Op 15 juli 1974 viel de Cypriotische Nationale Garde het presidentieel paleis in Nicosia aan. Die garde stond onder het bevel van Griekse officieren, en die kregen hun bevelen uit Athene, dus van de Junta, waar ondertussen de beruchte Ioannidis de vorige "sterke man", Papadopoulos, opzij had geschoven omdat hij hem te zwak vond. De staatsgreep stond onder leiding van ... Nikos Sampson, die we al eerder tegenkwamen.
Binnen enkele uren waren de meeste regeringsgebouwen in handen van de Nationale Garde. De Cypriotische politie en enkele leden van de EDEK, de kleine socialistische partij, boden weerstand. Het was niet veel, maar het was voldoende voor Makarios om te ontsnappen. Hij vluchtte in een geleende auto over de bergen naar Paphos.
Daar hoorde hij op de radio de mededeling van de "nieuwe regering" dat ze de macht hadden overgenomen en dat hij, Makarios, dood was. Vanuit een lokaal radiostation sprak hij de bevolking toe, en het nieuws dat hij nog leefde verspreidde zich razendsnel over het hele eiland. De volgende morgen kreeg Makarios bericht dat de tanks onderweg waren naar Paphos. Hij werd met een helikopter naar de Britse militaire basis in Akrotiri gebracht en vandaar overgevlogen naar Londen. Dat was min of meer op initiatief van de militaire bevelhebbers, die tevergeefs de politici om instructies hadden gevraagd.
Op 18 juli vloog de Turkse president Ecevit naar Londen. Hij stelde de Engelsen voor om samen Cyprus binnen te vallen, in hun functie van waarborgende mogendheden, en vroeg of de Turken de Britse basis in Akrotiri mochten gebruiken als bruggenhoofd. De Engelsen weigerden, en Ecevit keerde terug naar Ankara.
In de verdragen van Zürich en Londen, waar de drie mogendheden zich garant stelden, stond onder meer dat er vooraf diende overleg gepleegd te worden. De Turken zeggen dat ze zich aan de afspraken gehouden hadden. De Grieks-Cyprioten en anderen zeggen dat de Turken goed wisten dat hun verzoeken zouden geweigerd worden, en dat het dus allemaal doorgestoken kaart was, een schijnvertoning. De Turken zeggen dat de Engelse premier weigerde uit vakantie terug te keren om de zaak te bespreken.
Op zaterdag 20 juli 1974, om vijf uur 's ochtends, vielen de Turken Cyprus binnen. Ze hadden geen andere keuze, zegden ze, om de veiligheid van hun landgenoten te waarborgen en om de integriteit van de Cypriotische Republiek, waarvoor ze zich in 1959 garant gesteld hadden, te herstellen.
