Geschiedenis van Griekenland

Het Kolonelsregime

Griekenland na de Tweede Wereldoorlog en de Burgeroorlog

Toen Griekenland na tien jaar eindelijk uit de oorlog raakte zat rechts vast in het zadel. Ondanks het officiële einde van de burgeroorlog ging de onderdrukking van links nog vele jaren door. Pas in 1962 zouden een aantal maatregelen opgeheven worden, en de KKE zou illegaal blijven tot in 1974.

De Amerikanen bleven vastbesloten steun leveren, en geneerden zich niet om actief in de binnenlandse politiek in te grijpen. Een voorbeeld: in 1950, na een verkiezing waaraan niet minder dan 44 partijen deelnamen, werd een coalitie van 10 partijen gevormd. Voor de verkiezingen van 1952 (er waren om de haverklap verkiezingen) deelde de Amerikaanse ambassadeur mee dat zijn regering het niet eens was met coalities ("does not approve of") en dat de Grieken hun kiessysteem moesten veranderen. Een regering met zoveel partijen werkte immers de instabiliteit in de hand, en dat zou de communisten in de kaart kunnen spelen. De Grieken veranderden hun kiessysteem.

In 1951 trad Griekenland toe tot de NATO, en in 1953 kregen de Amerikanen toestemming om overal op het Griekse grondgebied militaire basissen te vestigen.

Vanaf 1955 begon links opnieuw terrein te winnen bij de verkiezingen. Dat ging - uiteraard - gepaard met de nodige opstootjes en met grote betogingen. Bij één daarvan, op 22 mei 1963 in Thessaloniki, wordt het linkse parlementslid Grigoris Lambrakis door de politie neergeschoten. Hij overlijdt een paar dagen later. Op 28 mei begeleidt een half miljoen verontwaardigde Grieken hem in Athene naar zijn laatste rustplaats onder het roepen van de leuze "Zi" (hij leeft), en overal wordt de letter "Z" neergekalkt.
Grigoris Lambrakis' geest bleef inderdaad voortleven en wel in de vorm van de "Lambrakides" of Lambrakis Jeugd, die de Griekse linkervleugel vertegenwoordigden. Kostas Gavrás heeft hier in 1969 een politieke thriller over gemaakt met Yves Montand, Jean-Louis Trintignant, Irene Papas, Jacques Perrin, e.a., op muziek van Mikis Theodorakis. Deze Frans-Algerijnse productie, "Z", naar het boek van Vasilis Vasilikos, had eigenlijk gedraaid moeten worden in Griekenland indien de junta van de Kolonels niet de macht had genomen.