt, maar dan wel met de deskundige steun van de twee anderen. Dat is het geknipte recept om tot een geheel te komen dat meer is dan de samenstellende delen.

Maria Spyroglou was jarenlang bekend als het "gezicht" (of de stem) van Vinylio, dat voordien "Laos kai kolonaki" heette. Ze heeft dus al een heleboel jaren podiumervaring op zak. In dit nieuwe repertoire lijkt haar stem (nog) beter tot haar recht te komen dan vroeger. Dat is vooral te merken bij de liedjes in de Smyrna-stijl zoals die indertijd, in de jaren '30, gezongen werden door grote sterren als Rita Abatzi of Roza Eskenazy .

De gitarist en zanger Christos Sarantidis zorgt er voor dat de tegenhanger uit die zelfde periode, de rauwe Pireaus-stijl, niet aan de deur gezet wordt. Dat is immers zijn stokpaardje, en daarom zijn ook (liedjes van) de groten uit dat genre vertegenwoordigd, zoals Markos Vamvakaris of Yannis Papaïoannou.

Later, na de Tweede Wereldoorlog en de Burgeroorlog, evolueerde de rembetika in de richting van de laïka , en dat is dan weer de periode waarvoor de derde man van het gezelschap, de bouzouki -speler en zanger Dimitris Bartzokas , een zwak heeft. Daarom staan ook Manolis Chiotis en zijn tijdgenoten op het menu van Cabaretiko.

De traditionele zanger en danser Solon Lekkas was al een paar keer in België te gast met zijn specialiteit, de traditionele muziek van Lesbos en Klein-Azië. De eerste keer was in januari 2011 , toen hij naar Brussel kwam. Al in oktober 2011 was hij alweer terug in Brussel, en toen deed hij ook Gent aan. Dan was het bijna een jaar wachten, tot in december 2012 , en dan werd het even stil - in de Lage Landen dan toch. In Griekenland zelf bleef hij verder actief, maar zelfs daar doet hij het de laatste jaren wat kalmer aan.

Nogal wat "Lagelandse" liefhebbers van traditionele Griekse muziek zullen dat jammer hebben gevonden, en dat geldt zeker voor diegenen die toen een optreden van hem hebben meegemaakt. Nu kunnen ze opgelucht ademhalen, want Lekkas komt terug, met optredens in Brussel en Gent, maar deze keer ook in Leiden.

Hoezo, optreden? Niks optreden! Solon Lekkas treedt niet op, hij is gewoon zichzelf, niets meer en niets minder. Hij doet niets dat hij thuis, op zijn veld, of in het dorpscafé ook niet zou doen, en dat al decennia lang.

Want inderdaad, al wie hem ooit live heeft meegemaakt zal het beamen: deze traditionele zanger is zo authentiek als maar kan. In zijn traditionele klederdracht lijkt hij helemaal met een teletijdmachine uit zijn dorp op Lesbos hierheen gezapt. Maar Solon Lekkas is geen folklore en geen toeristische propaganda, hij is traditie in levenden lijve.

Met zijn bagage blijft hij ruimschoots binnen het toegelaten gewicht van de meest restrictieve luchtvaartmaatschappij: een handvol zelf gekweekte en opgelegde olijven en een fles ouzo uit Mytilini. Het is een onmisbaar overlevingspakket, want iets anders krijgt hij niet door de keel.

Hij heeft ook nog een schat aan traditionele liederen bij zich, maar daar hoeft hij niet voor bij te betalen want die wegen niet zwaar, ze zitten allemaal in zijn hoofd - en in zijn hart en zijn ziel. Zijn amanedes brengt hij met zo veel overtuiging dat ze soms naar de keel grijpen, andere liederen uit zijn uitgebreide repertoire zijn dan weer spottend en satirisch.

Solon Lekkas neemt ons met zijn liederen mee naar het dagelijkse leven op Lesbos uit lang vervlogen tijden. Het lijkt wel of voor hem de tijd heeft stilgestaan. In zekere zin is dat ook wel zo, want hij weigert hardnekkig om met de "moderne tijden" mee te gaan. Daaronder verstaat hij (bijna) alles wat jonger is dan hijzelf - en hij is van 1946... Toch staat hij niet per definitie afkerig van vernieuwing, maar hij heeft wel een hekel aan alles wat hij zelf niet mooi vindt. De reden? Als hij het niet mooi vindt, dan kan hij het ook niet zingen, want zingen doe je van binnenuit. Zo simpel is dat.

Simpel of niet, er valt heel wat over de man en zijn muziek te vertellen, en dat verhaal hebben we ondergebracht in een aparte biografie van hem .

Ook de uitleg over zijn begeleider, de "alomtegenwoordige" meester-violist Kyriakos Gouventas , hebben we in een aparte biografie gestopt, gewoon omdat hij zo vaak in de Lage Landen te horen is. De reden is duidelijk: hij is gespecialiseerd in alles, of juister: hij speelt alle genres met hetzelfde gemak en met dezelfde virtuositeit. Zijn repertoire omvat niet alleen traditionele muziek - zoals op dit concert - maar ook endechna , rembetika enzovoorts. Kortom: alles, inderdaad.

Iets dergelijks kan ook gezegd worden van Vangelis Paschalidis , de andere top-muzikant die Solon Lekkas zal begeleiden tijdens deze - heu - optredens. Ook die informatie hebben we maar ineens in een aparte biografie gestopt, zodat alles een beetje evenwichtig verspreid is.

In Brussel kunt u vóór het concert nog kijken naar een documentaire over Griekse traditionele muziek, die we hieronder wat nader toelichten. Dat geldt voor beide avonden (donderdag en vrijdag). Om die reden beginnen de "Brusselse" concerten een kwartiertje later dan eerst aangekondigd.

De Brusselse Art Base wil het nieuwe seizoen 2017-2018 in stijl openen, en daarom organiseren ze een gezellige jam sessie voor alle liefhebbers van rembetika uit Brussel en (verre) omgeving.

Een heleboel muzikanten hebben al laten weten dat ze van de partij zullen zijn. Onder hen bijvoorbeeld Maria Spyroglou, Kostas Michos, Michel Karakatsanis, Christos Sarantidis, Babis Moulkiotis, Dimi Dumo, Karsten de Vilder, Fragkiskos Klirikos en nog enkele anderen.

De meesten van hen zijn bekende namen in het Brusselse rembetika -milieu. Alleen van "Fragkiskos Klirikos" hebben we geen flauw idee wie dat zou kunnen zijn... Aan de naam te zien is hij misschien afkomstig uit Assisië, of anders uit Centraal-Patagonië, of toch ergens uit die buurt.

De oplossing is natuurlijk gewoon om naar de Art Base af te zakken, dan weet u meteen ook de weg voor de vele andere Griekse (en andere) concerten die er ook dit seizoen weer op touw gezet worden. Enkele daarvan staan al in onze "Agenda" , de rest volgt.

Vóór het begin van de concerten van Solon Lekkas (zie hoger op deze pagina) wordt er in Brussel nog een voorstelling ingelast van de documentaire "Mousa Polytropos" .

Het onderwerp is de Griekse traditionele muziek, maar dan specifiek over deze muziek zoals deze in België beleefd wordt. De camera volgde een aantal Belgische muzikanten die zich in de traditie verdiepen, en er werden ook opnames gemaakt van allerlei concerten, dansvoorstellingen, workshops en feesten. Dat alles wordt afgewisseld met interviews van allerlei mensen die in België met Griekse muziek bezig zijn.

De rode draad zou de "traditie" in zijn letterlijke betekenis moeten zijn: de "over-levering" dus van de ene muzikant op de andere. Dit Griekse culturele erfgoed wordt al eeuwenlang zo doorgegeven, maar dat is bekend. Daarom wil deze documentaire in essentie onderzoeken hoe dat "doorgeef-mechanisme" in het buitenland werkt. Er komen dus zowel Griekse docenten als Belgische studenten aan het woord.

Het is geen toeval dat er hiervoor in België - en dan vooral in Brussel - gefilmd werd, want dat is ook waar "Clouds & Waves", de producent van deze korte documentaire, gevestigd is. Die zijn recent opgericht, "Mousa Polytropos" is nog maar pas hun tweede productie. Voor script en regie tekenden twee leden van deze start-up, namelijk Ioanna Batsi en Antoine Castro.

De opnamelocatie heeft natuurlijk voor de producent het voordeel dat de reiskosten beperkt konden blijven, maar er zit ook een leuk kantje aan voor de toeschouwers. Iedereen die ook maar een klein beetje thuis is in de Griekse muziek in België - al was het maar gewoon door een paar keer naar concerten te gaan - zal heel wat bekende gezichten de revue zien passeren.

De (niet bijster originele) titel, in het Grieks "Μούσα Πολύτροπος", verwijst naar de Muze(n), de artistieke godinnen uit de mythologie van het Oude Griekenland. Het zal duidelijk zijn dat de Oude Grieken het woord "muze" afleidden van het Nederlandse woord "muziek". En "polýtropos" fabriceerden ze uit "poly" (veel) en "tropos" (vorm), en het is dus een min of meer letterlijke vertaling van "veelzijdig".

De Franstalige (onder)titel van de documentaire, "La Muse aux mille facettes", betekent dan uiteraard hetzelfde, maar iets artistieker uitgedrukt.

Van talen en ondertitels gesproken: dit is in wezen een Franstalige documentaire, waarin (uiteraard) ook Grieks gesproken wordt. Het geheel zou van Engelse ondertitels voorzien zijn.

Naschrift: dat laatste bleek dan toch niet het geval te zijn. Er waren alleen maar Franse ondertitels bij de Griekse passages. Afgaande op de reacties van het aanwezige publiek vormde dat voor niemand een drempel.