Het "fenomeen Mimis Plessas" (zoals men hem in Griekenland al eens noemt) werd geboren in Athene op 12 oktober 1924. Zijn vader was afkomstig van Zakynthos, zijn moeder was een van de zowat anderhalf miljoen vluchtelingen uit Klein-Azië, die in 1922 een nieuw vaderland moesten zoeken vanwege de Megali Katastrofi (de Grote Katastrofe) en de daarop volgende bevolkingsuitwisseling tussen Griekenland en Turkije.

Zijn eerste plaat maakte Mimis (Dimitris) Plessas (Μίμης Πλέσσας) in 1952 en in 2002 vond er in Athene dan ook een huldigingsconcert plaats waarbij hij in de bloemetjes gezet werd omwille van zijn carrière van een halve eeuw. Maar eigenlijk moet je daar nog eens een kwart eeuw bovenop doen, zolang is hij al met muziek bezig. Als dreumes van zes kon hij immers al piano spelen als een grote. En op zijn vijftiende had hij al een baantje als eerste solist bij de Griekse staatsradio. Hij kon toen nog niet eens noten lezen maar toch speelde hij op zijn piano, zomaar op het gehoor en met het grootste gemak, alle soorten muziek die er in die tijd op de radio te horen waren. Dat waren er heel wat, gaande van Argentijnse tango's tot Amerikaanse swing, over zigeunerliederen en af en toe zelfs wat rembetika. En daarbij moet u dan bedenken dat het in die tijd (1939!) zowat allemaal live op antenne ging.

In 1946 richtte hij het "Mimis Plessas Jazz Kwartet" op. De Tweede Wereldoorlog en de Duitse bezetting waren net achter de rug en er waaiden nieuwe winden door Europa. De jazzmuziek maakte ook in Griekenland opgang en daarom had de radio behoefte aan nieuwe orkestjes die al die nieuwe muziek konden uitvoeren. Mimis Plessas voorzag met zijn kwartet in die behoefte. Hijzelf speelde piano, de andere leden waren Michalis Ikonomou (elektrische gitaar), Igor Raniels (drums) en Kostas Seitanidis (basgitaar). Het ensemble werd nooit formeel opgedoekt, al is de samenstelling ervan in de loop van die zestig jaar natuurlijk regelmatig gewijzigd.

Daarnaast bleef Plessas op zijn piano ook andere muzikanten begeleiden als ze op de radio kwamen. Zo ontmoette hij ongeveer iedereen die in Griekenland op muzikaal gebied wat te betekenen had. Een uitstekende leerschool dus, en het had ook een praktisch voordeel. Met wat hij verdiende kon hij zijn studies betalen. In 1949 behaalde hij zijn diploma ... scheikunde aan de universiteit van Athene. Meteen daarna trok hij naar Amerika, waar hij in 1951 deelnam aan een muziekwedstrijd aan de universiteit van Minessota en er de eerste prijs in de wacht sleepte. Dat leverde hem een beurs op die hij echter afwees: hij was naar Amerika gekomen om zijn doctoraat in de scheikunde te behalen en hij vond het beter om zich daaraan te houden.

Maar het bloed kruipt waar het niet gaan kan en tijdens zijn verblijf in Amerika leerde Plessas een aantal jazzmuzikanten van betekenis kennen. Zo speelde hij samen met Claude Hopkins (1903-1984, zelf op zevenjarige leeftijd al een uitstekend pianist en onder meer muzikaal directeur van Josephine Baker) en Harry James (1916-1983, trompettist bij Benny Goodman, echtgenoot van Hollywoodlegende en pin-up Betty Grable en vanaf 1938 leider van zijn eigen orkest waarvoor hij tijdens de selecties onder meer een onbekende jonge zanger, een zekere Frank Sinatra, aanwierf).

Plessas speelde ook met Coleman Hawkins (1904-1969) , de man die de saxofoon in de jazzmuziek introduceerde en die in 1939 het legendarische "Body and Soul" opnam. Mimis Plessas vertelt nog altijd met graagte hoe hij met Coleman samen een jamsessie deed, hij op de piano, Coleman op zijn saxofoon en dan nog een gitarist en een drummer. Ze speelden bijna vier uur achter elkaar door en toen hield de jazzlegende plotseling op, draaide zich om en zei: "Man, jij hebt een probleem, er is iets mis met je bloed. Jij had als zwarte geboren moeten zijn". Een compliment dat kan tellen.

Als onrechtstreeks gevolg van zijn jazz-activiteiten werd Plessas trouwens bijna het land uitgezet. Amerika zat in die tijd immers in de wurggreep van het McCarthy-isme, de fanatieke heksenjacht (van 1950 tot 1954) op al wat ook maar enigszins op een communist leek. Plessas werd op het matje geroepen door de immigratiedienst om uitleg te komen geven over zijn omgang met zwarten. Blijkbaar was de uitleg bevredigend want hij mocht blijven.

In 1952 keerde Mimis Plessas terug naar Athene en daar begon hij zelf muziek te componeren. Zijn allereerste liedje, "Thelo pote na min chorisoume" (Ik wil dat we nooit uit elkaar gaan), was al meteen een succes. Er zouden er nog ontelbare volgen. Hij heeft inderdaad een duizelingwekkende reeks successen bij elkaar geschreven. Zowat alle grote zangers en zangeressen hebben zijn werk gezongen. Enkele van de - bij ons - meest bekende namen zijn Nana Mouskouri, Tzeni Vanou, Marinella, Lefteris Pantazis, Yannis Poulopoulos, Tolis Voskopoulos, Stratos Dionisiou, ... en vele, vele anderen, tot en met de Duitse zangeres Katerina Valente.

In 1969 verscheen de plaat "O dromos", met teksten van Lefteris Papadopoulos en gezongen door Yannis Poulopoulos, en dat werd een daverend succes. Er werden niet minder dan ... twee en een half miljoen exemplaren van verkocht. Daarmee is het de best verkochte plaat aller tijden in Griekenland. Het zal niet gemakkelijk zijn om dat te overtreffen. In een landje met 10 miljoen inwoners komt het er immers zo'n beetje op neer dat elk gezin minstens één exemplaar in huis moet hebben. De plaat wordt dan ook algemeen beschouwd als een van de mijlpalen in de Griekse muziekgeschiedenis.

We noemen enkele titels van liedjes die Plessas geschreven heeft: "Vrechi fotia sti strata mou", "Kane kouragio" (Stratos Dionisiou), "Stamatise tou roloyou tous diktes", "Mila mou ya ti lefteria", "Fige sou leo" (Rena Koumioti), "To agalma", "Tha pio apopse to fengari", "Ola dika sou matia mou", "Kamaroula mia stalia" (Yannis Poulopoulos), "Ti sou ekana na pineis" (Poli Panou), "Pios to kseri" (Yannis Koutras), "I thalassiës chantres" (Dimitris Horn), "Ti krima" (Yovanna), "An ine i agapi amartia" (Tzeni Vanou), "Asteri asteraki", "I vrochoula" (Nana Mouskouri), "Se vlepo sto potiri mou" (Dimitra Galani), "Apopse se thelo", "Eklapsa chtes" (Marinella).

Iedereen die ook maar een klein beetje vertrouwd is met de Griekse laïka zal het bovenstaande lijstje niet gelezen maar gezongen hebben. De titels roepen immers onwillekeurig melodietjes op die, eenmaal gehoord, in het geheugen blijven hangen. De namen tussen haakjes zijn de zangers en zangeressen die min of meer met de liedjes geassocieerd worden. Als u nu zegt dat "Kamaroula mia stalia" van Dimitris Mitropanos is, dan heeft u óók gelijk want die zingt het op de plaat "Ta 14 chasapika" uit 1984. Dergelijke mega-successen vinden nu eenmaal heel gemakkelijk hun weg in iemands repertoire. Zo werd "Tha pio apopse to fengari" oorspronkelijk gezongen door Poulopoulos op "Gorgones kai Manges", een plaat uit 1968 met filmmuziek van Plessas. Maar het werd later ook op plaat gezet door - onder meer - Kostas Chatzis (in 1991), Yannis Koutras (1993), Eleftheria Arvanitaki (op de cd "I nichta kateveni" uit 1993), Marinella (in 2002, op de live cd van het jubileumconcert ter ere van Plessas) en Yorgos Dalaras (in 2002, op de dubbel-cd "Apo kardias"). Op deze laatste cd, een live opname, staat trouwens ook het "Vrechi fotia van Dionisiou". Tenslotte nog dit: van "An s'arnitho, agapi mou" zijn meer dan veertig bewerkingen verschenen.

Daarmee zal wel duidelijk zijn dat Mimis Plessas een gevestigde waarde is op het terrein van de laïka, de Griekse populaire muziek. Maar hij heeft met evenveel gemak en met even groot succes zowat alle andere soorten muziek beoefend: opera, operette, filmmuziek, muziek voor toneel ...

We noemden al de plaat "Gorgones kai Manges" met filmmuziek uit 1968 maar hij heeft de muziek geschreven bij meer dan ... honderd films en tv-reeksen. Een bekend voorbeeld is de tv-serie "Ta pedia tis Niovis", een historisch geïnspireerde productie over de aanloop tot en de nasleep van de Megali Katastrofi . Een eerste reeks van twintig afleveringen ging in 2004 op antenne en de reeks bleek zo immens populair dat er een vervolg op kwam. De muziek werd ook op cd uitgebracht, gezongen door Melina Kana, Eleni Tsaligopoulou, Konstantina, Andonis Remos en Manolis Lidakis.

Wat theatermuziek betreft schrijft Plessas voor alle soorten theater, gaande van klassiek-Griekse stukken tot en met avant-garde. We noemen enkel zijn muziek voor "Animal Farm" van Orwell, geschreven voor een opvoering in Athene in 1993.

In 1998 verscheen zijn volksopera "Zeus" en in 1999 voltooide hij "O Kosmas o Aitolos", een oratorium op een libretto van Iakovos Avlitis, waaraan ook het "Koor van de Vrienden van Moderne Muziek" deelnam en dat in 2002 in het Megaro Mousikis in Athene uitgevoerd werd.

In 2004 koos de Atheense "Stichting Evgenidou" (Eugenides Foundation) een werk van Plessas om haar vijftigste verjaardag te vieren. De Stichting, opgericht in 1954, beheert het fortuin van Evgenios Evgenidis. Ze beschikt over een tentoonstellingsruimte, vergaderzalen, een rijkgevulde bibliotheek en een hypermodern planetarium, met 280 zitplaatsen het grootste in zijn soort in de wereld. Het is in dat kader dat het werk van Plessas uitgevoerd werd. Het was een symfonische suite met de toepasselijke titel "O choros ton planiton" (De dans der planeten).

Maar het is toch de jazzmuziek die als een rode draad overal doorheen het werk van Plessas loopt. Zoals gezegd bleef het "Mimis Plessas Jazz Kwartet" de hele tijd van 1946 tot op heden onafgebroken bestaan, met wisselende bezetting. Het had even stilgelegen toen de leider in Amerika was, maar na zijn terugkeer namen ze de draad weer op. Ze deden ook af en toe een beroep op zangers en zangeressen. Onder hen onder meer de toen nog onbekende Nana Mouskouri (die omwille van haar jazz-activiteiten niet mocht meedoen aan het eindexamen van de Atheense Muziekacademie). Het kwartet werd tamelijk populair maar er werden geen plaatopnamen gemaakt. De platenmaatschappijen hadden gewoon geen belangstelling.

Dat veranderde toen de jazzmuziek in Griekenland aan een revival begon in het midden van de jaren '70, na de val van het Kolonelsregime . Met als epicentrum de legendarische Yorgos Barakas Jazz Club in de Plaka ontstond er een hele nieuwe generatie Griekse jazzmuzikanten, en die luisterden aandachtig naar het voorvaderlijke werk van Mimis Plessas. De publieke belangstelling volgde, de platenmaatschappijen zagen ineens wel "kassa kassa" opportuniteiten en ook het "Mimis Plessas Kwartet" kwam weer op hun radarscherm. In 1981 verscheen zowaar "40 chronia jazz" ("40 jaar jazz"), een soort inhaalbeweging dus. Er was zoveel materiaal dat er een "deel 1" en een "deel 2" nodig waren. In jazzmiddens in Griekenland tel je niet mee als je daar geen exemplaar van in je collectie hebt. En in 2001 verscheen de dubbel-cd "The Jazz Side of Mimis Plessas", een live-opname van een jazzconcert met een enthousiast publiek.

Die jazzy kant van Plessas duikt ook op meer onverwachte plaatsen op. In 2002, in de aanloop naar de Olympische Spelen van 2004, verscheen een dvd ter promotie van de stad Athene. Ze bevat een aantal filmpjes die de klassieke geschiedenis en de culturele bezienswaardigheden belichten. Op de achtergrond klinkt stemmige jazzmuziek. Van Mimis Plessas.

Ook in het hedendaagse Griekse jazz-circuit laat hij zich niet onbetuigd. Eind januari 2002 was hij erbij toen het Archie Shepp Quartet een reeks optredens gaf in de bekende Half Note Jazz Club in Athene. Saxofonist Archie Shepp (°1937) is bekend van de plaat "Ascension" die hij in 1965 maakte met de legendarische John Coltrane (1926-1967), en ook als voortrekker van het Afrocentrisme in de Amerikaanse jazz.

Daarnaast is Mimis Plessas met zijn eigen kwartet een regelmatige deelnemer aan het jaarlijkse Ethno-Jazz festival van Thessaloniki. Het kwartet is inmiddels aan zijn vierde generatie toe, de leden zijn momenteel Titos Kalliris (gitaar), Yorgos Lavranos (drums) en Nikos "Tsikó" Tsesmelis (basgitaar). En natuurlijk Mimis Plessas op piano. Op de 17de editie van het Ethno-Jazz Festival, in november 2005, brachten ze samen met de solisten Zoï Kourkoukli (zang) en Thanos Georgoulas (saxofoon) een overzicht van de Griekse jazz van 1946 tot heden.

Dat alles is wel te verstaan slechts een klein deel van zijn totale werk. Tussendoor blijft hij zo'n beetje aan de lopende band filmmuziek en opera's en dergelijke schrijven. Een discografie van hem telt dan ook bijna tweehonderd titels, en zelfs die is waarschijnlijk nog onvolledig.

De laatste tijd krijgt Mimis Plessas de ene prijs na de andere toebedeeld. En dan hebben we het niet alleen over culturele prijzen bij wedstrijden en dergelijke, die zijn niet bepaald nieuw voor hem (en de kast die zijn vrouw hem ooit schonk om ze in onder te brengen is al lang te klein geworden). Zijn publiek en zijn collega's weten hem al langer naar waarde te schatten. Wel nieuw is dat hij nu ook van officiële zijde erkenning krijgt. Zo werd hij tot tweemaal toe onderscheiden door de Stad Athene en in 2001 kreeg hij uit de handen van de President van Griekenland het Gouden Kruis in de Orde van de Feniks. Daarmee heeft hij ook officieel een plaatsje gekregen in de lijst van personen die Griekenland buitengewone diensten hebben verleend. Die Orde werd ingesteld ter vervanging van een onderscheiding die koning Georgios I had ingevoerd, toen deze in 1926 het land uitgezet werd. Het omgekeerde gebeurde in 1935 toen Griekenland weer een monarchie werd. Maar net als de legendarische vogel verrees ook de Orde van de Feniks weer uit haar as in 1975, na de val van de Junta , toen de afschaffing van 1935 op haar beurt weer teruggedraaid werd. En in 2004 riep de Griekse Minister van Cultuur Plessas ook nog eens uit tot Man van het Jaar.

In 2005 zat Mimis Plessas niet alleen in de jury van het "Festival Tragoudiou" van Thessaloniki, hij mocht zelfs samen met collega-componist-van-mega-successen Yorgos Hadjinasios de eerste prijs uitreiken. Nog maar eens een indicatie dat hij als een eminentie beschouwd wordt. Hij was trouwens ook voorzitter van het comité dat de Griekse vertegenwoordiging voor het Eurovisie Songfestival van 2005 moest aanduiden, u weet wel, de editie waar Elena Paparizou met "My Number One" voor Griekenland de eerste prijs in de wacht sleepte. Een beter bewijs dat Plessas zich met allerlei soorten muziek bezighoudt is nauwelijks denkbaar, al moeten we er aan toevoegen dat het comité maar 40% van de stemmen had, de overige 60% kwam van het publiek, per televoting en SMS.

Ook het buitenland begint hem langzaam maar zeker naar waarde te schatten. Zijn lyrische en symfonische werken verschijnen stilaan op de programma's van internationaal gerenommeerde orkesten. Ook zijn "jazzy side" raakt buiten de grenzen bekend. Progressieve Duitse en Nederlandse jazz-orkestjes hebben een programma samengesteld dat helemaal op zijn werk gebaseerd is.

Met de Nederlandse groep, het Jurriaan Berger Kwartet en de Nederlands/Griekse zangeres Maria Markesini, gaf Mimis Plessas in december 2005 drie concerten in Athene. De titel daarvan, "All that jazz", was een verwijzing naar de klassieke song uit de musical "Chicago" uit 1975. Die loopt nog steeds op Broadway (New York) en in West End (Londen) maar is bij het grote publiek toch misschien beter bekend door de verfilming ervan in 2002.

Het Nederlandse ensemble treedt met hetzelfde programma in Amsterdam op in februari 2006 .

Mimis Plessas is een groot voorstander van dergelijke bewerkingen van zijn liedjes. Hij is er zelfs trots op want, zegt hij, tenslotte blijft de grondvorm behouden en daar gaat het toch om. En bovendien is ook muziek aan mode onderhevig, dus als mijn liedjes op die manier een tweede leven krijgen, dan kan ik daar alleen maar blij om zijn, aldus de componist. Een geslaagd voorbeeld vindt hij de bewerking van "Ola dika sou matia mou" door het vijfkoppige Atheense groepje Ammos. "Maar", zegt hij droogjes, "ik heb niet alle bewerkingen van mijn liedjes gehoord, want niet iedereen is zo voorkomend om mij het resultaat op te sturen".