© Luc Pardon 2022

Vangelis Paschalidis in 2017

De santouri -speler Vangelis Paschalidis ( Βαγγέλης Πασχαλίδης ) werd in 1978 geboren in Thessaloniki. Hij is al van in 1997 professioneel met muziek bezig, vanaf zijn negentiende dus, en hij wordt inmiddels tot de besten op dit instrument gerekend.

Zoals alle muzikanten van zijn generatie, die op zo'n hoog niveau spelen, heeft ook hij zijn aangeboren talent onderbouwd met een stevige opleiding. Hij heeft verschillende diploma's op zak van het Staatsconservatorium van Thessaloniki: muziektheorie, compositie, piano ....

Zoals veel muzikanten van dit niveau geeft ook Vangelis Paschalidis op zijn beurt zijn kennis en ervaring door aan de volgende generatie. Hij geeft (of gaf) onder meer lessen santouri en muziektheorie aan de Muziekhumaniora van Thessaloniki, het Stedelijk Conservatorium van Kalamariá en een ander conservatorium in Kilkis. Hij is ook als docent verbonden aan de vakgroep traditionele muziek van de befaamde TEI (technische hogeschool) van Arta, en aan het “En Chordais” instituut in Thessaloniki (de onderwijsinstelling voor Byzantijnse en traditionele muziek waar het gelijknamige ensemble vandaan komt).

Hij is ook altijd bereid om seminaries en workshops te geven. In september 2016 bijvoorbeeld zette hij, samen met Kyriakos Gouventas en Vasilis Smanis , een vijfdaags seminarie traditionele muziek op poten. Dat werd gehouden op het Cycladen-eiland Syros, en het was een initiatief van de plaatselijke afdeling van het Lykion ton Ellinidon , die in dat jaar precies een eeuw oud was. Het is de bedoeling om er een jaarlijks evenement van te maken.

Het spreekt boekdelen dat Paschalidis hiervoor scheep ging met – of aan boord gehesen werd door – twee toppers als Kyriakos Gouventas en Vasilis Smanis . Er zijn tegenwoordig een heleboel goede santouri -spelers en -speelsters te vinden in Griekenland, maar Paschalidis moet daar – minstens – niet voor onderdoen.

Ook het lijstje van grote namen waar hij al mee samenwerkte leest als een “who's who” van de Griekse muziek: Ross Daly , Alkinoos Ioannidis , Sofia Papazoglou , Christos Tsiamoulis , Sokratis Sinopoulos , Lizeta Kalimeri , Nikos Dimitratos, Orhan Osman , Gerasimos Andreatos , Mariza Koch , Manos Achalinotopoulos , Kaiti Koulliá , Yorgis Xylouris en nog een heleboel anderen.

Bij die “anderen” hoort natuurlijk ook Solon Lekkas , met wie hij in september 2017 naar België en Nederland komt (wat meteen ook de aanleiding was om deze bio te schrijven). Het was niet de eerste keer dat hij Lekkas begeleidde. In februari 2017 speelde hij bijvoorbeeld met hem in Thessaloniki, maar de samenwerking gaat minstens terug tot september 2014, toen in Athene. Bij al die optredens was ook Kyriakos Gouventas van de partij, maar in Griekenland kreeg het drietal ook nog versterking van Vasilis Kasouras (Βασίλης Κασούρας) en zijn laouto .

Zelfs dat indrukwekkende lijstje van samenwerkingen is nog lang niet volledig, maar toch valt er al uit af te leiden dat Vangelis Paschalidis behoorlijk veelzijdig is. Hij speelt zowel zuiver traditionele muziek als nieuw materiaal, en dat in de meest uiteenlopende stijlen.

Wat betreft de traditionele muziek zou het verkeerd zijn om uit het lijstje af te leiden dat Paschalidis gespecialiseerd is in eilandmuziek. Of juister: alléén in eilandmuziek. Hij doet immers ook heel andere dingen, zoals in maart 2016, toen hij samen met enkele collega's meewerkte aan een groots opgezette dansvoorstelling in Katerini. Die stond in het teken van de Onafhankelijkheidsstrijd van 1821, en daarbij stond de muziek van de kleften centraal. Zoals bekend hebben de kleftika eerder een “dorisch” karakter, heel anders in elk geval dan de – zelf ook heel gevarieerde – eilandmuziek.

En wat betreft nieuw gecomponeerde muziek moeten we aan het lijstje misschien ook een andere opmerkelijke samenwerking toevoegen, die met Savina Yannatou en met de componist Nektarios Karantzis. Die laatste zette in 2012 namelijk een deel van de “Odysseas” op muziek. Jawel, het wereldberoemde werk van Homeros. Hij deed dat op bestelling van een vereniging uit Ithaki, een eiland dat zoals bekend een bijzondere band heeft met Odysseus. Zelf heeft Karantzis ook een bijzondere band met Ithaki, hij werd er immers geboren. De opdracht was voor hem een hele uitdaging. Moest de muziek een Grieks karakter krijgen, en zo ja, wat was dat dan? Wat is er zo typisch aan Griekse muziek? Zijn antwoord op deze existentiële vragen werd op plaat ingezongen door de unieke stem van Savina Yannatou . Zij werd begeleid door een ensemble van zestien muzikanten met heel uiteenlopende instrumenten: van cello, hobo, dwarsfluit en harp, via klarinet en viool, tot outi en santouri . Die santouri werd bespeeld door Vangelis Paschalidis , maar dat had u allicht al geraden. En op de kaval vinden we bijvoorbeeld Pantelis Stoikos , nog zo'n veelzijdig instrumentalist.

Zoals veel jonge, getalenteerd en gepassioneerde muzikanten is ook Vangelis Paschalidis lid van een indrukwekkend aantal ensembles, en opnieuw spelen “zijn” groepjes de meest uiteenlopende genres.

Met “Daemonia Nymphe” zit hij nog een beetje op dezelfde golflengte als de “Odysseas”. Zoals bekend werd die groep opgericht in 1994 door Spyros Iasafakis en Efi Stergiou, specifiek om eigen composities te brengen die geïnspireerd waren door de muziek van de Oude Grieken. Het Belgische publiek kon in augustus 2009 kennismaken met deze groep, tijdens een optreden op het “Deerlycke Festival “. Vangelis Paschalidis was er toen ook bij.

In “Federación Tres” vormt hij met Thodoris Papadimitriou (cello) en Yorgos Dousos (fluit) een trio, met een programma dat al even gevarieerd is als hun bezetting. Traditionele melodietjes worden afgewisseld met westers-klassiek, en dat brengen ze op smaak met pop en rock.

Met “Rom Royale” vaart hij dan een heel andere koers. Dit vierkoppig ensemble uit Thessaloniki kondigt zichzelf aan als een “Balkan Gypsy street Orkestar”, en dat geeft meteen ook aan welke stijl ze spelen. De andere instrumenten zijn klarinet, contrabas en trompet.

Daarnaast is hij lid van het “Solo duo Trio” van Kostas Theodorou . Die laatste zal vooral bekend zijn als lid van Primavera en Salonico (de vaste begeleiders van Savina Yannatou ) maar Theodorou is zelf ook componist van iets wat hij “avant garde folk” noemt. In het “Solo duo trio” (dat echt zo heet) zingt Theodorou niet alleen, hij speelt ook contrabas, klassieke gitaar en slagwerk – vandaar misschien dat “solo”. Met Stamatis Pasopoulos (bagian) zitten ze dan aan een duo, en Vangelis Paschalidis maakt met zijn santouri het trio vol.

In “Odes Enchordon” speelt hij vooral traditionele muziek, samen met zes of zeven (!) andere muzikanten. Ze gebruiken vooral traditionele instrumenten, zoals outi , laouto , daouli , kementzes , kemanes en (natuurlijk) santouri , maar er speelt toch ook een cello mee.

Het groepje “Rizonarides” , waar Vangelis Paschalidis ook al lid van is, doet ongeveer hetzelfde, maar dan met andere instrumenten: Kretenzische lyra , laouto , santouri en daouli , maar ook hier vinden we een contrabas als westerse eend in de traditionele bijt.

Allicht zijn er nog wel wat andere groepjes te vinden waar hij vast lid van is (of was), maar het zal zo ook wel duidelijk zijn dat deze man van zowat alle muzikale markten thuis is. Dat verklaart dan meteen ook waarom hij zoveel “losse” samenwerkingen in zijn cv heeft staan – voor zover je een jarenlange samenwerking met Solon Lekkas en Kyriakos Gouventas tenminste een “losse samenwerking” mag noemen...