Agathonas Iakovidis (Αγάθωνας Ιακωβίδης) , of gewoon Agathonas , zou bij ons geen onbekende meer mogen zijn. U herinnert zich misschien nog wel de man met de grote (Griekse) snor die in oktober 1997 samen met andere rembetika -artiesten optrad in het programma "Rembetika, roots and fruits" dat te zien was in het Paleis voor Schone Kunsten in Brussel en in het Muziekcentrum Vredenburg in Utrecht?

© Luc Pardon 2004

Agathonas Iakovidis

Hij is één van de meest authentieke jongere vertolkers van de rembetika -traditie en overal waar die traditie herdacht of ter sprake komt, duikt zijn naam op. Sedert de zeventiger jaren is er een revival van rembetika -muziek op gang gekomen, mede onder impuls van een aantal jongere muzikanten, waaronder dus Agathonas . Hij brengt met zijn kompania liederen uit Smyrna en rembetika-liederen in de Piraeus-stijl. In maart 2001 was Agathonas opnieuw in de Lage Landen te horen. Op die maandpagina vindt u bij ons een beknopt overzicht van het ontstaan en de verschillende perioden en stijlen van de rembetika .

Agathonas werd in 1955 geboren in Evangelismos, even buiten Thessaloniki, maar zijn ouders zijn eigenlijk afkomstig uit Klein-Azië. Als kind groeit hij op met de muziek van de Klein-Aziatische traditie en luistert hij vaak naar de radio. Van kindsbeen af waren muziek en voetbal zijn geliefkoosde bezigheden, waardoor hij al vroeg beslist dat hij zich later met muziek zou bezighouden. Hij maakt zijn humaniora niet af en verlaat zijn geboortedorp om in Thessaloniki bij een oom te gaan werken. 's Avonds gaat hij op stap, naar een muziekcafé bij de Witte Toren, één van zijn vaste adressen. Hij zit er vaak en zingt mee met de muzikanten, tot die hem op een dag bij op het podium rοepen om hen te begeleiden. Zo raakt Agathon(as) aan zijn eerste vaste job als zanger.

Vanaf 1971 begint hij zich systematisch met muziek bezig te houden. Hij leert gitaar op eigen houtje en kan bewerkstelligen dat het laatste uur van het programma waarin hij optreedt aan de rembetika wordt besteed. In 1975 gaat Agathonas in militaire dienst. Wanneer hij na twee en een half jaar terugkomt, is alles veranderd. Hij moet opnieuw werk zoeken en van voor af aan herbeginnen. Hij schaft zich een baglamas aan en leert ook oud ( outi ), bouzouki , mandoline , mandola (soort mandoline) en tzouras (kleine langhalsluit, tussen de bouzouki en baglamas in) spelen. (De mandola en de tzouras zijn oudere instrumenten die toen haast niet meer gemaakt werden. De tzouras is ondertussen alweer aan een opmars begonnen, tegelijk met de heropleving van de authentieke en vroegste rembetika-liederen.)

Agathonas verdiept zich meer en meer in de traditie van de rembetika en probeert die traditie zo getrouw mogelijk te benaderen. Hij richt daarom in 1977 de groep Rembetiko Synkrotima Thessalonikis (Ρεμπέτικο Συγκρότημα Θεσσαλονίκης) op. Met die groep neemt hij 2 LP's op, één in 1982 en een andere in 1983. Ook heeft hij meegezongen op de cd " Ta tsilika" uit 1983, van Charis Alexiou , die voornamelijk composities van Panayotis Toundas , de in Smyrna geboren rembetika -componist, bevat.

Nadat hij eerst een poos in Athene verbleef en ginds met ronkende namen samenwerkte zoals: Kostas Papadopoulos ( bouzouki ), Yorgos Koros en Alekos Arapakis ( viool ), Vasilis Soukas en Kyriakos Kostoulas ( klarinet ), Lazaros Koulaxizis ( accordeon ), en anderen, woont Agathonas sedert 1987 opnieuw in Thessaloniki. Hij wil eigenlijk nergens anders meer wonen, maar voor het werk is hij genoodzaakt om naar Athene af te zakken, soms voor een eenmalig concert, soms ook voor een heel seizoen.

Sedert 1992 werkt hij met zijn eigen vaste groep, onder wie de bouzouki -speler Ilias Pingas. In datzelfde jaar werkt hij mee aan een serie herdenkingsoptredens gewijd aan de Smyrneïka tragoudia of liederen in de Smyrna-stijl, zeventig jaar (1922-1992) na de val van Smyrna . Er werden 2 live cd's met rembetika uit respectievelijk de jaren 1850 tot 1934 en van 1934 tot 1955 van gemaakt en deze concerten werden ook opgenomen op video.

In 2000 bracht Agathonas een dubbel-cd uit met 24 liederen van de rembetika -componist Kostas Skarvelis (1880-1942) . Het album heet: " Kostas Skarvelis, van Constantinopel tot Piraeus ( Κώστας Σκαρβέλης, από την Πόλη στον Πειραιά) " . Ook Sofia Papazoglou en Babis Goles verleenden hun medewerking aan deze dubbel-cd. De liederen van Kostas Skarvelis liggen Agathonas na aan het hart. Het zijn die liederen die Agathonas zich nog het best herinnert vanuit zijn kinderjaren. Kostas Skarvelis werd in Constantinopel geboren, vluchtte eerst naar Alexandrië in Egypte en kwam nadien - nog vóór 1922 - in Griekenland terecht. Na de vestiging in Griekenland van de vele vluchtelingen uit Klein-Azië, nam Skarvelis' muzikale carrière een hoge vlucht. Jammer genoeg stierf hij, en met hem vele anderen, van ondervoeding tijdens de Duitse bezetting . Agathonas sluit niet uit dat hij ooit nog eens zo'n album zal uitbrengen, maar dan gewijd aan een andere grote rembetika -componist. Er zijn nog vele grote namen aan wie hij op die manier hulde zou willen brengen.

In 2002 kwam er een onverwachte wending in Agathonas ' discografie. Hij bracht een cd uit met dimotika (traditionele volksmuziek), " Dimodi asmata (Δημώδη άσματα) ". Voor Agathonas echter liggen rembetika en dimotika niet ver uit elkaar. Het ene is volksmuziek van de stad en het tweede van het platteland. Bovendien werden beide genres vroeger vaak door dezelfde muzikanten gespeeld. Deze cd kwam tot stand met het orkest van Nikos Filippidis , de klarinettist die in mei 2001 met zijn kompania in Brussel was op uitnodiging van het Lykion ton Ellinidon.

In 2002 werd Smyrna opnieuw herdacht en weer werd Agathonas uitgenodigd voor een aantal herdenkingsconcerten die plaatsvonden in de "Grammes" in Athene. Hij trad er onder meer op met Sofia Papazoglou , Marió , Eleni Vitali en Petros Gaïtanos . Zij werden begeleid door het orkest "Estoudiantina"- een orkest uit Nea Ionia bij Volos dat zich toelegt op de Klein-Aziatische traditionele muziek - aangevuld met uitstekende muzikanten zoals Manolis Pappos ( bouzouki ) en Andreas Pappas (percussie). Estoudiantina Neas Ionias heeft onlangs (in december 2003 ) een cd uitgebracht onder de naam " Smyrne ", een productie van Yorgos Dalaras . Een hele resem artiesten werkten aan dit album mee, waaronder de reeds eerder genoemden Agathonas , Eleni Vitali , Petros Gaïtanos , Mario en Sofia Papazoglou , maar eveneens andere grote namen die betrokken zijn bij de Klein-Aziatische muziektraditie. Zo bijvoorbeeld: Chronis Aïdonidis , Glykeria , Pantelís Thalassinós , Katerina Papadopoulou (in mei 2003 was deze laatste in het MIM in Brussel als solozangeres te horen in het programma "Griekse muziek door de eeuwen heen"), en Babis Tsertos , Christos Tsiamoulis (ook reeds vaak bij ons te horen op outi ), en noem maar op.

Agathonas is een eigengereide kerel die zijn muzikale rechttoe rechtaan visie ongezouten verkondigt. Byzantijnse psalmen en kerkgezangen zijn helemaal niet aan hem besteed. Een goede kerkzanger kan volgens hem geen goede volkszanger zijn, en omgekeerd. De twee zijn onverenigbaar, volgens Agathonas . De hedendaagse popmuziek op westerse ritmen zijn hem eveneens een doorn in het oog. Traditie is zeer belangrijk voor het voortbestaan van een natie, want een volk dat met haar tradities kapt, gaat verloren. Maar dat betekent niet dat traditie niet leeft. De Klein-Aziatische traditie ligt aan de basis van nagenoeg alle populaire muziek in Griekenland, de zogeheten laïka , en daarom moet die traditie gekoesterd worden. Agathonas houdt ondertussen al dertig jaar de Smyrna-liederen en rembetika in de Piraeus-stijl levendig.